Postęp cywilizacji, dynamiczny wzrost zaludnienia naszej planety oraz konieczność zaspokojenia coraz to większych potrzeb ludzkości sprawia, że rośnie liczba wytwarzanych odpadów. Z braku środków finansowych i pomysłu na ich zagospodarowanie degradują one środowisko naturalne.
Pojęcie odpadu jest kategorią względną ponieważ większość produktów ubocznych może być wykorzystywana jako surowce towarzyszące i wtórne. Na ogół definiujemy je jako materiały i substancje stałe i ciekłe (z wyjątkiem ścieków), powstałe wskutek działalności człowieka (odpady przemysłowe i komunalne), nieprzydatne i uciążliwe dla środowiska., przeznaczone do usunięcia lub składowania z powodu braku możliwości ich wykorzystania. Część z nich ulega rozkładowi, reszta to odpady stałe, czyli takie które mu nie ulegają lub proces ten trwa bardzo długo.
Istotnym elementem problematyki odpadowej jest powstawanie odpadu. Realizowane może to być na kilka sposobów:
1. Powstanie odpadów na drodze mechanicznej. Odpad powstaje w wyniku rozdziału dwóch faz stałych, przy czym jedną fazą jest produkt czy też półprodukt, natomiast drugą fazę stanowi odpad. Przykładem tego działania może być wydobycie węgla kamiennego wraz ze skałami otaczającymi. Produktem jest tutaj węgiel kamienny natomiast odpadem skały otaczające.
2. Powstanie odpadu na drodze chemicznej. Odpad powstaje w wyniku wytrącania z roztworów chemicznych. Przykładem może być strącenie gipsu z roztworów zawierających wapń do których wprowadzone zostają siarczany.
3. Powstanie odpadu na drodze spalania. Odpad powstaje w wyniku spalenia różnego rodzaju materiałów. Odpad de facto jest popiołem. Przykładem może tu być popiół powstały wskutek spalania węgli w elektrowniach.
Podstawowe rodzaje odpadów:
a) Odpady przemysłowe -powstają podczas wydobywania i przetwarzania różnych surowców. Najwięcej odpadów wytwarzają energetyka, górnictwo i przemysł metalurgiczny.
Są to przede wszystkim: • odpady górnicze, głównie skalne, z kopalń podziemnych i odkrywkowych;
• szlamy poflotacyjne i odpady popłuczkowe przetwórstwa węglowego, barytowego, siarkowego, miedziowego i cynkowo - ołowiowego;
• popioły lotne i żużel z elektrowni, elektrociepłowni.
Odpady przemysłowe powstają zazwyczaj w dużej masie i są najczęściej składowane na hałdach. Charakteryzują się w wielu przypadkach znacznym ładunkiem niebezpieczeństwa ze względu na wysoką toksyczność, palność, wybuchowość, rakotwórczość. Stanowią więc istotny czynnik degradacji środowiska.
Powstają one zazwyczaj w dużej masie i są najczęściej składowane w hołdach. W wielu przypadkach charakteryzują się znacznym ładunkiem niebezpieczeństwa ze względu na wysoką toksyczność, palność, wybuchowość. Ich różnorodność potęguje zagrożenia wskutek przedostawania się do otoczenia związków chemicznych, gazowych i płynnych, o znacznych stężeniach.
. Odpady niebezpieczne stanowią ok. 3,5% masy odpadów przemysłowych. W 1997 r. przemysł polski wytworzył ich blisko 4,0 mln. ton (ok. 103 kg na 1 mieszkańca). Wskaźnik obciążenia jednostki produktu krajowego brutto wynosił około 0,034 kg/USD PKB.
Spadek, a następnie stabilizacja ilości wytwarzanych odpadów przemysłowych mają swoje przyczyny przede wszystkim w zmianach struktury produkcji, w tym ograniczenia wydobycia węgla (odpady górnicze) oraz poprawie jego kaloryczności (odpady elektrowniane).
b) Odpady komunalne - są to stałe i ciekłe odpady powstające w gospodarstwach domowych, obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności, a także w pomieszczeniach użytkowanych na cele biurowe lub socjalne przez wytwarzającego odpady, w tym nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych oraz odpady uliczne, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych. W skład odpadów bytowo-gospodarczych wchodzi około 40-50% odpadów organicznych, reszta to mieszanka poużytkowych części żywności, odzieży, wyposażenia gospodarstw domowych, oraz wszelkiego rodzaju obiekty użyteczności publicznej: makulatura, opakowania, stłuczka szklana, złom metalowy, środki higieny. Znaczną część stanowią także śmieci z powierzchni otwartych, usuwane w ramach oczyszczania miast i osiedli wiejskich.
Wśród odpadów komunalnych wielkie zagrożenie dla ludzi i środowiska stanowią odpady zawierające liczne substancje toksyczne. Należą do nich zużyte katalizatory, resztki rozpuszczalników, farb, lakierów, chemikaliów, zużyte baterie, lampy jarzeniowe.
Do odpadów komunalnych zaliczamy m.in.:
• odpady bytowe, śmieci w sensie dosłownym;
• odpady wielkogabarytowe (wraki samochodów, pralki, lodówki, meble, itp.);
• odpady uliczne (zmiotki i zawartości koszy ulicznych);
• odpady z terenów zieleni i jej pielęgnacji;
• gruz z remontów mieszkań i rozbiórki domów.
Zbiorcze odpady komunalne, powstające na terenach mieszkaniowych i reakcyjnych, są mieszaniną poużytkowych części żywności, odzieży wyposażenia gospodarstw domowych i wszelkiego rodzaju obiektów użyteczności publicznej, opakowań, dóbr kultury i oświaty, środków higieny oraz mas (różnorodnych części) usuwanych z powierzchni otwartych w ramach oczyszczania miasta i osiedli wiejskich. Odpady bytowe z osiedli wiejskich różnią się składem (właściwościami) od odpadów bytowych miejskich - znacznie mniej jest w nich papieru i resztek żywności, dominują za to najtrudniejsze do zagospodarowania opakowania z tworzyw sztucznych (po nawozach, środkach ochrony roślin), złom metalowy i tekstylia.
Rodzaje odpadów komunalnych miejskich
Statystyczny mieszkaniec miasta wyrzuca rocznie:
• 80 kg odpadów produktów spożywczych;
• 47 kg papieru;
• 20 kg szkłą;
• 9 kg metalu.
Szacuje się, że 1998 roku na jednego mieszkańca terenów objętych obsługą usuwania odpadów przypadło około 2 metrów sześciennych wytworzonych odpadów.
