PRAWO POLICYJNE
T1: Policja w systemie organów administracji publicznej
Pojęcie bezpieczeństwa i porządku publicznego
Podmioty bezpieczeństwa i porządku publicznego
Podstawowe zasady organizacji policji
Organy policji powoływanie i odwoływanie
Struktura organizacyjna komend i komisariatów
Literatura:
Ustawa o policji z dnia 6 czerwca 1990 nr 43 poz 277 tekst jednolity
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 31 grudnia 2011 w sprawie utworzenia komend rejonowych policji na terenie Warszawy nr 2 poz 23
Rozporządzenie MSWiA 16 sierpnia 2007 w sprawie szczegółowego zakresu zadań i organizacji policji sądowej nr 155 poz 1093
Decyzja nr 809 komendanta głównego policji 14 listopada 2007 w sprawie utworzenia oddziałów prewencji policji i samodzielnych pododdziałów prewencji policji.
Zarządzenie nr 1041 komendanta głównego policji 28 września 2007 w sprawie szczegółowych zasad organizacji i zakresu działania komend, komisariatów i innych jednostek organizacyjnych
Komentarz do ustawy o policji 2008 Wojciech Kotowski
Wykaz aktów normatywnych z zakresu prawa policyjnego Szczytno 2011 Aleksander Babiński
Prawo administracyjne Edward Ura
BEZPIECZEŃSTWO LUDZI-(publiczne) to taki stan, w którym ogółowi obywateli, indywidualnie nieoznaczonemu, żyjącemu w państwie i społeczeństwie nie grozi żadne niebezpieczeństwo. Jego ochrona należy do państwa. Chodzi między innymi o takie niebezpieczeństwo jak w komunikacji, w czasie katastrof lub klęsk żywiołowych, epidemii, napady, rozboje.
PORZĄDEK PUBLICZNY- to normalny rozwój życia w państwie, zapewnienie właściwego stanu sanitarnego urządzeń użyteczności publicznej, utrzymanie porządku na drogach, przestrzeganie przepisów meldunkowych, rejestracji pojazdów, budowlanych.
BEZPIECZEŃSTWO PAŃSTWA- to ochrona ustroju konstytucyjnego przed niebezpieczeństwem zewnętrznym i wewnętrznych, a więc zwalczanie działalności szpiegowskiej, dywersyjnej prowadzonej przez służby wywiadowcze i kontrwywiadowcze państw obcych.
Podmioty bezpieczeństwa i porządku publicznego
Formacje umundurowane (policja, straż pożarna, CBA, ABW)
Jednostki samorządu terytorialnego (straż miejska, straż gminna)
Policja administracyjna (inspekcja sanitarna, pracy, handlowa)
Organizacje społeczne (GOPR, WOPR)
Podmioty prywatne (agencje ochrony, firmy ochrony osób i mienia, agencje detektywistyczne)
Organy konstytucyjne (rząd, Rada Ministrów, prezydent)
Organy bezpieczeństwa w administracji samorządowej (Komisje bezpieczeństwa i porządku publicznego)
Organy właściwe w strukturach policji w sprawach bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego:
Komendant główny policji- organ centralny w administracji rządowej, powoływany i odwoływany przez prezesa Rady Ministrów na wniosek Ministra spraw wewnętrznych.
Zastępcy powoływani i odwoływani są przez Ministra spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta głównego policji.
Minister opiniuje działalność Komendanta głównego policji, zleca kierunki działań, wytyczne, sprawuje kontrolę i nadzór nad jego działaniami, składa sprawozdania z jego działalności prezesowi RM.
Komendantem głównym policji nie musi być oficer, może to być osoba cywilna, można powołać każdego, bez ograniczeń wiekowych.
Organami terenowymi w sprawie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego są wojewoda, działający przy pomocy Komendanta wojewódzkiego policji działającego w imieniu wojewody za wyjątkiem czynności:
Operacyjno-rozpoznawczych (podsłuch telefoniczny)
Dochodzeniowo-śledczych (postępowanie w sprawie karnej)
Z zakresu ścigania wykroczeń (kodeks postepowania w sprawach o wykroczenie)
Wydawanie indywidualnych aktów administracyjnych (decyzja administracyjna np. koncesja)
Komendant wojewódzki policji/ Komendant stołeczny jako organ administracji zespolonej w ramach województwa podlega wojewodzie.
Komendant wojewódzki policji powoływany i odwoływany jest przez ministra spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta głównego policji, złożony po zasięgnięciu opinii wojewody. Komendantem wojewódzkim może być tylko i wyłącznie oficer z wyjątkiem zastępcy właściwego do spraw logistycznych (np. wydział zaopatrzenia). Odwołać można w każdym czasie, bez podania przyczyn. W przypadku braku opinii można go powołać po upływie 14 dni od przedstawienia wniosku.
