Spółka cywilna

Umowa spółki cywilnej powinna zostać sporządzona na piśmie. Fakt jej zawarcia należy zgłosić w urzędzie skarbowym celem rozliczenia podatku od czynności cywilnoprawnych (do 14 dni od daty zawarcia umowy). Zawarcie umowy spółki nie jest równoznaczne z podjęciem działalności gospodarczej, w związku z czym wszelkie rejestracje - z wyjątkiem zarejestrowania spółki w urzędzie statystycznym - mogą nastąpić dowolnie później w związku z późniejszym rozpoczęciem działalności. Umowę warto parafować na każdej stronie, a podpisać czytelnie. Warto dodać, że każdy wspólnik spółki cywilnej odpowiada solidarnie za zobowiązania spółki majątkiem spółki oraz majątkiem własnym. Oznacza to, że wierzyciele spółki mogą egzekwować z jego majątku prywatnego zobowiązań spółki w całości. Wystąpienie ze spółki czy rozwiązanie (likwidacja) spółki nie zmniejsza odpowiedzialności wspólników. Odpowiedzialność ta obejmuje nie tylko zobowiązania pieniężne, ale wszelkie zobowiązania, w tym z tytułu rękojmi czy gwarancji. Takie ukształtowanie odpowiedzialności wspólników jest konsekwencją tego, że spółka cywilna to tylko porozumienie wspólników, zobowiązanie do wspólnego działania w określonym celu, a nie odrębny podmiot obrotu gospodarczej. To jedynie umowa w rodzaju "zróbmy to razem w określony sposób na nasz wspólny rachunek i wspólne ryzyko". Warto o tym pamiętać dobierając wspólników, bo nie można zmusić wspólnika do pracy - można jedynie wystąpić ze spółki lub ją rozwiązać w przypadkach określonych w kodeksie cywilnym i w umowie spółki.

Nagłówek

Umowę warto zatytułować jako "umowa spółki cywilnej NAZWA" w celu uniknięcia wszelkich niejasności. W umowie spółki należy koniecznie podać rzeczywistą datę zawarcia umowy, która może mieć znaczenie dla odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez wspolnika czy też w zakresie zdolności do czynności prawnych, a także miejsce zawarcia umowy, które może decydować o prawie właściwym dla takiej umowy (w przypadku stosunków międzynarodowych). Podczas określania stron umowy warto ująć w umowie numer i serię dowodów osobistych wspólników (ewentualnie paszportu, ale z podaniem kraju) oraz ewentualnie numer NIP, szczególnie gdy umowę taką zawierają osoby rozpoczynające współpracę (da to pewną ochronę przed osobami usiłującymi dokonać wyłudzenia). Umowa taka będzie również jednoznacznie określać urzędnikom kto zawarł umowę. Umowa spółki cywilnej NAZWA zawarta w Warszawie w dniu 20 lipca 2005r. pomiędzy: Janem Pitowskim, zam. 00-950 Warszawa, Al.J.P.Woronicza 17, legitymującym się dowodem osobistym AER 640944, NIP 022-120-90-20, oraz Stefanem Vatem, zam. 00-950 Warszawa, ul.Rakowiecka 37, legitymującym się dowodem osobistym AER 944640, NIP 922-120-19-03.

Cel działania spółki

Spółka cywilna może zostać zawiązana w różnych celach gospodarczych, nie tylko w celach zarobkowych (np. w celu utrzymywania sieci internetowej czy zatrudnienia jednej wspólnej gosposi). W przypadku celu niezarobkowego spółka podlega rejestracji w urzędzie statystycznym oraz w urzędzie skarbowym jako podatnik VAT, wspólnicy jednak nie prowadzą w takich sytuacjach dzialalności gospodarczej, zatem nie rejestrują się w ewiencji działalności gospodarczej i urzędzie skarbowym jako przedsiębiorcy. Warto zatem określić cel działalności, ażeby wspólnicy nie mieli do siebie pretensji Art.1 Celem działania spółki jest prowadzenie zarobkowej działalności gospodarczej.

