Prąd elektryczny niskiego napięcia
Karta pomiarowa
Po wybraniu przycisku Dane pomiarowe umieszczonego na zakładce Dane ogólne znajdującej się w oknie Sesja pomiarowa zostaje uaktywniony formularz służący do wprowadzania szczegółowych danych pomiarowych dla prądu elektrycznego niskiego napięcia (patrz rys. 3.3.3.14.1-1).
Rys. 3.3.3.14.1-1. Formularz karty pomiarowej - Prąd elektryczny niskiego napięcia
Zakładka Pomiary zawiera następujące szczegółowe dane pomiarowe związane z prądem elektrycznym niskiego napięcia:
nazwy źródeł czynników (urządzenia, instalacje, rodzaje wykonywanych prac),
rodzaje pomieszczeń,
wyliczone wskaźniki prawdopodobieństwa,
procentowy udział danego źródła w końcowym wskaźniku prawdopodobieństwa (wyświetlonym w lewym dolnym rogu formularza).
Liczba źródeł czynników może być dowolna, a nowe źródło dodaje się do tabeli poprzez naciśnięcie klawisza strzałki do dołu. Aby wywołać metodę oceny ryzyka zawodowego należy dwukrotnie nacisnąć lewy klawisz myszy na wskazywanym rekordzie z danymi.
Po wywołaniu metody oceny ryzyka, pojawia się okno służące do wprowadzania danych pomiarowych związanych z pojedynczym źródłem prądu elektrycznego niskiego napięcia. Kolejność wprowadzania danych pomiarowych powinna przebiegać w sekwencji od góry do dołu formularza (w szczególności ma to znaczenie dla pól oznaczonych gwiazdką z prawej strony).
Pierwsza pojawiająca się pozycja: rodzaj pomieszczenia, niezbędna jest do wyznaczenia terminu następnego badania określonego na podstawie obowiązujących w tym względzie przepisów. Następnie trzeba wybrać odpowiedni „typ” pracownika (pomiędzy osobą użytkującą urządzenia czy instalacje elektryczne a osobą profesjonalnie zajmującą się ich eksploatacją). W przypadku wyboru drugiej opcji wyświetlony zostanie formularz (patrz rys. 3.3.3.14.1-2), w którym użytkownik musi podać lub też wybrać z rozwijalnej listy niżej wymienione pozycje:
nazwa wykonywanej czynności,
napięcie znamionowe urządzenia / obwodu instalacji,
warunki rażeniowe,
rodzaj wykonywanej pracy.
Rys. 3.3.3.14.1-2. Formularz danych wejściowych dla osoby zajmującej się budową i eksploatacją urządzeń elektrycznych
W przypadku wyboru „Użytkownika urządzeń elektrycznych” należy wybrać dodatkowo rodzaj źródła czynnika pomiędzy urządzeniem elektrycznym odbiorczym (maszyną lub odbiornikiem elektrycznym) a obwodem instalacji elektrycznej. W pierwszym przypadku wyświetlony zostanie formularz (patrz rys. 3.3.3.14.1-3) w którym użytkownik musi podać lub też wybrać z rozwijalnej listy niżej wymienione pozycje:
nazwa urządzenia lub grupy urządzeń,
napięcie znamionowe fazowe urządzenia lub grupy urządzeń,
warunki rażeniowe,
typ układu sieciowego instalacji zasilającej urządzenie lub grupę urządzeń,
rozwiązanie ochrony przeciwporażeniowej,
klasa ochronności urządzenia lub grupy urządzeń,
liczba faz urządzenia lub grupy urządzeń,
rodzaj uziemienia lub odbiornika,
sposób użytkowania urządzenia lub grupy urządzeń,
częstość dotyku do urządzenia lub do grupy urządzeń,
średni czas trwania dotyku do urządzenia lub do grupy urządzeń.
Rys. 3.3.3.14.1-3. Formularz danych wejściowych dla użytkownika urządzeń elektrycznych
Uwaga.
Należy zachować bezwzględnie kolejność wprowadzania danych do pól oznaczonych gwiazdką z prawej strony.
