Dahrendorf- Konflikt podklasowy

Poza pracą

• Zmora lat 70 STAGFLACJA-zjawisko makroekonomiczne, powstaje gdy wysoka inflacja i bezrobocie występują równocześnie. Stagnacja gospodarcza w warunkach inflacji.

• Lata 80- wzrost gospodarczy krajów zaawansowanych, „pojawienie” się bezrobocia, które było uznawane za naturalną kolej rzeczy podczas spowolnienia aktywności gospodarczej.

• Spadek bezrobocia gdy kraje OECD(Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) podnoszą się po kryzysie lat70; później przestała maleć

• W latach 80 rosło bezrobocie, ale wysokie wskaźniki wzrostu gospodarczego maskowały ogromną liczbę bezrobotnych; stopa bezrobocia=10%

• Boom a potem krach. Boom: giełdy Wall Street i londyńskiego City były rekordy; USA- 1987 rekordy na giełdach- „kapitalizm kasynowy”(Susan Strange). Świeżo zdobytemu bogactwu wielu ludzi towarzyszy wiele utajonych wątpliwości. Rohatyn i Jay na długo wcześnie postrzegali gospodarki Zachodu jako stojące na krawędzi; 1987-bestsellerowa książka o „wielkiej depresji 1990”; dochód narodowy netto wzrastał w latach 80

• Dwie metody zwiększania produktywności:

- produkować więcej tą samą liczbą rąk

-mniej rąk produkuje tyle samo co do tej pory (lata 80)zorientowanie na konkurencyjność rządy umożliwiają pracodawcom redukcję siły roboczej do niezbędnego minimum; dochód narodowy rósł a liczba rąk do pracy malała.

Automatyzacja pracy.

• Obecnie praca nie jest rozwiązuje problemów społecznych lecz sama jest częścią problemu. Współczesne społeczeństwa są zbudowane na etyce pracy i podziale ról zawodowych. Stanowisko pracy jest biletem wstępu do świata zasobów: określają one przychody ludzi, ich pozycję społeczną, szacunek dla samych siebie; z drugiej strony długie godziny ciężkiej pracy są uznawane za nieznośny ciężar. W społeczeństwach przemysłowych klasą uprzywilejowaną, która nie musiała pracować była klasa próżniacza

• Społeczeństwo pracy= życie społeczne człowieka 4 główne działy:

• wczesna faza życia- człowiek nie może być zatrudniony. W dzieciństwie jest przygotowany do pracy.

• Chwile podczas dnia, tygodnia roku, gdy ludzie zatrudnieni NIE pracują powstanie nowych przemysłów np. turystyczny, rozrywkowy.

• Faza zmierzchu- emerytura trzecie życie (20+), szare pantery

• praca- powiększenie zasięgu, nabiera własne znaczenie

Dzieciństwo jest przygotowaniem do pracy; czas wolny odpoczynkiem od pracy; emerytura nagrodą za prace przez całe życie. Ludzie czerpią tyle zadowolenia z zajęć w wolnym czasie co ze swej pracy

• PRACA przestaje być ciężarem, jest PRZYWILEJEM. Klasa próżniaczaklasa pracoholików (skargi , że nie mającą oni urlopu, a niedziela jest zwykłym dniem tygodnia jest formą ostentacyjnej konsumpcji, chwalenie się nowym bogactwem).

• Charakteryzacja powyższego procesu → Typowy kraj OECD:

• 20% osób poniżej wieku pozwalającego pracować czego:

• 20% emeryci

• 10%osoby w instytucjach edukacyjnych

• 15% osoby nie zabiegające o pracę, niezdolne do pracy

• 10% osoby bezrobotne

• 
  25% osoby, które spędzają około połowę dni w roku w pracy, a w ciągu tych dni wykonywane przez z nich zajęcia wymagają ich obecności przez ok. połowę godzin nie przeznaczonych na sen.

Czy nadal żyjemy w społeczeństwie pracy?

Tak. Dowodem jest los bezrobotnych. Bycie studentem, emerytem, upośledzonym, kurą domową jest ok., ale bycie bezrobotnym nie jest porządku, niszczy szacunek człowieka do samego siebie, burzy rutynę życia, uzależnia od zasiłku.