Ilość odpadów w przeliczeniu na jednego mieszkańca różni się w zależności od poziomu życia, stuktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków. Intensywność powstawania odpadów komunalnych na obszarze kraju jest proporcjonalna do gęstości zaludnienia. Z roku na rok przybywa odpadów komunlnych. Tylko 55% ludności kraju jest obsługiwana przez komunalne służby oczyszczania miasta, podczas gdy w krajach Europy zachodniej wskaźnik ten przekracza na ogół 90%.
c) odpady stałe- Odpady stałe powstają w wyniku działalności człowieka.
Mogą one być efektem wydobycia oraz przeróbki różnego rodzaju surowców mineralnych jak również powstawać w wyniku syntetyzowania różnego rodzaju produktów.
Odpady stałe podzielić można pod względem genezy na dwa główne typy które dominować będą praktycznie w każdej grupie odpadów:
-odpady górnicze,
-odpady przeróbcze.
Odpady górnicze są to masy ziemne lub inne skalne substancje stałe, a także nie będące ściekami substancje ciekłe, powstające podczas górniczych robót przygotowawczych, udostępniających i eksploatacyjnych nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały.
Odpady przeróbcze to nieużyteczne produkty wzbogacenia kopaliny o zawartości składnika użytecznego równej lub mniejszej od granicznej, przyjętej dla danego procesu wzbogacania. Należą tu odpady flotacyjne, składające się z bardzo drobnej frakcji skały płonnej, zawierające śladowe ilości minerałów użytecznych i dodatków stosowanych w czasie procesu wzbogacania surowców mineralnych.
d) odpady promieniotwórcze- Odpady promieniotwórcze, niewykorzystywane substancje promieniotwórcze. Powstają przy wydobywaniu i oczyszczaniu rud uranowych, wytwarzaniu ładunków jądrowych i paliwa jądrowego oraz jego późniejszej przeróbce, przy wytwarzaniu i oczyszczaniu preparatów zawierających izotopy promieniotwórcze (do różnych zastosowań) itp.
Odpady promieniotwórcze dzieli się na klasy ze względu na stan skupienia i formę chemiczną, aktywność (aktywność źródła promieniotwórczego) i radiotoksyczność zawartych w nich izotopów promieniotwórczych. Podstawowym rozróżnieniem odpadów promieniotwórczych jest podział na nisko- lub wysokoaktywne.
Odpady wysokoaktywne zazwyczaj przechowuje się w miejscu wytworzenia przez okres rzędu lat (potrzebny do rozpadu większości względnie krótkożyciowych izotopów promieniotwórcych zawartych w odpadach promieniotwórczych) w szczelnych opakowaniach zanurzonych w basenach wodnych (woda odbiera ciepło pochodzące z rozpadów promieniotwórczych), po czym poddawane są przetworzeniu, w wyniku którego zazwyczaj dąży się do zmniejszenia objętości odpadów promieniotwórczych zawierającego bardzo długożyciowe izotopy.
Jedną z metod postępowania z niskoaktywnymi odpadami promieniotwórczymi jest zaś zwiększanie ich objętości poprzez rozcieńczenie nieaktywnymi substancjami, przez co powstaje mieszanina o aktywności właściwej porównywalnej z aktywnością elementów naturalnego środowiska, którą można wprowadzić do środowiska. Zazwyczaj jednak odpady promieniotwórcze, niskoaktywne, umieszczone w szczelnych pojemnikach, składuje się na zamkniętych składowiskach odpadów (w Polsce składowisko takie znajduje się w Różanie). Ostatecznym miejscem przechowywania najbardziej długożyciowych odpadów promieniotwórczych są tzw. składowiska docelowe, lokalizowane na terenach asejsmicznych, na dużych głębokościach w skałach, przez które nie penetruje woda.
Obliczany czas nienaruszonego przechowywania odpadów promieniotwórczych w takich składowiskach sięga milionów lat, składowiska takie są bardzo drogie. Problemy związane z gospodarką odpadami promieniotwórczymi są głównym ograniczeniem rozwoju energetyki jądrowej.
Właściwości fizyczne i chemiczne odpadów:
W zależności od zakresu informacji niezbędnych do odpowiedniego sposobu zagospodarowania odpadu oznaczane są różne właściwości chemiczne i fizyczne odpadów.
Najczęściej wśród właściwości chemicznych oznaczamy:
skład chemiczny i związany z nim ewentualny skład mineralogiczny
odczyn, czyli pH
kwasowość hydrolityczna
Wśród właściwości fizycznych odpadów oznaczamy natomiast:
maksymalna pojemność wodna
współczynnik filtracji
porowatość
plastyczność
pęcznienie
kurczliwość
Gospodarka odpadami
Najczęściej odpady wykorzystywane są gospodarczo. Takie wykorzystywanie odpadów jest najskuteczniejszym sposobem by zlikwidować ich uciążliwości. Odpady mogą być również wykorzystane do tzw. celów przemysłowych m.in. jako:
- surowce wtórne ( metale żelazne i kolorowe, makulatura, szkło, kruszywa itp. )
- środki do nawożenia w rolnictwie ( np. komposty z odpadów miejskich , odpady przemysłu cukrowniczego, cukrowniczego ferm hodowlanych).
- surowce do produkcji półfabrykatów, żużli i popiołów lotnych ( z odpadów przemysłu drzewnego, ceramicznego, tworzyw sztucznych itp.).
- materiał do budowy dróg i rekultywacji terenów (odpady przeróbcze kruszyw, żużle hutnicze, płyty lotne, odpady górnicze itp.).
Stwierdzono, że istnieje możliwość maksymalnego zawracania do obiegu gospodarczego i ponownego wykorzystania praktycznie wszystkich składników zawartych w odpadach. Każdy nie zagospodarowany i nie mający określonego przeznaczenia produkt nabywa właściwości odpadu. Z kolei każdy odpad może stać się surowcem z chwilą jego zagospodarowania. Podstawowym kierunkiem ochrony środowiska przed odpadami jest ich gospodarcze wykorzystanie, czyli utylizacja. Polega ono na takiej przeróbce, aby odpady mogły być później wykorzystane m.in. jako:
- surowce wtórne (np. żelazo, makulatura, szkło, tworzywa sztuczne).
- substancje do nawożenia w rolnictwie np. komposty z odpadów komunalnych, szlamy i odpady ściekowe.
- materiały do budowy dróg i rekultywacji terenów np. odpady górnicze, odpady przeróbcze kruszyw, pyły lotne.
Przez gospodarowanie odpadami rozumie się: zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, jak również nadzór nad wyżej wymienionymi działaniami oraz miejscami unieszkodliwiania odpadów. System prawidłowego gospodarowania odpadami składa się z trzech głównych elementów:
- gromadzenie (w miejscu powstawania),
- usuwanie,
- unieszkodliwiane.