W przypadku wyboru „obwodu instalacji elektrycznej” wyświetlony zostanie formularz (patrz rys. 3.3.3.14.1-4), w którym użytkownik musi podać lub też wybrać z rozwijalnej listy niżej wymienione pozycje:
nazwa obwodu instalacji,
napięcie znamionowe obwodu instalacji,
warunki rażeniowe,
typ układu sieciowego obwodu instalacji,
rozwiązanie ochrony przeciwporażeniowej,
czy w obwodzie instalacji są części przewodzące dostępne lub obce, które wymagają przyłączenia przewodu PE lub PEN ?,
liczba faz obwodu instalacji,
rodzaj uziemienia lub odbiornika,
rodzaj elementów instalacji,
częstość dotyku do obwodu instalacji,
średni czas trwania dotyku do obwodu instalacji.
Rys. 3.3.3.14.1-4. Formularz danych wejściowych dla użytkownika instalacji elektrycznych
Uwaga.
Należy zachować bezwzględnie kolejność wprowadzania danych do pól oznaczonych gwiazdką z prawej strony.
Zawartość poszczególnych pól wyboru jest stała, za wyjątkiem pól oznaczonych gwiazdką, dla których zawartość tworzona jest dynamicznie na podstawie wcześniej wybranych ustawień.
Kolejnym krokiem w procedurze oceny ryzyka zawodowego związanego z oceną zagrożenia spowodowanego przez prąd elektryczny niskiego napięcia jest uruchomienie procedury określania kryteriów aktywowanej po naciśnięciu przycisku Kryteria. Zadaniem tej procedury jest na podstawie wprowadzonych przez użytkownika danych wyliczenie ryzyka porażeniem prądem niskiego napięcia na rozpatrywanym stanowisku. W zależności od wybranych uprzednio parametrów wejściowych na formularzu prezentującym kryteria oceny ukazują się różne zestawy kryteriów (patrz rys. 4.3.14.1-5). Zestaw wszystkich kombinacji kryteriów zamieszczono w tabelach 9.14-5a, 9.14-5b, 9.14-5c. Poniżej opisano zasady postępowania odnoszące się do wszystkich wariantów kryteriów oceny ryzyka zawodowego.
Tabela 9.14-5a. Tabela decyzyjna do wyboru kryteriów oceny bezpieczeństwa porażeniowego - urządzenie elektryczne odbiorcze
Typ układu sieciowego |
Rozwiązanie ochrony przeciwporaż.
|
Klasa ochronności urządzenia |
Liczba faz urządzenia |
Ewentualne inne dane wcześniej zadeklarowane |
Wariant kryteriów oceny |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
TN-C |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 |
--- |
WK1 |
TN-C |
samoczynne wył. zasilania |
I |
3 |
--- |
WK2 |
TN-C-S |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 |
--- |
WK3 |
TN-C-S |
samoczynne wył. zasilania |
I |
3 |
--- |
WK4 |
TN-S |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
--- |
WK5 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych urządzenia |
WK6 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
uziemienie grupowe lub wspólne części przewodzących dostępnych urządzeń |
WK7 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
uziemienie grupowe lub wspólne części przewodzących dostępnych urządzeń (wspólne z uziemieniem ochronnym urządzeń WN) |
WK8 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
II |
1 i 3 |
--- |
WK9 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych urządzenia, brak połączeń wyrównawczych miejscowych, uziomu wyrównawczego i wyłącznika ochronnego napięciowego |
WK10 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych urządzenia, są połączenia wyrównawcze miejscowe i uziom wyrównawczy |
WK11 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych urządzenia, wyłącznik ochronny napięciowy |
WK12 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
I |
1 i 3 |
uziemienie grupowe części przewodzących dostępnych urządzeń |
WK13 |
TN-C-S TN-S TT |
samoczynne wył. zasilania |
II |
1 i 3 |
--- |
WK14 |
--- |
separacja elektryczna |
I |
1 i 3 |
jeden odbiornik, brak połączeń wyrównawczych z przewodzącą podłogą |
WK15 |
--- |
separacja elektryczna |
I |
1 i 3 |
jeden odbiornik, są połączenia wyrównawcze z przewodzącą podłogą |
