1. Cel ćwiczenia:

Celem ćwiczenia jest projekt opakowania transportowego z wykorzystaniem programu CorelDraw.

2. Część teoretyczna

1. Opakowanie transportowe.

Opakowanie transportowe to opakowanie produktów luzem, w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych, mające na celu ułatwienie transportu oraz zabezpieczenie towaru przed działaniem czynników fizycznych, biologicznych i chemicznych, stosowane w czasie transportu i magazynowania. Wykonywanie czynności logistycznych i transportowych wymaga odpowiedniego i specjalistycznego przygotowania. Przede wszystkim nie należy przewozić towarów, niezależnie od ich rodzaju, bez odpowiedniego zabezpieczenia. Właśnie w tym celu zostały stworzone opakowania transportowe, które pozwalają na swobodne zapakowanie danego towaru, tak by nie ulegał niepotrzebnemu przemieszczaniu się po środku transportu. Opakowania transportowe mogą przybierać różne formy. Najczęściej stosowane są opakowania tekturowe, szklane lub też plastikowe, które następnie umieszczane są na paletach, w przypadku większego ładunku, lub też bezpośrednio w samochodzie czy też innym środku transportu, jeśli przesyłka ma mniejsze gabaryty. Opakowania transportowe stanowią najbardziej trwałe zabezpieczenie. Przygotowuje się je w zgodzie z przedmiotami, które mają być wewnątrz przewożone. I tak przedmioty kruche i delikatne na opakowaniach transportowych posiadają specjalne oznaczenie, najczęściej w postaci kieliszka, co oznacza, że trzeba się z nimi obchodzić z jak największą uwagą, ponieważ towar łatwo może ulec zniszczeniu. Opakowania transportowe pozwalają również na umieszczenie podstawowych danych oraz informacji o towarze, który znajduje się wewnątrz. Stanowi to ogromne ułatwienie dla przewoźników, ponieważ nie muszą oni rozpakowywać paczek, aby dowiedzieć się, co jest w środku. Opakowanie transportowe zawiera również informację dotyczące nadawcy oraz odbiorcy danego towaru, dzięki czemu transakcje realizowane są szybciej i bardziej efektywniej.

Do najczęściej spotykanych form konstrukcyjnych opakowań transportowych należą: balon szklany w koszu (opakowanie szklane o pojemności co najmniej 5 dm3, umieszczone w koszu wiklinowym, z tworzyw sztucznych, drutu lub taśmy metalowej, otwarty lub z kapturem), beczka (opakowanie podobne do elipsoidy ściętej o pojemności około 200 dm3, wykonane z deseczek drewnianych, z blachy stalowej lub aluminiowej lub z tworzyw sztucznych), bęben (opakowanie o kształcie zbliżonym do walca, pojemności co najmniej 10 dm3, wykonane z blachy stalowej, z tworzyw papierniczych, z tworzyw drewnopochodnych oraz z tworzyw sztucznych), butla (opakowanie wykonane ze stali o pojemności do 50 dm3 do gazów sprężonych), hobok (opakowanie metalowe lub z tworzyw sztucznych, o kształcie zbliżonym do walca z uchwytami na pobocznicy, o pojemności co najmniej 10 dm3), kanister (opakowanie o przekroju poprzecznym zbliżonym do prostokąta, z otworem wlewowym szczelnie zamkniętym, o pojemności do 20 dm3, wykonane z blachy metalowej lub z tworzyw sztucznych), klatka (opakowanie o kształcie prostopadłościanu, o konstrukcji szkieletowej wykonanej z listew drewnianych, służące do umieszczania w nim towarów o masie

około 1000 kg), pudło (opakowanie o kształcie prostopadłościanu, drewniane, z tworzyw sztucznych,

drewnopochodnych lub metalowe, o ścianach litych lub ażurowych, z wiekiem lub bez, zawartość skrzyni ma masę co najmniej 150 kg, skrzynki - do 150 kg) oraz worek (opakowanie, które w stanie złożonym ma kształt zbliżony do prostokąta, wykonane z papieru workowego, tkaniny, folii, o pojemności co najmniej 10 dm7 .

Znakowanie opakowań transportowych

Znakowanie opakowań transportowych odgrywa bardzo dużą rolę w organizacji i technice procesu transportowego. Brak właściwych oznaczeń dotyczących przeznaczenia ładunku , jego wrażliwości, sposobu obchodzenia się z nim w czasie transportu może doprowadzić do poważnych uszkodzeń lub całkowitej utraty wartości użytkowej lub funkcjonalnej ładunku, a tym samym - wzrostu kosztów logistycznych.

