Sprawozdanie:

Pomiar kątów poziomych

1. Czynności związane z realizacją ćwiczenia:

Właściwy pomiar kąta poprzedzają czynności przygotowawcze na stanowisku: centrowanie, poziomowanie i usuwanie błędu paralaksy siatki celowniczej.

2. Centrowanie instrumentu:

Polega ono na ustawieniu osi pionowej teodolitu dokładnie nad punktem wierzchołkowym mierzonego kąta. Centrowanie wykonuje się za pomocą pionu. Manewrując nogami statywu naprowadza się pion sznurkowy na punkt.

Po zwolnieniu śruby mocującej spodarkę do statywu istnieje możliwość niewielkich przesunięć instrumentu na statywie i dokładnego ustawienia teodolitu nad punktem.

3. Poziomowanie instrumentu:

Polega na doprowadzeniu jego osi głównej (pionowej) do pionu obracając trzema śrubami ustawczymi, doprowadza się pęcherzyk pudełkowej libelli alidadowej do górowania. Dalsze, dokładne poziomowanie instrumentu przeprowadza się według wskazań rurkowej libelli. W tym celu alidadę ustawia się tak, aby oś libelli zajęła położenie równoległe do linii dwóch śrub ustawczych. Kręcąc tymi śrubami

w przeciwnych kierunkach poziomuje się libellę. Następnie alidadę obraca się o 100^g (90⁰) i trzecią śrubą ustawczą doprowadza się pęcherzyk libelli do górowania. Czynność poziomowania należy zwykle powtórzyć w wyniku czego pęcherzyk libelli powinien znajdować się w górowaniu.

4. Dostrojenie układu optycznego:

Układ optyczny lunety trzeba dostosować do oka obserwatora. W tym celu należy lunetę skierować na jasne tło i kręcąc wyciągiem okularowym doprowadzić do ostrości siatkę celowniczą. Aby sprawdzić, czy błąd paralaksy został usunięty, obserwuje się obraz wybranego celu, patrząc pod różnym kątem do lunety. Obserwowany obraz powinien być nieruchomy względem siatki celowniczej.

5. Pomiar kąta poziomego:

Celujemy na lewe ramię kąta (stanowisko nr 1). Przy zaciśniętych sprzęgach, za pomocą leniwek alidady i lunety, naprowadza się siatkę celowniczą lunety na cel. Wykonuje się odczyt koła poziomego (OL ) i wpisuje go do dziennika pomiaru kątów poziomych. Następnie celuje się do punktu na prawym ramieniu kąta (stanowisko

nr 2) i wykonuje odczyt koła poziomego(OP ). Różnica pomiędzy odczytami (Op - OL) jest szukanym kątem, pomierzonym w jednym położeniu lunety. Wykonanie pełnej serii obserwacyjnej polega na ponownym pomiarze kąta przy drugim położeniu lunety, tj.po ”przerzuceniu lunety przez zenit”. Wynikiem pełnej serii pomiaru kąta jest średnia arytmetyczna kątów uzyskanych przy I i II położeniu lunety.

Wynik jest wolny od błędów kolimacji i inklinacji.

W trakcie zajęć terenowych dokonaliśmy pomiaru zadanego kąta poziomego

w dwóch seriach.

Znając pomiary kątów poziomych wykonane przez inne grupy obliczamy sumę kątów w trójkącie:

Kąt1 58.6860 [grad]

Kąt2 60.2060 [grad]

Kąt3 81.1040 [grad]

K1 + K2 + K3 = 199.9960 [grad]

Na podstawie pomierzonych długości boków trójkąta oraz wykorzystując wzór cosinusów
obliczamy kąty w trójkącie (w mierze gradowej - dla porównania poprawności pomiarów):

Kąt1 58.6850 [grad]

Kąt2 60.2189 [grad]

Kąt3 81.0961 [grad]

K1 + K2 + K3 = 200 [grad]

KĄT	POMIERZONY TEODOLITEM [grad]	WYLICZONE Z DŁUGOŚCI [grad]	RÓŻNICA
1	58.6860	58.6850	0.0010
2	60.2060	60.2189	0.0129
3	81.1040	81.0961	0.0079

Opracował:

Jarosław Chyła

---