WK16 |
--- |
separacja elektryczna |
I |
1 i 3 |
więcej niż jeden odbiornik |
WK17 |
--- |
separacja elektryczna |
II |
1 i 3 |
--- |
WK18 |
--- |
izolowanie stanowiska |
I |
1 i 3 |
--- |
WK19 |
--- |
nieuziemione połączenia wyrównawcze |
I |
1 i 3 |
--- |
WK20 |
--- |
SELV |
III |
1 i 3 |
--- |
WK21 |
--- |
PELV |
I |
1 i 3 |
--- |
WK22 |
--- |
PELV |
II |
1 i 3 |
--- |
WK23 |
--- |
PELV |
III |
1 i 3 |
--- |
WK24 |
--- |
FELV |
I |
1 i 3 |
zasilanie z obwodu TN, TT lub IT, są uziemione przewody obwodu pierwotnego |
WK25 |
--- |
FELV |
I |
1 i 3 |
zasilanie z obwodu separowanego, posiadającego nieuziemione przewody wyrównawcze |
WK26 |
--- |
FELV |
II |
1 i 3 |
--- |
WK27 |
TN-C
|
samoczynne wył. zasilania |
0 |
1 i 3 |
--- |
WK28 |
TN-C-S TN-S TT |
samoczynne wył. zasilania |
0 |
1 i 3 |
--- |
WK29 |
TN-C |
samoczynne wył. zasilania |
II |
1 i 3 |
--- |
WK30 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
0 |
1 i 3 |
--- |
WK31 |
--- |
separacja elektryczna |
0 |
1 i 3 |
--- |
WK32 |
--- |
izolowanie stanowiska |
0 |
1 i 3 |
--- |
WK33 |
--- |
izolowanie stanowiska |
II |
1 i 3 |
--- |
WK34 |
Tabela 9.14-5b. tabela decyzyjna do wyboru kryteriów oceny bezpieczeństwa porażeniowego - obwód instalacji elektrycznej
Typ układu sieciowego |
Rozwiązanie ochrony przeciwporaż. |
W obwodzie instalacji elektrycznej są części przewodzące dostępne lub obce, które wymagają przyłączenia przewodu PEN lub PE |
Liczba faz urządzenia |
Ewentualne inne dane wcześniej zadeklarowane |
Wariant kryteriów oceny |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
TN-C |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 |
--- |
WK35 |
TN-C |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
3 |
--- |
WK36 |
TN-C-S |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 |
--- |
WK37 |
TN-C-S |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
3 |
--- |
WK38 |
TN-S |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
--- |
WK39 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych i obcych elementów obwodu instalacji |
WK40 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
uziemienie grupowe lub wspólne części przewodzących dostępnych i obcych elementów obwodu instalacji (odrębne z uziemieniem ochronnym urządzeń WN) |
WK41 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
uziemienie grupowe lub wspólne części przewodzących dostępnych i obcych elementów obwodu instalacji (wspólne z uziemieniem ochronnym urządzeń WN) |
WK42 |
IT |
samoczynne wył. zasilania |
nie |
1 i 3 |
--- |
WK43 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych i obcych elementów obwodu instalacji, bez połączeń wyrównawczych miejscowych, uziomu wyrównawczego i wyłącznika ochronnego napięciowego |
WK44 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych i obcych elementów obwodu instalacji, są połączenia wyrównawcze miejscowe i uziom wyrównawczy |
WK45 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
uziemienie indywidualne części przewodzących dostępnych i obcych elementów obwodu instalacji, wyłącznik ochronny napięciowy |
WK46 |
TT |
samoczynne wył. zasilania |
tak |
1 i 3 |
uziemienie grupowe części przewodzących dostępnych i obcych elementów obwodu instalacji |
WK47 |
TN-C-S TN-S TT |
samoczynne wył. zasilania |
nie |
1 i 3 |
--- |
WK48 |
--- |
separacja elektryczna |
--- |
1 i 3 |
jeden odbiornik I klasy ochronności w obwodzie separowanym, bez połączeń wyrównawczych części przewodzących dostępnych i obcych z przewodzącą podłogą |
WK49 |
--- |
separacja elektryczna |
--- |
1 i 3 |
jeden odbiornik I klasy ochronności w obwodzie separowanym, są połączenia wyrównawcze części przewodzących dostępnych i obcych z przewodzącą podłogą |
WK50 |
--- |
separacja elektryczna |
--- |
1 i 3 |
więcej niż jeden odbiornik I klasy ochronności w obwodzie separowanym |
