Pytanie 81
Aglomeracja a konurbacja - podobieństwa i różnice na wybranych przykładach.
Aglomeracje ze względu na genezę można podzielić na:
Skupiska proste, złożone, wielokrotnie złożone.
Prosta - powstała w wyniku sił koncentracji ( prowadzących do skupienia ludzi, zabudowy, kapitału) oraz sił centralizacji, których efektem jest powstanie jednego centrum wielkomiejskiego.
Rozwój miast historycznych ( Paryż, Wiedeń, Berlin, Moskwa, Londyn, Lizbona, Rzym)
Uprzemysłowienie (Lyon)
Rozwój funkcji transportu morskiego.
Europa (Marsylia, Barcelona, Rotterdam, Hamburg),
Ameryka Pn. (Boston, Nowy Jork),
Ameryka Płd. (Sao Paulo, Buenos Aries),
Afryce (Casablanca),
Australii (Sydney),
Azja (Hongkong, Singapur)
Powstałe na „surowym korzeniu”, głównie w XIX wieku na bazie przemysłu (zwykle przetwórczego). Rozwój takich skupisk ludności był zwykle bardzo dynamiczny i słabo kontrolowany do doprowadziło do chaosu urbanistycznego. (Łódź).
Złożona - nie stabilna i ma tendencje do przekształceń zmierzających do monocentrycznych aglomeracji. Jest to wynik rywalizacji miast tworzących konurbację o dominacje funkcjonalną nad resztą. Prowadzi do ukształtowania jednego lub kilka centrów. Proces ten jest rezultatem sił centralizacji działających wewnątrz konurbacji, które prowadzą do skupienia w kilku tylko miejscach funkcji organizujących zarówno przestrzeń wewnętrzną, ale również zewnętrzną (f. administracyjne, kulturalne, szkolnictwa wyższego)
Techniczna - związana z eksploatacją bogactw naturalnych, zwłaszcza węgla kamiennego i rud żelaza. Warunki geologiczne zalegania tych surowców często umożliwiają równoczesne rozpoczęcie ich eksploatacji w kilku punktach. Skutkuje to powstaniem w krótkim czasie wielu osiedli górniczych na niewielkim obszarze (Zagłębie Rury i Saary, Lille-Roubaix we Francji, Donbas na Ukrainie,
Organiczna - rozproszone formy przemysłu przetwórczego, który łączy sposób dystrybucji surowców i wyprodukowanych towarów. (Manchester).
Różnice i podobieństwa na przykładzie aglomeracji łódzkiej i konurbacji górnośląskiej.
|
AGLOMERACJA |
KONURBACJA |
||
RÓŻNICE |
zespół miast i wsi skupiających się wokół jednego dużego ośrodka - Łodzi, z którym są one gospodarczo i funkcjonalnie powiązane.
|
zespół kilku miast o różnej wielkości, bez wyraźnej dominacji któregokolwiek z nich.
|
||
|
jest układem monocentrycznym |
jest układem policentrycznym |
||
|
silne powiązania dośrodkowe zbiegające się w mieście dominującym |
miasta równorzędne, co do wielkości potencjału społeczno - gospodarczego |
||
|
funkcje miasta dominującego związane są z zarządzaniem, działalnością instytucji finansowych, wyższych uczelni. funkcje miast satelitarnych: mieszkaniowe, komunikacyjne, przemysłowe, podporządkowane względem siebie |
miasta są samodzielne, niezależne, zachowują odrębność |
||
|
przemysł włókienniczy i tekstylny ( po roku 1990 chemiczny, farmakologiczny i spożywczy) |
przemysłowy charakter (górnictwo, hutnictwo żelaza i stali, cynku i ołowiu)
|
||
|
strefa podmiejska z czasem zmieniła się w miasta satelitarne |
zbliżony czas powstania |
||
|
Ok.1 mln. mieszkańców |
Ok.3,5 mln. mieszkańców |
||
PODOBIEŃSTWA |
duża wydajność pracy |
|||
|
skupiają ośrodki przemysłowe |
|||
|
różnorodny przemysł |
|||
|
łatwość współpracy między sąsiadującymi zakładami |
|||
|
szybka i łatwa komunikacja |
|||
|
bliskość położenia miast i osiedli |
|||
|
związki są silne i wielorakie |
|||
schemat aglomeracji |
schemat konurbacji |
Źródło:
Geografia urbanistyczna, 2008, pod red.Liszowskiego S. Uniwersytet Łódzki, Łódź