ul. Puławska 148/150, 02-514 Warszawa; tel. [phone]; fax [phone]; e-mail: [e-mail]

MATERIAŁY SZKOLENIOWE

DO SAMOKSZTAŁCENIA KIEROWANEGO

W RAMACH SZKOLENIA BHP

S P I S T R E Ś C I

strona

Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp	3
Podstawowe obowiązki w zakresie bhp osoby kierującej pracownikami	4
Ogólne zasady bhp	4
Profilaktyczne badania lekarskie	5
Profilaktyczne posiłki i napoje	5
Odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej	6
Procesy pracy szczególnie szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne	7
Materiały niebezpieczne - skrócony opis postępowania	7
Obciążenie psychiczne pracą - stres	8
Palenie tytoniu na terenie KGP	9
Komisja bhp	9
Pierwsza pomoc przedlekarska	9
Pożar a ratowanie ludzi	19
Środki gaśnicze	20
Podstawowe zasady dotyczące ewakuacji z obiektu objętego pożarem lub innym zagrożeniem	21
Wypadki przy pracy - podstawowe pojęcia	22
Rodzaje wypadków	22
Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy, warunki nabywania prawa do świadczeń, zasady i tryb ich przyznawania, ustalania ich wysokości oraz zasady ich wypłaty	25
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy	26
Odprawa pośmiertna	26
Utrata uprawnień do świadczeń odszkodowawczych	26
Odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy	26
Choroby zawodowe	26
Praca na wysokości	29
Ręczne przemieszczanie ciężarów	29
Praca przy komputerze	30
Minimalne wymagania bhp oraz ergonomii stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe	31
Okulary korygujące wzrok do stosowania podczas pracy przy obsłudze monitorów ekranowych	31
Temperatura w pracy	32
Bibliografia	33

Nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy - sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy.

Nadzór i kontrolę przestrzegania zasad, przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna.

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY W ZAKRESIE BHP

Na podstawie Zarządzenia Nr 916 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby (pracy) oraz organizacji służby bhp w Policji, Komendant Główny Policji dalej zwany Pracodawcą ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w Komendzie Głównej Policji

1. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić policjantom i pracownikom cywilnym bezpieczne i higieniczne warunki służby (pracy).przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:

• zapewniać przestrzeganie w KGP przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;

• zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;

• zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy lub przedstawicieli pracowników.

Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny służby (pracy) w Policji polega na zagwarantowaniu zgodnych z przepisami warunków służby (pracy) i zapobieganiu zagrożeniom dla zdrowia i życia policjantów i pracowników cywilnych

Stosowanie zarządzenia w sprawach szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby (pracy) oraz organizacji służby bhp w policji nie może kolidować z wykonywaniem przez policjantów szczególnych obowiązków określonych w ustawie o Policji

W celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny służby (pracy) w Policji stosuje się:

• Kodeks pracy

• Ogólne i branżowe przepisy wydane w oparciu o Kodeks pracy

• Regulaminy, instrukcje, wytyczne i normy

• Pracodawca jest obowiązany znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACOWNIKA W ZAKRESIE BHP

Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:

1. znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;

2. wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;

3. dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;

4. stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;

5. poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,

6. niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,

7. współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę, a w szczególności jest obowiązany do przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych.

Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych pracodawca może stosować:

1. karę upomnienia,

2. karę nagany.

Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną.

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI W ZAKRESIE BHP OSOBY KIERUJĄCEJ PRACOWNIKAMI

Kierujący pracownikami jest obowiązany:

1. organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy;

2. dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem;

3. organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy, dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem;

4. egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;

5. zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami;

6. znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na niej obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

OGÓLNE ZASADY BHP

1. W razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo, gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa tych zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

2. Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

3. Pracodawca jest obowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników. Pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

4. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu. W tym celu pracodawca jest obowiązany zapewnić:

• odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone;

• udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

5. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane, przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

6. Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności:

• utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników;

• przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

7. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higienicznosanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny osobistej, a także zapewnić środki do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

Kodeks pracy - podobnie jak wiele innych aktów prawnych nie tylko z dziedziny prawa pracy - określając pewne obowiązki na równi z przestrzeganiem przepisów wymienia zasady (w tym również bezpieczeństwa pracy). Przestrzeganie tych zasad jest więc obowiązkiem prawnym. Tak więc tam, gdzie brak jest aktualnie obowiązującego przepisu, należy postępować zgodnie z przyjętymi zasadami.

PROFILAKTYCZNE BADANIA LEKARSKIE

Osoba przyjmowana do pracy podlega wstępnym badaniom lekarskim. Wstępnym badaniom lekarskim podlegają ponadto pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Nie podlegają badaniom wstępnym pracownicy przyjmowani ponownie bezpośrednio po rozwiązaniu poprzedniej umowy przez tego samego pracodawcę na takie same warunki zatrudnienia.

Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

PROFILAKTYCZNE POSIŁKI I NAPOJE

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:

1. posiłki wydawane ze względów profilaktycznych, w formie jednego dania gorącego;

2. napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

Pracodawca zapewnia posiłki pracownikom wykonującym prace:

1. związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet,

2. związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10^oC lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25^oC,

3. związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym; za okres zimowy uważa się okres od dnia 1 listopada do dnia 31 marca,

4. pod ziemią;

5. związane z usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.

Pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:

1. w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25^oC,

2. w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000,

3. przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10^oC lub powyżej 25^oC,

4. przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,

5. na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28^oC.

Napoje należy zapewnić w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników, odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy. Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, a także warunki uzasadniające zapewnienie posiłków w sposób, o którym mowa powyżej, ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi.

Posiłki i napoje wydawane są pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniających ich wydawanie.

ODZIEŻ I OBUWIE ROBOCZE ORAZ ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

• jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,

• ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub z pracownikami wybranymi przez załogę może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy. Powyższe nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.

Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.

PROCESY PRACY SZCZEGÓLNIE SZKODLIWE LUB NIEBEZPIECZNE DLA ZDROWIA

Pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed działaniem czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia, dlatego też:

1. niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych;

2. niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nie oznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację;

3. niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatów oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem;

4. stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia.

Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu. W takim przypadku pracodawca jest obowiązany zapewnić:

1. odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby przeszkolone;

2. udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

3. aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

MATERIAŁY NIEBEZPIECZNE - SKRÓCONY OPIS POSTĘPOWANIA

Aby uniknąć i wyeliminować zagrożenia wynikające z pośredniego lub bezpośredniego kontaktu z produktami zakwalifikowanymi jako niebezpieczne i oznakowane jednym ze znaków niebezpieczeństwa, postępuj zgodnie z zasadami:

1. podczas używania w procesie pracy produktów niebezpiecznych i oznakowanych znakami niebezpieczeństwa należy:

• przed przystąpieniem do pracy sprawdzić opakowanie pod względem uszkodzeń, wycieków i innych nieprawidłowości;

• w przypadku zauważenia uszkodzeń (rozdarć, wgnieceń, pęknięć, rozszczelnień, wycieków itp.) produkt należy odstawić na bok i powiadomić bezpośredniego przełożonego;

2. rozlanych lub rozsypanych materiałów niebezpiecznych, oznakowanych znakami niebezpieczeństwa nie wolno:

• dotykać;

• próbować;

• wchłaniać (wdychać pyłów, oparów, gazów itp.;

3. z produktami zawierającymi materiały niebezpieczne należy postępować rozważnie i ostrożnie;

Ważne !

1. w przypadku uwolnienia (rozlania, rozsypania) produktu niebezpiecznego i oznakowanego znakami niebezpieczeństwa lub innego produktu, co, do którego mamy podejrzenia, iż jest to materiał niebezpieczny, należy:

• bezzwłocznie powiadomić bezpośredniego przełożonego;

• poinformować pozostałe osoby o wystąpieniu ewentualnego niebezpieczeństwa.

2. W przypadku, gdy:

• produkt jest nieidentyfikowalny, powoduje złe samopoczucie;

• posiada np: ostry, nieprzyjemny zapach, drażniący nozdrza;

• wydzielają się opary, zachodzą reakcje chemiczne lub zjawiska fizyczne w kontakcie z innymi materiałami lub podłożem;

zarządzający jednostką organizacyjną lub osoba przez niego upoważniona podejmuje decyzje o dalszych czynnościach związanych z zabezpieczeniem i usunięciem produktu niebezpiecznego oraz osobiście kieruje przedmiotowym przedsięwzięciem.

UWAGA !

W przypadku złego samopoczucia kogokolwiek, kto mógł znajdować się w bezpośrednim lub pośrednim zasięgu uwolnionego, podejrzanego materiału lub substancji, należy niezwłocznie

powiadomić pogotowie ratunkowe - tel. 999 lub 112

OBCIĄŻENIE PSYCHICZNE PRACĄ - ŹRÓDŁO WIELU WSPÓŁCZESNYCH SCHORZEŃ

Stres

Polska dołączyła do krajów, gdzie wyczerpanie psychiczne i zestresowanie wśród pracowników biur, firm i instytucji przybiera rozmiary epidemii. Znaleźliśmy się wśród takich państw, jak W. Brytania, Stany Zjednoczone oraz Niemcy i Finlandia, gdzie co dziesiąta zatrudniona osoba cierpi z powodu depresji, stresów i lęków - alarmuje Międzynarodowa Organizacja Pracy.

Psychologowie od dawna ostrzegali, że coraz więcej osób odczuwa zaburzenia psychiczne. Przewiduje się, że w obecnym stuleciu depresja będzie jednym z najczęściej występujących schorzeń, atakujących ludzi tak samo często jak nowotwory. Co najmniej piąta osoba na świecie przynajmniej raz w życiu wpadnie w tę chorobę, odpowiedzialną za trudne do oszacowania straty w całej gospodarce: dotknięci nią ludzie mają bowiem kłopoty z koncentracją uwagi i są znacznie mniej wydajni, wymagają długotrwałego leczenia.

Depresja wywołana stresami w pracy jest obecnie drugim - po zawałach serca - najczęstszym powodem absencji chorobowej. Jeśli nic się zmieni, zaburzenia psychiczne będą częstszą przyczyną zgonów i niezdolności do pracy niż wypadki drogowe - ostrzega raport MOP. Takie są skutki postępu technicznego, globalizacji, przepracowania i wygórowanych wymagań przy niedostatecznej opiece socjalnej. Konsekwencje nadmiernego stresu są destrukcyjne nie tylko dla poszczególnych pracowników i ich rodzin. Odczuwają je też pracodawcy. I to nie tylko w postaci absencji chorobowej oraz mniejszej motywacji i wydajności pracy. Zbyt duże narażenie na stresy zwiększa rotację kadrową, a to podnosi koszty działalności przedsiębiorstwa.

Powodowane przez depresję koszty społeczne w USA ocenione są na około 44 mld dolarów rocznie.

Podobnie jest w Finlandii, gdzie pod tym względem sytuacja jest szczególnie dramatyczna. Zaburzenia psychiczne są już tam główną przyczyną przechodzenia pracowników na rentę. Ponad połowa zatrudnionych wykazuje objawy narażenia na nadmierne stresy, a 7 proc. osób ma poważne symptomy "wypalenia", jak wyczerpanie, cynizm i bezsenność. - informuje Jussi Vahtera z Instytutu Medycyny pracy w Turku, na łamach "Journal of Epidemiology and Community Health",

Jego badania wykazały, że warunki pracy i postawa przełożonych ma bezpośredni wpływ na absencję chorobową pracowników. Rzutuje na ich samopoczucie i stan zdrowia, z czego wiele osób nie zdaje sobie sprawy. - Możliwość podejmowania decyzji i stawiane w pracy wymagania, a także wsparcie psychiczne (np. ze strony współpracowników) oraz pomoc socjalna w sposób istotny wpływają na zachorowalność zatrudnionych - podkreśla uczony

Nadmierne stresy w pracy mogą być równie szkodliwe dla zdrowia, jak palenie tytoniu i zbyt mało aktywny tryb życia. ­Mają one destrukcyjny wpływ zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne - twierdzi na łamach "British Medical Journal" Ichiro Kawachi z Uniwersytetu Harvarda w Bostonie, jeden z inicjatorów badań 21 tys. Amerykanek, w większości zatrudnionych jako pielęgniarki. Wynika z nich, że te, które były najbardziej obciążone pracą i nie miały większego wpływu na podejmowanie decyzji, były w najgorszym stanie. Po zaledwie 4 latach takiej pracy ujawniały większą skłonność do nieuzasadnionego lęku i depresji, miały mniej energii, trudniej było im podołać codziennym obowiązkom, jak robienie zakupów, i bardziej męczyły się podczas wspinania po schodach. - Podobnie jest w innych zawodach - przekonuje Kawachi. Najbardziej zestresowani są pracownicy, od których wymaga się zbyt dużo i zmusza jedynie do wypełniania poleceń.