Zasady prawidłowego gospodarowania odpadami:
- Stosowanie wszelkich możliwych form zapobiegania powstawaniu
odpadów (selektywna zbiórka u źródła, technologie bezodpadowe),
bądź pozwalających na utrzymanie ich ilości na możliwie niskim poziomie.
- Składowanie odpadów w sposób umożliwiający na maksymalny od-
zysk surowców wtórnych.
- Gromadzenie odpadów w wydzielonym specjalnie do tego celu miejscu, w odpowiednich kontenerach lub pojemnikach, blisko miejsca
powstawania.
- Częste usuwanie nagromadzonych odpadów.
- Unieszkodliwianie bezużytecznych odpadów w sposób bezpieczny
dla środowiska i pod względem sanitarnym.
Najpopularniejsze metody zagospodarowania śmieci to:
SKŁADOWANIE - aż 90% naszych odpadów swoje bytowanie kończy na źle zabezpieczonych wysypiskach. Przypuszczalnie każdy kto przechodził koło wysypiska śmieci miła wątpliwą przyjemność wdychania ”świeżego” odoru i podziwiania zniszczeń w krajobrazie. Źle zabezpieczone mogilniki (betonowe sarkofagi m.in. dla przeterminowanych środków ochrony roślin) oraz przestarzała infrastruktura składowisk sprawia, iż wszelkiego rodzaju trucizny, środki chemiczne, pestycydy przedostają się do gleby, wód podziemnych oraz wody pitnej stwarzając zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.Nie jest to forma utylizacji odpadów, ale najtańszy sposób ich zagospodarowania (kieruje się tam blisko 99% wszystkich wywożonych odpadów). Według danych służb sanitarno- epidemiologicznych w Polsce jest około 1930 legalnych wysypisk. Wielkość średniego wysypiska zajmuje około 1-5 ha, a dużego około 10-30 ha. W dniu dzisiejszym łączna ich powierzchnia zajmuje mniej więcej 180-200 ha. Statystyką nie są jednak objęte tzw. wysypiska dzikie, które są 10-krotnie bardziej obciążone substancjami szkodliwymi i toksycznymi.Lokalizacja, urządzanie i eksploatacja wysypisk powinna minimalizować jego uciążliwość dla środowiska. Nie da się jednak ograniczyć tych negatywnych skutków do minimum, dlatego aby degradacja terenów była jak najmniejsza pod wysypiska przeznacza się wszelkiego rodzaju nieużytki rolne, oraz najsłabsze grunty orne (klasy VI). Wykorzystuje się także w tym celu miejsca pokopalniane. Ponadto przy lokalizacji wysypisk istotne są uwarunkowania:
- hydrogeologiczne, a więc ukształtowanie terenu, profil glebowy, obecność wód podziemnych i powierzchniowych;
- terenowo- gospodarcze, tj. walory turystyczne, funkcje i stan zagospodarowania terenu, obecność siedzib ludzkich.
W oparciu o powyższe względy została opracowana klasyfikacja wysypisk. Jest ona następująca:
- wysypiska nadpoziomowe podzielono na wgłębne i na powierzchniowe. W obu przypadkach zwałowisko wznosi się ponad otaczający teren. Wysypisko nadpoziomowe wgłębne może przekształcić się w podpoziomowe w skutek osiadania jego masy.
- wysypiska poboczne tworzy się w głębokich wyrobiskach pokopalnianych, o przeważnie skalistych skarpach. Tego rodzaju wyrobiska są jednak na ogół trudno dostępne dla samochodów zwożących odpady, toteż śmieci wsypuje się do nich po skarpach.
- wysypiska płaskie spotykamy najczęściej jako wysypiska napowierzchniowe o niskim poziomie eksploatacji. Ich powierzchnia nie musi być wyrównana, chodzi tu raczej o wyniesienie wysypiska nad poziom otaczającego terenu.
- wysypiska kopiaste mają formę pagórków o nieregularnych zboczach. Większość wysypisk nadpoziomowych zmierza, w miarę eksploatacji do formy kopiastej.
- Wysypiska niekształtne powstają w wyniku nieprawidłowej, długotrwałej eksploatacji terenu.
- Wysypiska bezodpływowe zlokalizowano w obniżeniach terenu.
Każda metoda i sposób przetwórstwa odpadów, bądź ich składowanie z jednej strony niesie ze sobą określone korzyści, z drugiej zaś stwarza konkretne zagrożenia dla środowiska. Wszystko jednak zależy od nas i to my musimy podjąć decyzje co zrobić z odpadami stałymi, których liczba z roku na rok coraz bardziej rośnie.
Wskutek stosowania różnego rodzaju technik składowania obserwować można różnego rodzaju kształty zwałów. Wszystkie nieużytki poprzemysłowe ogólnie możemy podzielić na:
zwały czyli nieużytki o powierzchnii wypukłej, w zależności od ukształtowania dzielimy je na:
stożkowe i kopulaste - o znacznej wysokości, stosunkowo małej podstawie i stromych stokach,
stołowe - odpady zwałowane w formie płaskich wzniesień,
grzbietowe - o kształtach zbliżonych do grobli, charakteryzujące się wydłużoną, wąską partią szczytową ze stromymi stokami,
płaskie - zwały wyrównujące do poziomu otoczenia wszelkie zagłębienia terenu czy to sztuczne czy naturalne.
wkopy - czyli nieużytki o powierzchniach wklęsłych
METODY TERMICZNE - uważane są za najbardziej radykalne metody unieszkodliwiania odpadów, można podzielić je na:
PRIOLIZE - czyli termiczne rozbicie odpadów zawierających substancje organiczne bez dostępu tlenu. Proces pirolizy dla odpadów komunalnych przebiega najczęściej w temperaturach 450° - 1000°C. Produktami pirolizy odpadów komunalnych są: gazy palne, olej, smoła, toksyczny żużel i zanieczyszczona woda. Jest to mało popularna metoda termiczna, praktycznie w ogóle u nas nie stosowana. Nieufność, z jaką traktowana jest na świecie sprawia, że wszelkie procedury zatwierdzające jej wdrożenie w poszczególnych krajach Unii Europejskiej trwają długo i obwarowane są wieloma zastrzeżeniami prawnymi i finansowymi.
PRZERÓB ODPADÓW NA PALIWO STAŁE - metoda ta nadal ma bardziej charakter eksperymentalny. Po zastosowaniu odpowiedniej technologii uzyskuje się z odpadów paliwo stałe w postaci brykietów lub granulatu.
