Przewlekle zatrucie toksynami grzybicznymi (nikotoksynami) u bydla mlecznego - analiza przypadkow klinicznych
Grzyby plesniowe i ich toksyny(mikotoksyny)
-100tys. Gatunkow grzybow plesniowych
-mikotoksyny to wtorne metabolity grzybow
-dotychczas poznano 300 roznych mikotoksyn
-mikotoksyny to czasteczki niebialkowe (brak wytwarzania odpornosci, trudno okreslic ich sklad)
-mikotoksyny - czasteczki o bardzo malej masie (odpornosc na procesy technologiczne)
-jeden gatunek grzyb moze wydzielac kilka rodzajow mikotoksyn, a jedna mikotoksya moze pochodzic od kilku rodzajow lub gatunkow grzyba
Czynniki wrostu grzybow
-podwyzszona wilgotnosc
-temp powyzej 20 c
-obecnosc cynku
-swobodny dostep powietrza
Glowne mikootksyny stanowiace potencjalne zagrozenie dla bydla mlecznego
- aspegillus(aflatoxin)
-fusarium(deoksynivalenolo,zearalenon)
-penic
Wybrane mikotoksyny ktore laczy sie z chorobami ludzi i zwierzat
-alkaloidy sporyszu(zatrucie sporyszem)
-aflatoksyny(zapalenie i rak watroby,kwashiorkor u
Wplyw mikotoksyn na organizm zwierzat
-obnizaja spozycie paszy
-obnizaja wchlanianie skladnikow pokarmnowych
-obnizaja odpornosc
-dzialaja rakotworczo
-uszkadzaja watrobe i nerki
-wplyw na uklad hormonalny i enzymatyczny
-odpowiedzialne sz za przewlekly charakter chorob oraz nietypowy przebieg chorob
-sa przyczyna brau efektow leczenia chorob
-jedna z przyczyn zaburzen plodnosci
Przyklad 2 problem w stadie
-pojedyncze upadki krow mlecznych
-upadki nie zwiazane z okresem okoloporodowym
-brak jakichkolwiek objawow klinicznych
-bezposrednio przed zejsciem smiertelnym zaleganie
-brak kaszlu,wyplyw z nosa, goraczki i przyspieszonego oddechu
-wynik badania sekcyjnego: obrzek pluc- niewydolnosc sercowo - oddechowa
Badanie krwi
-leukocytoza- wskazywalaby na zakazenie bakteryjne, z drugiej strony potezna liczba granulocytow segmentowanych, duzo limfocytow-poziom bialka w gornych granicach normny, globuliny- obnizony poziom- brak reakcji obronnej
-wskaznik albuminy do globuliny- bardzo wysoki
-fibrynogen- bialko ostrej fazy zapalenia,
Zbadanie mykotoksyn:
-DON- podwyzszone
-synergizm pomiedzy DON i ZEA
Problem 2- problem w stadzie
-w stadzie 17 krow wystapily pojedyncze upadki krow
- po porodzie wycieleniu obserwowano spadek apeytu,postepujace chudniecie przyspieszone i plytkie oddechy oraz spadek wydajnosci mlecznej
-badaniem klinicznym u chorych zwierza nie stwierdzono podniesionej cieploty wewnetrznej
Badanie krwi
-leukocytoza
-przesuniecie obrazu w prawo- duzo granulocydtow segmentowanych i limfocytow
-pojedynczo anemia
-niskie bialko calkowite- skorelowne z niskim stezeniem globulin
-niski poziom fosforu- przy zapaleniach spada
-niski poziom cholesterolu- sugeruje zaburzenia
-w niektorych wzrosl aspat
we krwi - mikotoksyny
--krowy zasuszone maja wyzszy poziom mikotoksyn
-w laktacji- wiecej wydalaja wiekszy metabolism- nizszy poziom mikotoksyn
-podwyzszony poziom granulocytow kwasochlonnych- zarobaczenie!!!- badamy kal- probka zibiorcza kalu
-mykotoksyny zmieniaja odpornosc z blon sluzowych
Opis problemu w stadzie
-stado 92 krow mlecznych
-obora wolnostanowiskowa
-zywienie TMR
-zawartosc mikotoksyn w paszy- zearalenonu 32- 8,08 ppb (wart ref. <100) deoxynivalenonu 769-118 ppb (wart ref. 500-2000)