Komendant stołeczny- aby go odwołać potrzebna jest opinia prezydenta miasta stołecznego Warszawy.
Zastępców powołuje Komendant główny policji.
Komendant powiatowy, miejski bądź rejonowy policji
Komendant rejonowy- tylko na obszarze komendy stołecznej.
Komendant komisariatu policji.
Organy policji właściwe w postępowaniach administracyjnych:
Wszystkie wyżej wymienione oprócz Komendanta komisariatu policji!!!
W opiniowaniu służbowym nie przysługuje prawo do odwołania ale można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Funkcje policji:
Prewencyjna/ zapobieganie przestępstwom
Represyjna/ nakładanie kar, grzywien, postępowanie przygotowawcze
Usługowa/ obsługa, zaspokajanie podstawowych potrzeb
Rodzaje służb:
Kryminalna
Prewencyjna
Wspomagająca działalność policji
Policja sądowa
Ośrodki szkolenia; WSPOL
Instytuty badawcze
Oddziały prewencji, pododdziały antyterrorystyczne.
Minister spraw wewnętrznych i administracji- wydaje akty normatywne; uzbrojenie, umundurowanie, szczegółowe prawa (do zwolnienia od zajęć służbowych, do wynagrodzenia) i obowiązki funkcjonariuszy (powiadomienia).
KOMENDA POWIATOWA POLICJI,
KOMÓRKI ORGANIZACYJNE
*strukturę organizacyjną danej
jednostki określa w drodze
zarządzenia kierownik jednostki
w porozumieniu z przełożonym
wyższego stopnia.
T2: Zakres i formy działania policji.
Podstawowe zadania policji
Wynikające z ustawy o policji
Wynikające z innych ustaw
Zasady ogólne działania policji
Formy działania policji
Ogólne prawne formy działania policji
Szczególne prawne formy działania policji
Formy działania policji w sytuacjach nadzwyczajnych
Formy działania policji a ochrona praw obywatelskich.
AD1
Policja to formacja uzbrojona powołana do ochrony ludzi i utrzymania bezpieczeństwa publicznego.
AD1 a)
Ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra (zamach bezprawny- wykonuje osoba, która nie ma uprawnień, aby naruszać te dobra)
Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w tym zapewnianie spokoju w miejscach publicznych, środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania.
Inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełniania przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi.
Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców.
Nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi (SUFO) w zakresie określonym w odrębnych przepisach.
SUFO- wyspecjalizowane służby, mające na celu ochronę urządzeń, obszarów, obiektów, które są wpisane na listę wojewody.
Kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych.
Współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi, a także z organami i instytucjami Unii Europejskiej na podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów.
Gromadzenia, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych
Prowadzenie bazy danych DNA
AD1 b)
Ustawa o cudzoziemcach:
Obowiązek kontroli legalności pobytu na terenie RP
Obowiązek wydawania decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium RP
Obowiązek pobierania odcisków linii papilarnych i sporządzania fotografii.
Ustawa o broni, amunicji:
Wydawanie zezwoleń na posiadanie broni
Wydawanie kart rejestracyjnych broni
Kontrola przechowywania, ewidencjonowania broni i amunicji u osób, które uzyskały pozwolenie na broń.
Ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych:
Wydawanie opinii na temat planowanej imprezy masowej
Udzielanie informacji na temat zagrożeń.
AD2
W ustawie o policji zostały określone zadania poprzez wskazanie czynności jakie policja wykonuje:
Czynności operacyjno-rozpoznawcze/ czynności, które zmierzają do zapobiegania popełniania przestępstw oraz wykrywania ich sprawców, a także gromadzenia środków dowodowych:
Kontrola korespondencji
Na dokonaniu w sposób niejawny nabycia lub przejęcia przedmiotów pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi albo których wytwarzanie, posiadanie, przewożenie lub którymi obrót są zabronione, a także przyjęcia lub wręczenia korzyści majątkowej.
Niejawnego nadzorowania przemieszczania, przechowywania i obrotu przedmiotami przestępstwa jeśli nie stworzy to zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego (art. 196)
Może uzyskać informacje, w tym także niejawne, gromadzić je i przetwarzać
Może uzyskać dane identyfikujące abonenta sieci komunikacyjnych lub zakończenia sieci między którymi wykonano połączenie oraz dane dotyczące uzyskania lub próby uzyskania połączenia miedzy określonymi sieciami, a także okoliczności i rodzaj wykonywanego połączenia w celu zapobiegania lub wykrywania przestępstw.
Czynności dochodzeniowo-śledcze/zmierzają do gromadzenia środków dowodowych i udowadniania winy sprawcy (przesłuchania świadków, oględziny, zabezpieczanie rzeczy z miejsca zdarzenia).W ramach procesu karnego, dochodzenie- wykonuje policja, a śledztwa- prowadzą prokuratorzy. Czynności te wykonywane są gdy już dojdzie do zdarzenia.