SPALANIE - Jest to najbardziej radykalna metoda ich unieszkodliwiania zarówno odpadów komunalnych jak i przemysłowych. Polega ona na tym, że w specjalnie przygotowanych piecach o różnej pojemności pali się odpady, bez wytworzenia szkodliwych dla środowiska produktów. Najprostsze typy pieców mogą spalać od 0,5 do 0,7 ton odpadów na godzinę, większe i bardziej złożone mogą przerobić nawet 3 tony na godzinę.
Spalanie odpadów |
WADY |
ZALETY |
|
emisja gazów i pyłów takich jak: : SO2, SO3, HCI, NOx |
Wysoki stopień likwidacji odpadów (zmniejszenie ich początkowej objętości od 10 do 30%) |
|
wysokie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne(wysokie koszty filtrów i odpylaczy) |
Daję możliwość uzyskania energii i ciepła |
|
duży hałas |
|
Produktem ubocznym spalania są:
- toksyczne żużle i popioły - ich materiałowe wykorzystanie nie jest możliwe ze względu na cechy, rodzaj i zawarte w nich szczególnie groźne dla zdrowia ludzi i środowiska związki oraz mikroorganizmy. Zawierają takie metale ciężkie jak cynk, kadm czy miedź, oraz całkowicie niepożądane substancje jak chlor i fluor;
- zanieczyszczona woda, która schładza żużel i popioły opuszcza zakład wzbogacona o fenole,cyjanki, fluorki oraz rakotwórczy arsen;
- niebezpieczne gazy, dzięki którym do atmosfery trafiają tlenki węgla i silnie trujące dioksyny.
METODA FIZYKO-CHEMICZNA - czyli unieszkodliwienie odpadów polegające na zmianie ich struktury fizycznej i chemicznej. Są to m.in. procesy utleniania, redukcji, neutralizacji, separacji, itp. Metoda stosowana na przykład przy likwidacji osadów z oczyszczalni ścieków.
KOMPOSTOWANIE - polega na kontrolowanym biochemicznym rozkładzie substancji organicznych zawartych w odpadach stałych, przebiegającym w warunkach tlenowych (ściślej - okresowo przemiennych tlenowo - beztlenowych) przy udziale licznych grup mikroorganizmów. Efektem końcowym tego procesu jest produkt podobny do gleby, wykorzystywany do jej wzbogacenia o składniki humusowe i nawozowe. Wyprodukowanie kompostu o wysokich walorach nawozowych, możliwego do użycia pod uprawy wiąże się z zapewnieniem właściwego przebiegu całego procesu kompostowania, czyli: zapewnienia odpowiedniego składu chemicznego odpadów, utrzymywania właściwej wilgotności masy kompostowej, właściwej regulacji przepływu powietrza, udziału odpowiednich mikroorganizmów i oczywiście odpowiedniej temperatury. Komposty z odpadów komunalnych mają z reguły zbyt dużo fosforu i potasu w stosunku do ilości azotu, dlatego tak ważne jest odpowiednie wyselekcjonowanie odpadów organicznych i eliminacja zanieczyszczeń dyskwalifikujących kompost takich jak np. świetlówek, baterii, lekarstw itd. W przypadkach, gdy w kompoście znajdą się duże ilości metali ciężkich i nie nadaje się on do zastosowania w rolnictwie, bez problemu można go wykorzystać do innych celów np. do rekultywacji: składowisk odpadów, szkód powydobywczych, nasypów kolejowych i drogowych, w leśnictwie itp. W naszym województwie kompostowaniu poddaje się jedynie 3% ogólnej sumy odpadów, a szkoda.
NEUTRALIZACJA CHEMICZNA- czyli zakwaszanie, alkalizowanie.
REAKCJA UTLENIANIA- czyli chlorowanie, wapnowanie, ozonowanie.
RECYKLING - Nie wszystkich odpadów można uniknąć, tak jak nie wszystkie rodzaje produktów poddają się wielokrotnemu użyciu. Odpady, których nie da się uniknąć ani używać wielokrotnie, należy poddać segregacji, aby odzyskać te, które nadają się do ponownego przetworzenia, czyli recyklingu. Mówiąc prościej jest to zbiórka i ponowne wykorzystanie surowców wtórnych. Najlepsza (razem z kompostowaniem) metoda zagospodarowania śmieci!!! Niestety tylko 2,3% masy odpadów komunalnych podlega selektywnej zbiórce i sortowaniu.
Ciekawostka:
· Każda tona odzyskanego szkła pozwala zaoszczędzić 1,2 tony piasku, sody i wapienia
· Każda tona papieru z makulatury oszczędza 26,5 tyś. litrów wody i 1,5 tyś. litrów ropy
SEGREGACJA:
Segregując nasze odpady:
zmniejszamy liczbę śmieci skazanych "na wieczny odpoczynek" na wysypisku (nawet o 70%), tym samym przedłużamy okres eksploatacji obiektu;
oszczędzamy zasoby naturalnych surowców;
oszczędzamy pieniądze i energię;
udowadniamy, że odpowiedzialność i rozsądek nie jest nam obcy
Energia, którą oszczędzamy wykorzystując materiały pochodzące z odzysku:
Szkło |
30% |
Papier |
70% |
Stal |
74% |
Aluminium |
96% |
Polietylen |
97% |
Dzięki segregacji odpadów nie tylko oszczędzamy energię, ale możemy ją również pozyskiwać. Znaczną objętość i masę odpadów komunalnych stanowią składniki organiczne. Po odpowiednim kompostowaniu są one doskonałym źródłem biogazu a oprócz tego możemy je wykorzystać jako nawóz
Gospodarowanie odpadami przemysłowymi
W 1997 r. wykorzystano prawie 80 mln ton odpadów przemysłowych, z tego ok. 60% wykorzystano głównie w budownictwie i robotach inżynieryjno-drogowych. W największym stopniu wykorzystuje się żużle hutnicze, popioły lotne z procesów spalania węgla kamiennego, wapno pokarbidowe oraz odpady górnicze. W okresie od 1985 roku wskaźnik wykorzystania odpadów przemysłowych uległ zwiększeniu z 50,2% w 1985 r. do 64,4% w 1997 r.
Unieszkodliwianie odpadów przemysłowych w Polsce prowadzone jest obecnie na stosunkowo małą skalę i odbywa się przede wszystkim w instalacjach przemysłowych pracujących na potrzeby zakładów - właścicieli tych instalacji. Wolny rynek usług w tym zakresie dopiero powstaje. Z ogólnej masy wytworzonych odpadów przemysłowych w 1997 r. unieszkodliwiono jedynie ok. 0,3 mln ton (0,2%). Wskaźnik ten utrzymuje się na podobnym poziomie od kilku lat. Natomiast w grupie odpadów niebezpiecznych unieszkodliwia się nieco ponad 0,2 mln ton, co stanowi ok. 5,2% tych odpadów wytworzonych w 1997 roku.