PALENIE TYTONIU NA TERENIE KOMENDY GŁÓWNEJ POLICJI

Palenie tytoniu w obiektach Komendy Głównej Policji jest dozwolone wyłącznie w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach (palarniach) lub w innych wyodrębnionych i oznakowanych miejscach wyposażonych w dostateczną ilość popielniczek. Palarnie lub miejsca przeznaczone do palenia tytoniu powinny być usytuowane w sposób nie narażający osób niepalących na wdychanie dymu tytoniowego. W palarni powinno przypadać, co najmniej 0,1 m² powierzchni podłogi na każdego pracownika najliczniejszej zmiany, z tym jednak, że powierzchnia poszczególnych pomieszczeń przeznaczonych na palarnie nie powinna być mniejsza niż 4 m² ). W palarni należy zapewnić przynajmniej dziesięciokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

KOMISJA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY

Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji wchodzą pracownicy służby bhp, lekarz sprawujący opiekę zdrowotną nad pracownikami, społeczny inspektor pracy, a także przedstawiciele pracowników - wybrani przez zakładową organizację związkową, a w przypadku gdy u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - przez pracowników, w trybie przyjętym w zakładzie pracy. Przewodniczącym komisji jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym - społeczny inspektor pracy.

Zadaniem komisji jest dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Posiedzenia komisji odbywają się w godzinach pracy, nie rzadziej niż raz w kwartale. Za czas nie przepracowany w związku z udziałem w posiedzeniu komisji pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. W związku z wykonywaniem swoich zadań, w przypadkach uzgodnionych z pracodawcą i na jego koszt, komisja może korzystać z ekspertyz lub opinii specjalistów spoza zakładu pracy.

PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA











PAMIĘTAJ! Umiejętność ratowania życia - to umiejętność, która może przydać się każdemu.

Wzywanie karetki Pogotowia Ratunkowego

Jedna z osób nieuczestniczących w bezpośrednim ratowaniu chorego powinna udać się do najbliższego miejsca z dostępnym aparatem telefonicznym, aby wezwać pomoc lekarską.

NUMER POGOTOWIA RATUNKOWEGO: 999 lub 112

W miarę możliwości należy dyspozytorowi podać krótkie, lecz konkretne informacje o stanie chorego:

• Co się wydarzyło?

• Czy chory oddycha i czy ma tętno na tętnicy szyjnej, czy jest reanimowany?

• Jak długo trwa ten stan?

• Jaka pomoc już została udzielona?

Pamiętajmy, nigdy nie przedstawiajmy stanu chorego jako bardzo groźnego lub niebezpiecznego jeżeli nie jest to poważna dolegliwość lub stan bezpośredniego zagrożenia życia po to, aby "Pogotowie szybciej przyjechało". Jeśli w ten sposób spowodujemy przyjazd karetki reanimacyjnej do niewielkiego niedomagania, to może to opóźnić pomoc innemu, bardziej potrzebującemu choremu!

Oddech, tętno

Utrzymanie tętna i oddechu oraz zatamowanie krwotoków, są podstawowymi zadaniami ratownika do momentu przyjazdu karetki i przejęcia pacjenta przez lekarza. Od tych trzech elementów, w głównej mierze zależy, czy przyjazd karetki będzie miał sens.

Rola ratownika nie kończy się jednak tylko na tych trzech składnikach. Jeśli tętno i oddech są zachowane, krwotoków nie ma i stan chorego wydaje się być dobry, nie oznacza, że tak być musi do przyjazdu karetki. W żadnym przypadku nie wolno pozostawiać ofiar bez nadzoru. Koniecznie należy zabezpieczyć poszkodowanych przed wychłodzeniem organizmu i systematycznie należy kontrolować oddech i tętno, a w przypadku osób przytomnych również stan świadomości. Z człowiekiem przytomnym należy rozmawiać i uspokajać go. Częstym przypadkiem, będącym następstwem licznych urazów, upływu krwi, bądź reakcją na np. ukąszenie owadów jest wstrząs. Jeśli mamy do czynienia z osobą nieprzytomną, w pierwszej kolejności sprawdzamy oddech. Błędem jest używanie do tego celu piórka czy lusterka. Ponieważ decydującą rolę gra czas nie będziemy szukać piór. Jeśli akurat byśmy je mieli (jesteśmy na wsi i wszędzie biegają kury), to na pewno przy zachowanym oddechu piórko nie poleci (jak piszą w niektórych książkach) do góry lecz zostanie wchłonięte do dróg oddechowych. Odrzucamy również metodę sprawdzania oddechu przy pomocy lusterka. Jeśli jest lato lub wyjęliśmy je z kieszeni (lusterko jest ciepłe) albo gdy jest wiatr, wtedy lusterko na pewno nie zaparuje (spróbujcie w letnim upale "zachuchać" lusterko - płuca "wyplujecie" a pary ani śladu). Lusterko zaparuje natomiast na pewno jeśli jest zimne, a w powietrzu jest duża wilgoć. I wcale nie będzie mu do tego potrzebny oddech. Jedyną właściwą (szybką i pewną) metodą, jest przyłożenie ucha do ust poszkodowanego. Ucho jest na tyle "wrażliwe", że wyczuje lub usłyszy nawet bardzo słaby "cień oddechu". "Słuchając" oddechu jednocześnie obserwujemy ruchy klatki piersiowej. Przy względnie silnym oddechu, można zauważyć unoszenie się i opadanie klatki piersiowej. Właściwym jest zaznaczyć również, że jeśli stwierdzamy obecność oddechu to musi też być zachowana praca serca, natomiast właściwe tętno nie oznacza konieczności zachowania oddechu. Dlatego błędem jest (spotykane czasem w filmach) sprawdzanie obecności tętna u osoby "rzężącej" lub której tworzą się przy ustach "bańki" ze śliny.

Gdy mówimy już o sprawdzaniu tętna, koniecznie trzeba zaznaczyć, że na nadgarstku, udzie itd. tętna sprawdzać nie należy (można go co najwyżej mierzyć), gdyż słabe tętno może nie być w tych miejscach wyczuwalne. Nie sprawdzamy go również przykładając ucho do klatki piersiowej. Tętno należy sprawdzać na tętnicach szyjnych (w zagłębieniu między chrząstkami krtani z przodu, a mięśniami szyi z tyłu) równocześnie trzema palcami dłoni (nigdy jednym). Tętno należy sprawdzić z dwóch stron szyi (gdyby z jednej strony było niewyczuwalne), lecz nigdy z obu stron równocześnie.

Urazy głowy

Skutki urazów głowy mogą być bardzo różnorodne - poczynając od lekkiego stopnia stłuczeń i zranień, poprzez wstrząśnienie mózgu i otwarte złamania sklepienia czaszki, a skończywszy na ciężkim uszkodzeniu tkanki mózgowej.

Ważne jest, aby pamiętać, że rozległość i zakres widocznych obrażeń, z reguły nie jest równoznaczne ze stopniem uszkodzenia struktur anatomicznych położonych głębiej.

Na ciężkie uszkodzenie głowy wskazuje krwawienie lub wyciekanie surowiczo-krwistej wydzieliny z nosa albo ucha. Sugeruje zaistnienie bezpośredniego połączenia między jamą czaszki, a uchem środkowym i zatokami (złamanie podstawy czaszki).

Ważne znaczenie mają epizody utraty przytomności chorego. Nawet kilkusekundowa utrata świadomości w trakcie lub chwilę po wypadku wskazuje na wstrząśnienie mózgu, późniejsza zaś - na krwotok nadoponowy. Może towarzyszyć temu stanowi rozszerzenie jednej ze źrenic i wymioty. W przypadku urazu głowy może dojść do fizycznego pobudzenia chorego, a nawet wystąpienia drgawek.

W takim przypadku stosujemy postępowanie jak przy ataku padaczki.

Pierwsza pomoc.

Rannego należy ułożyć na plecach i zapewnić mu całkowity spokój. W przypadku wbicia w czaszkę ostrego narzędzia lub jeśli przez ranę wydobywa się tkanka mózgowa, ranę należy pozostawić w spokoju i nie usuwać przedmiotu raniącego. Ponieważ ciężkim urazom głowy towarzyszą często uszkodzenia kręgosłupa, wszelkie zmiany pozycji pacjenta należy wykonywać w kilka osób, odciągając głowę w osi długiej ciała, największą wagę przykładając do utrzymywania kręgosłupa w wyproście. Chorego należy trzymać w cieple, zapewnić mu dostęp świeżego powietrza. W przypadku krwawienia do jamy ustnej lub wymiotów należy obrócić rannego i w pozycji leżenia na boku podeprzeć mu głowę.

Jeśli nastąpiło, wskazujące na złamanie podstawy czaszki i uszkodzenie opon mózgowych, wyciekanie krwi lub płynu surowiczego z uszu lub nosa, należy ułożyć chorego w pozycji półleżącej, z przechyleniem głowy na stronę krwawiącą, aby umożliwić swobodne wypływanie wydzieliny. W żadnym wypadku nie należy tamować wypływu, zwłaszcza z ucha, gdyż "zaczopowanie" wypływającej wydzieliny może powodować bardzo szkodliwe narastanie ciśnienia w uchu środkowym.

Złamania i urazy w obrębie twarzy i żuchwy.

Złamania w obrębie kości twarzy i żuchwy zazwyczaj silnie krwawią. W miarę narastania pourazowego obrzęku może dochodzić do utrudnienia oddychania, a nawet całkowitego zablokowania górnych dróg oddechowych. Objawami złamania kości twarzy i żuchwy są ból, obrzęk, trudności mowy, niekiedy mdłości i niemożność połykania śliny.

Pierwsza pomoc.

Należy sprawdzić, czy w jamie ustnej nie ma ciał obcych, które mogą zablokować drogi oddechowe. Następnie konieczne jest zaopatrzenie krwawiących ran. Jeśli chory jest przytomny, najlepiej posadzić go, by umożliwić swobodny odpływ krwi i śliny z jamy ustnej. W przypadku, gdy chory jest nieprzytomny, aby nie nastąpiło zachłyśnięcie, konieczne jest ułożenie go w pozycji bocznej ustalonej.

Ze względu na wydzielającą się krew i ślinę oraz możliwość wystąpienia wymiotów, nie należy unieruchamiać żuchwy, poprzez jej "podwiązywanie", gdyż może nastąpić zachłyśnięcie.

Chorych z urazami głowy należy bacznie obserwować, gdyż możliwość wystąpienia wstrząsu jest bardzo duża.

Wstrząs

Wstrząsem pourazowym określa się zaburzenia funkcji organizmu w wyniku utraty znacznej ilości krwi lub płynów wewnątrzustrojowych. Do wstrząsu może też dochodzić w wyniku zaburzeń pracy serca, schorzeń narządów wewnętrznych, silnego bólu lub mnogich obrażeń ciała.

Objawami wstrząsu są: uczucie silnego osłabienia, bladość i zziębnięcie skóry (która może być na twarzy pokryta kropelkami potu), spłycenie oddechu i osłabienie tętna. W miarę rozwoju wstrząsu może dojść do utraty przytomności.