Czynności administracyjno-porządkowe/ można je określić jako czynności wykonywane w związku z kontrolą przez policję przepisów porządkowych i administracyjnych, związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych. Do tych czynności zaliczamy również wydawanie aktów administracyjnych (np. wydawanie decyzji - pozwolenie na broń).
Poza tymi czynnościami policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratury, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego w zakresie w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach.
Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka.
Działania policji muszą być prowadzone według pewnych reguł zwanych zasadami. Źródłem tych zasad jest Konstytucja RP oraz ustawa o policji. Do zasad możemy zaliczyć:
Zasadę praworządności/ oznacza przestrzeganie prawa przez organy państwowe. Art. 7 konstytucji: „ organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.” (musi istnieć dany przepis, który pozwoli na podjęcie działań, musi to być przepis prawa powszechnie obowiązującego).
Zasada równości obywateli wobec państwa/ oznacza zakaz dyskryminacji, Art. 32 konstytucji: „nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.”
Zasada ochrony własności/ „RP chroni własność i prawo dziedziczenia”
Zasada kontroli nad działalnością policji/ obywatel ma prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lun majątkiem skarbu państwa.
*zadania wynikające z ustawy:
-zasada zaskarżalności sposobu wykonania czynności (czy to ochrony własności czy innych)
Jeśli osoba uzna, że sposób wykonywania czynności przez policję był niewłaściwy, może złożyć zażalenie do miejscowego prokuratora.
-zasada niezbędności/ wymaga aby ingerencja nie wykraczała poza to co jest konieczne do osiągnięcia założonego celu. Czynności podejmowane przez policję powinny być wykonywane w taki sposób, aby jak najmniej naruszały dobro osobiste jednostki wobec której zostaną podjęte.
AD3 a) ogólne prawne formy działania policji (ART. 15)
-policjanci wykonując czynności mają prawo do legitymowania osób w celu ustalenia tożsamości. Każde legitymowanie musi być uzasadnione.
- zatrzymanie i poszukiwanie osób, które nie wróciły w terminie ze zwolnienia warunkowego.
-zatrzymanie osób, które w sposób bezpośredni zagrażają bezpieczeństwu osób i mienia.
Przeszukania osób i pomieszczeń w trybie określonym przez ustawę.
-pobieranie materiału genetycznego od osób o nieznanej tożsamości.
-nadzór w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób zatrzymanych.
-wydawanie aktów normatywnych (organy policji nie wydają aktów powszechnie obowiązujących, a jedynie akty kierownictwa wewnętrznego, są to akty skierowane do podległych funkcjonariuszy, ale niektóre z nich wywierają wpływ na sytuację innych osób np. dotyczące konwojowania).
-wydawanie aktów administracyjnych, wyróżniamy:
Klasyczne decyzje administracyjne
Rozstrzygnięcie bezpośrednie
-zawieranie porozumień administracyjnych (opiera się na oświadczeniu woli)
-zawieranie umów (związanych z zaopatrzeniem, zbywaniem majątku)
-wykonywanie działalności społeczno- organizatorskiej (spotkania w szkołach, pogadanki na temat narkotyków lub bezpieczeństwa w ruchu drogowym
-wykonywanie czynności materialno-technicznych(zatrzymanie pojazdu- wydanie zaświadczenia, wypisanie mandatu)
AD3 c)
W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeśli zwykłe środki konstytucyjne nie wystarczają może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny tj. stan wojenny, stan wyjątkowy, stan klęski żywiołowej.
Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości.
Formy działania policji w wyniku wprowadzenia stanu wojennego:
Internowanie osób
Stosowanie podsłuchu
Kontrola korespondencji
Militaryzacja
Użycie uzbrojonych pododdziałów
W przypadku stanu wyjątkowego i stanu klęski żywiołowej:
Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym
Prowadzenie akcji ratowniczych
Ewakuacja ludzi i mienia z zagrożonego terenu
Służba w oddziałach obrony cywilnej
Świadczenia osobiste i rzeczowe
W przypadku zwalczania chorób czy epidemii policja działa poprzez:
- doprowadzanie na przymusowe szczepienie
- działania związane z izolacją osób czy terenu
- egzekwowanie wydanych rozkazów i nakazów.
Temat 3: Uwarunkowania prawne współdziałania policji z innymi podmiotami w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Istota współdziałania
Policja a organy samorządowe województwa
Współdziałanie policji z organami samorządu terytorialnego
Pomoc organom policji, sądom i prokuraturom.
Współdziałanie policji z innymi podmiotami powołanymi do ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego
Międzynarodowe uwarunkowania działalności policji
Literatura:
Ustawa o policji z 06.04.1990r.
