1. Co to są biopaliwa? Podaj przykłady biopaliw ciekłych.

Biopaliwa - są to paliwa silnikowe ciekłe lub gazowe produkowane w wyniku konwersji biomasy, stanowiącej podstawowe odnawialne źródło energii.

Wszystkie biopaliwa:

• Pierwszej generacji:

• Oleje roślinne

• Estry kwasów tłuszczowych (FAME, FAEE)

• Bioetanol

• Bioestry (ETBE, TAEE)

• Następnych (drugiej generacji)

• Bioetanol z lignocelulozy

• Bio-MTBE, Bio-ETBE

• Biogaz

• Produkty uwodnienia kwasów tłuszczowych (HDO)

• Produkty przeróbki biomasy na paliwa syntetyczne BTL

• Bio-ON

• Bio-DME

• Bio-metanol

Paliwa niekonwencjonalne ciekłe:

• Oleje roślinne i mineralne

• Estry wyższych kwasów tłuszczowych (FAME)

• Eter dimetylowy

• Alkohol metylowy

• Alkohol etylowy

• Etery

Ciekłe:

• olej rzepakowy

2. Jaki znasz układu zasilania silników o ZI

• Gaźnikowe

• Wtryskowe

• Wtrysk bezpośredni (GDI)

• Wtrysk pośredni

• Jednopunktowy (SPI - Simple Point Injection)

• Wielopunktowy (MPI - Multi Point Injection)

3. Jakie znasz zastosowanie wodoru w motoryzacji

Wodór znalazł zastosowanie w motoryzacji jako paliwo do zasilania silników o ZI. Jego zaletą jest to, że spala się bezdymnie a produktem jego spalania jest H₂O i (NO_x). Jednak ma małą gęstość, a to zmniejsza napełnienie silnika (i jego moc). Najlepiej wtryskiwać go bezpośrednio do komory spalania. Spala się wybuchowo (duża prędkość spalania, ale mała LO), a to powoduje zbyt gwałtowny przyrost ciśnienia. Oprócz tego jest trudny do magazynowania.

4. Na czym polega przeróbka ropy naftowej i jakie znasz rodzaje tej przeróbki

Przeróbka ropy naftowej polega na wydzieleniu z niej odpowiednich składników, poprzez zastosowanie przeróbki:

• Zachowawczej (pierwotnej) - polegającej na rozdzieleniu składników ropy naftowej metodą destylacji na frakcje o określonych granicznych temperaturach wrzenia i trudno lotną pozostałość, bez narusz. ich istoty (jest realizowana w instalacjach DRW)

• Rozkładowej (wtórnej) - polegającej na zmianie budowy chemicznej składników ropy naftowej wskutek działania katalizatorów, ciśnienia i temperatury w celu uzyskania produktów o żądanych parametrach (reformowanie katalityczne, kraking katalityczny, kraking termiczny, hydrokraking, izomeryzacja, alkilowanie, polimeryzacja)

5. Jakie znasz klasyfikacje olejów opałowych

Ze względu na:

• Właściwości fizykochemiczne

• Skład frakcyjny (pochodzenie)

• Zawartość siarki

• Przeznaczenie

• Wg Normy Polskiej

6. Rozszyfruj symbole:

• HL22

• VG10

• ………

• D/D4

7. Jaką właściwość benzyny silnikowej opisują liczby oktanowe

Liczby oktanowe opisują odporność benzyny silnikowej na spalanie stukowe. Im większa LO tym większa odporność na spalanie stukowe. Odporność tą określa się za pomocą skali LO od 0 do 100 (i więcej). Jako paliwa wzorcowe przyjęto:

• izooktan (C₈H₁₈), któremu przypisano wartość LO=100 jednostek

• n-heptan (C₆H₁₄), LO=0 jednostek

Wartość liczby oktanowej określa się przez porównanie spalania się badanego paliwa i paliwa wzorcowego, bedącego mieszaniną izooktanu i n-heptanu, w silniku wzorcowym.

LO-danego paliwa jest równa liczbie zawartości izo-oktanów w paliwie wzorcowym które ma taką samą odporność na spalanie stukowe.

Własność: odporność na spalanie stukowe

8. Co to są i jakie znasz paliwa niekonwencjonalne

Paliwa niekonwencjonalne (zastępcze, alternatywne) są to paliwa pochodzące z innych źródeł niż przeróbka ropy naftowej, o właściwościach zbliżonych lub różnych od właściwości powszechnie stosowanych benzyn silnikowych i olejów napędowych.