Właściwe oznakowanie zabezpiecza ładunek przed uszkodzeniami mogącymi powstać w czasie transportu i informuje pracowników ładunkowych o zachowaniu właściwej ostrożności podczas wykonywania robót. Znakowanie opakowań spełnia rolę instruktażową dla przewoźnika oraz usprawnia prace ewidencyjne.

W Polsce od 01.07.1991 r. Obowiązuje norma PN-91/0-79252. Opakowania transportowe

z zawartością. Znaki i znakowanie .Wymagania podstawowe.

Zgodnie z tą normą znaki dzielą się na:

• zasadnicze - zapewniają rozpoznanie podstawowych cech produktu oraz miejsca przeznaczenia. W grupie tej znajdują się znaki: identyfikacji, odbiorcy i miejsca przeznaczenia.

• informacyjne - umożliwiają bliższe rozpoznanie ładunku. Do grupy tych znaków należy oznakowanie zawierające dane o: masie opakowania wraz z zawartością, o wymiarach opakowania oraz o nadawcy opakowania transportowego.

Znak bezpieczeństwa Znaki wyższej jakości wyrobu

• niebezpieczne - wskazuję na szczególne cechy ładunku, groźne dla ludzi i otoczenia. Ładunki oznaczone tymi znakami wymagają stosowania specjalnych środków ostrożności podczas magazynowania, manipulacji ładunkiem oraz w czasie transportu. Do znaków tych należą znaki określające: materiały wybuchowe, gaz, materiały łatwopalne, materiały samozapalne, materiały trujące, żrące i promieniotwórcze.

• manipulacyjne - nakazują określony sposób obchodzenia się z ładunkiem podczas transportu

i magazynowania oraz wszelkich innych manipulacji. Do grupy tej zaliczane są następujące oznaczenia określające ładunki tłukące się i reagujące na wstrząsy, kruche , łamliwe, aparaty precyzyjne, zakaz używania haków, nakaz ochrony przed nagrzaniem, miejsca zakładania uchwytów, nakaz ochrony przed wilgocią, środek ciężkości oraz ładunki łatwo psujące się. Znaki manipulacyjne wskazują wrażliwość c ładunku i informują o sposobie obchodzenia się z nim

w czasie transportu i magazynowania, czyli ostrzegają przed stratami, jakie mogą powstać podczas przewozu i magazynowania

2. Wymagania dla opakowań transportowych

Wymagania stawiane opakowaniom

1. estetyczne: grafika, forma, wykonanie, nowoczesność, innowacyjność

2. ergonomiczne: stabilność, poręczność, łatwość użycia

3. wytrzymałościowe: obciążenia: statyczne, dynamiczne (naciski, uderzenia, cięcia, kłucia)

4. barierowe: gazów, zapachów, aromatów, promieniowania mikroorganizmów, szczelność

5. zdrowotne

6. ekonomiczne

7. ekologiczne: rotacyjność, podatność do ponownego przetwórstwa

Spełnienie szeregu funkcji przez opakowanie związane jest ze stawianymi im wymaganiami.

Wymagania w aspekcie technicznym:

- zabezpieczenia przed ubytkami ilościowymi

- zabezpieczenia przed zmianami barwy, kształtu, konsystencji, smaku, zapachu i cech

użytkowych

- zabezpieczenie przed zanieczyszczeniami, zamoczeniem, korozja, uszkodzenia

mechaniczne

Wymagania w aspekcie promocyjnym:

1. funkcjonalność: ergonomiczność, optymalna masa, łatwość otwierania, zamknięcia bezpiecznikowe, możliwość całkowitego opróżnienia, przejrzystość, stabilność

2. informacyjność: cechy semantyczne(czytelność informacji, ostrzeżenia), cechy

pozasymantyczne (warstwa wizualna sugeruje przeznaczenie, kontrastowa kolorystyka

informacji)

3. estetyczność: spójność formy, dobór materiałów i elementów, harmonijność barw, grafiki,

wykonania, kontekstualność

Wymagania w aspekcie ekologicznym:

- nie przyczyniać się do zaśmiecania otoczenia

- wnosić maksymalny wkład w poprawę środków pracy (mała masa)

