System informacyjny Shengen
SIS stanowi część całego wachlarza działań zastępczych, mających stanowić przeciwwagę dla negatywnych skutków likwidacji kontroli granicznych między państwami, które podpisały Układ z Schengen. Innym środkiem zastępczym są regulacje dotyczące ujednolicenia kontroli granicznych oraz innych warunków podróży przez i pobytu na terenie Unii Europejskiej obcokrajowców z krajów trzecich, jak też w zakresie współpracy policyjnej i sądowej. SIS stanowi trzecią część działań kompensacyjnych. Celem SIS jest zachowanie porządku i bezpieczeństwa publicznego na obszarze Schengen za pomocą danych, które system ten udostępnia
SIS składa się z dwóch części, a mianowicie: części centralnej, która znajduje się w Strasbourgu, oraz części narodowych, które funkcjonują w celach informacyjnych w każdym kraju członkowskim. System zbudowany jest w ten sposób, że wszystkie narodowe SIS-y mają taką samą treść, a zasilane są danymi z centralnego SIS-u. I tak na przykład jeśli w Holandii wprowadza się do bazy danych osobę, która jest niepożądanym obcokrajowcem z kraju trzeciego, holenderska policja do spraw cudzoziemców wysyła wiadomość do biura Sirene. Biuro Sirene wysyła wiadomość do centralnego SIS-u w Strasbourgu, z którego to komputera dane zostają niezwłocznie wysłane do wszystkich narodowych SIS-ów. W ten sposób osiąga się ujednolicenie danych we wszystkich krajach.
Jeśli chodzi o wprowadzanie danych, nie istnieje w tym wypadku proceder niepohamowanej wymiany informacji. Do systemu mogą być wprowadzone wyłącznie dane, które określone są we wszystkich krajach objętych tym systemem wedle bardzo surowych przepisów zawartych w Układzie z Schengen. Otrzymana informacja nie może być przykładowo użyta w innym celu, niż w tym, dla którego została udzielona. Informacje na temat nie chcianych imigrantów nie mogą być wykorzystane w celach policyjnych. W umowie zostało również precyzyjnie określone, jakie kategorie osób i przedmiotów, jak również jakiego rodzaju dane w danej kategorii mogą zostać wprowadzane do bazy danych. Dane osobowe mogą się wyłącznie odnosić do następujących pięciu kategorii:
osoby, w przypadku których ubiega się o ich aresztowanie celem ekstradycji;
obcokrajowcy z krajów trzecich, którym odmówiono wjazdu na teren objęty Układem z Schengen;
osoby zaginione lub osoby, które w interesie ich ochrony własnej muszą zostać przetrzymane na wniosek sądu;
osoby, których miejsce pobytu należy ustalić w ramach postępowania karnego;
osoby, których rejestracja przebiega w trybie niejawnym, które stanowią zagrożenie bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Podobne ograniczenia obowiązują również wobec następujących przedmiotów:
przywłaszczone lub w inny sposób zaginione pojazdy;
dokumenty wystawione in blanco lub na określone nazwisko;
broń palna;
banknoty.
Dane dotyczące tych przedmiotów mogą zostać umieszczone w bazie danych w celu rejestracji w trybie niejawnym lub w ramach celowej kontroli, a także jeśli dane przedmioty są poszukiwane w celu ich zabezpieczenia lub w celu wykorzystania ich jako dowody w sprawie karnej. Przy wprowadzaniu danych zaznacza się jednocześnie, jakie kroki mają zostać podjęte w przypadku natrafienia na daną osobę lub przedmiot, co nazywamy w skrócie trafieniem. Jeśli chodzi o wymienione powyżej kategorie osób i przedmiotów, do bazy danych nie wolno wpisywać dowolnego typu i ilości tych danych. Do systemu SIS wolno wprowadzać wyłącznie dane podstawowe wymienionych wyżej osób. Jeśli dane odnoszą się do innych informacji niż nazwisko i data urodzenia, wprowadzane są w formie zakodowanej. Umówiono się więc, iż jeśli na określonej pozycji stoi cyfra „1" to osobę tę należy zaaresztować w celu ekstradycji. Można również wprowadzać informacje co do stopnia zagrożenia przez daną osobę. W tym celi przewidziano kolejną cyfrę. Ostatnim przykładem są znaki szczególne. Możne wprowadzać do systemu dane o znakach szczególnych, jednak nie w przypadku znaków, które mogłyby służyć do dyskryminacji lub w samej swej naturze są dyskryminujące. Nie można więc wprowadzić informacji o tym, że dana osoba jest Cyganem. Jednak używając przykładowo liczby „51", funkcjonariusze policji we wszystkich krajach wiedzą, że poszukiwana osoba ma tatuaże na dłoniach.
Kolejnym ważnym punktem jest to, iż każde państwo Schengen odpowiedzialne jest za prawdziwość i aktualność dostarczanych przez nie danych. Tak więc wyłącznie kraj wprowadzający dane ma prawo do ich zmiany, uzupełniania, poprawiania lub kasowania. Pomimo, że jako punkt wyjściowy przy wprowadzaniu danych przyjęto, że każde państwo będzie stosowało te same kryteria, w niektórych punktach istnieją jednak różnice.
Dostęp do systemu SIS posiadają wyłącznie służby odpowiedzialne za kontrole graniczne oraz inne kontrole policyjne i celne. Każdy kraj członkowski posiada komitet wykonawczy, który czuwa nad właściwym stosowaniem Układu, biorąc pod uwagę, które służby mają prawo do bezpośredniego korzystania z bazy danych. Również w ten sposób próbuje się zapobiec nadmiernemu udostępnianiu pewnych danych. Uregulowana została kwestia kontroli dostępu do bazy danych, zapisywania w niej danych oraz użytkowników upoważnionych do korzystania z nich. W celu dalszej ochrony danych osobowych przewidziano dla każdego prawo do wglądu do wprowadzanych do bazy danych na jego temat. Jednocześnie każdy posiada prawo do skargi oraz odszkodowania. Z możliwości tej w praktyce jednak prawie nikt nie korzysta.