Paliwa niekonwencjonalne do sasilania silników ZS:

• Pochodzące ze źródeł kopalnych

• Gaz ziemny CNG, LNG

• Propan-butan LPG

• Paliwa syntetyczne (GTL - Gas to Liquid, CTL - Coal to Liquid, DME)

• Biopaliwa

• Pierwszej generacji:

• Oleje roślinne

• Estry kwasów tłuszczowych (FAME, FAEE)

• Bioetanol

• Bioestry (ETBE, TAEE)

• Następnych (drugiej generacji)

• Bioetanol z lignocelulozy

• Bio-MTBE, Bio-ETBE

• Biogaz

• Produkty uwodnienia kwasów tłuszczowych (HDO)

• Produkty przeróbki biomasy na paliwa syntetyczne BTL

• Bio-ON

• Bio-DME

• Bio-metanol

Paliwa niekonwencjonalne do sasilania silników ZI:

• ciekłe

• Metanol

• Etanol

• Etery

• Gazowe

• Mieszanina propan-butan LPG

• Gaz ziemny

• wodór

15. Podaj zasady klasyfikacji lepkościowej SAE olejów silnikowych

Jest to najbardziej rozpowszechniona klasyfikacja lepkościowa. Dzieli ona oleje na 11 klas (6 zimowych przeznaczonych do stosowania przy ujemnych temp. otoczenia (klasy z literką W) oraz 5 klas olejów letnich.

• Oleje wielosezonowe

• Oleje energooszczędne

16. Co to jest lotność benzyny i jakie parametry ją opisują

Lotność benzyny jest jedną z najważniejszych cech benzyny silnikowej. Charakteryzuje łatwość parowania benzyny i istotnie zależy od temperatury.

Lotność jest opisywana przez:

• Skład frakcyjny

• Prężność par, a także

• Indeks lotności

• Indeks właściwości jezdnych

Do przygotowania mieszanki palnej konieczne jest odparowanie paliwa ciekłego i wymieszanie jego par z powietrzem w takiej proporcji, aby możliwy był zapłon i spalanie utworzonej mieszanki. Ponieważ w czasie pracy silnika ZI na spalanie jest przeznaczony bardzo krótki czas, szybkie i całkowite odparowanie paliwa jest główną determinantą prawidłowego przebiegu procesu spalania

17. Co to są i do czego służą organiczne związki tlenowe

Organiczne związki tlenowe są substancjami, które w swojej cząsteczce obok węgla i wodoru zawierają atom (lub atomy) tlenu. Są to najczęściej alkohole i etery. Cechują się one dużą odpornością na spalanie stukowe i dlatego ich kilkuprocentowa domieszka do niskooktanowej benzyny silnikowej istotnie powiększa LO takiej mieszaniny. Są to najczęściej:

• Alkohole (metylowy, etylowy, propylowe, butylowe)

• Etery (MTBE, ETBE, TAME)

• Węglan dimetylu (DMC)

18. Czym mogą być zasilane ogniwa paliwowe

Ogniwa paliwowe mogą być zasilane wodorem(PEMFC) i metanolem(DMFC).

Ogniwo paliwowe jest „urządzeniem” elektrochemicznym, które w sposób ciągły przekształca energię chemiczną w energię elektryczną (i pewną ilość ciepła) tak długo, jak długo jest zasilane paliwem i utleniaczem.

19. Co to jest indeks lotności

Indeks lotności (VLI - Vapour Lock Index) określa lotność substancji i oblicza się go z zależności:

VLI=10DVPE+7E70

DVPE - ciśnienie prężności suchych par [kPa]

E70 - procent objętości paliwa destylujący do temperatury 70°C [%obj]

Im większa jest wartość VLI, tym benzyna jest bardziej lotna.

Dla współczesnych benzyn silnikowych VLI=900…1250

20. co to jest i do czego służy RNE

RME (Rapsed Methyl Esters) - estry metylowe kwasów tłuszczowych oleju rzepakowego, stosowane jako paliwo do silników wysokoprężnych (czyli biopaliwo na bazie oleju rzepakowego, stosowane jako dodatek do ON)

21. Na czym polega sezonowość stosowania benzyny silnikowej

Polega na zmianie lotności sprzedawanego paliwa w stacjach benzynowych. Jest 10 klas lotności: A,B - letnie (1.V-30.IX); C,D,E,F - zimowe (1.IX - koniec lutego); C1,D1,E1,F1 - przejściowe (III - IV, X).