Firma (nazwa) spółki

Wspólnicy mogą określić firmę (nazwę), pod którą spółka będzie funkcjonować. Warto zauważyć, że w obrocie gospodarczym występują wspólnicy, a nie spółka, która nie posiada żadnej osobowości prawnej. Wspólnicy powinni oni na wszelkich dokumentach handlowych w obrocie gospodarczym, umowach itp. podawać swoje imiona i nazwiska, np. NAZWA s.c. Jan Pitowski Stefan VAT. W ewidencji działalności gospodarczej występować będą wspólnicy odrębnie, czyli odrębnie Jan Pitowski z działalnością NAZWA oraz Stefan VAT z działalnością NAZWA. Z kolei dla celów podatku VAT oraz w Urzędzie Statystycznym występować będzie spółka NAZWA s.c. i w tych przypadkach nazwiska wspólników nie będą miały znaczenia (choć urzędy skarbowe wymagają - niesłusznie - w nazwie pełnej podania imion i nazwisk wspólników, do tego przymusza ich sposób identyfikacji nazwy spółki i wspólników. Art.2 Firma spółki brzmi "NAZWA Spółka cywilna". Spółka może posługiwać się nazwą skróconą "NAZWA s.c." oraz znakiem graficznym w postaci wyrazu "NAZW@" koloru czerwonego. Wzór znaku graficznego stanowi załącznik do niniejszej umowy i jest jej integralną częścią.

Siedziba i miejsce działania

Siedziba spółki to miejscowość (miasto, wieś), ale dla ułatwienia można określić adres siedziby (jeżeli w mieście jest więcej niż jeden urząd skarbowy, urzędnicy mogą nie być pewni, czy spółka posiada siedzibę w obszarze ich właściwości). W umowie warto podać jaki jest obszar działania spółki. Art.3 Siedzibą spółki jest Warszawa (ul.Rakowiecka 37). Spółka może prowadzić działalność na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami.

Okres trwania umowy

Umowa spółki może być zawarta na czas nieoznaczony, albo na czas oznaczony. W przypadku umowy na czas oznaczony ulegnie ona automatycznej likwidacji, chyba że wspólnicy zmienią umowę spółki. Likwidacja może wywołać negatywne skutki podatkowe (szczególnie VAT), zatem warto zawierać umowy na czas nieoznaczony (nieokreślony). Art.4 Umowa spółki została zawarta na czas nie oznaczony.

Przedmiot działalności gospodarczej

Przedmiot działalności gospodarczej spółki warto określić - dla jasności - według PKD. Poza tym symbole PKD trzeba i tak podać w ewidencji działalności gospodarczej czy w celu uzyskania REGONu. Art.5 Przedmiot działalności gospodarczej spółki obejmuje: 74.14.A - Doradztwo w zakresie działalności gospodarczej i zarządzania 74.40.Z - Reklama.

Wkłady

Dla osiągnięcia zysku - celu spółki - wspólnicy mogą wnieść wkłady. W zasadzie mogą nie wnosić żadnego wkładu, bowiem nie wymaga tego Kodeks cywilny (w takim przypadku podatek od czynności cywilnoprawnych nie wystąpiłby). Mogą wnieść wkład w pieniądzu (w dowolnej walucie), w rzeczach lub prawach (aport niepieniężny), mogą też wnieść rzeczy jedynie do używania. W przypadku wystąpienia ze spółki nie zwraca się wkładów w naturze (jedynie udział w majątku spółki w pieniądzu), chyba że wspólnicy postanowią inaczej. Rzeczy wniesione spółce do używania (czyli nie na własność) zwraca się wspólnikom je wnoszącym zawsze w naturze. Wartość wkładów nie musi odpowiadać wartości udziałów w zysku. Art.6 Wspólnicy wnoszą do spółki następujące wkłady: Jan Pitowski: wkład pieniężny w kwocie 20'000 zł (słownie: dwadzieścia tysięcy złotych); wkład niepieniężny w postaci samochodu osobowego Ford Mondeo WWA 340111 o wartości 75'000 zł (słownie siedemdziesiąt tysięcy złotych); Stefan VAT: wkład pieniężny w kwocie 50'000 zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych); przekazuje do używania dwa laptopy IBM R50e.