- pozostawiać możliwie jak najmniej odpadów (wagowo i objętościowo)

- nadawać się po wykorzystaniu pierwotnym do innych celów domowych w

gospodarstwie

- być przydatnym do recyclingu materiałowego względnie energetycznego, albo

przydatnym na zagęszczanie (sprasowanie na wysypiskach śmieci)

- informować o składzie surowcowym i możliwościach ponownego przetwórstwa za

pomocą czytelnych znaków ekologicznych

- przetwarzanie zużytych opakowań nie powinno stwarzać zagrożeń dla zdrowia i

bezpieczeństwa

- wytwarzanie w sposób zapewniający ograniczenie objętości i masy

- opakowania wielokrotnego użycia w czasie przewidzianym na określoną liczbę rotacji i przy

normalnych warunkach użytkowania, powinny wykazywać zadowalające cechy fizyko -

chemiczne

- opakowanie po przejściu cyklu rotacyjnego powinny spełniać wymagania przydatności do

metod utylizacji

Zasada 4-R:

• reduction

• re-use

• recover

• recycling

Wymagania w aspekcie ekonomicznym:

Powinno spełniać funkcję przy optymalnie najniższych kosztach

- magazynowania

- materiałów

- robocizny

- utylizacji

- amortyzacji i eksploatacji maszyn

Analiza kosztów:

- ograniczenie dostawców

- system kontroli jakości

- przygotowanie personelu

- możliwości typizacji i ograniczenia ilości stosowanych rodzajów i wielkości

opakowań

3. Narażenia działające na ładunki w czasie transportu.

Ładunek - to dobro materialne będące przedmiotem przewozu, czyli wszystko co podlega celowemu przemieszczaniu. W transporcie ładunki podlegają działaniu wielu różnorodnych czynników środowiskowych. Zespół czynników zewnętrznych, których działanie może spowodować uszkodzenia ładunku stanowi narażenia zagrażające ładunkom w czasie transportu.

Narażenia mechaniczne

• Narażenia mechaniczne wynikają z działania sił zewnętrznych na ładunki.

• Wrażliwość ładunków na działanie energii mechanicznej wynika z ich cech fizycznych: kruchości, elastyczności, sprężystości, sposobu obróbki, opakowania itp. Ładunkami wrażliwymi są np. Ładunki ze szkła oraz zawierające części szklane, ceramika, urządzenia precyzyjne, maszyny a także ładunki szybko psujące się (np. Owoce, warzywa, grzyby, jaja itp.)

• Narażenia mechaniczne mogą być dwojakiego rodzaju: Narażenia statyczne - np. Wzajemny nacisk na siebie opakowań ułożonych piętrowo w magazynie, Narażenia dynamiczne - działające na ładunki znajdujące się w ruchu niejednostajnym: Krótkotrwałe (uderzenia), Powtarzalne szybkozmienne (drgania), Obciążenia rzeczywiste ładunków są z reguły skutkiem jednoczesnego oddziaływania wielu różnych sił (przy ich rozpatrywaniu stosuje się zasadę superpozycji)

Narażenia działające na ładunki w czasie transportu

Narażenia chemiczne

Narażenia chemiczne - związane z przebiegiem reakcji chemicznych, powstających w wyniku niewłaściwie prowadzonych czynności ładunkowych, transportowych lub magazynowych.

Do najczęściej występujących narażeń chemicznych zalicza się spaliny, wycieki, wyparowania substancji, które mogą niekorzystnie wpłynąć na jakość ładunku (zapasów), a także być potencjalną przyczyną wystąpienia strat.

Narażenia klimatyczne

Narażenia klimatyczne stanowią zespół czynników związanych z otoczeniem, które mogą wywołać uszkodzenie lub zniszczenie ładunku. Do narażeń klimatycznych zalicza się:

• Temperaturę i jej zmiany,

• Wilgotność powietrza,

• Opady atmosferyczne,

• Promieniowane słoneczne,

• Zanieczyszczenia atmosfery.

Narażenia klimatyczne - temperatura

• Wrażliwość ładunków na zmiany temperatury jest różna i wynika od właściwości samego ładunku.

