Lambro

I Gatunek: Powieść poetycka (należący do gatunków synkretycznych, łączący w sobie elementy dramatu, epiki i liryki)

II Cechy powieści poetyckiej typu bajronicznego:

- synkretyzm rodzajowy (połączenie elementów epickich [opowiadanie], lirycznych [uczucia], dramatycznych).
- inwersja czasowa (zakłócenia chronologii zdarzeń, ukazanie wydarzeń wyrywkowo, nie poklei).
- kompozycja utworu fragmentaryczna, luźna, pełna niedomówień, zagadek

- nastrój grozy, tajemniczości (opis kabiny na okręcie Lambra) a nawet niesamowitości (wizje Lambra będącego pod wpływem opium).

- charakterystyczny typ bohatera, bohater bajroniczny.

III Lambro, bohater bajroniczny:

- bohater cierpi z powodu przeszłości (wyrzuty sumienia, on jako jedyny przeżył powstanie).

- indywidualizm, okazywany na wszelkich możliwych płaszczyznach.

- owładnięty silnymi namiętnościami (miłość do Idy).

- bunt przeciwko przyjętym wzorcom kulturowo-społecznym.

- samotność, skłócenie z otoczeniem - wyalienowanie.

- rozdarcie wewnętrzne, wieczne cierpienie.

- dwuznaczność moralna.

- skłonność do zemsty, niemoc z tym związana, poddanie się nałogowi.

- kończący życie tragicznie.

IV Streszczenie

Pieśń pierwsza

Rozpoczyna apostrofa do błękitnej fali, by miała w opiece Lambra. Następuje opis greckiego miasta Ipsar. Akcja przenosi się do łaźni, gdzie widzimy Greka pijącego makowy napój. Do łaźni wchodzi grecki śpiewak i zaczyna swą pieśń.

POWIEŚĆ GREKA: śpiewak oskarża słuchaczy o brak wiary, siły i działań do walki. Mówi, że wskrzesi ich serca - „ożywi ogień, jeśli jest w iskierce”.

Opowiada, że kiedy był mały widział jak rycerze walczyli i przegrali walkę. Mówił o tym jak caryca Katarzyna podkusiła ich do wzniesienia powstania, a potem ich zdradziła. Powstanie upadło, a Grecy zostali pokonani przez Turków. Spośród wszystkich przeżył Lambro, który od tamtego czasu tułał się po świecie. Kiedy w Grecji ponownie wybuchły walki narodowowyzwoleńcze i ponownie nic z nich nie wyszło Lambro został korsarzem.

Śpiewak opowiada jak widział dwojga ludzi Klefta (Lambro) i Greczynkę stojących na cmentarzu, u podnóża góry na Ipsarze - rozmawiali. Lambro opowiada kochance, że kiedy jest korsarzem to zabija łupi i niszczy, że jest złym człowiekiem. Proponuje dziewczynie by wstąpiła do klasztoru, ale przed tym by nazajutrz o poranku popłynęła z nim w przebraniach tureckich na pogrzeb ostatniego z Greków - Rygi (został powieszony na tureckim pokładzie). Lambro wraz z ukochaną chcą pożegnać towarzysza.

O poranku wypływają na okręcie palnym i ostrzeliwują Turków. W czasie ostrzału ich łódź zostaje spalona, a ukochana ginie. Lambro zdołał się uratować, dopłynął do swojego korsarskiego okrętu. Na pokładzie prosi o opium i wysyła swego pazia by sprawdził co robią Grecy, na Ipsarze.

Pieśń druga

Widzimy kabinę, w której śpi korsarz. Nagle sen przerywa mu paź. Lambro pyta z czym chłopak przychodzi, czy ma dla niego opium? Paź niezadowolony z uzależnienia pana, starał się ograniczyć spożywanie przez niego opium - „często czarę do morza wyrzucał”. Dzisiejszego wieczora nie miał dla pana narkotyku. Niezadowolony Lambro wychodzi na pokład, gdzie mdleje. Przeniesiono go do kabiny. Kiedy się budzi paź podaje mu czarę z narkotykiem.

Zmysły i uczucia Lambra ulegają większemu stępieniu. Lambro po spożyciu opium doznaje jakiejś wizji. Majaczy. Budzi się i prosi o większą dawkę. Paz znowu odmawia. Lambro krzyczy, że paź to jego ukochana, która naprawdę nie zginęła na pokładzie palącego się statku (bo to była przebrana kukła, dla zmylenia Turków). Zmieszany paź nalewa mu opium.

Lambro ma kolejną wizję, w której widzi śpiewających aniołów. Następuje hymn śpiewany przez anioła zemsty i hymn anioła zarazy.

Lambro budzi się, majaczy, myśli o tym co widział. Mówi, że zaczyna pogrążać się tylko we własnych myślach (co jednocześnie oddala go od sprawy narodowowyzwoleńczej). Liczy się tylko marzenie i napój makowy.

Dochodzi do siebie i stwierdza, że jest otruty, chce zabić pazia, jednak powstrzymuje się bo widzi w nim ukochaną - Idę. Każe mu odejść, ale wpada w szał i zabija pazia. Lambro przewraca się wycieńczony. Ponownie przywołuje pazia, nieświadom swojej zbrodni. Wypija resztki opium i dochodzi do siebie. Znowu pada zmożony snem. Nagle do kabiny wchodzi prawdziwy paź i widzi dwójkę leżących. Wola do pani by z nim uciekała. Gdy zorientował się, że kobieta nie żyje, zabiera worek złota i ucieka.

Teraz widzimy jak Lambro całkowicie dochodzi do siebie. Spostrzega ciało leżące na podłodze. Wie, że sam popełnił tę zbrodnie - rozpoznaje ślad po swoim sztylecie. Kiedy odsłania twarz martwego, jego oczom ukazuje się Ida. Zrozpaczony swoim czynem chce popełnić samobójstwo jednak rezygnuje bo wie, że i tak umrze (został otruty). Lambro postanawia pochować ukochaną (zgodnie ze zwyczajem wrzucił ją do morza).

Zamiast płakać śmieje się, głód narkotykowy daje mu się we znaki. Lambro woła majtka i nakazuje mu by pop zaczął odprawiać modły za pazia, którego mają powiesić. Majtek informuje, że paź zbiegł. Lambro odprawia majtka by mógł zostać sam na sam ze śmiercią. Widzimy towarzyszy Lambra modlących się na pokładzie. Na trzeci dzień wrzucono jego ciało do morza - „I dział trzydzieści głęboko westchnęło, na bezechowe otchłani błękity”.

---