Rozporządzenie RM 13.08.1996r. w sprawie szczegółowego trybu korzystania przez policjantów z pomocy instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, jednostek gospodarczych i organizacji społecznych oraz osób (Dz. U. 107 poz. 501 1996r.)
Ustawa 05.06.1998r. o samorządzie wojewódzkim (Dz. U. 142, poz. 1590 z późniejszą zmianą 2001r.)
||-||- powiatowym
||-|| gminnym
||-|| o administracji rządowej w województwie
Współdziałanie: wspólne działanie co najmniej dwóch autonomicznych podmiotów, istota współdziałania to dążenie do efektywnego zrealizowania celów, do których podmioty te zostały powołane, ale wspólnym wysiłkiem, powinno charakteryzować się cechami:
Wspólny cel uczestników
Autonomiczność uczestników (brak stosunku podległości)
dobrowolne
Realizacja własnych zadań przez podmioty współdziałające, których część pracuje na
„Współpraca” słowo to użyte w tekście aktu prawnego oznacza zobowiązanie organów do ściślejszego wspólnego działania aniżeli współdziałanie, które oparte jest na zasadzie dobrowolności. Jeżeli więc jakieś podmioty współpracują ze sobą to na pewno można też mówić o ich współdziałaniu.
Podmiotem współpracy w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego jest zwalczanie różnego rodzaju zagrożeń zwłaszcza przestępczości. Dlatego też właściwe rozpoznanie zamiarów, gromadzenie i szybkie przekazywanie informacji ma duże znaczenie dla skutecznego przeciwdziałania wszelkim niekorzystnym zjawiskom.
Zasady i formy współdziałania regulowane są ustawami, rozporządzeniami, regulaminami, a także zawartymi porozumieniami. Akty te stanowią podstawy prawne i społeczne, na których określone podmioty współdziałają ze sobą. Współdziałanie niejednokrotnie staje się szansą właściwego i sprawniejszego wykonania zadań postawionych przed administracją bezpieczeństwa i porządku publicznego.
W sytuacjach kryzysowych (katastrofy, klęski żywiołowe) policja i inne służby podejmują wspólne działania w sposób świadomy, celowy i zorganizowany minimalizując straty.
Współdziałanie to nic innego jak działanie zmierzające do realizacji celów tożsamych lub zgodnych.
Podstawy prawne współpracy policji z jednostkami samorządu terytorialnego, strażami gminnymi, strażą graniczną, Państwową Strażą Pożarną, strażą ochrony kolei, strażą leśną oraz specjalistycznymi, uzbrojonymi formacjami ochronnymi (SUFO) ujęte są w aktach normatywnych.
Współpraca organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego (art. 3 u. o Pol.):
Zadania wojewody uregulowane są ustawą z dn. 05.06.1998r. administracja rządowa w województwie
Wojewoda jako przedstawicie RM odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa, przede wszystkim kontroluje dokonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na postawie upoważnień w niej zawartych, ustaleń RM oraz zeznań i poleceń prezesa RM.
Wojewoda kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumień z organami administracji rządowej. Ponadto dostosowuje do … warunków szczegółowe cele polityki rządu, zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożenia życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobieganie klęskom żywiołowym oraz zwalczanie i usuwanie ich skutków.
W zakresie zadań wojewody leży także zadanie o charakterze policyjnym, wykonuje je przy pomocy kierowników zespolonych służb inspekcji straży wojewódzkiej. Ma on możliwość wydawania wiążących poleceń służbowych. Czyli wezwań do wykonywania określonych czynności do organów i pracowników aparatów pomocniczych tych organów.
Dodatkowo posiada uprawnienia kierownicze i kontrolne w stosunku do kierowników wojewódzkich inspekcji, służb i straży zespolonych oraz nie podporządkowanych mu organów administracji publicznej.
Wojewoda zapewnia również współdziałanie wszystkich segmentów aparatu bezpieczeństwa zbiorowego, co wynika z funkcji cywilnego zwierzchnictwa nad policjantami.
Kompetencje wójta, burmistrza, prezydenta miasta określone w ustawie o samorządzie gminnym:
Wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa
Do jego zadań należą w szczególności przygotowywanie projektów uchwał rady gminy, określenie sposobu wykonywania uchwał, gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonywanie budżetu, zwalnianie i zatrudnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
Przy realizacji zadań własnych gminy wójt, burmistrz, prezydent miasta podlega … radzie gminy ponadto kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz, opracowuje on plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy, zarządza ewakuację z obszarów bezpośrednio zagrożonych, jeśli w inny sposób nie można usunąć bezpośredniego zagrożenia dla życia ludzi lub mienia.