• Najbardziej wrażliwe na wpływ i zmianę temperatury są ładunki spożywcze szczególnie szybko psujące się. W ładunkach tych wraz ze zmianą temperatury następują zmiany fizyczne (zmiana objętości, wytrzymałości, konsystencji), chemiczne i biochemiczne (przebiegają przy współudziale innych czynników i mogą wywołać np. Samozagrzanie się ładunków lub samozapłon).

• Niektóre ładunki (np. Butle z gazami sprężonymi) pod wpływem temperatur zbyt niskich lub wysokich, czy też gwałtownych wahań temperatur mogą ulec rozerwaniu na skutek zmian prężności gazu.

• Wiele ładunków pod wpływem temperatur niższych od 0ºc zamarza w bryły lub przywiera do ścian pojazdów i pojemników (np. Woda, warzywa, rudy, piasek, itp.). Ładunki tego typu muszą być przewożone pojazdami, które uniemożliwiają ich zamarzanie.

Narażenia klimatyczne  - skład atmosfery

• Składniki powietrza działające agresywnie na ładunek to:

• Tlen - niezbędny do oddychania niektórych produktów żywnościowych. Wywołuje utlenianie tłuszczów, witamin, kruszenie włókien, rozkład barwników itd. Istotny czynnik powodujący samozagrzewanie oraz korozję ładunków,

• Dwutlenek węgla - w obecności wody działa agresywnie na metale i stopy. Jego podwyższona zawartość w powietrzu ma poważny wpływ na organizmy żywe,

• Para wodna (woda) - jej wpływ na ładunki jest uzależniony od ich właściwości, budowy, sposobu wiązania wody oraz zdolności przechowywania,  pod wpływem oddziaływania energii mechanicznej w czasie przewozu - zmieniają swój stan skupienia - ze stałego przechodzą w półpłynny.

Narażenia klimatyczne  - nasłonecznienie

• Pod wpływem światła w ładunkach zachodzą procesy powodujące zmiany struktury chemicznej, łańcuchowe reakcje utleniania tłuszczów, łuszczenie lakierów, rozkład barwników i innych związków.

• Zabezpieczenia ładunków przed wpływem światła:

• Całkowite odizolowanie (przewóz i magazynowanie w pomieszczeniach bez okien),

• Częściowe odizolowanie to jest wyeliminowanie niektórych długości fal światła (stosowanie filtrów),

• Stosowanie opakowań o dobrej wydajności odbicia energii świetlnej (białe lub aluminiowe).

Narażenia biologiczne  - drobnoustroje

• Drobnoustroje - organizmy roślinne lub zwierzęce widoczne tylko pod mikroskopem. Drobnoustroje, które najczęściej powodują zniszczenia ładunków to:

• Bakterie - mikroskopijny organizm jednokomórkowy lub tworzący zespół niezróżnicowanych komórek. Cechują się wyjątkowo dużym tempem rozmnażania.

• Pleśnie - grzyby o grzybni rozwijającej się na pokarmach roślinnych, nawozie, skórze.

• Głównymi czynnikami wpływającymi na rozwój bakterii i pleśni są: skład chemiczny pożywki, woda, temperatura, tlen, odczyn środowiska i światło.

• Ładunki zawierające cukry, kwasy, skrobię, błonnik (warzywa, owoce, włókna itp.) Pod wpływem działania enzymów drobnoustrojów ulegają procesowi fermentacji.

• Ładunki zawierające tłuszcze (roślinne i zwierzęce) rozkładają się na drodze hydrolizy pod działaniem enzymu lipazy wydzielanego przez drobnoustroje. Tłuszcze mogą także ulec rozkładowi w wyniku działania tlenu i światła.

• Ładunki zawierające białka i tłuszcze - atakowane są najpierw przez pleśnie hydrolizujące tłuszcze, a gdy zawartość wilgoci wzrośnie dostatecznie następuje rozpad białek.

• Ograniczenie wpływu drobnoustrojów na ładunki można uzyskać poprzez:

• Ograniczenie ilości wilgoci w podłożu i w powietrzu - przyjmuje się, że przy wilgotności względnej powietrza 85% i poniżej rozwój drobnoustrojów jest zahamowany.

• Obniżenie temperatury - w niskich temperaturach mikroorganizmy mogą żyć, ale nie rozmnażają się i nie zmieniają  środowiska.

• Ograniczenie ilości tlenu - działa tylko na drobnoustroje wykorzystujące do rozwoju tlen atmosferyczny (tlenowce) - głównie pleśnie.

