14. 3 aspekty podejścia ilościowego/jakościowego w badaniach pedagogicznych (techniki gromadzenia danych, poziom samych danych, analizy danych)
Badania ilościowe nie odnoszą się do konkretnych jednostek (konkretnego człowieka), lecz dostarczają uogólnionych i uśrednionych wyników dotyczących „jednostki statystycznej” („statystycznego Kowalskiego”). W badaniach analityczno-empirycznych, dzięki odpowiednim analizom statystycznym, jest możliwe ustalenie związków pomiędzy zdefiniowanymi czynnikami bądź zmiennymi na określonym poziomie istotności statystycznej (prawdopodobieństwa).
W badaniach tych istotną rolę odgrywają: procedury doboru próby badanej i zapewnienie jej reprezentatywności w odniesieniu do badanej populacji, definicja, wskaźnikowanie, empiryczna operacjonalizacja, a w konsekwencji kontrola i możliwość pomiaru zmiennych (zależnych i niezależnych), konstrukcja i weryfikacja narzędzia badawczego, odpowiedni dobór testów statystycznych, uwzględniający m.in. charakter badanych relacji, zastosowane w narzędziu badawczym skale pomiarowe, liczebność grupy badanej.
Podejście ilościowe w metodologii badań pedagogicznych obejmuje:
- określone metody (techniki) gromadzenia danych - tzw. metody ilościowe:
*metody sondażowe i ankietowe (kwestionariuszowe),
*eksperyment (na ogół tzw. eksperyment w warunkach naturalnych, eksperyment pedagogiczny).
Uwaga! Także niektóre standaryzowane, uznawane za jakościowe techniki gromadzenia danych (np. obserwacja) w niektórych przypadkach mogą mieć charakter ilościowy (dostarczać danych ilościowych).
- gromadzenie określonego rodzaju danych badawczych - tzw. dane ilościowe:
Uwaga! Dane jakościowe mogą zostać w tzw. procedurze kwantyfikacji przetworzone na dane ilościowe; przetwarzanie danych jakościowych polega na kodowaniu - identyfikowaniu i kategoryzowaniu pojedynczych fragmentów danych (charakter interpretacyjny), w wyniku czego dane zostają wyrażone w postaci liczbowej (kwantytatywnej).
- określony rodzaj analiz danych badawczych - tzw. analizy ilościowe, obejmujące m.in.:
*testy istotności różnic,
*analizę wariancji,
*analizę korelacji,
*analizę czynnikową.
15.Pedagogika kultury jako nauka humanistyczna.
pedagogika kultury = pedagogika ludzkiej duchowości
nauki humanistyczne = nauki o ludzkiej duchowości = nauki o duchu = geisteswissenschaften
Pedagogika kultury jako nauka humanistyczna to nauka dążąca do rozumienia rzeczywistości. Twórcą myśli był W. Dilthey, który dokonał antynaturalistycznego zwrotu w naukach humanistycznych, podkreślając, że metodologia nauk humanistycznych nie może odwzorowywać metodologii nauk przyrodniczych. Dlatego należy wytworzyć własną metodologię. Punktem wyjścia stał się cały człowiek, całość życia i całość doświadczenia ludzkiego. Człowieka nie można redukować do jakiegoś jednego aspektu np. biologicznego, społecznego, itp.; wszystkie wymiary życia kumulują się w szeroko pojętej duchowości. Dilthey postawił tezę: życia duchowego człowieka nie można naukowo wyjaśnić, lecz tylko rozumieć. W powyższej tezie zawarty jest zwrot od nauk przyrodniczych (dążących do wyjaśniania rzeczywistości ) ku naukom humanistycznym (dążącym do rozumienia rzeczywistości ). Ujęcie humanistyczne jest alternatywą wobec pedagogiki i psychologii uprawianych wg wzorów metodologicznych nauk przyrodoznawczych, określanych mianem psychologii czy pedagogiki elementów( E. Spranger). Czymś innym jest badanie procesów psychicznych rozłożonych na elementy składowe, a czymś innym ich analiza jako pewnych całości, zorganizowanych wokół sensów i wartości. Podejście humanistyczne z reguły nie sprowadza się do rozbioru danego zjawiska na czynniki pierwsze i ich analizy, lecz pozostaje na poziomie bardziej ogólnym i traktuje wewnętrzne procesy w kategoriach sensownej całości, która wyznacza dane zjawisko i dzięki której zjawisko to poprzez rozpoznanie sensu otrzymuje znaczenie. Suma elementów i elementarnych wyjaśnień nie sprowadza się bowiem do całościowych postaci życia duchowego i ich rozumienia. Analiza elementów nie jest podstawą rozumienia całości. Nauki humanistyczne nie polegają na wyjaśnianiu rzeczywistości poprzez rekonstrukcję rządzących nią praw, lecz na jej rozumieniu- wglądzie i ujawnieniu (identyfikacji ) sensów zaszyfrowanych w przejawach życia- w zobiektywizowanych wytworach kulturowych. Przedmiot badań ma charakter obiektywny (badamy ducha/duchowość na podstawie konkretnych, obiektywnych wytworów kulturowych) a procedura badawcza może mieć charakter powtarzalny.
„Dana nauka przynależy do nauk humanistycznych jedynie wtedy, gdy jej przedmiot jest nam dostępny w takim postępowaniu, które opiera się na wzajemnym związku życia, ekspresji i rozumienia”.
16. Rozumienie jako kategoria metodologiczna
metodologia - nauka o metodach badań naukowych, o skutecznych sposobach dociekania ich wartości poznawczej. Metodologia zajmuje się zagadnieniami teoriopoznawczymi związanymi z rozwojem danej nauki.
rozumienie - (wg. Diltheya) - proces w którym życie duchowe może być poznane ze zmysłowo danych ekspresji samego siebie.
rozumienie - wgląd i ujawnienie (identyfikacja) sensów zaszyfrowanych w przejawach życia - w zobiektywizowanych przejawach kultury(dobra kulturowe poszerzają świadomość człowieka , wprowadzają go w świat wartości i kreują nowe rozumienie życia a tym samym kształtują jego osobowość tj. w interpretacji dóbr kulturowych tkwi klucz do poznania człowieka)
Życia duchowego człowieka nie można naukowo wyjaśnić lecz tylko próbować rozumieć
Jedną z podstawowych funkcji życia ludzkiego staje się rozumienie
Pedagogika jako nauka humanistyczna dążąca do rozumienia rzeczywistości
Rozumienie staje się metodologicznym fundamentem nauk humanistycznych jako nauk o ludzkiej duchowości a więc i pedagogiki
Nowe ujęcie rozumienia- zyskało ono wymiar teraźniejszy , odnosi się do zobiektywizowanych postaci życia a w konsekwencji do współcześnie żyjącego człowieka (interpratora)
Triada Diltheya : (prze-)życie - obiektywna ekspresja - rozumienie