W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej wójt działa na zasadach określonych w ustawie o stanie klęski żywiołowej.
Starosta:
Powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych
Jest dystrybutorem środków finansowych na policję i Państwową Straż Pożarną (PSP)
Na jego ręce policja i PSP składają sprawozdania
Współdziałanie policji ze strażami gminnymi:
Do ochrony porządku publicznego powołana jest policja jednak samorządy terytorialne mają obowiązek uczestniczyć w sprawowaniu władzy publicznej, a nałożone przepisami zadania wykonywać w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Podstawowe zadnia straży:
czuwanie nad porządkiem ruchu drogowego
zabezpieczanie miejsca przestępstwa do czasu przybycia służb
ochrona obiektów komunalnych
doprowadzenie osób nietrzeźwych do izby lub do domu
informowanie społeczności lokalnej o zagrożeniach
konwojowanie dokumentów
Współpraca policji ze strażą gminną/miejską:
utrzymanie stałej łączności między jednostkami policji i straży gminnej
stała wymiana informacji o zagrożeniach występujących na danym terenie
koordynowanie rozmieszczania służb policyjnych i straży gminnych z uwzględnieniem zagrożeń
wspólne organizowanie i prowadzenie służb i działań porządkowych oraz zapewnienie porządku w miejscach zgromadzeń publicznych
współdziałanie z policją przy zabezpieczeniach miejsc popełniania wykroczeń i przestępstw
organizowanie wspólnych ćwiczeń policjantów, funkcjonariuszy straży gminnej lub miejskiej (regulacja ta będzie w porozumieniu między jednostkami policji, a wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta).
Współpraca policji ze strażą graniczną:
regulacja jest porozumieniem
zwalczanie i zapobieganie przestępczości, a zwłaszcza rozpoznawanie zagrożeń terrorystycznych
ochrona granic państwa
ochrona prewencyjna bezpieczeństwa i porządku publicznego
doskonalenie metod? Wykonywania zadań i czynników? Służbowych
wymiana informacji, koordynowanie działań, wzajemne świadczenie usług logistycznych, udzielanie specjalistycznego wsparcia technicznego.
Zasady współdziałania między strażą pożarną a policją:
konsultowanie sytuacji i zjawisk stanowiących potencjalne zagrożenie
konsultowanie projektów planów ratowniczych i planów działania w warunkach zagrożeń
wymiana informacji o podmiotach posiadających specjalistyczny sprzęt do usuwania skutków zdarzeń
wzajemne alarmowanie, ostrzeganie, zapewnianie … obiegu informacji o zaistniałych zdarzeniach
bieżące koordynowanie działań
wykonywanie zgodnie ze swoimi kompetencjami czynności na miejscu zdarzenia.
Temat 4: Stosunek służbowy funkcjonariuszy policji.
Pojęcie i cechy stosunku służbowego.
Podstawy prawne stosunku służbowego.
Powstanie stosunku służbowego
Warunki podjęcia służby
Tryb przyjęcia do służby
Zmiany stosunku służbowego
Przeniesienie do pełnienia służby do innej miejscowości
Delegowanie do pełnienia służby w innej miejscowości
Delegowanie do czasowego pełnienia służby poza policją w kraju lub za granicą
Przeniesienie do dyspozycji
Powierzenie pełnienia obowiązków
Przeniesienie na inne stanowisko służbowe
ustanie stosunku służbowego
obligatoryjne zwolnienie policjanta ze służby
fakultatywne zwolnienie policjanta ze służby
ograniczenie możliwości zwolnienia policjanta
przebieg służby w policji
mianowanie na stopnie służbowe
opiniowanie służbowe policjanta
zawieszenie policjanta w czynnościach służbowych
Literatura:
ustawa o policji rozdział 5
rozporządzenie MSWiA 30.08.2007r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do osób ubiegających się o przyjęcie do służby w policji. Dz. U. nr 170 1202 ze zmianami
rozporządzenie MSWiA 02.09.2002r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby 151 1261
rozporządzenie MSWiA z 17.07.2002r. w sprawie trybu zawieszania policjanta w czynnościach służbowych przez przełożonych 120 1029 ze zmianami
rozporządzenie MSWiA z 30,08.2010r. w sprawie opisywania służbowego policjantów. Dz. U. 170 1145 ze zmianami
Ad1: Stosunek służbowy funkcjonariusza policji jest rodzajem stosunku administracyjno-prawnego. Jest on regulowany przepisami ustawy o policji oraz przepisami wykonawczymi. Przepisy prawa pracy w odniesieniu do funkcjonariuszy policji można stosować tylko wówczas jeśli ustawa o policji lub akt wykonawczy do niej wyraźnie odsyłają do prawa pracy. Prawo pracy w sprawach stosunku służbowego nie… w następujących sytuacjach:
uprawnienia związane z macierzyństwem, ojcostwem i wychowaniem dziecka
rozdział kodeksu pracy dotyczący bezpieczeństwa i higieny służby
w odniesieniu do urlopów szkoleniowych
Cechy stosunku służbowego:
nie równorzędność podmiotów stosunku służbowego
nawiązanie stosunku służbowego i jego ustanie oraz zmiany w postaci przeniesienia przybierają formę decyzji administracyjnych.