Pierwsza pomoc polega na zapewnieniu choremu dopływu krwi do ważnych organów - mózgu, serca. Należy położyć go na plecach, unieść kończyny, okryć kocem. Choremu należy zapewnić spokój, rozmawiać z nim, starając się maksymalnie zmniejszyć jego zdenerwowanie. Nie należy go przekładać lub przenosić, gdyż powoduje to ruchy ciała i niepotrzebne zaburzenia krążenia krwi.

Ocena stanu i reanimacja

Pierwszą czynnością, jaką należy wykonać na miejscu zdarzenia, jest sprawdzenie czy człowiek żyje i czy jest przytomny. W celu sprawdzenia czy są zachowane podstawowe czynności życiowe należy:

• sprawdzić, czy poszkodowany oddycha

• sprawdzić, czy jest wyczuwalne tętno na tętnicy szyjnej

• sprawdzić, czy i w jakim stopniu zachowana jest świadomość (kontakt z otoczeniem)

W celu sprawdzenia, czy osoba ma zachowany oddech należy rozluźnić ubranie i zwrócić uwagę czy klatka piersiowa unosi się. Rytmiczne unoszenie klatki piersiowej jest najpewniejszym objawem zachowanej funkcji oddychania. Należy też przyłożyć ucho do jamy ustnej i spróbować wyczuć strumień wydychanego powietrza. Gdy stwierdzimy istnienie unoszenia klatki piersiowej oraz wyczujemy strumień wydychanego powietrza - świadczy to o zachowanej funkcji oddechu.

Sprawdzanie tętna wykonujemy zawsze na głównych naczyniach - czyli tętnicach szyjnych. Niewłaściwe jest kontrolowanie funkcji tętna na tętnicach kończyn górnych (słabe tętno może być niewyczuwalne). Tętnica szyjna znajduje się w zagłębieniu między chrząstkami krtani (z przodu), a mięśniami szyi (z tyłu). Tętno należy badać całą ręką (palcami drugim, trzecim i czwartym), a nie kciukiem - kolejno na jednej, a potem na drugiej tętnicy szyjnej nigdy na obu jednocześnie. Gdy wyczujemy tętno na chociaż jednej tętnicy szyjnej, świadczy to o zachowanej funkcji krążenia krwi (skutecznej czynności serca).

Po sprawdzeniu czynności oddechu i krążenia - jeśli są one zachowane należy ocenić, czy zachowany jest kontakt z otoczeniem - stopień świadomości. Istnieją różne fachowe skale oceny zaburzeń świadomości stosowane w medycynie (np. popularna skala Glasgow), lecz w sytuacji ratowania życia w miejscu wypadku najważniejsze jest ocenienie:

• Czy poszkodowany reaguje na głos, odpowiada na zadawane pytania i czy odpowiedzi są prawidłowe (czy zna dzień tygodnia, miesiąc, swoje nazwisko, czy wie co się stało).

• Czy reaguje na bodźce dotykowe, np. delikatne uderzanie w ramię i jaka jest reakcja (słowna, grymas twarzy).

• Czy poszkodowany zachowuje się spokojnie, czy agresywnie.

• Czy poszkodowany choruje na cukrzycę, hemofilię, czy posiada stymulator serca lub czy ma padaczkę. Sprawdzić, czy nie ma przy sobie dokumentów stwierdzających którąś z tych chorób.

Gdy zachowana jest pełna przytomność lub gdy są stwierdzane tylko drobne zaburzenia (drobna niepamięć) poszkodowany wymaga tylko obserwacji do czasu przyjazdu pomocy fachowej. Gdy poszkodowany jest głęboko nieprzytomny, a zachowana jest funkcja oddechu i krążenia należy go ułożyć na boku w tzw. pozycji bocznej ustalonej.

W sytuacji stwierdzenia braku tętna i oddechu przystępujemy do AKCJI REANIMACYJNEJ

Akcja reanimacyjna

W przypadku stwierdzenia braku tętna i oddechu niezwłocznie należy przystąpić do akcji reanimacyjnej

Akcje prowadzimy wg zasady A B C - tj.:

A - AIRWAY- udrożnienie i ułożenie

B - BREATH - oddech

C - CIRCULATION - krążenie (masaż serca)

Ułożenie i udrożnienie dróg oddechowych jest istotnym, wstępnym etapem akcji reanimacyjnej. Poszkodowanego należy ułożyć na twardym podłożu - najlepiej na ziemi. W celu udrożnienia dróg oddechowych należy otworzyć jamę ustną i sprawdzić czy nie znajduje się tam jakieś ciało obce, ewentualnie je wygarnąć. Jeśli chory posiada protezy zębowe należy je wyjąć. Kolejną ważną czynnością jest uniesienie żuchwy. Czynność ta jest istotna, gdyż zapobiega zatkaniu dróg oddechowych przez zapadający się język. Polecane kiedyś odchylanie głowy jest niewskazane zwłaszcza u starszych osób lub u osób z urazem kręgosłupa. Samo uniesienie żuchwy przeważnie wystarcza.

Po udrożnieniu przechodzimy do właściwej reanimacji. W przypadku jeśli zachowane jest tętno, a tylko brak oddechu wykonujemy tylko sztuczne oddychanie.

Masaż serca pośredni

Masaż serca pośredni, czyli wykonywany przez klatkę piersiową wykonujemy w ten sposób, że uciskamy 1/3 dolną mostka, czyli środkowej kości klatki piersiowej, do której przyczepione są żebra. Prawidłowy masaż serca wykonywać należy tak, aby uciskać tylko mostek a nie żebra, gdyż mogą się wtedy łamać. W trakcie masażu serca mimo jego prawidłowego wykonywania żebra mogą się łamać, nie należy się tym zrażać lecz kontynuować. Masaż powinno się wykonywać z częstością od 60-80 uciśnięć na minutę.

Należy wziąć pod uwagę czas "na oddech", przejście i udrożnienie. Przy uciśnięciach wykonywanych co 1 sekundę (60/min.) otrzymujemy faktycznie częstość ok. 45 uciśnięć na minutę. Często spotyka się (nawet w filmach szkoleniowych) rytm 60 uciśnięć. Odliczanie "121, 122, 123..." jest charakterystyczne. Niestety tętno takie jest niewystarczające.











Dawniej uczono, że przed przystąpieniem do masażu należy 4-krotnie uderzyć pięścią w mostek. To uderzenie nazywane uderzeniem przedsercowym czasami powoduje przywrócenie rytmu serca, jednak może również w pewnych sytuacjach powodować spore komplikacje i pogorszenie stanu

Pacjenta, dlatego, zgodnie z zasadą "po pierwsze nie szkodzić" nie stosujemy uderzenia przedsercowego.

U dzieci masaż wykonujemy w połowie mostka, u noworodków uciskamy dwoma palcami z częstością 120/min, u starszych dzieci 1 ręką.

Oddech usta-usta, usta-nos.

Jedyną uznaną metodą oddechu zastępczego jest metoda usta-usta i usta nos. Pamiętamy, że najpierw należy udrożnić drogi oddechowe - usunąć ciała obce i protezy zębowe oraz unieść żuchwę. W tym celu należy uchwycić żuchwę w jej części środkowej kciukiem i palcem wskazującym, podciągając ją ku górze.

Można też zastosować tzw. rękoczyn Esmarcha. Polega on na oburęcznym uchwyceniu żuchwy w okolicy jej kątów, aby małe palce opierały się na jej ramionach, kciuki w okolicy bródkowej, a pozostałe palce opierały się o trzon. Następnie przesuwa się żuchwę do przodu i ku górze, tak aby zęby dolne znalazły się przed przednimi. Później wystarcza już zwykłe przytrzymywanie żuchwy w okolicy bródkowej. Dawniej celem udrożnienia zalecano odchylenie głowy, jednak w przypadku np. obrażeń komunikacyjnych i mając na uwadze możliwość uszkodzenia kręgosłupa, należy tej metody unikać.

Następnie przystępujemy do właściwego sztucznego oddechu. Oddech usta-usta wykonujemy u dorosłych najczęściej, metodę usta-nos wtedy, gdy doszło do urazu, który zniekształcił twarzoczaszkę. Przy oddechu usta-usta w trakcie wprowadzania powietrza przez usta zatykamy nos, odwrotnie w metodzie usta-nos (gdy ratownik swoimi ustami wdmuchuje powietrze przez nos ofiary - zatykamy usta). Należy pamiętać, że powietrza nie wtłaczamy zbyt gwałtownie, aby nie spowodować wtłoczenia powietrza do żołądka. Mając na uwadze, że dostanie się powietrza do żołądka równoznaczne jest z brakiem skutecznej wentylacji oraz z możliwością zachłyśnięcia, wskazane jest obserwować klatkę piersiową pacjenta, która powinna opadać w trakcie samoistnego wydechu. Sygnalizuje nam to właściwie prowadzoną akcję oddechową.

U dzieci na ogół z uwagi na mniejszą głowę ratownik powietrze wdmuchuje zarówno przez jamę ustną i nos oraz pamięta o mniejszej pojemności płuc.

Akcja reanimacyjna z jednoczesnym masażem serca i sztucznym oddychaniem

Według obowiązujących standardów zalecanych przez AHA i Resuscitation Council Europe właściwym jest cykl:

2 szybkie głębokie wdechy na 30 uciśnięć mostka

2 wdechy niezależnie czy akcję prowadzi jedna czy też dwie osoby . W trakcie akcji, co jakiś czas należy sprawdzać, czy nastąpił powrót tętna i oddechu. Jeśli jest dwóch ratowników, ratownik wykonujący oddech może co jakiś czas sprawdzać tętno - a ten, który wykonuje masaż, sprawdzać, czy w trakcie oddychania, bądź samoistnie (powrót oddechu) unosi się klatka piersiowa.

PAMIĘTAJMY!

Choremu nieprzytomnemu nie podajemy żadnych tabletek i nie wlewamy żadnych płynów do jamy ustnej. Jeśli doszło do omdlenia należy chorego ułożyć na wznak i unieść kończyny dolne, jeśli stan nieprzytomności przedłuża się - ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. W przypadku drgawek - starać się ułożyć chorego i przytrzymać kończyny oraz starać się zabezpieczyć język przed przygryzieniem.

Ratowanie poparzonego

Poparzenie jest ciężkim schorzeniem i dlatego poparzonemu pomocy należy udzielać jak najszybciej.

Pierwszą i najważniejszą czynnością jest schłodzenie miejsca poparzonego czystą, zimną wodą. Należy tą czynność wykonywać dość długo, ponieważ tkanki wewnątrz ciała ochładzają się dłużej niż powierzchnia ciała. Nie wolno używać do tego celu spirytusu, białka z jajek i tym podobnych "ludowych leków".

Co do zdejmowania odzieży -należy wykonywać to po schłodzeniu i bardzo ostrożnie, szczególnie wtedy, jeśli poszkodowany został poparzony środkami palnymi, smarami lub substancjami żrącymi. W przypadku jeśli poparzenie nastąpiło gorącą wodą czy parą, a spodziewana fachowa pomoc lekarza przybędzie szybko, można w ogóle zrezygnować ze zdejmowania odzieży - wykona to sterylnie chirurg na sali operacyjnej.

Po schłodzeniu, oparzoną część ciała należy przykryć czystym prześcieradłem (jeśli nim dysponujemy).

W przypadku oparzeń elektrycznych najpierw należy poszkodowanego odłączyć od źródła prądu i sprawdzić, czy nie wymaga reanimacji.

