15. Czym jest diagram podobieństwa ? ????????

Z książki analiza ekonomiczno -przestrzenna K.Heffner:

16.Wskaż metody służące do wydzielania klas typologicznych w analizie ekonomiczno-przestrzennej ???????

Z książki analiza ekonomiczno -przestrzenna K.Heffner:

Brak początkowej strony:

Z Internetu:

Metody klasyfikacji przestrzennej i regionalizacji ????
- w dziedzinie klasyfikacji przestrzennej nastąpił wzrost zastosowań metod taksonomii 
numerycznej, miało to korzystne konsekwencje dla rozwoju procedur regionalizacji
a) metoda podziału dendrytu wrocławskiego
b) metoda porządkowania liniowego diagramu Czekanowskiego
c) metoda taksonomii numerycznej
Wyniki sprowadzają się do :
- wyznaczenia granic aglomeracji wielkomiejskich
- delimitacji granic aglomeracji miejsko - przemysłowych
- weryfikacji makroregionów planistycznych
- klasyfikacji funkcjonalnej miast

17. Wskaż typowe metody analizy rozkładu przestrzennego ???????????????

Z książki analiza ekonomiczno -przestrzenna K.Heffner:

18. Scharakteryzuj zasady funkcjonowania konurbacji miejskiej.

Z Internetu:

Konurbacja ( z łac. con = z, razem + urbs = miasto) - typ aglomeracji. Zespół miejski złożony z kilku miast, z których żadne nie dominuje. Miasta te pełnią rozmaite funkcje, dzięki czemu się uzupełniają. Jest to możliwe dzięki istniejącej, dobrze rozbudowanej sieci komunikacyjnej, łączącej poszczególne miasta. W szerokim rozumieniu (sensu largo) dzieli się na konurbacje (np.konurbacja śląsko-zagłębiowska), aglomeracje policentryczne (sensu stricto) oraz miasta bliźniacze (twin cities). Przykładem (aglomeracji policentrycznej) sensu stricto jest aglomeracja rybnicka powstała z dawnej, słabo- zaawansowanej konurbacji czy aglomeracja bydgosko-toruńska powstała w efekcie zbliżenia pól oddziaływań dwóch większych miast. Miasta bliźniacze np. Minneapolis - St. Paul w USA. Szczególnym typem miast bliźniaczych są interurbacje - skupienia dwóch miast o odmiennych, ale uzupełniających się funkcjach. Dobrym przykładem interurbacji z lat 60. XX wieku był Kędzierzyn i Koźle (dziś Kędzierzyn-Koźle). W aglomeracjach policentrycznych sensu stricto w istotny sposób zaznacza się rywalizacja między miastami, są też one zlokalizowane w większej odległości od siebie, niż to ma miejsce w przypadku konurbacji. Istotnym elementem jest używanie nazwy aglomeracja w odniesieniu do układów policentrycznych. Zgodnie z przyjętymi w naukach geograficznych zasadami, aby użyć w odniesieniu do układu wieloogniskowego określenia - aglomeracja - trzeba zaznaczyć jednocześnie i bezwzględnie, że mamy na myśli aglomerację policentryczną. W przypadku, gdy mówimy o formie, która jest konurbacją de facto, najlepiej ją tak po prostu nazwać np. policentryczna aglomeracja bydgosko - toruńska, konurbacja katowicka. Pojęcie - aglomeracja z następującym za nim określeniem geograficznym jest zarezerwowane dla aglomeracji monocentrycznych np. aglomeracja warszawska, aglomeracja londyńska itp. Potrzeba rozróżnienia konurbacji, miast bliźniaczych, aglomeracji monocentrycznych i innych form wynika z tego, że żadna z nich nie jest tym samym; formy te różnią się liczbą miast, które są w ich obrębie, układem powiązań, strukturą przestrzenno-funkcjonalną, mechanizmami i czynnikami miastotwórczymi, itd.

Przykłady konurbacji w Polsce:

Górnośląski Okręg Przemysłowy i Konurbacja śląska

Trójmiasto

Inna definicja z Internetu:

Konurbacja, zespół leżących blisko siebie miast lub osiedli, powiązanych ze sobą gospodarczo i komunikacyjnie. Konurbacja składa się z kilku równorzędnych ośrodków, stymulujących rozwój innych, mniejszych miast. Przykładem konurbacji w Polsce jest Górnośląski Okręg Przemysłowy.

