01 czasownik, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak


1. CZASOWNIK

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. IX FLEKSJA

IX 1 a)

a) Informacje podstawowe

Co robi?,

Co się z nim dzieje?,

W jakim stanie się znajduje?

osobowej (można określić formę gramatyczną)

nieosobowej (nie można określić formy gramatycznej)

Formy nieosobowe czasownika to:

liczby (pojedyncza i mnoga),

czasy (przeszły, teraźniejszy i przyszły),

rodzaje (męski, żeński, nijaki, męskoosobowy, niemęskoosobowy),

osoby

DOKONANE

NIEDOKONANE

  • wyrażają czynność skończoną

  • odmieniają się w czasie przyszłym prostym

  • nie odmieniają się w czasie teraźniejszym

  • wyrażają czynność nieskończoną lub trwającą

  • odmieniają się w czasie przyszłym złożonym

  • odmieniają się w czasie teraźniejszym

PRZECHODNIE

NIEPRZECHODNIE

  • występują w stronie biernej

  • nie występują w stronie biernej

1. CZASOWNIK

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. IX FLEKSJA

IX 1 b)

b) Strony czasownika

Czasowniki posiadają trzy strony:

Stronę czasownika rozpoznajemy:

podmiot wykonuje czynność - strona czynna

podmiot jest odbiorcą czynności - strona bierna

podmiot wykonuje czynność na sobie - strona zwrotna

tylko czasownik - strona czynna

obecność czasownika posiłkowego; być, zostać - strona bierna

obecność zaimka „się” - strona zwrotna

STRONA CZYNNA

Wszystkie czasowniki tworzą stronę czynną!

W zdaniu w stronie czynnej podmiot jest wykonawcą czynności!

np. Jacek przestawia meble.

STRONA BIERNA

Nie wszystkie czasowniki tworzą stronę bierną!

Czasowniki, które tworzą stronę bierną nazywamy przechodnimi.

Czasowniki, które nie tworzą strony biernej nazywamy nieprzechodnimi.

Czasowniki niedokonane tworzą stronę bierną z czasownikiem „być”, np. jest obserowany

Czasowniki dokonane tworzą stronę bierną z czasownikiem „zostać”, np. został zauważony

W zdaniu w stronie biernej podmiot jest odbiorcą czynności!

np. Meble są przestawiane przez Jacka.

Przy przekształcaniu zdania ze strony czynnej na bierną podmiot staje się dopełnieniem, a dopełnienie podmiotem:

Agnieszka (podmiot) oddała książki (dopełnienie).

Książki (podmiot) zostały oddane przez Agnieszkę (dopełnienie).

STRONA ZWROTNA

Nie wszystkie czasowniki z zaimkiem „się” mają znaczenie strony zwrotnej!

Znaczenie strony zwrotnej mają tylko te czasowniki, w których „się” można zamienić na „siebie”,

np. myć się = myć siebie

1. CZASOWNIK

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. IX FLEKSJA

IX 1 c)

c) Tryby czasownika

Czasowniki mogą występować w trzech trybach:

TRYB ORZEKAJĄCY

Czasowniki w trybie orzekającym odmieniają się przez: czasy, liczby, osoby i rodzaje!

czasy (przeszły, teraźniejszy i przyszły [prosty i złożony]),
liczby (pojedyncza i mnoga),
rodzaje (męski, żeński, nijaki, męskoosobowy, niemęskoosobowy),
osoby (1. os., 2. os., 3. os..)

TRYB PRZYPUSZCZAJĄCY

Czasowniki w trybie PRZYPUSZCZAJĄCYM odmieniają się przez: liczby, osoby i rodzaje!

liczby (pojedyncza i mnoga),
rodzaje (męski, żeński, nijaki, męskoosobowy, niemęskoosobowy),
osoby (1. os., 2. os., 3. os..)


l. poj.

r. męski r. żeński r. nijaki


1. grałbym 1. grałabym 1. -

2. grałbyś 2. grałabyś 2. -

3. grałby 3. grałaby 3. grałoby

l. mn.

r. męskoosobowy r. niemęskoosobowy


1. gralibyśmy 1. grałybyśmy

2. gralibyście 2. grałybyście

3. graliby 3. grałyby

TRYB ROZKAZUJĄCY

Czasowniki w trybie ROZKAZUJĄCYM odmieniają się przez: liczby I osoby!

liczby (pojedyncza i mnoga),
osoby (1. os., 2. os., 3. os..)

l. poj. l. mn.


1. - 1. grajmy!

2. graj! 2. grajcie!

3. niech gra! 3. niech grają!

1. CZASOWNIK

KOMPENDIUM JĘZYKOWE CZ. IX FLEKSJA

IX 1 d)

d) Odmiana czasownika w trybie orzekającym

czas przeszły

0x08 graphic
liczba pojedyncza

RODZAJ MĘSKI

RODZAJ ŻEŃSKI

RODZAJ NIJAKI

1. grałem

1. grałam

1. -

2. grałeś

2. grałaś

2. -

3. grał

3. grała

3. grało

liczba mnoga

RODZAJ MĘSKOOSOBOWY

RODZAJ NIEMĘSKOOSOBOWY

1. graliśmy

1. grałyśmy

2. graliście

2. grałyście

3. grali

3. grały

czas teraźniejszy

liczba pojedyncza

liczba mnoga

1. gram

1. gramy

2. grasz

2. gracie

3. gra

3. grają

czas przyszły prosty

liczba pojedyncza

liczba mnoga

1. zagram

1. zagramy

2. zagrasz

2. zagracie

3. zagra

3. zagrają

czas przyszły złożony - i sposób

liczba pojedyncza

RODZAJ MĘSKI

RODZAJ ŻEŃSKI

RODZAJ NIJAKI

1. będę grał

1. będę grała

1. -

2. będziesz grał

2. będziesz grała

2. -

3. będzie grał

3. będzie grała

3. będzie grało

liczba mnoga

RODZAJ MĘSKOOSOBOWY

RODZAJ NIEMĘSKOOSOBOWY

1. będziemy grali

1. będziemy grały

2. będziecie grali

2. będziecie grały

3. będą grali

3. będą grały

czas przyszły złożony - ii sposób

liczba pojedyncza

liczba mnoga

1. będę grać

1. będziemy grać

2. będziesz grać

2. będziecie grać

3. będzie grać

3. będą grać

Czasowniki niedokonane
odmieniają się:

Czasowniki dokonane
odmieniają się:



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gim Wykresy funkcji - gimnazjum, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma
Klucz odpowiedzi do testu - Wokół zegara i kalendarza 6a, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak,
gim podobieństwo - gimnazjum, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma
Test sprawdzający Pieniądze i temperatura wersja A +6a, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, m
Karta pracy ucznia- pisownia rz, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak
gim Bajka o małym kwadracie, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma
gim INSTRUKCJA dla opornych - prostokąt i kwadrat obwód, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak,
kl. VI rodzaje podmiotów, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak
psp 5, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma
mnodzie5, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma
KONKURS ORTOGRAFICZNY 2009-kl5, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak
Zakładka - miary wagi-1 6a, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma
liczbyn5, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma
RZECZOWNIK-sprawdzian kl.5, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak
Test - Matematyczna rozgrzewka przed finałem 6a, gimnazjum i podstawówka, gimnazjum, polak, matma

więcej podobnych podstron