spory dotyczące stosunku służbowego rozstrzygane są przez sądy administracyjne
stosunek służbowy regulowany normami bezwzględnie obowiązującymi z wyłączeniem „ius dispozitiwum” o kształcie stosunku służbowego decyduje z urzędu przełożony właściwy w sprawach osobowych. Wola funkcjonariusza …przełożonego właściwego w sprawach osobowych tylko w odniesieniu do:
przenoszenia na niższe stanowisko służbowe
zwolnienia ze służby
W pozostałych przypadkach rozpatrywana raport może być odrzucony
5. represyjność (wymierzanie kar dyscyplinarnych), dystrybutywność (możliwość udzielania kar i wyróżnień), dyrektywność (wydawanie poleceń i rozkazów) są atrybutami władzy służbowej.
6. ograniczenie możliwości oddziaływania zewnętrznego na funkcjonariuszy policji
7. ograniczenie praw podmiotowych policjanta:
ograniczenia te dotyczą m. In. Możliwości podejmowania dodatkowego zatrudnienia
ograniczenie w dostępie do służby publicznej
ograniczenie prawa do zrzeszania się
8. nałożenie szczególnych obowiązków na funkcjonariusza policji
obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym
informowanie przełożonego o ukaraniu za wykroczenie
pełna dyspozycyjność funkcjonariusza co do charakteru, miejsca i czasu pełnienia służby
9. Gotowość do podporządkowania się szczególnej dyscypliny służbowej
Ad 2: Podstawy prawne stosunku służbowego regulowane są ustawą o policji i przepisami wykonawczymi do ustawy o charakterze powszechnie obowiązującym.
Ad 3: Powstanie stosunku służbowego
warunki podjęcia służby
posiadanie obywatelstwa polskiego (przed podjęciem służby można mieć dwa obywatelstwa)
posiadanie nieposzlakowanej opinii
brak skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo bądź przestępstwo skarbowe
pełnia praw publicznych
posiadanie co najmniej średniego wykształcenia (chyba, że osoba wykazuje szczególne predyspozycje do pracy w policji)
zdolność psychiczna i fizyczna do pełnienia służby w formacjach uzbrojonych
gotowość do podporządkowania się szczególnej dyscyplinie służbowej
dawanie rękojmi zachowania tajemnicy informacji niejawnych
Tryb przyjęcia do służby:
Przyjęcie następuje po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego, które składa się z następujących elementów:
złożenia wymaganych dokumentów
test wiedzy
test sprawności fizycznej
testy psychologiczne
rozmowa kwalifikacyjna
ustalenie zdolności fizycznej i psychicznej
sprawdzenie w ewidencjach prawdziwości danych
przeprowadzenie postępowania sprawdzającego tj. wydanie lub odmowa poświadczenia bezpieczeństwa
Organami właściwymi w sprawie przyjęcia są:
Komendant Główny Policji
Komendant wojewódzki/stołeczny Policji
Nawiązanie stosunku służbowego następuje na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do służby w drodze mianowania. Mianowanie przybiera formę rozkazu personalnego będącego decyzją administracyjną. Mianowanie może nastąpić:
na okres służby przygotowawczej
służby kandydackiej
służby kontraktowej
służby na stałe
Służba przygotowawcza- osoba przyjęta do służby mianuje się policjantem w służbie przygotowawczej. Służba ta trwa 3 lata w uzasadnionych przypadkach KGP lub KWP/KSP może skrócić czas tej służby lub zwolnić policjanta z jej odbywania.
Każdy przełożony właściwy w sprawach osobowych może przedłużyć okres służby przygotowawczej w razie przerwy w wykonywaniu obowiązków służbowych trwającej powyżej 3 miesięcy.