19.Omów koncepcję rdzeni i peryferii w układach regionalnych J. Friedmana.

Z Geografii ekonomicznej ujęcie dynamiczne R.Domański:

Rdzeniami nazywa się terytorialnie zorganizowane podsystemy społeczeństwa odznaczające się wysoką zdolnością generowania innowacji. Peryferie to wszystkie regiony poza rdzeniami, których wzrost i zmienność są zdeterminowane przez ich zależność od rdzeniu. W rdzeniach koncentruje się nowoczesny przemysł i usługi wyższego rzędu (sektora 4), w tym działalność badawczo-rozwojowa. To stwarza siłę motoryczną napędzającą współczesny rozwój miast, oba sektory wymagają bowiem wykwalifikowanej pracy i są ekonomicznie bardziej efektywne. Dzięki temu dochody ludności są tu wysokie.

Zarówno w skali krajowej jak i globalnej rdzenie decydują o kierunkach rozwoju peryferii, stymulując ich wzrost w sposób zróżnicowany, ale odpowiednio do swoich potrzeb surowcowych i kompetencyjnych.

Friedman rozróżnia cztery typy peryferii zależnie od ich historii i potencjału rozwojowego:

1)peryferie przejściowe wstępujące, tj. obszary zasiedlone, mające możliwości wzrostu i przyciągające migrantów oraz kapitał,

2)peryferie przejściowe zstępujące z upadającą gospodarką i nasiloną emigracją,

3)strefy surowcowe, tj. obszary nowo zasiedlane z możliwościami wzrostu opartego na eksporcie surowców,

4)strefy kolonizacji rolniczej.

20.Omów tzw. Regułę wielkości-kolejności miast(rank-size rule). ????

Z notatek z gospodarki przestrzennej:

Teoria ośrodków centralnych Waltera Christalera ( teoria usługowa)

Punktem wyjścia sformułowanej przez Waltera Christalera teorii miejsc centralnych są relacje zachodzące między miastem, a obsługiwanym przez nie obszarem. Autor teorii uznaje wszystkie ośrodki miejskie za rynki które otrzymują produkty z pobliskiego obszaru jednocześnie sprzedają produkty rzemiosła oraz zapewniają usługi. Usługi i dobra pochodzące z miasta nazywane są „ dobrami centralnymi”, a „dobra rozproszone” to wszystkie te których produkcja odbywa się w miejscach ich eksploatacji.

Dobra centralne- aby mogły być produkowane i sprzedawane centralnie wymagają w danym mieście pewnej wielkości popytu. Zróżnicowanie popytu na poszczególne dobra jest uzależnione od rodzaju sprzedawanych produktów i świadczonych usług. Według Christallera pożądana wielkość popytu na określone dobra lub usługi będzie się pojawiać w ośrodkach różnej hierarchii. Sprzedaż określonych dóbr i usług będzie tym „wyżej” im mniejsza jest wielkość, częstotliwość popytu.

Każde miejsce centralne będzie zatem w posiadaniu wszystkich dóbr centralnych dostarczanych przez miejsca centralne o mniejszym (niższym) znaczeniu, a także pewnej kategorii dóbr i usług centralnych właściwych na jego poziomie, w które będzie zaopatrywać ośrodki niższe rzędowo.

Obszar zasięgu danego ośrodka nie jest dla wszystkich jednakowy i zalezy od znaczenia, atrakcyjności miejsca, ośrodka centralnego odległości, ilości, jakości i cen oferowanych produktów.

Istnieje zatem hierarchia „miejsc centralnych”, które na podstawie badań empirycznych Christaller przedstawił w sposób teoretyczny i graficzny. Geometrycznym obszarem organizacji przestrzennej miejsca centralnego jest siatka sześcioboków utworzonych przez 6 trójkątów równobocznych. W środku każdego z trójkątów znajdują się miejsca centralne tak położone, aby maksymalna odległość nabywcy od ośrodka nie przekraczała 4-5 km. Położenie miejsca centralnego w środku trójkąta pozwala obsłużyć dany obszar przy najmniejszej liczbie miejsc centralnych. Przyjmując, że maksymalna odległość pomiędzy punktem obszaru centralnego, a ośrodkiem trójkąta wynosi 4km.