-problemy: slaba wydajnosc mleczna, wysoka zawartosc komorek somatycznych w mleku, slabe wykorzystywanie paszy, zaburzenia plodnosci, kulawizny, przedluzone gojenie sie wrzodow racic oraz przemieszczenie trawienca
Levabon rumen- prep drozdzowy
Absorbent mykotoksyn- mycofix plus
Po absorbencie mykotoksyn- spadek komorek somatycznych- jako pierwszy objaw- przez skutecznosc leczenia stwierdzamy obecnosc mykotoksyn
-nastepnie wzrost wydajnosci mlecznej
-delikatnie wzrastala liczba erytrocytow
-wzrost hematokrytu
-wzrost glukozy
-wzrost cholesterolu- poprawa funkcji watroby
-aminokwasy egzogenne- pomimo zwiekszonej wydajnosc mlecznej, liczba tych aminokwasow wzrasta
Zalecenia komisji unii europejskiej dotyczace dopuszczalnej zawartosci mikotoksyn w paszy dla zwierzat z dnia 17.03.2006
Zearalenon dla przezuwaczy 0,5 dla prosiat 0,1/0,25
Podsumowanie
-przewlekle zatrucie toksynami grzybow u bydla nie daje wyraznych objawow klinicznych (czesto przebieg subkilniczny)
-obraz kliniczny przewleklego zatrucia mikotoksynami u bydla jest bardzo zroznicowany
-skutkiem przewleklego zatrucie mikotoksynami u bydla sa zaburzenia w rozrodzie oraz oslabiona odpornosc
-w przypadku podejrzenia zatrucia nalezy wykonacbadanie paszy ewentualnie badanie specjalistuczne surowicy krwi
-kazdy przypadek zatrucia toksynami grzybow jest inny (nie mozna uogolniac)
-dlugotrwale podawanie paszy z niska zawartoscia mikotoksyn powoduje uszkodzenie ukladu immunologicznego i hormonalnego
-leczenie klinicznych zatruc mikotoksynami nie przynosci spodiewanych efektow
-lepiej jest zapobiegac skutkok subklinicznych/ klinicznych
Zasady postepowania terapeutycznego w chorobach ukladu oddechowego u zwierzat gospodarskich
-dobrej jakosci siara zabezpiecza na 3 tygodnie- nie ma prawa wtedy zachorowac, kiedys byl boviglobin- podawalo sie cielakowi, krowi i zabezpieczal na 21 dni przed zachorowaniem
-teraz cielaki choruja- zla jakos siary, zakazenia bakteriami i wirusami, zakazenie retiksja mykoplazma itp- podatnosc na choroby ukladu oddechowego
-goraczka transportowa- stres, temperatura- kaszelw oborze- jak sprawdzic- przegonic stado- zaczynaja kaszlec po wysilku
Zasady terapii chorob ukladu oddechowego
-uwzglednic czynnik etiologicznego- wiele chorob ukladu oddechowego ma zlozona etiologie
-uwzglednienie parenteralnej drogi podawania antybiotykow i sulfonamidow
-uwzgledneienie karencji na mleko i mieso
-uwzglednienie kosztow terapii-
-branie pod uwage dostepnych w handlu premiksow leczniczych (szczegolnie w przypadku swin)
-branie pod uwage poza leczeniem przyczynowym (poprawa mikrosrodowiska) leczenia objawowego
-u bydla antybiotyki parenetralnie! U swin doustnie!
Zasady wlasciwej terapii chorob ukladu oddechowego
-sprawdzenie mozliwosci zastosowania antybiotykow i sulfonamidow u krow w okresie laktacji
-uwzglednienie mozliwosci profilaktyki swoistej i nieswoistej (szczepionki, preparaty bodzcowe)
-poprawa warunkow zoohigienicznych- odrobaczamy- czekamy 2-3 tygodnie- szczepimy
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
-megluminian fluniksyny- preparat Finadyne cieletom przy bronchopneumonii 2,2 mg/kg mc iv co 24h przez 3 kolejne dni
-meloksykam- preparata Metacam ceieltom przy bronchopneumonii 0,5 mg/kg mc iv co 24h przez 3 kolejne dni
-kwas acetylosalicylowy- 100 mg/ kg mc po 2 x dz cieletom przy bronchopneumonii
Antybiotyk + NLPZ- razem!
