WYKŁAD 6 - 05.04.05
Choroby przenoszone drogą płciową STD ( sexualy transmitted diseases)
Choroby przenoszone drogą płciową dotyczą zachowań człowieka. Obejmują osobę zakażającą i jej partnera. Jeśli leczymy chorego to powinniśmy i jego partnera leczyć.
Flora bakteryjna układu moczowo- płciowego jest bardzo bogata ze względu na warunki i lokalizację.
Flora bakteryjna mężczyzn :
śluzówka żołędzi i ujście cewki moczowej
flora skóry ( S. Epidermidis, maczugowce, pojedyncze ziarniaki G(+), paciorkowce.
Flora bakteryjna kobiet :
uzależniona od okresu dojrzewania
okres dziecięcy - flora skóry ( gronkowce, maczugowce)
okres rozrodczy
nabłonek pochwy cyklicznie złuszcza się
bardzo bogata i różnorodna flora bakteryjna jest zdominowana przez pałeczki kwasu mlekowego , są koagulazo (-) gronkowce, Bacteroides, paciorkowce zieleniujace, Enterococcus
szyjka macicy jest podatna na procesy zapalne
zakażenie może przejść na macicę, jajowody
Układ moczowo- płciowy stanowi wrota do zakażeń innych układów ; dochodzi do posocznicy i bakteremii. Choroby są uzależnione od higieny i aktywności seksualnej.
Zakażenia wirusowe :
wirus brodawczaka ( papillomavirus hominis)
powoduje brodawki i nowotwory śródnabłonkowe; wirus DNA;
Brodawki są typowe , które nie wymagają procesu diagnostycznego , do diagnozy wystarczy obraz kliniczny.
Lokalizacja : skóra, srom, odbyt.
Papilloma wirus typu 16 i 18 powoduje nowotwór śródnabłonkowy związany jest z wczesnym rozpoczęciem życia seksualnego i częstym zmienianie partnerów.
Herpes simplex wirus typu 2 ( opryszczka narządów płciowych )
związany z aktywnością seksualną i możliwością wykrycia wirusa
leczenie : acyklowir
wyróżnia się typy zakażenia w zależności od okresu :
okres pierwotny - zmiany pierwotne podobne do zmian na wardze , bolesne, powiększone węzły chłonne, rozbicie, tkliwość, pęcherzyki.
Okres popierwotny - objawy podobne ; występuje u osób ze zmniejszoną odpornością immunologiczną. Zakażenie u ciężarnych powoduje decyzję o cięciu cesarskim , gdyż zakażenie okołoporodowe może wywołać zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych noworodka.
Wirus HIV - zespół nabytego upośledzenia odporności.
HBV, HCV
Zakażenia bakteryjne :
1. Chlamydia trachomatis ( nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej NGU- nongonococcal urethritis )
serotypy :
A-C - jaglica
D-K- niegonokokowe zapalenie cewki moczowej i zapalenie szyjki macicy; zapalenie spojówek i zapalenie płuc u noworodków.
L1-L3- ziarniniak weneryczny ( owrzodzenia )
u mężczyzn powoduje : zapalenie cewki moczowej , zapalenie najądrzy, zapalenie gruczoły krokowego, nieswoiste zapalenie odbytu . Wiąże się z niepłodnością u mężczyzn.
U kobiet powoduje : zapalenie cewki moczowej, zapalenie szyjki macicy.
Oprócz tego wywołuje : zapalenie spojówek, jajowodów, gruczoły krokowego, zapalenie okołowątrobowe, zakażenie okołoporodowe noworodków
Materiał :
u mężczyzn- wymaz z cewki moczowej po ostatniej diurezie ; wymazówkę włożyć na głębokość 2-4 cm i pobrać materiał ruchem okrężnym
u kobiet - wymaz z szyjki macicy ( I- na badanie inne niż na chlamydie, II- na chlamydie ; wykrycie antygenu utrwalamy acetonem )
metody diagnostyczne :
metoda immunofluorescencji ( za pomocą p/ ciał)
metoda Elisa
metoda hodowlana ( stosowana w laboratoriach referencyjnych przy zakażeniach ogólnych i u noworodków) ; hodowla na linii Hela
PCR
leczenie : doxycyklina (14 dni) , erytromycyna, azytromycyna - u dzieci ( tetracykliny, makrolidy)
2. Ureaplasma urealyticum
zakażenie skąpo objawowe
diagnostyka oparta na stwierdzeniu obecności drobnoustroju
3. Neisseria gonorrhoeae ( rzeżączka )
powoduje zakażenia : zapalenie cewki moczowej, szyjki macicy, odbytu, gardła, okołowątrobowe; dochodzi do septycznego zapalenia stawów kolanowych, nadgarstka, posocznicy, bakteremii
materiał : wydzielina z cewki moczowej lub wymaz z szyjki macicy - preparat bezpośredni
( zewnątrz lub wewnątrz leukocytów dwoinki )
hodowla na podłożu czekoladowym o zwiększonym stężeniu CO2 (5-10%) lub na podłożu ghonolike
odczyn na oksydazę wychodzi dodatnio
bakteria wytwarza penicylinazy co warunkuje jej oporność a lekami stosowanymi w terapii są: cefalosporyny, azytromycyna ( cefuroksym, ceftriakson, chinolon)
powikłania: zwężenie cewki moczowej lub jajowodu, uszkodzenie gruczołu krokowego
Treponema pallidum - krętek blady
wyróżniamy następujące okresy rozwoju kiły: pierwotna, wtórna, narządowa, wrodzona
okres pierwotny
