1.1.2 SPIROMETRIA

Podstawy teoretyczne

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Badanie polega na pomiarze objętości powietrza przesuwającego się z lub do układu oddechowego podczas oddychania (cyklu oddechowego). Pomiary spirometryczne uzyskiwane są za pomocą specjalnych aparatów (spirometrów, spirografów) połączonych zwykle z komputerem (tak jak w przypadku wykonywanego w trakcie ćwiczenia pomiaru) i dostarczają danych diagnostycznych o ilości oraz stanie czynnościowym miąższu płucnego. W celu oceny ilości czynnego miąższu w każdym płucu z osobna, lub nawet w poszczególnych płatach płuc, wykonuje się niekiedy pomiary za pomocą bronchospirometru. Do tego rodzaju badania spirometrycznego używa się odpowiednich cewników wprowadzanych do poszczególnych oskrzeli, które odseparowują powietrze oddechowe z jednego płuca czy płata płucnego. Niekiedy badanie spirometryczne uzupełnia się próbami wysiłkowymi lub farmakologicznymi. Badanie wysiłkowe wykonuje się za pomocą ergometru rowerowego lub ruchomej bieżni. Próby farmakologiczne polegają na wykonaniu pomiarów spirometrycznych po podaniu leków w aerozolu, które kurczą lub rozszerzają oskrzela; umożliwia to ocenę wrażliwości błony mięśniowej oskrzeli na poszczególne leki. Można także stosować "testy prowokacyjne", polegające na podaniu inhalacyjnie podejrzanego alergenu (substancji prowokującej napad astmatyczny) i spirometryczną rejestrację przebiegu ewentualnego ataku astmatycznego.

CZEMU SŁUŻY BADANIE

Badanie służy ocenie wydolności oddechowej człowieka. Badanie spirometryczne ma określić pojemność zawartych w płucach gazów i dać informację o sprawności wentylacyjnej układu oddechowego. Ma ono także za zadanie określenie szybkości i objętości wymiany gazowej w płucach.
Połączenie badania z próbą wysiłkową pozwala ocenić wydolność zarówno oddechową, jak i krążeniową. Badanie to wykonuje się u ludzi ze schorzeniami oddechowo-krążeniowymi, ale również celem dokonania ekspertyzy w zawodowych chorobach płuc. Wykonanie próby u ludzi zdrowych może być użyteczne w ocenie ich przydatności do pracy w określonych zawodach, lub uprawiania sportów.
Połączenie badania spirometrycznego z próbą farmakologiczną pomocne jest w ustaleniu rozpoznania choroby, np. u większości chorych na astmę oskrzelową występuje nadwrażliwość na leki wywołujące skurcz oskrzeli. Badanie to umożliwia również dobór odpowiedniego leku przy astmie napadowej lub stałej (przewlekłe zapalenie oskrzeli).
Spirometryczna próba prowokacyjna z domniemanym alergenem dostarcza dowodów określających, które substancje są odpowiedzialne za objawy chorobowe dróg oddechowych (patrz dodatkowo: "Testy ekspozycyjne" w dziale "Badania w alergologii").

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

• Choroby układu oddechowego.

• Operacje na miąższu płucnym.

• Monitorowanie leczenia chorób płuc.

Przebieg ćwiczenia

Badanie przeprowadziliśmy na 2 osobach płci męskiej przed i po wysiłku oraz dla kojonych 3 osób płci męskiej i jednej kobiety pomiar pojemności płuc przed wysiłkiem fizycznym. Do pomiaru wykorzystaliśmy spirometr złożony z czujnika połączonego z komputerem wyposażonym w odpowiednie oprogramowanie. Na początku wszystkie 6 osób poddaliśmy badaniu przed wysiłkiem fizycznym, a następnie dla dwóch z nich wykonaliśmy ponownie pomiar po wysiłku fizycznym na ergometrze rowerowym w czasie 2 minut. Uzyskane wyniki badań zostały przedstawione poniżej.

Wyniki badań

Osoba	Zuzanna Koprowska	Szymon Buczkowski	Maciej Kaczorek	Tomasz Kul	Ryszard Sikora	Krzysztof Kulczycki
FVC	3,63/2,33^*	5,77/5,22^*	5,12/4,32^*	5,71/4,59^*	5,63/4,27^*	5,85/4,86^*
MVV	15,5	25	67,3	-/-	58,6/70,6^**	62,2/93,6^**

FVC - rejestracja natężonej pojemności życiowej,

MVV - maksymalna wentylacja dowolna,

^* - wartość teoretyczna / wartość z pomiaru,

^** - wartość przed / po wysiłku.

Automatycznie rozpoznawaną dolegliwością przez program komputerowy była restrykcja. Oznacza ona zmniejszenie objętości płuc w stosunku do wartości wzorcowej przy określonych indywidualnie dla każdej osoby parametrach (wiek, wzrost, waga, płeć, pali / nie pali).

---