W 1997 r. skierowano na składowiska ok. 44,0 mln ton odpadów przemysłowych. Od ponad 10 lat zarówno bezwzględna ilość składowanych odpadów, jak ich udział w ogólnej masie wytworzonych odpadów przemysłowych corocznie maleje. W 1985 roku składowano 49,6%, a w roku 1997 - 35,4% odpadów wytworzonych.
Skład, właściwości i ilość gromadzonych odpadów komunalnych w Polsce różnią się w porównaniu z odpadami komunalnymi powstającymi w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej. Polskie odpady komunalne są niskokaloryczne (z małą ilością części palnych) i mocno zawilgocone.
W 1997 r. w miastach powstało ok. 46,9 mln m3 odpadów komunalnych stałych i ok. 14,8 mln m3 odpadów płynnych. Szacowany tonaż powstających odpadów komunalnych wynosił w latach dziewięćdziesiątych ok. 11-12 mln ton rocznie. W porównaniu do roku 1975 (ok. 6,5 mln ton) ich masa wzrosła blisko dwukrotnie, natomiast w latach 1985-1997 wielkość ta zwiększyła się o ok. 8%.
Składowanie na wysypiskach jest podstawowym sposobem postępowania z odpadami komunalnymi. Dotyczy to 98% wytwarzanych odpadów. W roku 1997 na 956 czynnych, wysypisk, o łącznej powierzchni 3141 ha, skierowano 46,01 mln m3 stałych i 14,8 mln m3 płynnych odpadów komunalnych. Nagromadzenie stałych odpadów komunalnych na czynnych wysypiskach szacowano w 1997 roku na średnio 146 m3/km2.
Gospodarowanie odpadami komunalnymi przy naszych domach:
Gromadzenie odpadów: to pierwsze ogniwo systemu gospodarki odpadami. Do gromadzenia odpadów stosuje się specjalnie przystosowane pojemniki. Stosowane są dwa rodzaje pojemników:
- używane na miejscu (są opróżniane do samochodów wywożących
odpady),
- Zabierane po napełnieniu (na ich miejsce podstawiane są puste).
Pojemniki ustawiane są w specjalnie do tego celu przeznaczonych miejscach - osłony śmietnikowe, schowki, itd. Miejsca te muszą zapewnić łatwy dostęp, wentylację i powinny być zabezpieczone przed dostępem zwierząt (ptactwa). W przypadku segregacji odpadów powinny być stosowane pojemniki oddzielne dla każdego rodzaju odpadu, uwzględniające specyficzne cechy odpadów (np. odpowiedni wlot dla butelek).
Wywóz odpadów:
Generalnie stosowane są dwie metody wywozu odpadów, zwłaszcza selektywnie gromadzonych:
- Bezpośrednio z miejsca nagromadzenia: pojemniki, kontenery itp. są
odbierane bezpośrednio z wiaty śmietnikowej, bądź budynku przez
firmę wywozową.
- Zbiórka przy krawężniku: w określone dni właściciel posesji wystawia pojemnik lub torbę z odpadami, która jest opróżniana i właściciel
zabiera pojemnik z powrotem; w przypadku worków z odpadami właściciel posesji otrzymuje nowe.
Częstotliwość wywozu uzależniona jest od: ilości generowanych od-
padów, podatności odpadów na rozkład (odpady zawierające resztki żywności powinny być odbierane co 2-3 dni, reszta może być odbierana co 2-4 tygodnie), chłonności pojemników i kontenerów oraz, w przypadku surowców wtórnych, długości okresu w którym nie następują zmiany wartości surowca. W przypadku osiedli mieszkaniowych z budynkami wysokimi i bloków wielorodzinnych wywóz odbywa się dwa lub trzy razy w tygodniu. Na terenach z zabudową luźną, w domkach jednorodzinnych, na przedmieściach itp., wywóz odbywa się raz w tygodniu lub na żądanie. Wywóz na żądanie stosowany jest również dla wybranych odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych oraz surowców wtórnych.
Transport odpadów:
Transport może odbywać się w systemie jedno, lub dwustopniowym. W systemie jedno stopniowym transport odbywa się bezpośrednio do miejsca unieszkodliwiania. W systemie dwustopniowym stosuje się stacje przeładunkowe. Na stacji przeładunkowej odpady czasowo są gromadzone, może się również odbywać ich wstępna segregacja.
Rodzaje unieszkodliwiania odpadów
Istotnym zadaniem związanym z gospodarką odpadami jest budowa i eksploatacja nowoczesnych składowisk odpadów. Oprócz składowania odpady można również unieszkodliwiać następującymi metodami:
- unieszkodliwianie termiczne
- unieszkodliwianie fizyko-chemiczne
- unieszkodliwianie poprzez zestalanie
Rodzaje pojemników:
Pojemniki do przewozu odpadów zostały podzielone na następujące grupy:
- do wywozu odpadów komunalnych i komunalnopodobnych
- do wywozu odpadów poremontowych
- do wywozu odpadów produkcyjnych i niebezpiecznych
- do wywozu odpadów poszpitalnych
System selektywnej zbiórki odpadów
Wytwarzane przez każdego z nas śmieci budują co dnia wielką górę odpadów. Przyroda bez naszej pomocy przegra z cywilizacją. Nasza pomoc to między innymi selektywna zbiórka surowców wtórnych zawartych w odpadach, czyli pomniejszanie góry śmieci i kierowanie odzyskanych surowców do ponownego przetworzenia na pełnowartościowe produkty. Wyróżniamy trzy podstawowe systemy selektywnej zbiórki odpadów komunalnych:
System zbiórki "u źródła", który polega na rozstawieniu pojemników na poszczególne frakcje odpadów bezpośrednio w miejscu ich powstawania, czyli w naszych gospodarstwach domowych, posesjach przy punktach usługowych.
System zbiórki u źródła uważany jest za najbardziej efektywny sposób pozyskiwania surowców wtórnych, ponieważ to my osobiście segregujemy śmieci a więc odzyskujemy w miarę czyste i jednorodne surowce wtórne.
System zbiorczych punktów selektywnego gromadzenia - tzw. "kontener w sąsiedztwie", w wybranych punktach miasta - rejonach handlowo-usługowych lub centralnych punktach osiedli mieszkaniowych stoją specjalnie oznakowane kontenery i pojemniki na poszczególne surowce wtórne.
|
|
|
|
pojemnik |
pojemnik |
pojemnik |
pojemnik |
Punkty odbioru odpadów problemowych są to ogrodzone i nadzorowane miejsca wyposażone w zestawy pojemników i kontenerów do odbioru tzw. odpadów problemowych. Do punktów tych mieszkańcy mogą nieodpłatnie przywozić takie odpady jak baterie, akumulatory, opony, czy świetlówki.