Temat 5 :Obowiązki funkcjonariuszy policji
1 podstawowe obowiązki policjanta
obowiązki wynikające ze ślubowania
obowiązek odmowy wykonania rozkazu lub polecenia
c) obowiązek noszenia przepisowego munduru i wyposażenia
d) obowiązek uzyskanie zgody na podjęcie dodatkowego zajęcia zarobkowego poza służbą
e obowiązek powiadomienia o przynależności do stowarzyszeń
f obowiązek powiadomienia o wyjeździe za granicę
g) obowiązek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym
2 inne obowiązki policjanta
3czas służby policjanta
Rozporządzenie MSWiA z 2 września 2002 r w sprawie szczegółowych spraw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów
Dzu 151 poz 1261
Rozporządzenie MSWiA z 20 lipca 2007 w sprawie oświadczeń o stanie majątkowym policjantów oraz trybu publikowania oświadczeń osób pełniących funkcje organów Polic, DzU 144 poz1015
Rozporządzenie MSWiA 18 październik 2001r w sprawie rozpadu czasu służby policjantów Dzu 131 poz 1471
Rozporządzenie MSWiAz 20 maja 2009 r w sprawie umundurowania policjantów DzU 90 poz 738 ze zmianami
Policjanci noszą umundurowanie podczas wykonywania obowiązków służbowych jak również w szkołach i ośrodkach szkolenia według zasad określonych w rozporządzeniu MSWiA umundurowanie składa się z munduru galowego, wyjściowego, służbowego i ćwiczebnego. Na umundurowanie składają się również dystynkcje policyjne (stopnie) i znaki identyfikacyjne, które obejmują; oznaczenie identyfikacji indywidualnej, oznaczenie rodzajów służb policji, elementy do umundurowania ubioru wyjściowego służbowego i ćwiczebnego. Oznaczenie generalnego inspektora i nadinspektora policji.
Rozróżniamy okresy związane z odpowiednim umundurowaniem:
Okres letni 1.05-30.09
Okres zimowy 1.11-31.03
Pozostałe miesiące to tzw. okresy przejściowe.
- dopuszcza się noszenie okularów przeciwsłonecznych i zdrowotnych
- symbole żałoby
Zabrania się policjantom
Noszenia przedmiotów umundurowania niezgodnie z obowiązującym zestawem przedmiotów umundurowania, albo niezgodnie z ich przeznaczeniem.
Noszenia przedmiotów umundurowania o nieestetycznym wyglądzie lub o znacznym stopniu ich zużycia.
Noszenia przedmiotów umundurowania w połączeniu z przedmiotami ubioru cywilnego.
Samowolnego dokonywania przeróbek poprawek zniekształcania przedmiotów umundurowania.
Policjant ma obowiązek okazywać legitymacje służbową, jeśli występuje bez umundurowania w przypadku gdy:
- wykonuje czynności dochodzeniowo- śledcze
-gdy wykonuje czynności na polecenie sądu, prokuratora, oraz organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego
-gdy dokonuje zatrzymania w trybie KBK
-gdy dokonuje zatrzymania osób
Gdy dokonuje przeszukania pomieszczeń i osób
Ma również obowiązek okazanie legitymacji służbowej na żądanie obywatela przy wykonywaniu innych czynności administracyjno- porządkowych.
Policjant składa oświadczenie o stanie majątkowym
-przy nawiązaniu i rozwiązaniu stosunku służbowego
-przy rozwiązaniu i nawiązaniu stosunku pracy poza służbą
-corocznie do 31 marca na dzień 31 grudnia roku poprzedniego
- na każde żądanie przełożonego
W przypadku podjęcia służy w terminie 14 dni od nawiązania służby
W przypadku zwolnienia ze służby oświadczenie składa przed wydaniem rozkazu o zwolnieniu ze służby.
W przypadku złożenia na żądanie w terminie do 14 dni od żądania.
Policjant nie może być członkiem żadnej partii. Fakt przyjęcia do służby powoduje wygaśnięcie mandatu
Policjant jest zobowiązany powiadomić swojego bezpośredniego przełożonego, o co najmniej 3 dniowym wyjeździe z kraju.
Policjant jest zobowiązany poinformować w pisemnym raporcie, drogą służbową przełożonego właściwego w sprawach osobowych o;
-Zmianie lub ustaleniu pisowni nazwiska lub imienia
- zmianie stanu cywilnego
-wszczęciu i zakończeniu postępowania karnego lub postępowania karnego skarbowego przeciwko niemu, małżonkowi lub dzieciom pozostającym na jego utrzymaniu
-ukaraniu za wykroczenie
-utracie uprawnienia lub prawa wykonywania zawodu lub czynności, które pozostają bezpośrednio w związku z zajmowanym stanowiskiem służbowym
- o zmianie miejsca zamieszkania
-urodzeniu się dziecka, przysposobieniu dziecka lub przyjęciu dziecka na wychowanie.
W innych przypadkach przepisy odrębne tak stanowią.