Parametry lotności benzyny bezołowiowej powinny spełniać wymagania klasy lotności:

D - okres zimowy

A - okres letni

Dolna granica A i górna granica D1 (z uwzględnieniem VLI)- okresy przejściowe

22. Co to jest i co określa liczba cetanowa

Liczba cetonowa jest to umowny wskaźnik skłonności paliwa do samozapłonu, o wartości od 0-100 określany na specjalnym silniku testowym z wykorzystaniem paliw wzorcowych.

Liczba cetanowa jest liczbowo równa zawartości paliwa wzorcowego (n-cetanu) w mieszaninie z α-metylonaftalenem, wyrażonej w % objętości, która w silniku wzorcowym, w warunkach normatywnych wykazuje taką samą zdolność do samozapłonu jak badane paliwo.

Im większa LC, tym krótszy czas opóźnienia zapłonu, więc większa skłonność do samozapłonu.

n-cetan LC=100

α-metylonaftalen LC=0

heptametylononan (HMN) LC=15

27. Dlaczego oleje syntetyczne są lepsze od mineralnych

Ponieważ minimalizują zużycie paliwa i oleju, ułatwiają rozruch silnika, utrzymują silnik w czystości, są nietoksyczne i biodegradowalne, mogą pracować przy bardzo dużych obciążeniach, dłuższy czas pracy do wymiany.

29. Co to jest i jakimi parametrami określa się trwałość benzyny silnikowej

Trwałość jest to odporność na zmiany właściwości pod wpływem różnych czynników w czasie (tlen, światło, katalityczne działanie metali). Zależy od składu chemicznego. Określana jest przez okres indukcyjny (min 360 min) i zawartość żywic (5 mg/100cm³)

30. Co to są oleje energooszczędne

Oleje energooszczędne to z reguły oleje o niższej lepkości, co w pewnym stopniu wpływa na zużycie paliwa. Stosując olej o niższej lepkości można zaoszczędzić do 4% paliwa. Do tych olei można zaliczyć oleje syntetyczne.

31. Która benzyna jest lepsza EuroSuper95 czy SuperPlus98

Wybór paliwa zależny jest od rodzaju silnika w jaki wyposażony jest nasz samochód, te benzyny różnią się tylko liczbą oktanową.

32. Co to jest i o czym mówi wskaźnik lepkości

Liczba niemianowana, określająca zależność lepkości kinematycznej badanego oleju od temperatury w stosunku do dwóch olejów przyjętych jako wzorce. Im wyższy WL tym mniejsza zależność lepkości od temperatury.

Lub po prostu zmiana wartości lepkości w funkji temp.

Im większa jest lepkość paliwa tym większe są straty energii na jego przetłaczanie w układzie zasilania paliwem, ale mniejsze są przecieki.

33. Podaj główne elementy składowe układu tłokowego silnika spalinowego

Tłok, pierścienie tłokowe, sworzeń korbowodu, korbowód, wał korbowy.

34. Podaj główne parametry opisujące olej napędowy

Barwa i wygląd zewnętrzny, gęstość w 15 C, liczba cetanowa, indeks cetanowy, lepkość kinem. w temp. 40 C, skład frakcyjny, temp. mętnienia, zawartość zanieczyszczeń mechanicznych, zawartość wody, smarność, działanie korodujące, odporność na utlenianie, pozostałość po koksowaniu i spopieleniu, temperatura zaplonu, liczba kwasowa, właściwości myjące, przeciwpienne, zawartość: FAME, etanolu, metanolu i mikroorganizmow; zawartość metali.

35. czym powinien cechować się olej do smarowania sprężarek tłokowych.

Dobrymi zdolnościami detergującymi i dyspergującymi, chroniącymi przed ścieraniem, dobrą ochroną przed korozją dla stali i metali kolorowych.

36. Czym powinien cechować się olej smarujący silnik zasilany gazem

Olej taki jest narażony na szybsze utlenianie i nitrowanie, więc powinien zawierać takie dodatki aby temu zapobiec

37. Czym się różni smar plastyczny od smaru stałego

Smary plastyczne są to 3-skladnikowe układy koloidalne zagęszczacza i dodatków w ciekłych substancjach smarnych. W temp. roboczej i przy naciskach < od p_kr są ciałami stałymi a po ich przekroczeniu płyną na podobieństwo cieczy. Smary stałe są to ciała stałe o budowie krystaliczno-warstwowej, miękkie metale i tworzywa sztuczne (grafit, siarczany, proszki teflonu, poliamidy)

38. Podaj parametry niskotemperaturowe oleju napędowego

• Temperatura mętnienia T_m (Cloud Point) - temperatura w której w ON pojawiają się pierwsze kryształki parafin, powodujące jego zmętnienie.