Narażenia biologiczne  - owady i szkodniki

• Owady, roztocza i gryzonie wyrządzają duże szkody w transporcie i przechowywaniu ładunków. Szkody te polegają na:

• Zajmowaniu masy towarowej,

• Zanieczyszczaniu i niszczeniu ładunków przez eksperymenty, zrzucanie skórek, pajęczyny, składanie jaj, obecność żywych lub martwych szkodników,

• Ułatwieniu mikrobiologicznego zepsucia produktów i możliwości zakażenia ich drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Inne narażenia

• Narażenia wynikające ze zdarzeń losowych np. Zalanie lub spalenie dóbr materialnych.

• Narażenia wiązane z nieodpowiednim przeprowadzaniem prac magazynowo - transportowych mogących spowodować zakurzenie lub zabrudzenie ładunków.

3. Część praktyczna

Beczki mają wszechstronne zastosowanie. Głównym zadaniem beczek jest prawidłowe przechowywanie określonych produktów spożywczych bądź też chemicznych. Beczki metalowe są wykonane ze stali. Ich walcowata powierzchnia wraz z przetłoczeniami sprawia, że beczka jest wysoce odporna na uszkodzenia fizyczne. To właśnie ilość przetłoczeń na beczce metalowej oraz grubość blachy odpowiada za wytrzymałość opakowania. Beczki metalowe są wykorzystywane w wielu branżach przemysłowych. Służą do właściwego transportu oraz przechowywania substancji sypkich oraz cieczy. Beczki metalowe są niezastąpione w gastronomi. Dzięki ich dużej pojemności oraz łatwości przechowywane są stosowane w każdej większej restauracji czy przedsiębiorstwie. Beczki metalowe chronią produkty podczas transportu przed szkodliwymi warunkami atmosferycznymi. Gwarantują świeżość oraz zachowanie swoich walorów użytkowych do dalszego przetwarzania. Beczki służą do przechowywania i magazynowania takich substancji jak: kawa, produkty mięsne, słodycze czy odżywki w proszku. Beczki metalowe znalazły swoje zastosowanie również w branży gastronomicznej. Służą np. do przechowywania piwa. Posiadają dużą funkcjonalność oraz łatwość magazynowania artykułów spożywczych. Zapobiegają one psuciu towaru i dłużej zachowują świeżość. Ponieważ beczki są stabilne oraz wytrzymałe podczas transportu. Ma to szczególne znaczenie kiedy przewożone są szkodliwe i żrące płyny. Dlatego zastosowanie beczek to zwiększenie bezpieczeństwa oraz gwarancja, iż substancja trująca nie przedostanie się do środowiska. Magazynowanie takich płynów powinno odbywać się pod nadzorem przeszkolonych pracowników. Którzy wiedza jak postępować z substancjami szkodliwymi dla zdrowia. Beczki metalowe gwarantują nie tylko właściwe przechowanie. Oprócz tego należy zachować wszystkie zasady bezpieczeństwa związane z załadunkiem, transportem oraz rozładunkiem całego transportowanego towaru.

 Stanowią bardzo dobre opakowanie zwłaszcza dla towarów wrażliwych na uszkodzenia mechaniczne. Mają kształt prostopadłościanu, a ich ściany mogą być jednodeszczałkowe lub wielodeszczałkowe. Mogą posiadać ramę wykonaną z listew drewnianych, do których jest przybite poszycie ze sklejki z płyt pilśniowych, natomiast dla zwiększenia ich wytrzymałości spina się je taśmami metalowymi, z tworzyw sztucznych lub też wzmacnia obiciami listwowymi boków, wieka i dna.

Klimatyczne:

- promieniowanie słoneczne

-temperatura

- wilgotność

- ciśnienie

- wiatr

- opady

Chemiczne:

- spaliny

- zasolenie powietrza

- atmosfera przemysłowa

- materiały szkodliwe

- wyciek

- wyparowanie

Biologiczne:

- pleśń

- grzyby

- bakterie

- ptaki

- węże

- gryzonie

- termity

- insekty

Inne:

- pożar

- zalanie lub opryskanie wodą

- zanurzenie częściowe lub całkowite

- piasek

- kurz

Fizyczno - mechaniczne:

- nacisk

- zginanie

- złamanie

- spadek

- przechył

- uderzenie

- ściśnięcie

- wybuch

- hałas

- drgania

- promieniowanie elektromagnetyczne

---