Bezrobocie w latach 80 różni się od wcześniejszych jego zjawisk. W 19 wieku pełne zatrudnienie stało się zagadnieniem reformy społecznej i politycznej; założenie, że zdrowy wzrost gospodarczy zapewni pełne zatrudnienie

• Lata 80 zerwanie związku pomiędzy wzrostem gospodarczym a zatrudnieniem:

a) problem z dystrybucją pracy

b) zbyt mało miejsc pracy płatnej postęp techniczny; urządzenia praco oszczędne; dla obniżenia kosztów wprowadza się wynalazki co wiąże się z obroną płac realnych ↓

• Nowoczesna historia pracy = historia sukcesu, produkujemy więcej przy mniejszym wkładzie ludzkim; nowe proporcje między pracą podporządkowaną a samodzielną aktywnością, która wypiera mniej odwołujące się do myślenia wzorce społeczeństw pracy przemysłowej; niektórzy w określonych warunkach znajdują się poza rynkiem pracy, warunkami tymi są: a) segmentacja rynku pracy: na 2 lub więcej segmentów charakteryzujących się odmiennymi wymaganiami co do kwalifikacji b) elastyczność płac realnych lub ich brak: płace są sztywne i nie można stworzyć nowych miejsc pracy z niższymi zarobkami.

Trzeba podkreślić, że bezrobocie pozostaje bez wpływu na wiele funkcji gospodarki, np. rolnictwo jest sektorem wysoko produktywnym, ale o niskim zatrudnieniu.

Istnieje trzeci sektor aktywności; wzrosło zatrudnienie w administracji i dystrybucji.

Jeśli pragnie się pełnego zatrudnienia należy stworzyć peryferyjne pozycje zawodowe i zajęcia: powstawały firmy zajmujące się sprzątaniem czy dowozem żywności na zamówienie. Społeczeństwo informacyjne wytwarza dużo informacji; wiele stanowisk wymagających kwalifikacji; prawo Parkinsona o odwrotnie proporcjonalnym stosunku liczby zatrudnionych do liczby okrętów marynarki Brytyjskiej.

Nowy podział między tymi, którzy mają pracę bezpieczną, dobrze płatną, celową a tymi, którzy jej nie mają → trwałe bezrobocie w krajach o sztywnych płacach i kierującą się doraźnym interesem. Zatrudnienie, jako klucz do szans życiowych w społeczeństwie pracy było biletem wstępu do świata zasobów oraz warunkiem uprawnień płynących ze statusu obywatelskiego (np. uczestniczenie wyborach zależało od płacenia podatków). Podzielenie obywatelskości od zatrudnienia było postępem. Prawo do pracy: politycy mogą się starać by zapewnić wszystkim zatrudnienie, ale sędzia nie zmusi nikogo by zatrudnił bezrobotnego. Póki dostęp do rynków (zasobów) zależy do zatrudnienia to bezrobocie oznacza, że komuś tego dostępu odmówiono.

Kwestia definicji: Podklasa

W USA jest trwałe bezrobocie na poziomie 7%. Jednak stworzyli oni nowe miejsca pracy poprzez elastyczność płac realnych, które zostały obniżone; odsetek osób z sfery poniżej granicy ubóstwa wzrósł z 11 do 14%: wynika to z faktu, że dobrze płatne zawodny znikły, a stworzono nowe na niższym poziomie wynagrodzeń. Rzesze ludzi są zmartwieni, bo spodziewają się, że w najbliższym czasie ich płaca może być obniżona; znaczenie zyskuje znów praca dorywcza.

• Podklasy „getta”- ludzie zdeklasowani, żyjący w gettach, wyposażeni w skromne zasoby materialne, często towarzyszy im bieda i ubóstwo, zależność od opieki medycznej; niektórzy to mniejszości narodowe; żyją w niekompletnych rodzinach, aberracyjne zachowania. Ludzie społecznie bierni, w stanie inercji. Nie dążą do zmiany swej sytuacji. Nie docierają do nich świadczenia socjalne z państwowego systemu pomocy społecznej np.: w USA środki z funduszu relatywnego uprzywilejowania osób społecznie wydziedziczonych też do nich nie docierają.

• Próbowano badać podklasę, ale zależało to też od definicji podklasy: R. Nathan do podklasy wliczał tylko biednych, czarnych i Latynosów żyjących w rejonach ubóstwa → to tzw. „skostniała grupa szczątków” do której trudno dotrzeć. W.J. Wilson: przez ruch praw obywatelskich i korzystne warunki ekonomiczne wiele członków grup mniejszościowych wyniosło się z gett zrywając węzeł między przynależnością do wspólnoty a wyjściem poza nią. Wraz z nimi znikły wzorce zachowań dla mniej wykwalifikowanych i słabiej motywowanych. Ci, którzy zostali znaleźli się w stanie izolacji. Wystąpił „efekt koncentracji” który podkreślił granicę między gettem i resztą.