Zyski i straty

Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach (nie po równo). Nie można wyłączyć wspólnika z udziału w zyskach, choć można go zwolnić z udziału w stratach. Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach, szczególnie gdy na ten temat nic w umowie nie podano. Mniejszy udział wspólnika w stratach będzie czasem zachętą do inwestowania w spółkę cywilną (można osiągnąć zyski, a udział w stracie będzie mniejszy, więc i ryzyko mniejsze). Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki. Jednakże gdy spółka została zawarta na czas dłuższy (ponad rok), wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego. Warto przewidzieć możliwość zaliczkowego udziału w zyskach, na wypadek, gdyby wspólnicy nie mogli dojść w tym zakresie do porozumienia, a nie posiadaliby wolnych środków na zaspokojenie bieżących potrzeb osobistych. Art.7 Wspólnicy uczestniczą w zyskach w następujący sposób: Jan Pitowski 70%; Stefan VAT 30%. Wspólnicy uczestniczą w stratach w następujący sposób: Jan Pitowski 70%; Stefan VAT 30%. Wspólnicy mogą domagać się wypłaty zysków z końcem każdego roku kalendarzowego. Wspólnicy mogą domagać się wypłaty zaliczki na poczet zysków z końcem każdego miesiąca kalendarzowego w wysokości 80% zysku za ten miesiąc.

Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki

Chociaż reprezentacja (składanie oświadczeń woli w imieniu spółki czyli wspólników) i prowadzenie spraw spółki (zajmowanie się określonymi sferami aktywności spółki i wewnętrzne podejmowanie decyzji) mogą różnić się swoim zakresem, to warto uprawnienia w obu tych sprawach ustalić jednakowo - dla jasności stosowanych rozwiązań. Wówczas każdy ze wspólników będzie mógł reprezentować spółkę w sprawach, które może prowadzić. Art.8 Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek reprezentować spółkę samodzielnie w sprawach z zakresu zwykłego zarządu. W tych też sprawach wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia samodzielnie spraw spółki. W następujących sprawach wymagana będzie uchwała wszystkich wspólników dla prowadzenia spraw spółki oraz dla jej reprezentacji: czynności prawne przekraczające zakres zwykłego zarządu, tzn.: dokonanie czynności prawnej o wartości przekraczającej 30'000zł, przy czym waluty obce przeliczać należy według kursu średniego NBP z dnia dokonania czynności prawnej; dokonanie czynności prawnej zobowiązującej spółkę - bez względu na pozostałe postanowienia umowy - do jakiegokolwiek świadczenia w terminie ponad 1 roku od dnia dokonania czynności prawnej; zwolnienie z długu dłużnika spółki; dokonanie nieodpłatnie przysporzenia kosztem majątku spółki; zaciągnięcie kredytu lub innego podobnego zobowiązania w bankach i instytucjach finansowych. czynności prawne, których dokonaniu sprzeciwił się którykolwiek ze wspólników.

Wystąpienie ze spółki

Warto w umowie spółki określić odrębnie okres wypowiedzenia, bowiem według zasad ogólnych wypowiedzieć umowę spółki można do 30 września ze skutkiem na koniec roku. Postanowienie ust.2 może zostać usunięte z umowy spółki, jednak nadal będzie obowiązywać zgodnie z Kodeksem cywilnym. Art.9 Każdy ze wspólników może wystąpić ze spółki za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Każdy ze wspólników może wystąpić ze spółki z ważnych powodów bez zachowania terminów wypowiedzenia.

Rozwiązanie spółki

Wspólnicy mogą określić szczególne warunki - oprócz obowiązujących ustawowo, w których umowa spółki ulegnie rozwiązaniu, mogą to być ww szczególności warunki związane z nie osiągnięciem odpowiedniej stopy zysku. W takich jednak sytuacjach wspólnik zawsze może wystąpić ze spółki, albo też wspólnicy mogą jednogłośnie spółkę rozwiązać, zatem dodatkowe uregulowania powinny znaleźć się w umowie spółki wtedy, gdy będzie ku temu jakiś szczególny cel. Art.10 Spółka ulega rozwiązaniu w razie: gdy pozostanie w niej jeden wspólnik z powodu wystąpienia lub śmierci pozostałych wspólników, z zastrzeżeniem postanowień art.11; podjęcia jednomyślnej uchwały wspólników o rozwiązaniu spółki; rozwiązania spółki przez sąd; ogłoszenia upadłości wspólnika.