21.Na czym polega proces suburbanizacji.

Z Internetu:

Suburbanizacja (ang. suburb - przedmieście) to jedna z faz rozwoju miasta. Polega ona na wyludnianiu się centrum i rozwoju strefy podmiejskiej. Wynikiem suburbanizacji jest rozwój infrastruktury (zabudowa mieszkaniowa, punkty handlowo-usługowe, połączenia komunikacyjne) na obszarach podmiejskich oraz tworzenie się tzw. miast-sypialni, których mieszkańcy dojeżdżają do pracy do centrum.

Z zasady geografii społeczno-ekonomicznej R. Domański:

Uogólnienie procesów urbanizacyjnych pozwala na wyodrębnienie trzech następujących stadiów: urbanizacja(wzrost ludności całych aglomeracji, najszybszy jednak w częściach centralnych),suburbanizacja (dalszy wzrost ludności całych aglomeracji, najszybszy jednak w strefie zewnętrznej) i dezurbanizacja ( spadek liczby ludności w części centralnej, a następnie w całej aglomeracji).

22.Czym się charakteryzuje indeterminizm geograficzny.

Z notatek z geografii ekonomicznej:

Indeterminizm środowiskowy( woluntaryzm geograficzny) jego przedstawiciele uważają, że środowisko nie ma zupełnie wpływu na działalność człowieka. Można wszystko zaplanować i wykonać nie oglądając się na uwarunkowania środowiska.

23. Omów model przejścia migracyjnego. ????

Z Geografii ekonomicznej R.Domański:

Klasyczny model migracji przejmuje szereg założeń. Jedno z nich to założenie, że migrujący zachowuje się jak człowiek ekonomiczny (homo oeconomicus). Oznacza to, że kieruje się dążeniem do maksymalizacji swoich dochodów i ma doskonałą wiedzę o możliwościach zatrudnienia w różnych regionach wraz z wiedzą o wynagrodzenie za pracę. W modelu zakłada się ponadto, że pracownicy są liczni oraz jednakowi pod względem kwalifikacji, uznawanych wartości i potrzeb. Wreszcie przyjmuje się, że nie ma barier dla migracji. Przy tych założeniach migracje z regionu A do regionu B będą trwały tak długo jak długo realne place w regionie B będą wyższe niż w regionie A. Działanie takiego mechanizmu ma zapewniać w każdym regionie równowagę między podażą pracy i popytem na nią.

Inna definicja - teoria ekonomiczna migracji

Dwa założenia:

1. Źródłem migracji jest niedoskonałość mechanizmu rynkowego -następuje przepływ siły roboczej z obszarów o obfitości pracy i niskich płac, do obszarów o rzadkości pracy i wysokich płac (teoria makroekonomiczna);

2. Siła robocza postępuje racjonalnie dążąc do maksymalizacji indywidualnych interesów, kieruje się więc w poszukiwaniu pracy kryterium płac (teoria neoklasyczna, mikroekonomiczna);

24.Przedstaw koncepcję koncentracji krzywej Lorenza.

Z zasady geografii społeczno-ekonomicznej R. Domański:

25.Przestrzeń jako dobro i przedmiot kształtowania.

Z odpowiedzi na Czornik:

Czy przestrzeń jest dobrem, przedmiotem kształtowania, użytkowania

Przestrzeń jest dobrem ponieważ np. kupując większe mieszkanie kupujemy więcej przestrzeni. Jest przedmiotem kształtowania i użytkowania. Można ją ukształtować według własnych potrzeb. Buszmeni kształtują ją tak, aby otrzymać maksimum kontaktu stawiając chatki blisko siebie, farmer wycina las aby zdobyć przestrzeń na zabudowania gospodarskie i pola itp.

26.Dylemat gospodarki przestrzennej: adaptować czy tworzyć w opozycji do środowiska?