WK51 |
--- |
separacja elektryczna |
--- |
1 i 3 |
obwód separowany z odbiornikiem II klasy ochronności |
WK52 |
--- |
izolowanie stanowiska |
--- |
1 i 3 |
--- |
WK53 |
--- |
nieuziemione połączenia wyrównawcze |
--- |
1 i 3 |
--- |
WK54 |
--- |
SELV |
--- |
1 i 3 |
obwód z odbiornikiem III klasy ochronności |
WK55 |
--- |
PELV |
--- |
1 i 3 |
obwód z odbiornikiem I klasy ochronności |
WK56 |
--- |
PELV |
--- |
1 i 3 |
obwód z odbiornikiem II klasy ochronności |
WK57 |
--- |
PELV |
--- |
1 i 3 |
obwód z odbiornikiem III klasy ochronności |
WK58 |
--- |
FELV |
--- |
1 i 3 |
obwód z odbiornikiem I klasy ochronności zasilany z obwodu innego niż separowany, są uziemione przewody obwodu pierwotnego |
WK59 |
--- |
FELV |
--- |
1 i 3 |
obwód z odbiornikiem I klasy ochronności zasilany z obwodu separowanego, są nie uziemione przewody wyrównawcze |
WK60 |
--- |
FELV |
--- |
1 i 3 |
obwód z odbiornikiem II klasy ochronności |
WK61 |
TN-C |
samoczynne wył. zasilania |
nie |
1 i 3 |
--- |
WK62 |
--- |
separacja elektryczna |
--- |
1 i 3 |
obwód separowany z odbiornikiem klasy ochronności 0 |
WK63 |
Tabela 9.14-5c. tabela decyzyjna do wyboru kryteriów oceny bezpieczeństwa porażeniowego - dla osoby zajmującej się budową i eksploatacją urządzeń elektrycznych
Rodzaj wykonywanej pracy |
Wariant kryteriów oceny |
1 |
2 |
Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych do 1 kV pod napięciem (PPN) |
WK64 |
Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych do 1 kV wyłączonych |
WK65 |
Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych do 1 kV częściowo pod napięciem w warunkach szczególnego zagrożenia |
WK66 |
Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych do 1 kV wyłączonych w warunkach szczególnego zagrożenia |
WK67 |
W przypadku, gdy rozpatrywane kryterium jest spełnione, zaznaczamy ten fakt za pomocą związanego z nim checkbox'a. Dla niektórych kryteriów wyświetlają się dodatkowo nazwy parametrów, których wartości należy bezwzględnie wpisać (opis parametru pokazuje się po naprowadzeniu na niego wskaźnika myszki). Po zaznaczeniu wszystkich spełnionych kryteriów uruchamiamy procedurę wyliczania ryzyka poprzez naciśnięcie przycisku Wylicz. Oprócz ryzyka wyliczany jest również wkład poszczególnych kryteriów w eliminację ryzyka zawodowego (im większa wartość tym większe znaczenie danego kryterium).
Uwaga.
Większość parametrów jest wyświetlana, gdy dane kryterium jest spełnione z pewnymi odstępstwami w niektórych przypadkach (wartość takiego parametru należy bezwzględnie podać).
Rys. 3.3.3.14.1-5. Formularz do oceny ryzyka porażeniem prądem elektrycznym niskiego napięcia
Po wyliczeniu ryzyka należy nacisnąć przycisk Zapisz w celu zapisania wprowadzonych uprzednio wielkości i wyliczonych obecnie parametrów do bazy danych systemu. W przypadku, gdy zostanie naciśnięty przycisk Anuluj to wszystkie wybrane kryteria i odpowiadające im parametry zostaną wyczyszczone i nie zapisane.
System zapewnia również możliwość wprowadzania informacji o protokołach badań i pomiarów urządzeń oraz instalacji elektrycznych. Wprowadzane są one do systemu w poprzez formularz pokazany na rys. 3.3.3.14.1-6 (wywoływany po naciśnięciu przycisku protokoły - patrz np. rys. 3.3.3.14.1-4), w którym użytkownik musi podać niżej wymienione pozycje:
numer protokołu,
przedmiot i zakres protokołu badań i pomiarów,
data wystawienia (sporządzenia) protokołu,
data ważności protokołu.
Istnieje możliwość wprowadzenia dowolnej liczby protokołów z badań i pomiarów, ich modyfikacji czy też usunięcia.
Na podstawie wpisanych dat ważności protokołów system wylicza datę najbliższego pomiaru, która ustalana jest jako data następnego pomiaru dla prądu elektrycznego niskiego napięcia.
Rys. 3.3.3.14.1-6. Formularz do wprowadzania protokołów badań i pomiarów
6
RYZYKO 2006-09-26