Krwotoki zewnętrzne i wewnętrzne

Nawet niewielkie krwawienie może mieć "działanie psychologiczne". Nierzadko się zdarza, że ratując krople krwi, nie dostrzegamy innych, często znacznie groźniejszych obrażeń. Jeśli krwotok nie jest gwałtowny, to nawet utrata około 1 litra krwi dla osoby dorosłej nie stanowi bezpośredniego zagrożenia. Należy zdawać sobie sprawę, że już 250 ml (szklanka) krwi, może być powodem zakrwawienia całego ubrania i sporego odcinka jezdni. O ile ciężkie jest określenie ilości utraconej krwi z otwartej rany, o tyle krwotok wewnętrzny jest niemożliwy do oceny. Dlatego szczególnego znaczenia nabierają mechanizm i miejsce urazu. I tak np. tępy uraz nadbrzusza pociąga za sobą możliwość rozerwania wątroby lub śledziony; uraz okolicy lędźwiowej grozi uszkodzeniem nerki.

Zagrożenie życia powstaje, gdy dochodzi do wstrząsu krwotocznego. Jego cechami są:

• przyspieszenie tętna powyżej 140/min.

• spadek ciśnienia tętniczego

• pobudzenie ruchowe

• często też tzw. "splątanie psychiczne"

Wyróżniamy następujące rodzaje ran:

1. cięta

2. szarpana

3. kłuta

4. miażdżona

5. postrzałowa

6. tłuczona

W przypadku ran ciętych i szarpanych oraz krwawienia ze zranionej tętnicy lub żyły zasada postępowania jest stosunkowo prosta. Polega na wykonaniu opatrunku uciskowego, nie powyżej ani poniżej krwawiącego miejsca - lecz dokładnie w miejscu krwawienia. Ta zasada jest ogromnie istotna, ponieważ wykonanie opatrunku uciskowego na ranę powoduje, że krwawienie zostaje zahamowane, lecz krew nadal dopływa poniżej zranionego miejsca i nie dochodzi do uszkodzenia kończyny powodowanego niedokrwieniem poprzez ucisk.

Od zasady tej odstępuje się, to znaczy wykonuje się opatrunek uciskowy powyżej rany tylko w przypadku jeśli doszło do całkowitego zmiażdżenia lub amputacji, czyli odcięcia kończyny.

Jeśli rana jest raną kłutą (nóż, pręt itp.) i przedmiot znajduje się w ciele, nie należy go wyciągać. Usunięcie go spowoduje nasilenie się krwotoku. Jego obecność powoduje tamowanie krwotoku. Przedmiot taki należy zabezpieczyć przed poruszaniem się, aby nie spowodował większych uszkodzeń.

W przypadku zranienia klatki piersiowej i powstania odmy (powietrze z otoczenia przedostaje się do klatki piersiowej), powietrze przedostające się do opłucnej powoduje, że płuco nie może się rozprężyć i poszkodowany zaczyna się dusić. Bezwzględnie należy uniemożliwić przedostawanie się powietrza poprzez ranę. Można ranę "uszczelnić" ręką, ściśle owinąć folią lub użyć w tym celu prezerwatywy, która ku uciesze wielu osób, znajduje się praktycznie w każdej, najmniejszej nawet apteczce samochodowej. Brzegi takiego hermetycznego opatrunku wskazane jest uszczelnić plastrem. Może być konieczne zastosowanie sztucznego oddychania.

Krwotoki wewnętrzne są niezmiernie trudne do opanowania w warunkach pierwszej pomocy. Zasadne jest wykonanie zimnych okładów na okolice brzucha lub klatki piersiowej przy krwotokach z przewodu pokarmowego lub płuc. Podobnie postępujemy ze zmiażdżeniami i stłuczeniami.

W przypadku krwawienia z nosa, częstym działaniem jest położenie się i odchylenie głowy do tyłu - nic bardziej błędnego. W takiej sytuacji należy siedzieć lub stać (zgodnie z zasadą - miejsce krwawiące unieść możliwie do góry) i lekkie pochylenie głowy do przodu, tak aby krew mogła wypływać. Położenie się powoduje wzrost ciśnienia w miejscu wypływu krwi i zwiększenie krwotoku, a odchylenie głowy ku tyłowi, stwarza możliwość przedostania się krwi do zatok lub zachłyśnięcia krwią. Wskazane jest zrobienie okładu z lodu na kark i boczne części szyi.

W przypadku krwotoków tętniczych i żylnych z kończyn, właściwym jest uniesienie zranionej kończyny.

W przypadku krwotoku lub nawet przedłużających się małych krwawień zwłaszcza u mężczyzn należy zapytać, czy poszkodowany nie choruje na hemofilię lub inną skazę krwotoczną. Wówczas informacje te należy przekazać dyspozytorowi Pogotowia Ratunkowego w trakcie wzywania pomocy.

Chorzy ci często noszą przy sobie specjalne książeczki wydane przez Instytut Hematologii w Warszawie.

Obrażenia w wypadkach komunikacyjnych

Wypadki komunikacyjne w chwili obecnej należą do najczęstszych przyczyn obrażeń. Stąd właściwe postępowanie w ratowaniu poszkodowanych w wypadkach jest niezmiernie ważne. Opóźnienia w udzieleniu pomocy poszkodowanym często niestety wynikają z trudności wyciągnięcia poszkodowanych z wraku pojazdu. Stąd w tym przypadku szybkie powiadomienie Pogotowia Ratunkowego i Ekipy Specjalistycznej z przyrządami do cięcia blachy jest bardzo istotne.

Aby zapewnić bezpieczeństwo sobie i ofiarom wypadku, w pierwszej kolejności bezwzględnie należy wyłączyć zapłon w rozbitych pojazdach (kluczyki zostawiamy w stacyjce) oraz właściwym jest odłączyć akumulator. Pamiętajmy też, że efektowne wybuchy samochodów są wytworem filmowców i rzadko mają miejsce w rzeczywistości. Jeśli samochód znajduje się na dachu, a w środku są ludzie, nie wolno go stawiać z powrotem na koła, ponieważ może to spowodować dodatkowe, trudne do przewidzenia pogorszenie stanu ofiar wypadku. Należy dążyć do wydobycia ofiar z wnętrza pojazdu poprzez okna. Właściwym jest, ze względu na wylewanie się paliwa i zwiększone prawdopodobieństwo pożaru, aby mieć koło siebie przygotowaną gaśnicę lub jeszcze lepiej drugą, czuwającą z gaśnicą osobę. Po wydobyciu ofiar, samochód należy postawić na koła.

Typowe obrażenia podczas zderzenia samochodu przedstawiają się następująco:

• Złamania: kręgosłupa szyjnego; klatki piersiowej (uraz kierownicowy, uraz powodowany pasami bezpieczeństwa) oraz łamanie miednicy

• Urazy narządów wewnętrznych: pęknięcie śledziony, uraz serca, uraz wątroby; obrażenia innych narządów

• Oparzenia.

Obrażenia powstające na skutek wypadków komunikacyjnych są często bardzo groźnymi obrażeniami wielonarządowymi. Szczególnie w ich przypadku szybkie, umiejętne i prawidłowe udzielenie pomocy jest decydujące dla życia, zdrowia czy późniejszej rehabilitacji. Obrażenia te są często niewidoczne nie tylko dla laika i na skutek szoku powypadkowego nieodczuwalne dla poszkodowanych. Możemy o nich często tylko domniemywać w oparciu o zaobserwowane, często jednak złudne zachowanie ofiar.

Jeśli samochód biorący udział w wypadku "dachował", jest mocno rozbity (zwłaszcza uderzenia boczne i czołowe), jadące osoby nie miały zapiętych pasów bezpieczeństwa (szczególnie, gdy nastąpiło zdetonowanie poduszek powietrznych) lub ma miejsce potrącenie pieszego, bierzemy pod uwagę fakt, że mogło dojść do poważnych i niewidocznych obrażeń, których ofiara na skutek szoku nie odczuwa. Często ich "zwiastunem", mimo zapewnień o dobrym samopoczuciu, mogą być niewielkie mdłości, zawroty lub bóle głowy, bladość skóry.

Złamania kręgosłupa szyjnego, klatki piersiowej i miednicy

O uszkodzeniu kręgosłupa świadczy fakt bezwładności lub brak czucia w kończynach. Często też, zdarza się, że osoba której pozornie nic nie dolega, siada na ziemi z podkulonymi kolanami i podtrzymuje rękami głowę. Takie zachowanie sugeruje uszkodzenie rdzenia kręgowego na odcinku szyjnym.

Złamania żeber czasem dają się "wymacać". Mogą świadczyć też o nich obrzęki, dziwne nierówności pod skórą, zasinienia czy trudności w oddychaniu lub świszczący oddech.

We wszystkich tych przypadkach najważniejszą sprawą jest właściwy sposób wyjęcia poszkodowanego z fotela pojazdu.

Obrażenia kręgosłupa, klatki piersiowej czy miednicy w wypadkach komunikacyjnych są bardzo powszechne. Wyjmując poszkodowanego z pojazdu zawsze zakładamy, że do urazów tych doszło. Właściwym postępowaniem jest założenie kołnierza usztywniającego i wyciągnięcie poszkodowanego chwytem pod brodę i ułożenie pleców rannego "na siebie" z zastosowanym wyciągiem głowy w osi długiej ciała. W przypadku (najczęściej) braku kołnierza usztywniającego, możemy takowy zaimprowizować owijając szyję np. kilkakrotnie złożoną, w około 15-o centymetrowy pas gazetą.

Pamiętajmy!

Mając do czynienia z ofiarami wypadku komunikacyjnego zawsze i przede wszystkim bierzemy pod uwagę możliwość urazu kręgosłupa. Dlatego, jeśli tylko jest to możliwe, stan poszkodowanych oceniamy bez wyjmowania ich z pojazdu. Jeśli oddech i akcja serca są zachowane, z wyjęciem ich czekamy na przyjazd karetki, ograniczając się do obserwacji, ewentualnego uspokajania i rozmowy z ofiarami (jeśli są przytomne). Z tego samego powodu unikamy układania poszkodowanych w pozycji bocznej ustalonej. Podstawową zasadą jest niedopuszczenie do zginania lub skręcania kręgosłupa, zwłaszcza na odcinku szyjnym.

Zadławienia i uduszenia

Podczas zadławienia dochodzi do przypadkowego dostania się ciała obcego np. kęsa pokarmowego do dróg oddechowych i w ten sposób do uniemożliwienia oddychania. Najczęstszym miejscem utkwienia ciała obcego jest krtań. Gdy dojdzie do zadławienia kolejno próbujemy "rękoczynów" zmierzających do usunięcia ciała obcego z dróg oddechowych.

Uderzanie w okolicę miedzyłopatkową - Uderzanie w plecy w okolice miedzy łopatkami często powoduje wypadnięcie substancji obcej z dróg oddechowych. Jest szczególnie skuteczne, gdy wdroży się zaraz po incydencie zadławienia. Głowę poszkodowanego należy pochylić do dołu.






Konikotomia - Nacięcie błony pomiędzy chrząstką tarczowatą a pierścieniowatą krtani chociaż może być trudne do wykonania przez osoby nie będące fachowym personelem medycznym, jednak może skutecznie przywrócić możliwość oddychania u zadławionego. Zabieg ten nosi nazwę konikotomii.

Próba przesunięcia ciała obcego dalej - Gdy zawiodły dotychczasowe metody - jedyną możliwością uratowania życia może być próba przesunięcia, czyli po prostu wdmuchnięcia ciała obcego dalej. Ponieważ prawe oskrzele jest grubsze i odchodzi pod mniejszym kątem próba silnego wdmuchnięcia przesunie ciało obce poniżej rozwidlenia tchawicy, prawdopodobnie do prawego oskrzela i umożliwi oddychanie choremu "uwolnionym" lewym płucem. Zabieg wdmuchnięcia stosujemy tylko wówczas, gdy zawiodły wszelkie inne metody.

W przypadku uduszenia (np. powieszenia) należy poszkodowanego odciąć, zawsze liczyć się z możliwością złamania kręgów szyjnych. Natychmiast należy podjąć obserwację i ewentualną reanimację.