Wrzucajmy zużyte opakowania i makulaturę do pojemników zgodnie z ich oznaczeniem. Odpady te to cenne surowce wtórne, a ich odzyskanie i przetworzenie chroni przyrodę przed dalszą degradacją. Przy opróżnianiu pojemników przestrzegane są następujące zasady: jednego dnia jeden samochód zbiera jeden rodzaj surowca. Makulatura, plastik oraz stłuczka szklana jest doczyszczana bezpośrednio po wysypaniu, na skrzyni ładunkowej samochodu. W przypadku opróżniania pojemników na metal, z uwagi na bardzo duże zanieczyszczenie cała ich zawartość przywożona jest na bazę MPO, gdzie dokonuje się segregacji. Pojemniki myte są raz w tygodniu - specjalnie dostosowaną polewaczką oraz płynami czyszczącymi.
Ciekawostka:
w wyniku selektywnej zbiórki surowców wtórnych zmniejszono ilość śmieci dostarczonych na wysypisko w Baryczy o 666 149 kg.
średni koszt składowania tego typu odpadów wynosi 81,00 zł za 1 m3 - co daje oszczędności w kwocie 560 115 zł.
z jednej tony makulatury można wyprodukować 900 kg nowego papieru, co oszczędza życie 176 drzewom.
odpady aluminiowe pochodzące ze zużytych puszek do napojów są pełnowartościowym surowcem do produkcji różnych wyrobów aluminiowych. Dzięki wykorzystaniu złomu aluminiowego oszczędzamy 95% energii.
W 2001 roku zebrano:
Papier |
208 605 kg |
Szkło |
349 628 kg |
Metal |
41 336 kg |
Plastik |
67 580 kg |
Przepisy prawne o gospodarowaniu odpadami:
1) Ustawa o opakowaniach:
W ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638) doprecyzowano upoważnienie do wydania rozporządzenia (W art. 5 ust. 2). Ponieważ przy badaniu stężeń metali ciężkich w opakowaniach nie bada się opakowań, natomiast bada się stężenia metali ciężkich w materiałach użytych do produkcji opakowań, zmiana ta rezygnując z pojęcia "metodyki referencyjne" pozwala na prawidłową konstrukcję rozporządzenia.
Dodatkowo, ponieważ z zakresu działania ustawy o substancjach i preparatach chemicznych wyłączono środki ochrony roślin, a opakowania po nich stanowią potencjalne zagrożenie, konieczne stało się wymienienie tych środków bezpośrednio w omawianej ustawie (art. 10 ust. 1).
Wprowadzono możliwość zlecenia osobom trzecim wykonywania obowiązków ciążących na producentach i importerach omawianych substancji chemicznych. W tym przypadku zwolniono producentów i importerów z potrzeby uzyskiwania zezwoleń (zmiana w art. 11).
Ze względu na fakt, że problematyka wymagań higieniczno-sanitarnych w stosunku do żywności, w tym napojów leży w gestii ministra właściwego do spraw zdrowia, zmieniono upoważnienie do wydania rozporządzenia z art. 13 ust. 2.
Istniejące problemy w funkcjonowaniu systemu zwrotu opakowań wielokrotnego użytku spowodowały zmianę w art. 14, polegającą na zobowiązaniu producentów i jednostek handlu hurtowego do odbioru tych opakowań.
Z uwagi na fakt, iż zaproponowane zmiany w ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych mają charakter uściślający i doprecyzowujący, a nie zmieniają istoty instytucji prawnych już funkcjonujących, nie powodują one skutków ekonomicznych i społecznych.
2). Ustawa o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 i z 2002 r. Nr 41, poz. 365):
(Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.)W art. 33 umożliwiono wykreślenie posiadacza odpadów z rejestru. Minister do spraw gospodarki może, w drodze rozporządzenia, zwolnić niektórych posiadaczy odpadów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania z obowiązku uzyskania pozwolenia na taką działalność zastępując to obowiązkiem rejestracji. Rejestracja jest dowodem na to, że podmiot jest uprawniony do określonej działalności. Przepis w dotychczasowym brzmieniu uniemożliwiał wykreślenie podmiotu wpisanego do rejestru nawet w przypadku niewłaściwie prowadzonej działalności (stwarzającej zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska).
Ustawa ta zakazuje:
a) postępowania z odpadami w sposób sprzeczny z przepisami ustawy oraz przepisami o ochronie środowiska;
b) mieszania odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne.
Nakazuje:
a) podmiotowi podejmującemu działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów - planowanie, projektowanie i prowadzenie tych działań w sposób:
zapobiegający powstawaniu odpadów lub ograniczający ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania,
zapewniający zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec ich powstaniu,
zapewniający zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi;
b) wytwórcy odpadów - stosowanie takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi
c) posiadaczowi odpadów:
postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami
poddania odpadów w pierwszej kolejności odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub nie jest uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, do unieszkodliwienia tych odpadów w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami;
d) unieszkodliwianie odpadów, których nie udało się poddać odzyskowi, w taki sposób, aby składowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych;
e) poddawanie odpadów odzyskowi lub unieszkodliwianiu - w pierwszej kolejności w miejscu ich powstawania;
f) przekazywanie odpadów do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione, uwzględniając przy tym najlepszą dostępną technikę lub technologię, o której mowa w art. 143 Prawa ochrony środowiska, jeżeli odpady te nie mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione w miejscu ich powstawania ;
g) zbieranie odpadów w sposób selektywny ;
h) rozdzielenie odpadów niebezpiecznych w przypadku gdy uległy zmieszaniu z innymi odpadami, substancjami lub przedmiotami, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:
w procesie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów powstałych po rozdzieleniu nastąpi ograniczenie zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska,
jest to technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione;
i) unieszkodliwianie odpadów po uprzednim wysegregowaniu z nich odpadów nadających się do odzysku,
j) odzysk lub unieszkodliwianie odpadów tylko w miejscu wyznaczonym w trybie przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym w instalacjach lub urządzeniach, które spełniają określone wymagania , z wyjątkiem:
odzysku prowadzonego przez posiadaczy odpadów prowadzących za pomocą działań określonych jako R10 w załączniku nr 5 do ustawy o odpadach tj. rozprowadzenia na powierzchni ziemi, w celu nawożenia lub ulepszania gleby lub rekultywacji gleby i ziemi
kompostowania prowadzonego przez osoby fizyczne prowadzących na potrzeby własne
k) eksploatowanie instalacji oraz urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów tylko wówczas, gdy:
nie zostaną przekroczone standardy emisyjne, określone na podstawie odrębnych przepisów,
pozostałości powstające w wyniku działalności związanej z odzyskiem lub unieszkodliwianiem będą poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane z zachowaniem wymagań określonych w ustawie o odpadach.
