Wiry oceaniczne
Dwa wielkie wiry zupełnie niespodziewanie odkryto na Oceanie Atlantyckim, niedaleko wybrzeży Gujany. Istnienie wirów w tym miejscu jest sporym zaskoczeniem. Akurat ta część oceanu jest dobrze znana i nikt nie spodziewał się znaleźć tam czegoś nowego i interesującego. Aż do teraz.
Brazylijski naukowiec Guilherme Castellane, który bada zjawisko, szacuje wielkość wirów na 400 kilometrów średnicy i uważa, że mają one niewątpliwie wpływ na klimat, mogąc być jedną z przyczyn rozmaitych anomalii pogodowych. Wiry kręcą się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, poruszając się ze średnią prędkością 1 metra na sekundę i na swoim brzegu wywołują falę o wysokości 40 centymetrów. Początkowo uważano, że oba wiry mają jakiś związek z potężna rzeką Amazonką, która wprowadza do Atlantyku ogromne ilości wody. W porze suchej, gdy wody jest mniej, wiry powinny zniknąć. Tymczasem kręcą się one w najlepsze a przyczyna ich powstania nadal nie jest do końca znana. Fenomen wirów oceanicznych nie jest czymś nowym dla nauki. W wielu przypadkach wodne kratery lub kręgi tworzą się pod wpływem tzw. pionowych prądów morskich. Ruch wirujący powstaje ze względu na różnicę temperatur pomiędzy rozmaitymi warstwami wody. Zimna woda jest gęstsza i cięższa i znajduje się pod masami wody ciepłej. To dlatego wszystkie ciepłe prądy morskie w Światowym Oceanie płyną tuż przy powierzchni wody. Jednak takie poruszanie się wody nie zawsze jest zależne od różnicy temperatur. Wpływ może mieć także różnica w zasoleniu. Na podobnej zasadzie, jak w przypadku temperatur, woda bardziej słona opada bliżej dna a ta mniej słona znajduje się przy powierzchni. Wiry takie jak te opisywane, powstają najczęściej w tropikach, bo wyższa temperatura powietrza zwiększa parowanie wody. Sól jednak nie podlega parowaniu, pozostaje na miejscu zwiększając chwilowo zasolenie w górnych partiach wody, by następnie opaść niżej, dając miejsce przy powierzchni - wodzie lżej zasolonej. Taki pionowy ruch wody kreuje wir, który może obracać się przez całe lata, co dodatkowo wspomaga ziemskie pole magnetyczne. Morska woda zawiera wiele naładowanych jonów chloru i sodu. Molekuły wody są dipolami i są naładowane jednocześnie pozytywnie i negatywnie. Dipole z kolei wirują w polu magnetycznym. Oceaniczne wiry są w stanie zebrać ogromną ilość dipoli, które utrzymują wir wywołany pionowym ruchem wody w ruchu przez całe miesiące a nawet lata. Jony dodają energii kraterowi. Wir o rozmiarach takich jak te u wybrzeży Gujany jest w stanie poważnie zaburzyć ruch powietrza w tamtym rejonie. Z jakim skutkiem? Tego wciąż nie wiadomo.