Odma

Niemożność swobodnego rozprężania się płuca i oddychania powodowanego nagromadzeniem się powietrza w klatce piersiowej między opłucną a płucami w wyniku przebicia klatki piersiowej lub pęknięcia płuca nazywamy odmą. W przypadku przebicia klatki piersiowej czyli odmy otwartej, gdy przebite jest jedno płuco - otwór należy szczelnie zatkać, aby umożliwić właściwą czynność drugiemu płucu. Przy obustronnej odmie otwartej takie postępowanie nie przyniesie żadnej korzyści - przed przybyciem lekarza, który zastosuje drenaż należy pozostawić oba otwory i nie zatykać ich, a natychmiast wdrożyć akcję reanimacyjną.

Padaczka

Chyba najwięcej "mitów" powstało wokół ataków padaczkowych. Bardzo często spotykaną radą w takiej sytuacji jest na przykład rada: "włożyć coś metalowego (zimnego) między zęby (np. łyżeczkę)". Jeśli poszkodowany się tym czymś nie udławi i nie powyłamuje sobie zębów, to na pewno mu to nie pomoże. Właściwym jest ułożenie poszkodowanego na możliwie miękkim podłożu (np. przenieść z chodnika na trawę), podłożenie czegoś miękkiego pod głowę (plecak, zwinięta kurtka itp.) oraz podtrzymywanie i zabezpieczanie głowy przed powstaniem urazów podczas skurczów (drgawek). Przytrzymywanie całego ciała czy kończyn jest bezzasadne. Wskazane jest też usunięcie z jamy ustnej protez zębowych. Jest to jednak wielce ryzykowne, ponieważ palce mogą zostać przygryzione w momencie skurczu (osobiście bym się bał). Można również włożyć coś niezbyt twardego między zęby (np. rolka bandaża), celem zapobieżenia przygryzienia języka, pamiętając, aby "to coś" nie utrudniło oddechu. Po minięciu ataku chory jest bardzo wyczerpany (jak po bardzo dużym wysiłku fizycznym), często nieprzytomny. Należy wówczas udrożnić drogi oddechowe (ślina, często krew, protezy zębowe), ułożyć w pozycji bocznej ustalonej i ciepło okryć. Niektórzy polecają (jeśli chory jest przytomny) podanie mu czekolady lub cukru, jednak ze względu na możliwość zachłyśnięcia jest to działanie ryzykowne. Stan chorego po ataku jest stabilny i bezpieczniej jest poczekać na przyjazd karetki.

Pierwsza pomoc w porażeniach prądem elektrycznym

Postęp techniczny spowodował coraz częstsze posługiwanie się urządzeniami energetycznymi o napędzie elektrycznym. W wyniku tego ginie u nas w ciągu roku około 300 porażonych prądem. Przypadków uratowanych nie można ustalić, ponieważ nie zawsze są one rejestrowane.

Podstawowe założenia fizyczne.

Decydujące znaczenie dla powstania uszkodzeń prądem elektrycznym mają: napięcie - mierzone w woltach, natężenie - w amperach, opór - w omach, częstotliwość - w hercach, czas działania, droga przechodzenia przez ciało i gęstość prądu. W razie porażenia prądem człowiek znajduje się w obwodzie elektrycznym. Siłę działania prądu, uzależnioną przede wszystkim od napięcia i oporu elektrycznego, określa prawo Ohma. Mokra skóra stanowi bardzo słaby opór dla prądu elektrycznego i dlatego szczególne zagrożenie panuje w obiektach, do których dochodzi woda i wilgoć. Duże znaczenie w rozwoju porażeń prądem ma jego częstotliwość i dlatego prąd zmienny jest bardziej niebezpieczny od prądu stałego o tym samym natężeniu. Działanie dłuższe powoduje poważniejsze uszkodzenie niż krótkie. Prąd przenika przez ciało tam, gdzie trafia na mniejszy opór. Może powodować uszkodzenia narządów nie leżących bezpośrednio na drodze jego przepływu. Również gęstość prądu, mierzona w amperach na metr kwadratowy. stanowi duże zagrożenie.

Z praktycznego punktu widzenia porażenia dzieli się na wywołane prądem o niskim napięciu, tzn. poniżej 1000 woltów i o wysokim napięciu, a więc powyżej 1000 woltów. Przy powszechnym stosowaniu urządzeń elektrycznych częstą przyczyną obrażeń jest tzw. napięcie robocze, powstałe na skutek dotknięcia odsłoniętej części urządzenia znajdującego się pod napięciem. Jeszcze częściej mamy do czynienia z tzw. napięciem dotykowym - w razie kontaktu z instalacją uszkodzoną lub niewłaściwie połączoną. Może również dochodzić do uszkodzenia przez napięcie zwane krokowym - przy wejściu na podłoże, w którym działają różne potencjały elektryczne.

Działanie prądu elektrycznego na ustrój ludzki

Pierwsza pomoc polega na przerwaniu obwodu elektrycznego, najczęściej przez wyciągnięcie wtyczki z gniazdka lub wykręcenie bezpiecznika. Gdy to nie jest możliwe, ratownik oddziela porażonego od obwodu elektrycznego przez odciągnięcie za odzież. Sam izoluje się od podłoża przy pomocy suchej deski lub suchej tkaniny, względnie innego materiału izolacyjnego. Gdy oderwanie za odzież nie jest możliwe, dokonuje się oddzielenia porażonego za pomocą suchej listwy drewnianej lub kija itp. Ratownik musi być zawsze dokładnie izolowany. Nie wolno chwytać ratowanego przedmiotem przewodzącym elektryczność lub gołymi rękami za ciało. Po usunięciu porażonego z niebezpiecznego miejsca kontroluje się u niego oddech i tętno. W przypadku utraty przytomności i zachowanym oddechu stosuje się tzw. bezpieczne ułożenie na boku i przytrzymuje go, aby wskutek bezładnych ruchów nie doszło do opadnięcia języka i zatkania wejścia do krtani. W razie zatrzymania oddechu stosuje się sztuczne oddychanie, najlepiej metoda usta-usta, za pomocą maski ustno-gardłowej, zgodnie z zasadami obowiązującymi przy prowadzeniu reanimacji. W razie zatrzymania akcji serca należy wykonać natychmiast zewnętrzny masaż serca.

Czynności te powinny wykonywać osoby odpowiednio przeszkolone, gdyż wtedy przywracanie podstawowych czynności życiowych ma szansę powodzenia.

Co powinno znajdować się w apteczce?

W apteczce powinno znajdować się możliwie jak najwięcej materiałów opatrunkowych (głównie bandaże dziane, gaza jałowa). Dobrze jest mieć kilka agrafek, nóż do cięcia ubrań lub pasów bezpieczeństwa (są specjalne noże do tych celów, wystarczający jednak będzie ostry nóż o stępionym i zaokrąglonym końcu), czasem przydatne są nożyczki. W apteczkach często też jest wywołująca uśmiech na wielu twarzach prezerwatywa. Nie służy ona jednak, jak mogło by się wydawać do ...procy ;-), lecz spełnia rolę "uszczelki" przy np. przebiciu płuca. Do tego celu może też posłużyć kawałek folii.

Można też zaopatrzyć apteczkę w plaster, jednak jak uczy doświadczenie, większość plastrów gdy przyjdzie czas na ich użycie klei się do rąk ratownika i wszystkiego co jest w apteczce, natomiast do poszkodowanego, w żadnym razie przyczepić się nie chce. Dlatego, jak już wozimy w apteczce plaster, zawińmy go w kawałek folii, aby klej "zbyt daleko się nie rozłaził". To samo (jeśli chodzi o "kleistość") dotyczy plastrów z opatrunkiem. Na pewno nie będą potrzebne przy większych urazach, jednak na własny użytek, na drobne obtarcia i skaleczenia mogą się przydać.

Zgodnie z zasadą, że najpierw dbamy o siebie, w apteczce powinna znajdować się przynajmniej jedna para rękawiczek jednorazowych (dobrze mieć dwie - drugą dla pomocnika) i maseczka do sztucznego oddychania

Bardzo dużym błędem, jest wożenie w apteczce samochodowej jakichkolwiek medykamentów, zarówno lekarstw jak i środków dezynfekcyjnych. Pomijam już, że leki w apteczce w ponad 90% będą przeterminowane oraz fakt ich niewłaściwego użycia. Samochód ma tę właściwość, że zwłaszcza latem na słońcu nagrzewa się nieraz do kilkudziesięciu stopni, a wraz z nim leki znajdujące się w apteczce. W takich warunkach, leki bardzo szybko ulegają przeterminowaniu, znacznie szybciej niż sugeruje data przydatności na opakowaniu.

POŻAR A RATOWANIE LUDZI





W trakcie ewakuacji i poruszania się po zadymionym obiekcie należy pamiętać, że dym i gazy powstałe w trakcie pożaru są silnie trujące. Aby uniknąć zatrucia, w miarę posiadanych możliwości i środków, koniecznie należy zabezpieczyć drogi oddechowe tkaniną zmoczoną wodą (np.: mokra chustka, ręcznik itp.) oraz poruszać się po zadymionych pomieszczeniach w pozycji pochylonej lub "na czworaka" (gazy spalinowe ze względu na wyższą temperaturę unoszą się, dlatego na wysokości kolan znajduje się najwięcej chłodnego i czystego powietrza). Uwaga! Te metody nie chronią całkowicie przed najgroźniejszym w takich sytuacjach zatruciem tlenkiem węgla, powodują tylko mniejsze podrażnienie dróg oddechowych. Kierunek rozprzestrzeniania się dymu jest jednocześnie prawdopodobnym kierunkiem rozprzestrzeniania się pożaru

Bez wyraźnej potrzeby nie wchodzić i nie otwierać drzwi do pomieszczeń objętych ogniem, nie dotykać klamek. Unikać dotykania elementów metalowych znajdujących się w pobliżu ognia. Bezwzględnie należy wyłączyć główny zawór gazu i główny wyłącznik prądu. Następnie należy powiadomić Straż Pożarną (tel. 998, podając gdzie się pali, co się pali, czy są zagrożeni ludzie, swoje nazwisko, nr telefonu z którego dzwonimy itp., poczekać na potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia i dopiero odłożyć słuchawkę) oraz administratora lub zarządcę obiektu. Każdy, kogo poprosimy o pomoc, koniecznie musi nam jej udzielić, (ale musimy wiedzieć, że mimo obietnicy może tego nie zrobić)!

Bezwzględnie należy wykonywać polecenia wydawane przez kierującego akcją ratowniczą. Do czasu przybycia Straży Pożarnej, ewakuacją i akcją ratowniczą powinien kierować administrator obiektu, lub osoba wyznaczona przez Komendanta Głównego Policji lub ktokolwiek inny, kompetentny i zdecydowany, mający pojęcie o panującej sytuacji. Nie wolno pozostawiać ewakuacji bez nadzoru, gdyż ludzie ogarnięci paniką mogą robić różne rzeczy, nieprzewidywalne i bardzo często niebezpieczne dla nich i dla innych.

Kolejnym, bardzo poważnym problemem jest gaszenie ludzi. Człowiek na którym pali się ubranie najczęściej będzie biegł, uciekał. Jeśli zdarzy się, że takiego widzimy, bezwzględnie musimy go przewrócić twarzą do ziemi. Zabezpieczymy go w ten sposób przed bardzo groźnym wchłonięciem ognia do płuc i poparzeniem dróg oddechowych. Płonącą odzież najlepiej ugasić wodą. W przypadku jej braku należy poszkodowanego nakryć kocem gaśniczym lub jakimkolwiek innym, dużym i grubym kawałkiem materiału. Nakrywając człowieka, na którym pali się odzież, należy koc lub jakąkolwiek inną płachtę kłaść "od siebie", przydeptując jej brzeg. Taki sposób nakrywania zabezpieczy przed oparzeniami osobę gaszącą. Następnie należy spod materiału usunąć powietrze (dociskając płachtę do ratowanego lub go w nią zawinąć). Nie wolno gasić odzieży na człowieku tak, jak jest to bardzo często pokazywane na filmach, tzn. uderzając i machając znad głowy kurtką, czy też czymś podobnym. W ten sposób sami możemy ulec oparzeniom, powodując tylko rozdmuchiwanie ognia i uzyskując skutek odwrotny do zamierzonego. Jeśli dysponujemy tylko kurtką, odzież na poszkodowanym należy gasić tłumiąc ogień i przesuwając kurtkę (bez podnoszenia) od głowy w kierunku nóg. Po ugaszeniu należy bezwzględnie udzielić ofierze pierwszej pomocy i wezwać pogotowie ratunkowe. Do gaszenia odzieży nie wolno stosować gaśnic, gdyż ich użycie w stosunku do człowieka może być bardzo niebezpieczne.

