Rzeczpospolita 22.02.07 Nr 045
GDY PODATNIK ZAWYŻYŁ KOSZTY
Kiedy mimo błędu księga jest nadal rzetelna
Gdy podatnik, na skutek oczywistej pomyłki, wpisze złą kwotę do księgi przychodów i rozchodów, ale ma poprawnie wystawione dowody księgowe (np. fakturę), to urzędnik powinien uznać księgę za rzetelną.
- Błędnie wpisałem (robiąc czeski błąd) do księgi przychodów i rozchodów w 2002 r. kwotę dotyczącą zakupu usług obcych. Zawyżenie kosztów przekracza 0,5 proc. kosztów za cały rok, przy czym kwota na fakturze jest podana prawidłowo. Czy w takiej sytuacji kontrolujący z urzędu skarbowego mają prawo uznać moją księgę za 2002 r. za nierzetelną? -pyta czytelnik DF. Zgodnie z art. 193 ordynacji podatkowej, podatkową księgę przychodów i rozchodów uważa się za rzetelną, jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Uznanie przez organ podatkowy ksiąg za nierzetelne oznacza, że:
¦ nie może być ona dowodem w toczącym się postępowaniu podatkowym,
¦ podstawa opodatkowania może być określona w drodze oszacowania,
¦ podatnik, który nierzetelnie prowadzi księgę, dopuszcza się - w zależności od wagi czynu - przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
Drobne błędy i oczywiste pomyłki
Chcąc zapobiec negatywnym konsekwencjom drobnych błędów i omyłek, w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia księgi minister finansów nakazał uznawać księgę za rzetelną także wówczas, gdy:
¦ niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5 proc. przychodu wykazanego w księdze za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy, lub
¦ brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi, lub
¦ błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania, z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny, lub
¦ podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skarbowego albo przez organ kontroli skarbowej, lub
¦ błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada dowody księgowe wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Zasady te stosuje się odpowiednio, gdy zostanie stwierdzony brak zapisów lub błędne zapisy dotyczące kosztów uzyskania przychodu.
Co to oznacza dla czytelnika
Tak więc w sytuacji przedstawionej przez czytelnika organ podatkowy nie ma podstaw do uznania księgi za nierzetelną. Do zawyżenia kosztów uzyskania przychodu doszło bowiem w wyniku oczywistej omyłki, polegającej na nieprawidłowym wpisaniu do księgi kwoty z faktury.
Limit 0,5 proc. przychodu (lub kosztów) dotyczy tylko takiego niewpisania lub błędnego wpisania kwoty przychodu (lub kwoty kosztów), które nie jest oczywistą omyłką.
Jeżeli natomiast podatnik mając fakturę kosztową np. na 26 000 zł, wpisze do księgi 62 000 zł, to dla uznania księgi za rzetelną nie ma znaczenia, czy zawyżenie kosztu przekracza, czy nie przekracza 0,5 proc. całości wykazanych kosztów.
Jeżeli błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada odpowiedni, prawidłowy dowód księgowy, to bez względu na ich skalę księgę należy uznać za rzetelną.
Nie zwalnia to oczywiście podatnika z obowiązku uregulowania zaległości podatkowych wraz z odsetkami, gdy popełnione błędy doprowadziły do zaniżenia podstawy opodatkowania.
Andrzej Biedacha
Autor jest doradcą podatkowym, właścicielem Kancelarii TAX s.c. w Lublinie