• Istnienie podklas związane jest z marginalizacją społeczną, a konkretnie z marginesem stałym. Podklasy to zbiorowości ludzkie, których cechy i właściwości nie pozwalają na przypisanie do jakichkolwiek z istniejących już klas. Zbiorowość ta nie może zostać sklasyfikowana, ponieważ nie spełnia norm, wymogów, standardów umożliwiających klasyfikację w obrębie którejś z istniejących już klas.

• Aby powstała podklasa:

-muszą zachodzić systematyczne procesy wyłaniania się, określania się i zachowań

-patologia społeczne kumuluje się aż do poziomu stanu chronicznego

-brak kwalifikacji

-bezrobocie

-zamieszkiwanie w szczególnych regionach miast

-zależność od opieki społecznej

-skłonność do zachowań aberracyjnych.

• Natan Richard - „skostniała grupa szczątkowa, do której trudno dotrzeć i nawiązać kontakt”. Podklasa odzwierciedla rzeczywisty i nowy stan w społeczeństwie z którym musimy się pogodzić. Bariera w strefie uprawnień pomiędzy podklasą resztą społeczeństwa.

• Wilson William - ruch praw obywatelskich + korzystne warunki ekonomiczne wielu członków grup mniejszościowych opuściło getta miast amerykańskich. Ci którzy zostali znaleźli się w stanie społecznej izolacji”efekt koncentracji”- usztywnienie granic między gettem a resztą. Podklasa uległa odłączeniu i znalazła się w samowzmacniającym się cyklu degradacji.

• Typową cechą amerykańską jest nacisk na pracę. Wilson mówi, że obowiązek odpracowania zapomogi (workfare) często zawodzi wobec tej grupyl efekt koncentracji jest zbyt duży. Należałoby go przełamać, ale wszelkie prób są próżne..Sygerowano spółkę „Charisma”, które zagrzewałaby jednostki do działania. Osobami tymi mogliby być nauczyciele, lekarze itp.

• Ani nowego bezrobocia, ani nowego ubóstwa nie usunie wzrost gospodarczy; trzeba podjąć działania w sensie politycznym

• Nie można zakładać jako rzeczy oczywistej, że większość ma w swym interesie przerwanie cylku deprywacji, tych którzy spadli do podklasy. Instytucje edukacyjne są przydatne dla tych, które je kończą; wykształcenie jest biletem wstępu do nowoczesnej gospodarki; ci którym brak motywacji pozostają poza nią

• Związki zawodowe składają oświadczenia przeciw bezrobociu i ubóstwu, ale w rzeczywistości niewiele robią dla tek klasy; w niektórych krajach bezrobotni Tracją swoje członkowstwo związkowe

Obywatele i separatyści

• Lata 80-nowy duch protekcjonizmustwarza niedole ludzką, napędza wzrost różnych form gwałtu.

• W Ameryce na znaczną część biedoty składają się latynoamerykanie, lecz getto jest „czarne”. Upadek tradycyjnej rodziny; głowami rodzin są kobiety; czarni po procesie rozchodzenia się dróg skręcili na szlak klasy średniej, ale nadal pozostali outsiderami; zostali burmistrzami, dyrektorami, właścicielami itp.; pomimo tego granica kulturowa zostaje → najwyraźniej prawa obywatelskie to jedno, pełne uczestnictwo to drugie

• Uroki społeczeństwa rasowego nie przemawiają do większości, która troszczy się o wytyczanie granic, niż o ich otwartość. Konieczność utwierdzenia praw obywatelskich na nowo:

• „odrębni ale równi”- lata 60

• Lata 80 większy nacisk na odrębność niż równość; na 1 miejscu społeczeństwo obywatelskie, a na 2 różnice kulturowe

• Ponowne odkrycie odrębności etnicznej- początek zrozumienia, ze powszechne prawa obywatelskie nie pozostają w konflikcie ze zróżnicowaniem kulturowym.