Z odpowiedzi na Czornik:

Na czym polega odwieczny dylemat: adaptować czy tworzyć w opozycji do środowiska

Można tutaj przywołać pojecie ładu pragmatycznego, wynika on z czynnej postawy artysty wobec realiów życia, pojmowanego jako continuum najgłębszych wartości kulturowych. Definicja ta powinna posłużyć jako system odniesienia dla uzasadnionych odstępstw od uświęconych reguł i kanonów, które trzeba znać również po to, aby wiedzieć, kiedy z nich nie skorzystać. A takich okazji poszukuje człowiek współczesny, może w daleko większym stopniu niż kiedykolwiek w przeszłości.

27. Przestrzenie publiczne jako czynnik integracji miasta, budowania tożsamości i dumy jego mieszkańców.

Z odpowiedzi na Czornik:

„ Publiczne” to ogólnodostępne. Ściśle wiąże się z miejscem publicznym, które wyraża wspólne użytkowanie: architektury, zieleni i przestrzeni. Miejsca publiczne tworzą m.in. parki, stadiony, czytelnie, ulice, place miejskie a także pasaże handlowe, które są czasowo udostępniane.

Miejskie przestrzenie publiczne są potrzebne, ponieważ umożliwiają tworzenie więzi społecznych i integracje ludzi. Ich istotę stanowią publiczne działania- ceremonie, rozrywka, zabawy, działalność komercyjna a także spotkania polityczne, demonstracyjne i towarzyskie. Miejskie przestrzenie publiczne to miejsca komunikacji społecznej, wymiany informacji i interakcji zachodzących na „neutralnym” gruncie. Razem z ludźmi, przestrzeń publiczna współtworzy wizerunek i tożsamość miasta.

Przestrzeń publiczna miast pełni funkcje miejsca handlu, spotkań, także zgromadzeń czy też swobodnej ekspresji poglądów różnych grup społecznych. Jest to również przestrzeń, gdzie ujawniać się mogą rozmaite sprzeczności, gdzie dochodzić może do starcia różnych żywiołów. To miejsce gdzie dochodzi do integracji miasta - mieszkańcy spotykają się i tym samy integrują. Przez funkcje jakie posiadają przestrzenie publiczne budują tożsamość i dumę mieszkańców. (np. działaniem, które pomaga w budowaniu tożsamości i dumy mieszkańców jest stawianie pomników w miejscach publicznych, przypominających o szczególnych osiągnięciach mieszkańców).

28.Konflikty społeczne w przestrzeni: Syndrom NIMBY i jego źródła.

Z odpowiedzi na Czornik:

Na czym polega syndrom NIMBY, co jest jego źródłem?

Syndrom NIMBY ma swoje źródło w pominięciu czy odsunięciu społeczności od procedur decyzyjnych, a także w niedostatecznym informowaniu na temat planowanego przedsięwzięcia. Protesty NIMBY charakteryzowały się gwałtownym początkiem, znaczną rozciągłością w czasie i występowaniem nagłych i burzliwych, nierzadko skokowych reakcji społeczności w trakcie trwania konfliktu.

Jest to jeden z typów konfliktów lokalnych, gdyż łączy się nierozerwalnie zarówno z pojęciem przestrzeni w sensie geograficznym, jak i przestrzenią społeczną, użytkowaną przez określoną społeczność. Konflikty typu NIMBY mają zazwyczaj charakter ekologiczny, ponieważ przedmiotem sporu jest spodziewana lub podjęta decyzja o zlokalizowaniu inwestycji uciążliwych z punktu widzenia wpływu na pogorszenie jakości życia mieszkańców lokalnych terenów. Należą do nich takie inwestycje jak: elektrownie atomowe, lotniska, autostrady, cmentarze i krematoria, oczyszczalnie ścieków, wysypiska śmieci, zakłady karne, szpitale psychiatryczne, ośrodki dla narkomanów i chorych na AIDS, nosiciela wirusa HIV. Szkodliwość tych inwestycji mierzona jest zarówno zagrożeniem ekologicznym dla całego środowiska lokalnego, stopniem pogorszenia jakości życia mieszkańców ze względu na hałas, nasilenie ruchu samochodowego i wzrost ilości spalin oraz pogorszenie walorów estetycznych jak i negatywnym wpływem na stan zdrowia człowieka. Są trzy poziomy zjawiska NIMBY: ekonomiczny, polityczny, społeczny.

---