ŚRODKI GAŚNICZE

Do spalania potrzebne są trzy czynniki: pierwszy to paliwo (materiał palny), drugi - powietrze (a ściślej mówiąc tlen w nim zawarty lub inny utleniacz), trzeci to ciepło (wysoka temperatura lub inny bodziec energetyczny). Wystarczy brak któregokolwiek z nich, aby ugasić ogień. Gasząc pożar należy o tym pamiętać, gdyż przemyślana akcja ratownicza jest prostsza i skuteczniejsza. Jeśli jest tylko taka możliwość, należy z ognia i jego najbliższego sąsiedztwa odciągnąć wszelkie materiały palne, a zwłaszcza pojemniki z paliwem i butle z gazem. Do samodzielnego gaszenia pożarów w zarodku (tzw. zarzewia ognia), służą środki gaśnicze. Należą do nich: woda, piasek, gaśnice, koce gaśnicze, hydranty wewnętrzne.

Do gaszenia najlepsze i najwygodniejsze w użyciu są gaśnice. Mają one na swojej obudowie wyraźne i duże oznaczenia literowe świadczące o tym, do gaszenia jakiego rodzaju pożaru są przeznaczone:





Do gaszenia każdego z nich należy używać odpowiednich środków. Do pożarów z grupy A używana jest woda, piana gaśnicza, proszek gaśniczy, dwutlenek węgla. Do grupy B odpowiednio piana gaśnicza, proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, pochodne na bazie halonu, do C - proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, pochodne na bazie halonu, do E - proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, pochodne na bazie halonu.





Bez względu na to, jakim dysponujemy sprzętem gaśniczym, koniecznie musimy wyłączyć dopływ gazu i prądu (w tym celu musimy wiedzieć gdzie jest główny zawór gazu), odsunąć z dala od ognia wszelkie butle gazowe, pojemniki z paliwem i po paliwie (pusty pojemnik może być dużo groźniejszy, gdyż grozi wybuchem, pełny "pod korek" dopóki się silnie nie rozgrzeje, będzie się spokojnie palił) i tym podobne łatwopalne i niebezpieczne materiały.

Gasząc pożary w pomieszczeniach, należy bardzo uważać z otwieraniem drzwi i wybijaniem okien, gdyż grozi to bardzo poważnymi oparzeniami i zapaleniem odzieży, przez wylatujące z nagrzanych pomieszczeń ogień i gorące gazy spalinowe. Ponadto każde otwarcie otworów drzwiowych i okiennych powoduje dostarczenie dodatkowego powietrza do podtrzymania procesu palenia. Bez względu na to, jak skuteczne mamy środki gaśnicze, należy pamiętać że lepiej, taniej, łatwiej i bezpieczniej jest chronić niż gasić.

PODSTAWOWE ZASADY DOTYCZĄCE EWAKUACJI Z OBIEKTU OBJĘTEGO POŻAREM LUB INNYM ZAGROŻENIEM





.

Wszystkie znaki ewakuacji zapewniają wizualną informację o przebiegu wyznaczonej drogi ewakuacyjnej, zarówno przy świetle dziennym, sztucznym, jak również przy nagłym braku oświetlenia, a także w atmosferze dymu i znajdują się w miejscach, w których istnieje jakakolwiek wątpliwość, co do kierunku ewakuacji);

• nie używać wind (w czasie alarmu przeciwpożarowego oraz innego miejscowego zagrożenia wszystkie windy osobowe są ściągane na kondygnację parterową, a następnie wyłączane jest ich zasilanie, co oznacza, że ewentualny oczekujący na piętrze na windę, z pewnością nie doczeka się jej przyjazdu;

• przemieszczać się do najbliższych klatek schodowych, włączając się spokojnie, bez przepychania, do poruszającego się z górnych pięter strumienia ewakuujących się już innych ludzi;

• na klatce schodowej tj. po drodze ewakuacji poruszać się:

• wąskim strumieniem tylko w jednym kierunku;

• powoli i spokojnie, bez przyspieszeń i zatrzymań;

• nie rozmawiać (niedopuszczalne jest zawracać np. w celu zabrania jeszcze jakiejś rzeczy; przyspieszenie marszu powoduje, że ludzie przed nami myślą, że wzrosło zagrożenie i tym samym zaczynają napierać na innych, a zatrzymanie i zwalnianie powoduje, że inni myślą, że droga do wyjścia jest zablokowana i powodowani strachem zaczynają również napierać);

• przestrzegać ściśle poleceń kierujących ewakuacją tzw. koordynatorów ewakuacji;

• przez cały czas zachować spokój i nie wywoływać paniki (zawsze istnieje możliwość wybuchu paniki w przypadku powstania pożaru lub innego zagrożenia w miejscach, w których przebywa duża liczba ludzi. Każdy okrzyk „PALI SIĘ UCIEKAĆ” - TO PRZYSŁOWIOWA ISKRA, sprawiająca, że ludźmi zaczyna rządzić prawo tłumu. Ludzie ogarnięci paniką zatrącają swoje indywidualne cechy osobowości i stają się częścią potężnego, groźnego tworu, jakim jest tłum, który nie kieruje się żadnymi przesłankami logicznego myślenia i rzeczywistej sytuacji. Spanikowany, rozhisteryzowany tłum może sparaliżować i uniemożliwić prowadzenie akcji ratowniczej. Może w ślepym instynkcie szukania ratunku spotęgować i zwielokrotnić zagrożenie własne, np.: zadeptać tych, którzy się przewrócili, zniszczyć wszystko co napotka na swojej drodze, unieruchomić i skrzywdzić innych stojących przy barierkach i ścianach lub próbujących otworzyć drzwi. Zapanować nad paniką mogą koordynatorzy ewakuacji, a jeśli ich nie ma to osoby pewne siebie, energiczne, dysponujące donośnym głosem lub będące autorytetem w danym środowisku. Rozładowanie nastrojów tłumu ogarniętego paniką i prącego do przodu, jest najbardziej realne do wykonania dla osób znajdujących się z tyłu, niż na czele. W czasie pożaru najczęściej spotykamy się z paniką, której ulegają grupy ludzi, znajdujące się w rzeczywistym lub urojonym niebezpieczeństwie. Zatracają oni poczucie rzeczywistości i podejmują nieprzemyślane, bezcelowe i niebezpieczne działania, np. wyskakiwanie przez okna, paniczna ucieczka klatką schodową powodująca deptanie innych. Najlepszym środkiem przeciwdziałającym jest szybkie dotarcie ratowników z zewnątrz lub pozostanie przez koordynatora ewakuacji z zagrożonymi i np. odciętymi od drogi ewakuacji - do czasu zorganizowania i podjęcia akcji ratowniczej. Sam fakt dotarcia kogoś z zewnątrz lub powrotu koordynatora wytwarza przekonanie, że zagrożone miejsce nie jest tak niebezpieczne, gdyż w przeciwnym razie nikt by tu nie dotarł);

• opuścić budynek wyjściem ewakuacyjnym;

• w miejscu spotkania, oczekiwać sprawdzenia obecności wszystkich pracowników;

• po sprawdzeniu obecności w rejonie ewakuacyjnym, oczekiwać sygnału odwołania alarmu przeciwpożarowego.

WYPADKI PRZY PRACY, PODSTAWOWE POJĘCIA








RODZAJE WYPADKÓW:

Wypadek przy pracy - jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy - jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło:

1. w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w definicji wypadku przy pracy, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

2. podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

3. przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Na ustawowe pojęcie wypadku przy pracy składają się trzy elementy: nagłość zdarzenia, przyczyna zewnętrzna i związek zdarzenia z pracą. Ten trzeci element z reguły zachodzi wówczas, gdy nagłe zdarzenie nastąpiło podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych. Związek zdarzenia z pracą będzie zerwany, chociażby samo zdarzenie nastąpiło na terenie KGP i w godzinach pracy, jeżeli pracownik w przeznaczonym na pracę czasie zachowuje się w taki sposób lub przedsiębierze takie czynności, które nie wynikają z zatrudnienia, lub nawet celom zatrudnienia są przeciwne, a przez to powodują, że w istotnym - ze względu na moment zdarzenia - czasie dochodzi do zerwania czasowego związku z pracą, co z kolei uniemożliwia przyjęcie, że wypadek nastąpił podczas lub w związku z pracą. Taki skutek może, choć nie musi, wywołać wprowadzenie się pracownika w stan nietrzeźwości. Stan taki może również w warunkach określonych w ustawie wypadkowej wyłączyć prawo pracownika do świadczeń, nawet w razie zdarzenia, które można zakwalifikować jako wypadek przy pracy.

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas m.in.:

1. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

2. współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

3. wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

4. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku podmioty zobowiązane do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, o których mowa w pkt 1-4, powiadamiają pisemnie właściwą terenową jednostkę organizacyjną ZUS o wszczęciu postępowania powypadkowego, w którym może uczestniczyć przedstawiciel ZUS.

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:

1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego,

2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,

3) zwykłego spożywania posiłków,

4) odbywania nauki lub studiów.

Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z pracy dokonują w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy pracodawcy w stosunku do ubezpieczonych.

Komentarz:

Ustawa „wypadkowa” z dnia 01.01.2003 r. zlikwidowała prawo do jednorazowego odszkodowania tych osób, które doznały urazu podczas pokonywania drogi do lub z pracy (dotyczy pracowników cywilnych). Pojęcie „wypadku w drodze” pojawiło się natomiast w innej ustawie, a mianowicie ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 162, poz. 1118 z późn. zm.) w części dotyczącej rent z tytułu niezdolności do pracy, co oznacza, że rozpatrywane będą jedynie wypadki najcięższe, kwalifikujące się do przyznania renty. Świadczenie to będzie wypłacane z ubezpieczenia rentowego i chorobowego, czyli aby ubiegać się o odszkodowanie za powstałe urazy w wyniku wypadku w drodze należy się ubezpieczyć prywatnie w jednej z działających firm ubezpieczeniowych.

Za śmiertelny wypadek przy pracy - uważa się wypadek, w wyniku, którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Ciężki wypadek przy pracy - to wypadek, w wyniku, którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Zbiorowy wypadek przy pracy - to wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy, co najmniej dwie osoby.

Komentarz:

Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Wszystkie trzy elementy takiego zdarzenia muszą wystąpić łącznie, przy równoczesnym odniesieniu ich do okoliczności konkretnej sprawy. Praktyka sądowa doprowadziła do elastycznego ujmowania każdego z tych elementów.