• Temperatura zablokowania zimnego filtru T_ZZF (Cold Filter Plugging Point) - temperatura, w której ON może przepływać przez filtr siatkowy w warunkach określonych normą. Jest to najniższa temperatura użytkowania ON, w której można uruchomić technicznie sprawny silnik ZS bez stosowania dodatkowych zabiegów.

• Temperatura płynięcia T_P - najniższa temperatura, w której próbka ON zachowuje płynność podczas oziębiania w znormalizowanych warunkach.

-wydzielanie kryształów węglowodorów parafinowych (mają one bardzo dobre właściwości samozapłonowe

-objawy i skutki; czynniki wpływające

-miary: temp mętnienia CP, zablokowania zimnego filtra TZZF

39. Co to jest i o czym mówi światowa karta paliw

Światowa Karta Paliw (Word - Wide Fuel Charter) jest dokumentem, którego sygnatariuszami jest większość światowych producentów silników i samochodów.

Opracowano ją w celu ujednolicenia wymagań jakościowych benzyn i olejów napędowych w aspekcie:

• zmniejszenia negatywnego wpływu pojazdów na środowisko naturalne poprzez zmniejszenie emisji spalin;

• ograniczenia kosztów eksploatacji pojazdów poprzez minimalizację zużycia paliwa przy minimalnej emisji toksycznych składników spalin.

40. Na czym polega starzenie się oleju silnikowego (smarnego) w czasie pracy silnika

41. Podaj główne parametry opisujące lekki olej opałowy

• Gęstość w 15°C

• Lepkość kinematyczna w 20°C

• Temperatura zapłonu

Parametry normatywne (chyba wszystkich olejów opałowych):

Gęstość w temp. 15 C, lepkość kinem. w temp. 20 C, temp. zapłonu, temp. płynięcia, zawartość wody, zawartość siarki, zawartość zanieczyszczeń mechanicznych, zawartość barwnika, zawartość znacznika, skład frakcyjny, wartość opałowa, skład frakcyjny, pozostałość po koksowaniu, pozostałość po spopieleniu,

42. Jak skład frakcyjny benzyny silnikowej wpływa na eksploatacje silnika

Skład frakcyjny opisuje lotność. Frakcje lekkie o mniejszej temp. wrzenia powodują wzrost lotności co ułatwia rozruch zimnego silnika, ale jednocześnie powstaje niebezpieczeństwo tworzenia się korków parowych, co utrudnia rozruch ciepłego silnika. Frakcje ciężkie powodują gorsze odparowanie i niezupełne spalanie paliwa, zwiększenie zużycia paliwa, wzrost dymienia, ilości żywic i nagarów na wtryskiwaczach i w komorze spalania.

43. Dlaczego określa się napięcie powierzchniowe oleju napędowego

Gdyż napięcie powierzchniowe wpływa na proces rozpylania i odparowania ON oraz spieniania przy napełnianiu zbiorników. Zależy od składu chemicznego ON.

44. Jakie dodatki może zawierać olej silnikowy

• Poprawiające właściwości olejów bazowych:

• lepkościowe (wiskozatory),

• przeciwutleniające i deaktywatory metali,

• detergenty i dyspergatory,

• depresatory,

• przeciwpienne;

• Chroniące powierzchnie metalowe silnika:

• przeciwzużyciowe,

• modyfikatory tarcia,

• przeciwkorozyjne i przeciwrdzewne;

• Wielofunkcyjne

45. O czym świadczy ściemnienie oleju napędowego w czasie przechowywania

Zmiana barwy ON może świadczyć o obecności w ON produktów utleniania lub mikroorganizmów. Przyczyną tego może być niewłaściwe przechowywanie ON.

46. Podaj zasady klasyfikacji jakościowej olejów według ACNA (ACEA - powinno być)

A/B- oleje do silników o ZI i ZS samochodów osobowych

C -oleje kompatybilne z katalizatorami

E- oleje do dużych wysilonych silników o ZS (sam.ciężarowe)

W każdej klasie wyróżnia się kategorie oznaczone liczbami, które określają właściwości i możliwości zastosowania do danego rodzaju silnika i pojazdu i pojazdu.

47. Co to jest indeks cetanowy i jak się określa jego wartość

Indeks cetanowy określa właściwości samozapłonowe i oblicza się go na podstawie parametrów fizycznych ON (gęstość i skład frakcyjny). Można go określać tylko dla olejów napędowych pochodzących z przeróbki ropy naftowej.

IC=f(ρ, T10, T50, T90)

---