CHMURA- jest to widzialny zbiór produktów kondensacji pary wodnej w postaci kropelek wody lub kryształków lodu lub też kropelek wody i kryształków lodu jednocześnie zawieszonych w swobodnej atmosferze.

Przy charakterystyce zachmurzenia wykorzystuje się nast. parametry:

1. Wielkość zachmurzenia - stopień pokrycia nieba przez wszystkie rodzaje chmur.

2. Wielkość pokrycia nieba przez poszczególne rodzaje chmur.

3. Wysokość dolnej podstawy chmur i jej struktura.

4. Pionowa struktura zachmurzenia w tym grubość chmur, rozwarstwienia podstawy dolne i górne granice poszczególnych warstw.

5. widzialność w chmurach, między pod i nad chmurami.

6. Zjawiska wyst. W chmurach lub im towarzyszące: turbulencja, oblodzenie, opady, burze, poziome i pionowe prądy powietrza.

Podstawą do klasyfikacji chmur przyjętą w całym świecie jest zewnętrzny wygląd chmur. Klasyfikację chmur podaje międzynarodowy atlas chmur. Klasyfikacji tej wyróżnia się: rodzaje, gatunki, odmiany chmur. Rodzaj chmur określa podstawową formę jaką najczęściej posiada dana chmura.

RODZAJE CHMUR:

Cirrus-Ci-pierzasta

Cirrucumulus-Cc-pierzasto-kłębiasta

Cirrostratus-CS-PIERASTO-WARSTWOWA

Altocumulus-Ac-średnia kłębiasta

Altostratus-As-średnia warstwowa

Nimbostratus-Ns-warstwowo deszczowa (opadowa}

Stratocumulus-Sc-warstwowo kłębiasta

Stratus-St-warstwowa

Cumulus-Cu- kłębiasrta

Cumulunimbus-Cb- kłębiasta deszczowa {opadowa}

Ze względu na powstanie chmury dzielimy na trzy podstawowe grupy:

1. Chmury kłębiaste- do których zaliczamy cumulus, cumulonimbus. Chmury te powstają w wyniku rozwoju konwekcji termicznej mają tendencję do rozwoju pinowego i są w kształcie pagórków, kopuł lub wierz o wyraźnie zarysowanych obrzeżach.Związane są z nimi burze, opady przelotne i silne wiatry.

2. Chmury warstwowe- występujące w ciągłych warstwach o dużej rozciągłości poziomej. Podstawa tych chmur jest zwykle rozmyta, postrzępiona i trudna do dokładnego określenia. Chmury te często łączą się z mgłami.Zalicza się do nich: Altostratus, Nimbostratus, Stratus. Niskie chmury warstwowe Stratus powstają często w wyniku ochłodzenia się dolnych warstw powietrza od podłoża.

3. Chmury falowe- wyst. W rejonach fal powstających na styku dwóch mas powietrza, różniących się temperaturą i wilgotnością. Do tych chmur w zależności od poziomu ich występowania zalicza się: stratocumulus, altocumulus, cirrocumulus.

Ze względu na wysokość występowania wyodrębniono piętra w których dany rodzaj chmur występuje. Dla szerokości umiarkowanych podział ten jest nast.:

1. Piętro niskie- od pow. Ziemi do wysok. 2km., występują Stratus, Stratpcumulus, oraz dolne postawy chmur: Nimbostratus, Cumulus, Culumonimbus.

2. W średnim- od 2km. do 7km. Wyst.: Altocumulus i dolne części chmury Altostratus.

3. Piętro wysokie- od 5km. do 13km. Wyst. Cirrus, Cirrostratus, Cirrocumulus.

Chmury Cumulus i Cumulonimbus to tzw. chmury pionowego rozwoju. Mają podstawy w piętrze niskim i granice górne mogą sięgać piętra średniego i wysokiego.

Chmury nimbostratus- powstają na froncie atm. Podstawę mają w piętrze niskim zaś może sięgać piętra wysokiego.

Chmura Altostratus- mająca podstawę w piętrze średnim zwykle sięga piętra wysolkiego.

PROCESK KSZTAŁTUJĄCE KLIMAT ZIEMI:

Na kształtowanie się klimatu na ziemi mają wpływ procesy zachodzące przeważnie w atm.lecz w skali mniejszej- regionalnej lub kontynentalnej wpływ swój wywierają również procesy zachdzące w litosferze i hydrsferze, kriosferze i biosferze. Wiodącę rolę w kształtowaniu klimatu w skali mglobalnej odgrywają procesy obiegu ciepła. Jch charakter intensywność i dynamika zmian warunkuje promieniowanie słoneczne dochodzące do pow. Ziemi. O ilości ciepła dochodzącego do pow. Ziemi decyduje czas trwania dnia i kąt padania promieni słonecznych. Ziemia wyk. dwa ruchy. Ruch wirowy wokół własnej osi , którego skutkiem jest zjawisko dnia i nocy, oraz obieg po orbicie eliptycznej wokół słońca. Płaszczyzna tej elipsy nosi nazwę ekliptyki i oś obrotu kuli ziemskiej z płaszczyzną ekliptyki tworzy kąt 66,5⁰. Takie nachylenie powoduje że w ciągu całego roku w zależności od szer. geogr. Ulega zmianie zarówno długość dnia jak i kąt padania promieni na pow. ziemi. W strefie międzyzwrotnikowej kąty padania promieni słonecznych na ziemi są największe i różnice trwania dnia i nocy najmniejsze w związku z tym strefa ta otrzymuje najwięcej energii od słońca. Wraz ze wzrostem szer. geogr. kąty padania promieni słonecznych maleją i rosną różnice między czasem trwania dnia i nocy aż do polarnych dni i nocy w rejonach biegunów co znacznie ogranicza ilość otrzymywanej przez ziemię energii. Ogrzana przez słońce ziemia staje się sama źródłem promieni długofalowych czyli pdczerwonych. Analizując bilans energii otrzymanej od słońca i en wysłanej przez pow ziemi stwierdzono że do szer. Ok. 40⁰ jest on dodatni zaś w szer wyższych jest on ujemny. W związku z tym na kuli ziemskiej wydzielono 5 stref:

1. Obejmuje pas szer od 25⁰ N do 25⁰S jest to strefa o znacznej nadwyżce energii cieplnej i zajmuje ok. 40% pow ziemi.

2. dwie strefy szer umiarkowanej od 25⁰ do 50⁰ są to strefy przejściowe w których bilans ciepła z wartości dodatnich przechodzi na wartości ujemne. Zajmują one po 15% pow ziemi każda i obserwuje się w nich intensyfikację procesów atm.

3. Dwie strefy w szer pow 50⁰ w których dominuje ujemny bilans ciepła. Strefami tymi objęte jest 12 % pow ziemi na każdej półkuli.

Kolejnym procesem w kształtującym klimat ziemi jest obieg wilgoci w którym we wzajemnym powiązaniu występują procesy: parowania , konwekcji, i adwekcji pary wodnej, kondensacji, zamarzania , topienia, występowania opadów, oraz zwiększenia spływu wód pow. Geograficzny rozkład wilgotności powietrza zależny jest od intensyfikacji parowania i intensywności transportu pary wodnej. Najbardziej intensywne parowanie występuje w strefie zwrotnikowej lecz jego przełożenie na powstawanie chmur wyst. opadów jest w dużym stopniu uzależnione od ogólnej cyrkulacji atmosfery i wpływu podłoża szczególnie jego wysokości bezwzględnych orografia.

Czynnikiem w skali globalnej czynnikiem klimatotwórczym łączącym obieg ciepła i wilgoci jest ogólna cyrkulacja atmosfery. Ona doprowadziła do powstania i występowania obecnie stref klimatycznych na ziemi. Z pojęciem ogólna cyrkulacja atmosfery łączy się szereg aspektów transportu mas powietrza oraz przepływu energii cieplnej i wilgoci. Ogólna cyrkulacja atmosfery warunkuje planetarny rozkład ciśnienia.

Na bazie średnich map rozkładu ciśnienia na kuli ziemskiej stworzono model poziomego przemieszczania się powietrza na kulę ziemską. W modelu wyróżniono:

1.Równikową bazę niskiego ciśnienia.

2.Strefy pasów sięgające od 30⁰N 30⁰S , są to stałe wiatry, wiejące w ciągu całego roku z północnego wschodu na półkuli północnej i południowegowschdu na półkuli południowej zbieżne ku równikowi.

3.Podrównikowe strefy wysokiego ciśnienia w szerokości geograficznej od 30⁰ do 40⁰ występują wiatry słabe o zmiennych kierunkach.

4. Strefy wiatrów zachodnich w szer. Od 40⁰ do 60⁰ przykład polska .

5. Strefy niskich ciśnień w szer. Umiarkowanej ok. 60^0.

6. Strefy wyżów polarnych.

Kolejnym krokiem modelu było stworzenie pionowych ruchów mas powietrza.

Nad kulą ziemską wyróżniono dwie strefy ruchów wstępujących. Jest to rejon równika i strefy umiarkowanych szerokości geograficznych i dwie strefy ruchów zstępujących w rejonie zwrotników i biegunów.

Najważniejszą funkcją ogółnej cyrkulacji atmosfery jest południkowy transport ciepła i wilgoci z rejonu międzyzwrotnikowego gdzie jest ich nadmiar w rejon biegunów gdzie występuje ich deficyt. O roli cyrkulacji atmosfery w tym aspekcie świadczy fakt iż różnica temperatur powietrza po między równikiem a biegunami wynosi realnie 44⁰ zaś przy braku cyrkulacji atmosfery wynosiła by 83⁰C. Od przedstawionego modelu ogółnej cyrkulacji atmosfery w realnej atmosferze występują odchylenia związane z silnie rozwiniętym przemieszczaniem się wyżów i niżów oraz regionalnym oddziaływaniem podłoża co powoduje powstawanie cyrkulacji masowych

---