Dopuszcza:
a) mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszanie odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, w celu poprawy bezpieczeństwa procesów odzysku lub unieszkodliwiania odpadów powstałych po zmieszaniu, jeżeli w wyniku prowadzenia tych procesów nie nastąpi wzrost zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska;
b) spalanie pozostałości roślinnych, poza instalacjami i urządzeniami, jeżeliś spalanie to nie narusza odrębnych przepisów.
Umożliwia:
a) wojewodzie - udzielenie, w drodze decyzji, zezwolenia na spalanie odpadów poza instalacjami lub urządzeniami, jeżeli spalanie odpadów ze względów bezpieczeństwa jest niemożliwe w instalacjach lub urządzeniach przeznaczonych do tego celu; przy czym zezwolenie to powinno określać: miejsce spalania, ilość odpadów, warunki spalania danego rodzaju odpadu oraz czas obowiązywania decyzji;
b) wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska - wydanie decyzji o wstrzymaniu działalności polegającej na odzysku lub unieszkodliwianie odpadów, w razie niedopełnienia przez posiadacza odpadów prowadzącego taką działalność, przy czym:
posiadacz odpadów pomimo wstrzymania prowadzonej działalności jest obowiązany do usunięcia jej skutków na własny koszt,
postępowanie w sprawie wydania decyzji o wstrzymaniu działalności wszczyna się z urzędu,
na wniosek posiadacza odpadów - wojewódzki inspektor ochrony środowiska może ustalić termin do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, a w razie nieusunięcia ich w tym terminie - wstrzymać działalność związaną z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów ,
c) w decyzji o której mowa wyżej termin wstrzymania działalności określa się uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska jej wstrzymania;
3) Ustawa o składowania odpadów:
W dotychczasowym brzmieniu art. 57 nakładał obowiązek na wytwórcę odpadów do zapewnienia odpowiedniego ich składowania. Po przyjęciu w ostatecznej wersji ustawy rozwiązań polegających na przeniesieniu odpowiedzialności na zarządzającego składowiskiem. Przepis ust. 2 w proponowanym brzmieniu umożliwia bardziej precyzyjne określenie warunków składowania poszczególnych rodzajów odpadów w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia składowisk odpadów (na podstawie art. 50 ust.2).
Zakazuje:
a)składowania odpadów:
występujących w postaci ciekłej, w tym odpadów zawierających wodę w ilości powyżej 95% masy całkowitej, z wyłączeniem szlamów,
o właściwościach wybuchowych, żrących, utleniających, wysoce łatwopalnych lub łatwopalnych,
medycznych i weterynaryjnych,
powstających w wyniku prac naukowo-badawczych, rozwojowych lub działalności dydaktycznej, które nie są zidentyfikowane lub są nowe i których oddziaływanie na środowisko jest nieznane,
opon i ich części, z wyłączeniem opon rowerowych i opon o średnicy zewnętrznej większej niż 1400 mm,
w śródlądowych wodach powierzchniowych i podziemnych,
w polskich obszarach morskich.
b) rozcieńczania lub sporządzania mieszanin odpadów ze sobą lub z innymi substancjami lub przedmiotami w celu spełnienia kryteriów dopuszczenia odpadów do składowania na składowisku odpadów;
c) składować odpady inne niż niebezpieczne na składowisku odpadów niebezpiecznych.
Nakazuje:
a)składować odpady w sposób selektywny,
b) przed umieszczeniem na składowisku poddać odpady procesowi przekształcenia fizycznego, chemicznego lub biologicznego oraz segregacji, w celu ograniczenia zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub dla środowiska lub też ograniczenia ilości lub objętości składowanych odpadów; nakaz ten nie dotyczy odpadów obojętnych oraz odpadów, w stosunku do których proces przekształcenia fizycznego, chemicznego lub biologicznego nie spowoduje ograniczenia zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub dla środowiska ani ograniczenia ilości lub objętości składowanych odpadów;
c) wytwórcy odpadów niebezpiecznych - uzyskać zezwolenie starosty na składowanie odpadów niebezpiecznych na wydzielonych częściach innych składowisk odpadów, wydawane w drodze decyzji, po uzgodnieniu z wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta, a w obszarze pasa nadbrzeżnego oraz morskich portów i przystani również z dyrektorem urzędu morskiego;
d) wytwórcy odpadów niebezpiecznych - dołączyć do wniosku o wydanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 3, oświadczenie zarządzającego składowiskiem odpadów o możliwości składowania odpadów niebezpiecznych zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 52 oraz jego zgodę na składowanie tych odpadów;
e) na składowiskach odpadów obojętnych składować tylko odpady obojętne;
f) uwzględniać w cenie za przyjęcie odpadów do składowania na składowisko odpadów w szczególności koszty budowy, eksploatacji, zamknięcia, rekultywacji, monitorowania i nadzorowania składowiska odpadów.
Dopuszcza:
a)składowanie określonych rodzajów odpadów w sposób nieselektywny (mieszanie), jeżeli w wyniku takiego składowania nie nastąpi zwiększenie negatywnego oddziaływanie tych odpadów na środowisko;
b) składowanie stałych odpadów niebezpiecznych na wydzielonych częściach składowisk odpadów innych niż niebezpieczne, jeżeli po procesie przekształcenia nie wchodzą w reakcje z innymi odpadami, z wyjątkiem składowisk odpadów obojętnych, jeżeli odcieki z tych odpadów spełniają kryteria przewidziane dla dopuszczenia odpadów innych niż niebezpieczne do składowania na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne;
c) magazynowanie odpadów:
- przeznaczonych do odzysku lub unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania, jeżeli konieczność magazynowania wynika z procesów technologicznych lub organizacyjnych i nie przekracza terminów uzasadnionych zastosowaniem tych procesów, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat,
- przeznaczonych do składowania jedynie w celu zebrania odpowiedniej ilości tych odpadów do transportu na składowisko odpadów, nie dłużej jednak niż przez okres 1 roku, przy czym:
magazynowanie odpadów może odbywać się na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny,
miejsce magazynowania odpadów nie wymaga wyznaczenia w trybie przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym,
okresy magazynowania odpadów liczone są łącznie dla wszystkich kolejnych posiadaczy tych odpadów.