Postanowienia na wypadek śmierci

To bardzo ważne rozwiązanie chroniące interesy spółki i spadkobierców. W razie śmierci spadkobiercy nie uzyskają jedynie wypłatę zysków i równowartości udziałów. Po dodaniu do umowy takiego postanowienia uzyskają prawo do kontynuacji działalności. Takie postanowienie uniemożliwi również rozwiązanie spółki (i uratuje przed wysokim podatkiem VAT z tytułu likwidacji) na skutek śmierci wspólnika, co może łatwo zdarzyć się w spółce dwuosobowej, albo też w spółce wieloosobowej, gdy większość wspólników podróżuje wspólnie, np. samochodem, i są wspólnie narażeni na niebezpieczeństwo. Spadkobiercy mogą zostać określeni na podstawie przepisów ustawy, albo też w testamencie - decyduje o tym każdy wspólnik odnośnie swoich spadkobierców. Art.11 Spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W wypadku takim powinni oni wskazać spółce jedną osobę, która będzie wykonywała ich prawa. Dopóki to nie nastąpi, pozostali wspólnicy mogą sami podejmować wszelkie czynności w zakresie prowadzenia spraw spółki.

Aporty po wypowiedzeniu / rozwiązaniu

W razie braku przeciwnych postanowień w umowie spółki albo zgody wszystkich wspólników na inne rozwiązanie, w przypadku wypowiedzenia udziału wspólnik otrzymuje wartość wkładu niepieniężnego określoną w umowie, a przedmiot wkładu pozostaje w spółce. W przypadku zaś rozwiązania spółki przedmioty wkładu są spieniężane, a wspólnicy uzyskują tylko kwoty w gotówce. Po dodaniu odpowiedniego postanowienia wspólnicy będą mogli żądać wydania przedmiotu wkładu niepieniężnego w naturze. Art.12 W przypadku wypowiedzenia udziału przez wspólnika oraz w przypadku rozwiązania spółki, przedmiot wkładu niepieniężnego zwraca się w naturze - jeżeli spółka dysponuje nadal przedmiotem tego wkładu niepieniężnego. Jeżeli spółka nie dysponuje przedmiotem tego wkładu (został zbyty, zużyty, zniszczony itp), zastosowanie znajdą przepisy ogólne kodeksu cywilnego.

Klauzula konkurencyjna

Klauzula konkurencyjna uchroni wspólników przed nieuczciwym wykorzystaniu spółki przez jednego z nich. Art.13 Wspólnik może prowadzić działalność konkurencyjną (w ramach odrębnego przedsiębiorstwa, jako zatrudniony czy też w jakiejkolwiek innej formie) jedynie za zgodą wszystkich pozostałych wspólników.

Postanowienia końcowe

Forma pisemna aneksów usuwa wątpliwości związane z ustną zmianą umowy spółki. Wybór prawa może być użyteczny w przypadku stosunków międzynarodowych. Sąd właściwy powinien być wygodny dla wspólników, sąd siedziby spółki może nie znajdować się zbyt blisko ich miejsc zamieszkania. Wymienienie ilości egzemplarzy umowy przeciwdziała w części wykorzystaniu dokumentu sfałszowanego. Art.14 W sprawach nieuregulowanych zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Wszelkie zmiany niniejszej umowy, wypowiedzenie udziału oraz rozwiązanie spółki wymagają dla swej ważności formy pisemnej. Strony dokonują wyboru prawa polskiego jako prawa właściwego dla zobowiązań wynikających z niniejszej umowy. Spory mogące wyniknąć z niniejszej umowy rozpozna sąd właściwy dla siedziby spółki. Koszty zawarcia umowy pokrywa spółka. Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

---