• Prawa obywatelskie nie pozostają w konflikcie ze zróżnicowaniem kulturowym, elcz nadają mu nowy wymiar; ta harmonia nie trwała długo; zróżnicowanie zaczęto traktować jako broń przeciw obywatelskości wzmocnioną fundamentalizmem, a przynależność do jakiejś grupy nabierała quasi-religijnego znaczenia; członkostwo jako cechy, które trzeba strzec, a nie kwestie praw, które można rozszerzyć na innych

• „Małe jest piękne” slogan lat 70; ludzie odwrócili się od siły jaką daje wspólnota międzynarodowa w dążeniu do społeczeństwa obywatelskiego, a nawet od praw obywatelskich. Świat nowożytny może się wydawać miejscem bezdusznym, gdzie nowe możliwości otwierają się wtedy, gdy zerwie się więzy bez których trudno żyć

• „Rozmiękczony liberalizm” odrzuca korzyści płynące ze wspólnej bazy praw obywatelskich i uprawnień dla wszystkich byle znaleźć miejsce dla separatyzmu mniejszości. Prawa mniejszości są zniekształcane co do sensu, a potem przekształcane we władzę mniejszości

• Obywatelskość pozwala znosić społ-ekon nierówności dzięki temu, że obejmuje je wspólnym pojęciem uprawnień

• Separatyści chcą najpierw katolickiej Irlandii i kraju Basków a dopiero potem swobód obywatelskich dla nich

• Separatyści, fundamentaliści i romantycy pragną homogeniczności, lecz liberałowie potrzebują heterogeniczności bo to jedyna droga do uniwersalnej obywatelskości

• Prawa obywatelskie dla wszystkich nie czynią nikogo takim jak inni. Obywatelskość nie zrównuje lecz UMOŻLIWIA.

• Popper Karl- „możemy wrócić do ustroju plemiennego, ale jeśli pragniemy pozostać ludźmi, musimy dążyć ku społeczeństwu obywatelskiemu”.

Formy ryzyka anomii. Konflikt= rzecz realna

Klasa w dawnym sensie nie jest podstawą konfliktu nie prowadzi na razie do wojen:

• Ujednostkowienie konfliktu społecznego w społeczeństwach otwartych; solidarna akcja w zorganizowanych grupach jest zawsze mniej skuteczną metodą promowania czyiś interesów

• Zasięg i waga ciężkiej ręki większości; trudno występować przeciw dominującej większości, a zwłaszcza tym, którzy są poza nawiasem

• Dopóki ludzie działają w zorganizowanych grupach są to raczej grupy specjalnych interesów lub ruchy społeczne niż partie klasowe. Taki rodzaj podziałów wyjaśniają zmiany społeczne. Odkąd prawa obywatelskie są powszechne, nierównowaga między sferami życia przejmuje rolę żądań praw obywatelskich, Polit lub społ. Ludzie mogą walczyć o równość kobiet, ale podstawą jest obywatelskość. W takim sensie ruchy społeczne formułują się ściśle w obrębie społeczeństwa obywatelskiego

• W manifeście komunistycznym Marks i Engels piszą o „lumpemproletariacie”- „szumowiny społeczne” są przemijającym produktem gnilnym starego społeczeństwa; nie są materiałem do rewolucji

• Theodor Geiger- najniższa warstwa nie ma socjoekonomicznie własnego miejsca; jej mentalność nie bierze się z zorganizowanej obrony interesów lecz z wściekłej buntowniczości

• Walkę klasową zastępuje indywidualna ruchliwość społeczna.

• Konflikt sytuacyjny - oderwane akty przemocy publicznej, które prócz guzów uczestników i lęku świadków nic nie dają

• Podklasa jest wyalienowana, populistyczna, jest w letargu, społeczeństwo ich nie potrzebuje

• E.Durkhaim- anomia-zawieszenie Skuteczności norm społecznych z powodu kryzysów gospodarczych lub politycznych samobójstwo.

• R.Merton- anomia- „załamanie się struktury kulturowej”, gdy ludzie nie są zdolni z natury własnej pozycji społecznej przestrzegać wartości swojego społeczeństwa; jeżeli mówi się młodym, że w karierę trzeba zainwestować cierpliwośc i ciężką pracę, a zarazem oczywistą drogą do pieniędzy są spekulacje giełdowe = ANOMIA

• Uniewinnienie winnego: o pewnych ludziach wiadomo, że złamali prawo, nawet oni się do tego przyznają, a pomimo tego ujdzie im to bezkarnie; dopuszczając się tych czynów wiedzą, że nie będą ukarani (młodzież); anomia z tego pkt widzenia opisuje taki stan spraw, w którym naruszenie norm pozostaje bezkarne; znawisko właściwe podklasie

• Społeczeństwo nie ma norm w które by wierzyło. Akceptacja grupy nie akceptującej wartości tego społeczeństwa wiąże się z niebezpieczeństwem i konfliktem. Dahrendorf oskarża 2 strony: ludzi i społeczeństwo. Wiara społeczeństwa we własne normy upadła.

---