4) Ustawa (z dnia 11 maja 2001 r.) o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639):
W ustawie wprowadzono przede wszystkim przepisy doprecyzowujące i mające na celu ,,wyeliminowanie wątpliwości'' interpretacyjnych.
Doprecyzowano w całej ustawie przepisy dotyczące "sprzedaży", w myśl art. 1 ustawy, który dotyczy, za wyjątkiem przepisów rozdziału 4 o opłacie depozytowej, wprowadzenia przez przedsiębiorców na rynek krajowy produktów i produktów w opakowaniach.
Nieokreślenie w art. 11 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, dokumentów służących za dowód osiągnięcia poziomu odzysku i recyklingu spowodował obawy przedsiębiorców odnośnie uznaniowości istniejących dokumentów w przypadku ich kontroli. W związku z tym wprowadzono przepisy uszczegółowiające i precyzujące dokumenty potwierdzające poddanie odpadów recyklingowi, któRymi będą karty przekazania odpadów zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz faktury VAT wystawione przez przedsiębiorcę prowadzącego odzysk lub recykling albo posiadacza odpadu.
Wprowadzono też przepisy odnośnie uwzględniania przy obliczaniu poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych, eksportu produktów i produktów w opakowaniach przez przedsiębiorcę innego niż ich wytwórca oraz nie uwzględniania poddawanych odzyskowi i recyklingowi w kraju odpadów importowanych.
Również wydłużeniu do 30 dni ulega termin przekazywania wpływów z opłat produktowych przez urzędy marszałkowskie na rachunek Narodowego Fund„szu Ochrony Środ”wiska i Gospodarki.
Nadanie nowego brzmienia załącznikowi nr 1 do ustawy "Rodzaje opakowań" wynikają z konieczności objęcia przez ustawę wszystkich rodzajów opakowań. Dotychczasowe przepisy powodowały luki w przepisach bądź poprzez brak poszczególnych kodów w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (np. opakowania z blachy czarnej) lub poprzez nie wymienienie niektórych kodów dotyczących poszczególnych elementów opakowań i rodzajów opakowań wykonanych z tego samego materiału, a rozrzuconych w całej klasyfikacji.
Zmiany w załączniku nr 4 do ustawy podyktowane są faktem, iż opakowania po substancjach niebezpiecznych powinny zostać wyłączone z łańcucha odzysku i recyklingu normalnych odpadów opakowaniowych i poddawane utylizacji zgodnie ze szczególnymi przepisami o odpadach. Ponadto, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638), producenci substancji niebezpiecznych w opakowaniach obowiązani są ustalić kaucję na te opakowania oraz odebrać od sprzedawców detalicznych zwrócone opakowania. W związku z tym wyłączono z obowiązku prowadzenia recyklingu tych odpadów opakowaniowych, a także odpadów po opakowaniach mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi, oraz po opakowaniach po środkach ochrony roślin bardzo toksycznych i toksycznych.
5) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 27 września 2001 r.( Dz.U. Nr 112, poz. 1206) w sprawie katalogu odpadów:
Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów zostało wydane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach i transponowało do polskiego prawa decyzję Komisji 94/3/WE ustanawiającą listę odpadów zgodnie z art. 1 pkt - a dyrektywy Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów (tzw. Europejski Katalog Odpadów) oraz decyzję Rady 94/904/WE ustanawiającą listę odpadów niebezpiecznych zgodnie z art. 1 ust. 4 dyrektywy Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych (tzw. lista odpadów niebezpiecznych). Odpady klasyfikowano w podziale na grupy, podgrupy i rodzaje. Poza podgrupami i rodzajami odpadów wynikającymi z decyzji Komisji dodano w polskiej klasyfikacji odpadów podgrupy i rodzaje odpadów charakterystyczne dla krajowej gospodarki odpadami (np. podgrupa odpadów 16 81 "Odpady powstałe w wyniku wypadków i zdarzeń losowych" lub rodzaj odpadów 10 09 80 "Wybrakowane wyroby żeliwne"), co jest zgodne z prawem Unii Europejskiej, nadając im kolejne wolne numery kodów następujące po kodach występujących w decyzji Komisji 94/3/WE.
Praktyka stosowania Europejskiego Katalogu Odpadów w krajach członkowskich Unii Europejskiej dowiodła, że konieczne są zmiany w tym katalogu. W związku z tym została wydana decyzja Komisji 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. (nowy Europejski Katalog Odpadów), która została znowelizowana dwoma decyzjami Komisji 2001/118/WE i 2001/119/WE. Decyzja - w formie, w jakiej ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2002 r. - zawiera kilka nowych podgrup odpadów (np. 10 14 "Odpady z krematoriów) i wiele nowych rodzajów odpadów (np. 10 14 01* "Odpady z oczyszczania gazów odlotowych zawierające rtęć"), a jednocześnie niektóre dotychczasowe podgrupy odpadów (np. 06 12 "Odpady z produkcji, stosowania i regeneracji katalizatorów). Odpady niebezpieczne zaznaczono w nowym Europejskim Katalogu Odpadów gwiazdką. Jednocześnie zastosowano zasadę, że kody rodzajów i podgrup odpadów, które zostały wykreślone nie są zastępowane nowymi - co powoduje nieciągłość numeracji (jest jednak uzasadnione z uwagi m.in. na statystykę odpadów)..
Ze względu na fakt, że katalog odpadów jest powszechnie stosowany w całej Europie - również w celach statystycznych - zdecydowano, że przy tworzeniu nowego polskiego katalogu odpadów zostanie przeniesiona numeracja z nowego Europejskiego Katalogu Odpadów (nawet mimo jej nieciągłości), a odpady charakterystyczne dla polskiej gospodarki odpadami i dodatkowe w stosunku do nowego Europejskiego Katalogu Odpadów zostaną oznaczone kodami o numerze 80 lub wyższym (tzw. "osiemdziesiątki") odpowiednio na piątej i szóstej pozycji kodu dla rodzajów odpadów (np. 10 09 80 "Wybrakowane wyroby żeliwne") lub na trzeciej i czwartej pozycji kodu dla podgrupy odpadów (np. 10 80 "Odpady z produkcji żelazostopów"). Odpady niebezpieczne zostały oznaczone gwiazdką - tak jak w nowym Europejskim Katalogu Odpadów.
W rozporządzeniu określono również sposób klasyfikacji odpadów - zgodny z zasadami zawartymi w znowelizowanej decyzji Komisji 2000/532/WE.
Wejście w życie przedmiotowego rozporządzenia nie spowoduje żadnych dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa.
I
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.