Cecha nagłości łączy się ze zdarzeniem, a więc charakteryzuje przebieg wypadku spowodowanego przyczyną zewnętrzną. Dla przyjęcia, że zdarzenie jest wypadkiem przy pracy konieczne jest wykazanie, poza jego nagłością i związkiem z pracą, że zostało wywołane przyczyną zewnętrzną. Zewnętrzną przyczyną sprawczą wypadku może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego, zdolny - w istniejących warunkach - wywołać szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym (1999.08.18 wyrok SN U II UKN 87/99 OSNAP 2000/20/760)

Niedookreślony charakter wyrażenia "przyczyna zewnętrzna" nastręczał w przeszłości w praktyce wiele wątpliwości, w szczególności zaś wzbudzało sprzeciw wąskie ujmowanie tego pojęcia, ograniczające się do utożsamiania przyczyny zewnętrznej z działaniem sił przyrody, ruchem maszyn i urządzeń, zachowaniem innego pracownika. Pozostawały wtedy bowiem poza zasięgiem ustawy sytuacje, w których szkoda była następstwem wysiłku pracownika i jego energii wkładanych w proces pracy. Dlatego Sąd Najwyższy, dostrzegając te aspekty, przyjął, że przyczyną sprawczą - zewnętrzną wypadku przy pracy może być każdy czynnik zewnętrzny (to znaczy nie wynikający z wewnętrznych właściwości człowieka) zdolny wywołać w istniejących warunkach szkodliwe skutki. W tym znaczeniu - zdaniem Sądu Najwyższego - przyczyną zewnętrzną może być nie tylko narzędzie pracy, maszyna, siły przyrody, ale także praca i czynności samego poszkodowanego (np. jego potknięcie się, odruch). Taką przyczyną jest również nadmierny wysiłek pracownika, za który u człowieka dotkniętego schorzeniem samoistnym może być uważana praca wykonywana także jako codzienne zadanie w warunkach normalnych, gdyż nadmierność wysiłku pracownika powinna być oceniana przy uwzględnieniu jego indywidualnych właściwości - aktualnego stanu zdrowia i sprawności ustroju.

Powyższe stanowisko zapoczątkowało szersze rozumienie pojęcia "przyczyna zewnętrzna", czego wyrazem są późniejsze orzeczenia Sądu Najwyższego, np. wyrok z 10 lutego 1977 r., III PRN 194/76 (OSNCP 1977 z. 10, poz. 196) i wyrok z dnia 25 stycznia 1977 r., III PRN 47/76 (PiZS 1977 Nr 1, s. 44-46), uznające nadmierny wysiłek fizyczny za przyczynę zewnętrzną, a zwłaszcza wyrok z dnia 13 stycznia 1977 r., III PZP 15/76 (PiZS 1978 Nr 1, s. 44), w którym Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że czynnikiem o charakterze przyczyny zewnętrznej może być nadmierny - przy uwzględnieniu stanu zdrowia pracownika - wysiłek podejmowany przezeń przy wykonywaniu pracy i zdeterminowany szczególnymi jej warunkami i rodzajem, jeżeli stał się istotną i współdecydującą przyczyną np. zawału serca.

Przedstawiony kierunek wykładni pojęcia "przyczyna zewnętrzna" i szerokie jej ujmowanie utrzymały się w orzecznictwie Sądu Najwyższego, o czym przekonują nie tylko orzeczenia z dnia 12 sierpnia 1983 r., II PRN 8/83 (PiZS 1984 Nr 11, s. 40) i z dnia 4 maja 1984 r., II PRN 6/84 (Służba Pracownicza 1985 Nr 1, s. 28), lecz także orzeczenia późniejsze i zupełnie współczesne. Tytułem przykładu można wskazać wyrok z dnia 9 lipca 1991 r., II PRN 3/91 (Przegląd Sądowy 1992, Nr 7-8), według którego nadmierny wysiłek fizyczny nie jest pojęciem abstrakcyjnym, które odnosi się do jakiegoś nie sprecyzowanego bliżej stopnia ogólnej odporności organizmu ludzkiego, lecz musi być odnoszone do konkretnych możliwości psychicznych i fizycznych danego pracownika. Żeby jednak np. zawał serca mógł być uznany za wypadek przy pracy, konieczne jest ustalenie - w przypadku osoby dotkniętej schorzeniem samoistnym - że wystąpiła przyczyna zewnętrzna, która choćby przyczyniła się do powstania lub przyspieszenia zawału. Na konieczność istnienia nadmiernego wysiłku fizycznego (lub głębokiego stresu psychicznego) jako przyczyny zewnętrznej zawału serca zwrócił również uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 października 1997 r., II UKN 281/97 (OSNAPiUS 1998 Nr 15, poz. 456). W tezie tego wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że kwalifikacja prawna zawału serca jako wypadku przy pracy wymaga wykazania, że przyczyna zewnętrzna tego zdarzenia pozostawała w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, zaś w uzasadnieniu podniósł, że zawał serca jest na ogół i w przeważającej liczbie przypadków wynikiem rozwoju samoistnych schorzeń kardiologicznych, w związku z czym przyjęcie związku między zawałem serca a wykonywaniem obowiązków pracowniczych jest możliwe "tylko w jednoznacznie potwierdzonych przypadkach nadmiernego wysiłku fizycznego bądź wystąpienia głębokiego stresu psychicznego, związanych z szeroko rozumianymi warunkami wykonywania pracy zawodowej". W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy podtrzymał również dotychczasowe poglądy co do tego, że przyczyna zewnętrzna związana z pracą nie musi być przyczyną wyłączną, wystarczy natomiast, że "miała istotny lub współsprawczy charakter w powstaniu zawału serca". Również w wyroku z dnia 5 lutego 1997 r., II UKN 85/96 (OSNAPiUS 1997 Nr 19, poz. 386), Sąd Najwyższy nie odstąpił od poglądu, że praca wykonywana jako codzienne zadanie w warunkach normalnych może być uznana za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy pracownika dotkniętego schorzeniem samoistnym, jeżeli stanowiła dla niego nadmierny wysiłek fizyczny /komentarz Marek S./.

RODZAJE ŚWIADCZEŃ Z TYTUŁU WYPADKÓW PRZY PRACY, WARUNKI NABYWANIA PRAWA DO ŚWIADCZEŃ, ZASADY I TRYB ICH PRZYZNAWANIA, USTALANIA ICH WYSOKOŚCI ORAZ ZASADY ICH WYPŁATY

Z tytułu wypadku przy pracy przysługują następujące świadczenia:

1. zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;

2. świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;

3. zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

4. jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;

5. jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;

6. renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy;

7. renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy;

8. renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy;

9. dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej;

10. dodatek pielęgnacyjny - osobie uprawnionej do renty z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości określonej w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.





Funkcjonariuszowi policji i ubezpieczonemu pracownikowi cywilnemu, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie. Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. U pracowników cywilnych stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy ustala lekarz orzecznik ZUS, natomiast policjanci są kierowani badania do Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej podległej Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji celem ustalenia uszczerbku na zdrowiu zgodnie z § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 lipca 1991 roku (Dz.U. Nr 79, poz. 349 z 1992 r, Nr 83, poz. 425 z 1995 r, Nr 146, poz. 712 oraz 1996 r. Nr 106,poz.496

Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do jednorazowego odszkodowania oraz jego wysokość

1/ pracownikom cywilnym ZUS dokonuje z urzędu pracowni wypłaty należnego odszkodowania w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji. Od decyzji przysługuje odwołanie w trybie i na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

2/ dla funkcjonariuszy policji wypłaty należnego odszkodowania dokonuje pracodawca

ODPRAWA POŚMIERTNA

W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby, rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna. Wysokość odprawy jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi:

1. jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,

2. trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,

3. sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

UTRATA UPRAWNIEŃ DO ŚWIADCZEŃ Z UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadków było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie. Ubezpieczony jest obowiązany poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu. Koszty takich badań zwracane są kierującemu na te badania przez ZUS, a w przypadku udowodnienia poszkodowanemu uchybień, o których mowa powyżej koszty badań ponosi sam ubezpieczony.

ODSZKODOWANIE ZA PRZEDMIOTY UTRACONE LUB USZKODZONE WSKUTEK WYPADKU PRZY PRACY

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.

CHOROBY ZAWODOWE

Przy zgłaszaniu podejrzenia, rozpoznawaniu i stwierdzaniu chorób zawodowych uwzględnia się choroby ujęte w normatywnym wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanymi "narażeniem zawodowym". Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej oraz jej rozpoznanie może nastąpić u pracownika lub byłego pracownika, w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym lub po zakończeniu pracy w takim narażeniu, nie później jednak niż w okresie, który został określony w wykazie chorób zawodowych (szczegóły w tabeli poniżej).

Pracodawca po zakończeniu postępowania mającego na celu ustalenie uszczerbku na zdrowiu lub niezdolności do pracy w związku ze stwierdzoną chorobą zawodową pracownika przesyła do Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera w Łodzi oraz do właściwego Państwowego Inspektora Sanitarnego o skutkach choroby zawodowej

Orzecznictwo sądowe:

1997.11.26 wyrok SN U II UKN 348/97 OSNAP 1998/16/492

1. Właściwy do wypłacenia jednorazowego odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu wywołanego chorobą zawodową jest ten pracodawca, u którego choroba ta powstała wskutek narażenia na nią podczas pracy.

2. Od odpowiedzialności takiej pracodawca nie może się uchylić tylko, dlatego, że stwierdzenie choroby zawodowej i wywołanego nią uszczerbku na zdrowiu nastąpiło w czasie pracy u innego pracodawcy, również połączonej z narażeniem na powstanie tej choroby, jeżeli data i miejsce zachorowania zostały wyraźnie określone w decyzji Państwowego Inspektora Sanitarnego.

1997.11.20 wyrok SN U II UKN 340/97 OSNAP 1998/17/519

Jeżeli zatrudnienie pracownika ustało przed stwierdzeniem u niego stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, będącego następstwem choroby zawodowej, to jednorazowe odszkodowanie z tego tytułu przysługuje od pracodawcy, u którego zatrudnienie narażało go na nawrót choroby, także wówczas, gdy powstała ona w czasie pracy u innego pracodawcy (art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jednolity tekst: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.).

WYKAZ CHORÓB ZAWODOWYCH

Choroby zawodowe	Okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego
Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne określone w przepisie*	w przypadku zatruć ostrych - 3 dni, w przypadku zatruć przewlekłych - nie określa się
Gorączka metaliczna	3 dni
Pylice płuc: 1)pylica krzemowa 2)pylica górników kopalń węgla 3)pylico-gruźlica 4)pylica spawaczy 5)pylica azbestowa 6)inne rodzaje pylic	nie określa się nie określa się nie określa się nie określa się nie określa się nie określa się
Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu: 1)rozległe zgrubienia opłucnej 2)rozległe blaszki opłucnej lub osierdzia 3)wysięk opłucnowy	nie określa się nie określa się 3 lata
Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 50 % wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej były przypadki stwierdzenia na stanowisku pracy przekroczeń odpowiednich normatywów higienicznych	1 rok
Astma oskrzelowa	1 rok
Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych: 1)postać ostra i podostra 2)postać przewlekła	1 rok 3 lata
Ostre uogólnione reakcje alergiczne	1 dzień
Byssinoza	1 rok
Berylowa	nie określa się
Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych	nie określa się
Alergiczny nieżyt nosa	1 rok
Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym	1 rok
Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym	2 lata
Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat.	2 lata
Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego: 1)ostra choroba popromienna uogólniona po napromieniowaniu całego ciała lub przeważającej jego części 2)ostra choroba popromienna o charakterze zmian zapalnych lub zapalno-martwiczych skóry i tkanki podskórnej 3)przewlekłe popromienne zapalenie skóry 4)przewlekłe uszkodzenie szpiku kostnego 5)zaćma popromienna 6)nowotwory złośliwe z prawdopodobieństwem indukcji przekraczającym 10%	2 miesiące 1 miesiąc nie określa się 3 lata 10 lat indywidualnie, po oszacowaniu ryzyka
Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi.	indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu
Choroby skóry.	od 1 miesiąca do 5 lat w zależności od rodzaju choroby
Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy.	1 rok
Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy.	1 rok
Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem.	2 lata
Zespół wibracyjny: 1)postać naczyniowo-nerwowa 2)postać kostno-stawowa 3)postać mieszana: naczyniowo-nerwowa i kostno-stawowa	1 rok 3 lata 3 lata
Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego: 1)choroba dekompresyjna 2)urazy ciśnieniowe 3)następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod zwiększonym ciśnieniem	5 lat 3 dni 3 dni
Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia.	1 rok
Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi: 1)alergiczne zapalenie spojówek 2)ostre zapalenie spojówek wywołane promieniowaniem nadfioletowym 3)epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek lub rogówki 4)zwyrodnienie rogówki wywołane czynnikami drażniącymi 5)zaćma wywołana działaniem promieniowania podczerwonego lub długofalowego nadfioletowego 6)centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczyniówki wywołane krótkofalowym promieniowaniem podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego	1 rok 1 dzień 1 rok 3 lata 10 lat 3 lata
Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa.	nie określa się

*/ - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach. (Dz.U. nr 132, poz.1115).