-Fenylbutazon- prep Butapirazol 6 mg/kg mc po 1 x dz cieletom przy bronchopneumonii
-ketoprofen- prep Ketonal 3 mg/kg mc im co 24h przez 3 kolejne dni ciele
-karprofen- prep 1,4 mg/kg mc sc 1-2x dz cieletom przy bronchopneumonii
Dzialanie NLPZ:
Ograniczenie bolu, goraczki, zapobieganie przekrwieniu, wynaczynieniu, obrzekom, poprawa samopoczucia zwierzat, przywrocenie apetytu
-przy obrzeku anafilaktycznym-ugryzienia- gdy nie sa w ciazy- mozna steryd- jak w ciazy to moze poronic
-tez przy rozyczce
-przy leczeniu ketozy-na 48h podniesc poziom glukozy we krwi
Antybiotyki i sulfonamidy
-penicyliny- zalety to niskie dzialanie toksyczne, dobre przenikanie tkankowe, rozszerzone dzialanie na bakterie G- a wady to: szybka eliminacja z ustroju, czasami reakcja nadwrazliwosci (pokrzywka, wstrzas anafilaktyczny), brak dzialania w stosunku do mykoplaz,, chlamydii, legionelli
Preparaty: Penicillin La, Clamoxyl La, Pen-strep, Potencil, Shotapen, Omnygram
-cefalosporyny- zaleta to szeroki zakres dzialania bakteriobojczego a wady to wysoka cena, czasami rekacje miejscowe po podaniu bez okresu karencji na mleko
-glowne preparaty: Ceporex, Cobactan 2,5%, Excenel
Rynek antybiotykow jest bardzo chlonnym rynkiem
-makrolidy- zalety to doskonala penetracja do tkanek i komorek, skuteczne dzialanie na mykoplazmy, szeroki zakres dzialania, po jednorazowym podaniu tulatromycyny prep. Draxxin stezenie terapeutyczne utrzymuje sie w plucach bydla przez 9 dni - nie stosowac u bydla mlecznego
-preparaty Biotyl 50, Biotyl 200, Tylbian 20% inj
-czesto podaje sie je u podstawy ucha- gdy powstanie obrzek to sie wycina, wolniejsze wchalnianie
-tetracykliny- zalety to szeroki zakres dzialania, dzala na chlamydie i mykoplazmy, nie podaje sie doustnie u cielat powyzej 4 tygodnia zycia, nie powinno sie podawac ciezarnym samicom ze wzg na dzialanie teratogenne
Glowne preapraty to: engemycin, oxytet, oxyver, oxyject LA
-antybiotyki aminoglikozydowe- do grupy naleza antybiotyki zarowno o waskim jak i szerokim zakresie dzialania, silne dzialanie nefrotoksyczne, ototoksyczne oraz wywolujace hipomagnezemie, szybko rozwijajaca sie opornosc
Glowne preparaty to: Strepto 25%, pen-strep, neopen, kanavet 25%. Spectam inj
-chinolony i fluorochinolony- szeroki zakres dzialania, skuteczne na mykoplazmy i chlamydie, dobra penetracja do pluc bydla
Glowne preparaty: Baytril 5%, Enrobioflox 5%, Enroxil 55, Vetoflok 5%, marbocyl 10%
-preparaty wieloskladnikowe- polisulfamid, polisulfalent
-sulfonamidy potencjalizowane- trimetorprinem- Borgal 24%, sul-tridin 24%, trimerazin, trimetosul 48%, triprim
Srodki mukolityczne
-ERES- zawiera chlorowodorek bromheksyny, rozwadnia i uplynnia gesta wydzieline gruczolow blony sluzowej oskrzeli, zwieksza produkcje
Sputolysin
U bydla leki wykrztusne sa bez sensu, dla koni okej
-jodek potasowy
-flegamina
-olejki eteryczne- granulowany czosnek dla cielat lub mlodego bydla
Leki rozszerzajace oskrzela
-clenbuterol
-bromek ipratropium
Immunomodulatory i leki homeopatyczne
-lydium klp iv 0,02 mg/kg mc w rozcienczeniu z glukoza swietnie goi rany!!! Trudno gojace na tle cukrzycy na tle porazen, jest immunostymulatorem jest to lizozym
-inmodulen
-biotropina
-broncho acut
-Broncho chron