zmiana ograniczona do błony śluzowej i okolicznych węzłów chłonnych
charakterystyczny niebolesny wrzód twardy, obecne zmiany na wargach sromowych i szyjce macicy
do diagnostyki wykorzystany jest preparat bezpośredni, gdyż krętka nie hoduje się; preparat oglądamy pod mikroskopem w ciemnym polu widzenia; można wykorzystać wymaz z owrzodzenia do metody immunofluorescencji; nie ma testów serologicznych (są ujemne)
okres wtórny
charakterystyczna wysypka osutkowa, w której występują krętki;
w tym okresie wykonujemy testy serologiczne
okres kiły narządowej
występuje zajęcie układów i narządów, obecne kilaki, wiąd rdzenia oraz stany zapalne;
wykonujemy testy serologiczne
okres kiły wrodzonej
zależy od okresu kiedy płód został zakażony; zakażenie w pierwszym okresie ciąży powoduje poronienie; w okresie późniejszym uszkodzenie płodu a następnie jego obumarcie; zakażenie w 8-9 miesiącu ciąży powoduje rozsianą kiłę u noworodków
wystąpienie wysypki plamisto-grudkowej, powiększenie wątroby i śledziony oraz owrzodzenia śluzówek
nie leczona kiła: wady uzębienia, zmiany w kościach, głuchota, zapalenie śródmiąższowe rogówki
leczenie : penicyliny, tetracykliny, makrolidy
diagnostyka i materiały: preparat bezpośredni- zeskrobiny ze skóry, aspirat z węzłów chłonnych;
odczyny serologiczne:
a) klasyczny nieswoisty (USR, WDLR) - antygenem jest kardiolipina; fałszywy odczyn w chorobach reumatycznych, kolagenazach, brucelozie, oraz malarii
b) nowoczesne swoiste - przy użyciu krętka hpdowlanego (poprzez dojądrowe zakażenie królika):
*FTA-ABS (test na immbilizyny = test na unieruchomienie) - stosowany od 40 dnia
od zakażenia
*metoda immunoenzymatyczna
*test hematglutynacji
Haemophilus ducrei (wrzód miękki)
miękki wrzód weneryczny, bolesne owrzodzenia, lokalizacja: na narządach płciowych, powiększenie węzłów chłonnych
preparat mikroskopowy - G(-) pałeczki
podłoża - zwykłe, lub wzbogacone (wykorzystywane podłoża dla Neisseria gonorrhoeae)
leczenie: sulfonamidy
Gardnerella vaginalis - nieswoiste zapalenie pochwy (vaginosis)
leczenie: metronidazol
bakteria możliwa do hodowli
bakteria rozkłada białka (alkalizacja wydzieliny pochwy powoduje obecność charakterystycznego rybiego zapachu, który można wzmocnić przy użyciu KOH)
Zakażenia grzybicze - Candida sp. - candidiasis
czynniki predysponujące : antybiotykoterapia, środki antykoncepcyjne, ciąża
lokalizacja: błona śluzowa pochwy i sromu, prącie i żołądź
objawy : aksamitna wydzielina, białe naloty, świąd, obrzęk
w preparacie obecne pseudostrzępki ( pseudomycellum)
hodowla na podłożu Sabourauda
leczenie : nystatyna, kremy dopochwowe ( ekonazol, klotrimazol, fukonazol, pimafucin) nitroimidazolowe , globulki dopochwowe z nystatyną.
Zakażenia pierwotniakowe - Trichomonas vaginalis ( trichomaniasis ) - zapalenie pochwy ( vaginitis), zapalenie gruczołu krokowego ( prostatitis)
żyje w ubogim w tlen środowisku dolnych dróg cewki moczowej
preparat bezpośredni uzyskuje się z drażniącej wydzieliny ( stwierdzenie martwych, żywych pierwotniaków)
hodowla: podłoże Pawłowa lub w laboratoriach referencyjnych
barwienie : metoga Giemzy , Papanicolau
leczenie : metronidazol
Zakażenie wirusem HIV ( retrowirus)
w I okresie( fazie ) zakażenia wirusem :
gorączka do 12 tyg.
Limfadenopatia
Wysypka skórna ( nie bolesny, nie świądowy )
W I fazie zakażenia jest obraz kliniczny , gdy nasila się serokonwersja partner jest źródłem zakażenia dla innych osób.
w II okresie - faza utajona; leczenie retrowirem
okres III- pełnobjawowy AIDS
Profilaktyczne zachowanie np.: w szpitalu przy zakłuciu się igłą z wirusem HIV
ranę skrwawić ( wycisnąć krew )
odkazić wodą utlenioną
wykonać badania na nosicielstwo wirusem HIV
Zakażenia oportunistyczne :
półpasiec o bardzo ciężkim przebiegu
pneumokokowe zapalenie płuc
salmonella ( z bakteremią)
zakażenia wirusem Herpes
drożdżyca
schorzenia rozrostowe ( mięsak Kaposiego)
Wyniki badania na wirus HIV:
( +) wynik wstępny w kierunku HIV musi być potwierdzony. Test ELISA nie jest w tym przypadku testem wystarczającym. Testem potwierdzającym jest Western blotting - wykrywający białka występujące w budowie wirusa.
Przyczyna zakażenia :
przypadkowy partner
preparaty krwiopochodne - gł. Chorzy na hemofilię
igły jednorazowe „ wielorazowego użytku” - narkomani
Grupy wysokiego ryzyka powinny być poddawane badaniom przesiewowym.
Noworodki urodzone z matek nosicielek mogą być sero (+) ale mogą też samoistnie wygasnąć do 1 roku.