PRACE NA WYSOKOŚCI

Pracą na wysokości jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:

• osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi,

• wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób. Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad, o których mowa powyżej jest niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy. Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi.

RĘCZNE PRZEMIESZCZANIE CIĘŻARÓW

Pracodawca powinien zapewnić zastosowanie odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i technicznych, zwłaszcza w zakresie wyposażenia technicznego, w celu wyeliminowania potrzeby ręcznego przemieszczania ciężarów. Jeśli nie ma możliwości uniknięcia ręcznego przemieszczania ciężarów, należy podjąć odpowiednie przedsięwzięcia, w tym wyposażyć pracowników w niezbędne środki w celu zmniejszenia uciążliwości i zagrożeń związanych z wykonywaniem tych czynności.

Ręczne przemieszczanie i przewożenie ciężarów o masie przekraczającej ustalone normy jest niedopuszczalne, przy czym: masa przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika - mężczyznę nie może przekraczać:

1) 30 kg - przy pracy stałej,

2) 50 kg - przy pracy dorywczej.

Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.

Niedopuszczalne jest ręczne podnoszenie i przenoszenie przez kobietę ciężarów o masie przekraczającej:

1. 12 kg - przy pracy stałej,

2. 20 kg - przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej), przy czym

kobiecie w ciąży wolno przenosić ciężary nie przekraczające masy:

1. 3 kg - przy pracy stałej,

2. 5kg - przy pracy dorywczej (do 4 razy na godzinę w czasie zmiany roboczej).

PRACA PRZY KOMPUTERZE

Pracodawca jest obowiązany organizować stanowiska pracy z monitorami ekranowymi w taki sposób, aby spełniały one minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr.148, poz.973.

Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:

• kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów

• systemów komputerowych na pokładach środków transportu

• systemów komputerowych przeznaczonych głownie do użytku publicznego

• systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy

• kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych lub wyników pomiarów

• maszyn do pisania z wyświetlaczami ekranowymi

Pracodawca jest obowiązany:

• przeprowadzić ocenę warunków pracy stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe

• informować pracowników o aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny i pomiarów środowiska pracy

• zapewnić 5 minutową przerwę wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego

• zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczna opiekę zdrowotna w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach

• zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego

MINIMALNE WYMAGANIA BHP ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIAĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE

Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposobów rozmieszczenia elementów wyposażenia nie może podczas pracy powodować nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika

Monitory ekranowe powinny spełniać następujące wymagania:

• znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne

• obraz powinien być stabilny

• jaskrawość i kontrast powinny być łatwe do regulowania

• regulacja ustawienia monitora powinna umożliwić pochylenie ekranu do przodu i do tyłu oraz obrót wokół osi w obu kierunkach

Konstrukcja stołu- powinna zapewnić dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia klawiatury i monitora ekranowego

Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać:

• dostateczna stabilność, przez wyposażenie go podstawę, co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi

• wymiary oparcia i siedziska zapewniające wygodna pozycje ciała i swobodę ruchów

• regulację wysokości siedziska

• regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia do przodu i dotyku

• wyprofilowana płytę siedziska i oparcia odpowiednia do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych

• możliwość obrotu wokół osi pionowej

• podłokietniki

Oświetlenie

Oświetlenie pomieszczenie i stanowiska pracy wyposażonego w monitory ekranowe powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej i zapewniać:

• poziom natężenia oświetlenia zgodny z Polską Normą

• należy ograniczyć bezpośrednie olśnienie od opraw, okien itp.

• dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowego, pod warunkiem, że nie będą to oprawy powodujące olśnienie

OKULARY KORYGUJĄCE WZROK DO STOSOWANIA PODCZAS PRACY PRZY OBSŁUDZE MONITORÓW EKRANOWYCH

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, pracodawca jest obowiązany - zgodnie z zaleceniem lekarza, zapewnić okulary korygujące wzrok każdej osobie zatrudnionej, w tym praktykantom i stażystom, jeżeli osoba ta użytkuje w czasie pracy monitor ekranowy, co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, a wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Wobec znacznie zróżnicowanych cen szkieł optycznych i oprawek pracodawca może mieć wątpliwości, co do obowiązku ponoszenia pełnych kosztów wykonania okularów. Względy słuszności przemawiają za tym, by pracodawca ponosił pełny koszt robocizny i szkieł o parametrach oznaczonych przez lekarza. Nie ma natomiast formalnoprawnych przeszkód, aby pracodawca ograniczył swój udział w ponoszeniu kosztów oprawy poprzez ustalenie kwoty partycypacji nie niższej jednak niż koszt oprawy odpowiadającej, co najmniej standardowi podstawowemu.

1. Komenda Główna Policji zapewnia pracownikom użytkującym, przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, okulary korygujące wzrok, jeżeli wyniki badań okulistycznych wykażą potrzebę ich stosowania przy obsłudze monitora ekranowego.

2. Pracownicy zobowiązani są do pisemnego powiadomienia pracodawcy o konieczności pracy w okularach korygujących wzrok niezbędnych i tylko wyłącznie do pracy przy obsłudze monitora ekranowego, oraz do przedstawienia pracodawcy zaświadczenia od lekarza okulisty, stwierdzającego konieczność stosowania okularów korygujących wzrok przy obsłudze monitora ekranowego.

3. Komendant Główny Policji ustalił limit wysokość refundowanych kosztów zakupu przez pracownika okularów korygujących wzrok niezbędnych do pracy przy obsłudze monitora ekranowego w wysokości do 20 % ceny zakupu

4. Podstawę zwrotu pracownikowi kwoty wydatkowanej w ramach ww. limitu, za zakup przedmiotowych okularów, stanowi faktura VAT wystawiona na Komendę Główną Policji. Na fakturze dodatkowo musi znajdować się informacja o osobie (imię i nazwisko), dla której okulary zostały wykonane.

TEMPERATURA W PRACY

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 °C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18 °C (291 K).

Odstąpienie przez pracodawcę od wykonania obowiązku zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy może być usprawiedliwione względami technologicznymi, a nie jego sytuacją ekonomiczną (2001.09.20 wyrok NSA SA/Bk 75/01 Pr.Pracy 2002/3/35 w Białymstoku).

BIBLOGRAFIA

1. Arwid Hansen. Ergonomia na co dzień - Warszawa : Wyd. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987.

2. Zbigniew W. Jóźwiak. Stanowiska pracy z monitorami ekranowymi- wymagania ergonomiczne. Wyd. Instytut Medycyny Pracy im. Jerzego Nofera. - Łódź : Oficyna Wydawnicza IMP, 1997.

3. Komputerowe stanowisko pracy, aspekty zdrowotne i ergonomiczne. pod red. Joanny Bugajskiej. - Warszawa : Wyd. Centralny Instytut Ochrony Pracy, 1997.

4. Anna Batogowska, Andrzej Malinowski. Ergonomia dla każdego - Poznań :Wyd. "Sorus", 1997.

5. Ewa Górska, Edwin Tytyk. Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy, podstawy teoretyczne. Warszawa Wyd. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 1998.

6. Mikroklimat a organizm ludzki/ Ergonomia. Red. L. Pacholski. Poznań: Wyd. Politechnika Poznańska. 1986

7. Układ zagrożenie- wypadek-szkoda /Ergonomia. Red. J. Lewandowski. Łódź. Wyd. „Marcus” Sc. 1995

8. Komputerowe stanowisko pracy. Aspekty zdrowotne i ergonomiczne. Red. Joanna Bugajska. CIOP Warszawa. 1997

9. Maria Wykowska. Książka o ergonomii. Wyd. AGH Kraków. 1998

10. Bogdan Rączkowski. BHP w praktyce. Wyd. ODDK: Gdańsk 2000

11. Dariusz Smoliński. Ocena ryzyka zawodowego. Wyd. ODDK Gdańsk.1999

12. Poradnik dla służby bhp. Materiały szkoleniowe cz. II. Praca zbiorowa. Wyd. WOSI „Wspólna Sprawa” 1983

13. Sposoby zapobiegania stresowi (materiały dla studentów) -Fragmenty wykładów

14. Ranecki J.: Ratownictwo chemiczno - ekologiczne. Wyd. Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu - 1998.

15. Michał Abramowski. BHP 2008. Podręczny zbiór przepisów. Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2008




KOMENDA GŁÓWNA POLICJI - BIURO KADR I SZKOLENIA

1

Materiały szkoleniowe - bhp Strona 20 z 33

A - ciała stałe pochodzenia organicznego, przy spalaniu

których występuje zjawisko żarzenia (drewno, papier itp)

B - ciecze palne i substancje stałe topniejące wskutek

ciepła (benzyna, rozpuszczalniki, smoła, topiące się

tworzywa sztuczne)

C - gazy palne (gaz miejski i ziemny, acetylen, propan-butan)

D - metale palne (magnez, sód, uran)

E - pożary z grup ABC występujące w obrębie urządzeń

pod napięciem.




Pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego.




Gdy zauważymy pożar, tak jak w każdym innym przypadku, który stwarza zagrożenie życia, należy w pierwszej kolejności rozpoznać sytuację. Sprawą najwyższej wagi jest ratowanie ludzi, w dalszej kolejności zwierząt i na końcu dobytku. Jeśli zachodzi obawa, że w obiekcie objętym pożarem są ludzie, w pierwszej kolejności należy ich bezwzględnie zaalarmować i jeśli jest taka potrzeba (lub nam się tylko tak wydaje) zarządzić ewakuację budynku.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy. Obsługa punktów i apteczek pierwszej pomocy powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy

W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz lista osób wyznaczonych do udzielania pierwszej.

JEDNORAZOWE ODSZKODOWANIE PIENIĘŻNE







Miejsca usytuowania apteczek powinny być łatwo dostępne i oznakowane, zgodnie z Polską Normą.

Po usłyszeniu alarmu przeciwpożarowego ogłoszonego sygnałem dźwiękowym lub/i głosem, należy: niezwłocznie przerwać wykonywane zajęcia, a następnie - jeśli nie ma zagrożenia dla zdrowia i życia, zabrać swoje najważniejsze rzeczy oraz ubranie i natychmiast opuścić obiekt, poruszając się zgodnie ze wskazaniem znaków ewakuacyjnych (białe strzałki na zielonym tle), określających kierunek poruszania się w czasie ewakuacji z każdego obiektu (znaki ewakuacyjne pozwolą wyjść na poziom klatki schodowej, a następnie wskażą kierunek do wyjścia ewakuacyjnego prowadzącego pośrednio lub bezpośrednio na otwartą przestrzeń




Rękoczyn Heimlich'a - polega na tym, iż ratownik dochodzi do zadławionego od tyłu i silnym chwytem oburącz "próbuje podnosić" poszkodowanego uciskając na jamą brzuszną. Zgromadzone w tłoczni brzusznej powietrze wypycha pod ciśnieniem ciało obce z dróg oddechowych. Rękoczyn ten wykonujemy tylko u osób przytomnych. W przypadku dzieci właściwym jest zastosowanie rękoczynu Heimlich'a trzymając dziecko odwrócone głową do dołu.

Przy gaszeniu należy pamiętać o następujących zasadach:

• kierować strumień środka gaśniczego na palące się przedmioty lub obiekty od strony zewnętrznej (skrajnej) w kierunku do środka w odległości 1 m od miejsca pożaru;

• przy gaszeniu przedmiotów ustawionych pionowo należy gasić od góry w dół;

• należy używać środków gaśniczych przeznaczonych do gaszenia danej grupy pożarów.




---