Obowiązek poddania się okresowym badaniom lekarskim
-policjant skierowany na komisje lekarską podległą MSWia w celu określeniu stanu zdrowia oraz ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby jest zobowiązany bez zbędnej zwłoki poddać się badaniom lekarskim zleconym przez komisję lekarską
Policjant jest zobowiązany uprzedzić bezpośredniego przełożonego o niemożności stawienia się do służby lub spóźnienia z przyczyny z góry wiadomej lub możliwej do przewidzenia oraz określić przewidywany czas trwania nieobecności. W przypadkach losowych w razie niestawienia się do służby lub spóźnienia ma obowiązek poinformowania bezpośredniego przełożonego tego samego dnia o przyczynach nieobecności na służbie i przewidywalnym czasie jej trwania lub przyczynie spóźnienia. Jeżeli nie ma możliwości poinformowania o przyczynie nieobecności z powodu przyczyny uniemożliwiającej dopełnienie tego obowiązku o powyższym informuje bezpośredniego przełożonego niezwłocznie po ustaniu przyczyny.
Temat 6: Prawa funkcjonariuszy Policji.
Ochrona prawna policjanta
Ochrona prawno- karna
Ochrona związkowa
Ochrona policjanta- kobiety
Urlopy i zwolnienia z zajęć służbowych
Uposażenia i inne świadczenia pieniężne
Świadczenia rzeczowe
Mieszkania i uprawnienia z nimi związane
Wyróżnienia funkcjonariuszy policji
Ograniczenia niektórych praw policjanta
Ad 1a)
Policjant w związku z pełnieniem działań służby ochrony korzysta z ochrony dla funkcjonariuszy publicznych (art. 222kk)
Ad 1b)
Ochrona związkowa: ochrona osób należących do związku zawodowego oraz samego związku zawodowego.
Zakaz dyskryminacji z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostania poza nim.
Prawo do bezpłatnego urlopu pełniącego funkcję związkową
Prawo do zwolnienia ze służby z zachowaniem wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonywania danej czynności z funkcji związkowej.
Zakaz zwalniania ze służby bez zgody zarządu związku zawodowego funkcjonariusza pełniącego funkcje w zarządzie lub w komisji rewizyjnej.
Zakaz jednostronnej zmiany warunków służby dla pełniących funkcję chyba, że dopuszczają to odrębne przepisy.
Ochrona związku zawodowego polega m. in. na:
Zwolnienie policjanta ze służby z uwagi na ważny interes służby (wymaga) może nastąpić po zasięgnięciu opinii związku zawodowego
W przypadku odwołania od opinii służbowej i powołaniu komisji do jego rozpatrzenia należy powiadomić właściwy organ związku, którego przedstawiciel może brać udział w pracach komisji.
Ad 1c)
Policjantce- kobiecie przysługują uprawnienia wynikające z Kodeksu Pracy
Zakaz zatrudnienia przy pracach szczególnie uciążliwych dla zdrowia.
Zakaz zatrudnienia w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, oraz delegowania poza stałe miejsce pracy kobiet w ciąży.
Obowiązek przeniesienia kobiety w ciąży do innej pracy w uzasadnionych przypadkach.
Urlop macierzyński i wychowawczy.
Zasiłek porodowy, przerwy na karmienie.
Zwolnienie z pracy kobiety w ciąży na badania lekarskie.
2 dni na opiekę na dziecko zdrowe.
Ad 2)
Zwolnienia z zajęć służbowych.
Policjantowi przysługuje zwolnienie od zajęć (zadań) służbowych w razie konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
Dzieckiem w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły.
Porodu lub choroby małżonka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli uniemożliwiona jest opieka tej osoby.
Pobytu małżonka policjanta opiekującego się dzieckiem w zamkniętym zakładzie opieki zdrowotnej.
Chorym dzieckiem do ukończenia 14 lat.
Innym chorym członkiem rodziny
Zwolnienie przysługuje na czas niezbędny do sprawowania osobistej opieki, nie dłuższy jednak niż 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi i 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka ta jest sprawowana nad innym chorym członkiem rodziny.
Łączny okres zwolnienia z zajęć służbowych w przypadku konieczności osobistego sprawowania opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny nie może przekroczyć 60 dni.
Podstawą udzielenia zwolnienia z zajęć służbowych poza zamknięciem żłobka, przedszkola i szkoły jest zaświadczenie lekarskie o konieczności sprawowania opieki.
Policjantowi oddającemu honorowo krew przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi oraz na czas niezbędny do przeprowadzenia zleconych przez stację krwiodawstwa badań, jeżeli nie mogą byś one wykonane w czasie wolnym od służby.
Policjantowi kobiecie wychowującej przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku zwolnienie od zajęć służbowych w wymiarze 2 dni.
Policjanta zwalnia się z zajęć służbowych w przypadku wezwania do stawienia się przed WKU, Policję, prokuraturę, organem prowadzącym postępowania administracyjne, sądowe lub w sprawie o wykroczenie w charakterze strony lub świadka.
Policjantowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe i wykształcenie ogólne poza jednostkami organizacyjnymi policji na podstawie skierowania przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych z części dnia służby nieprzekraczające 5 godzin tygodniowo, jeżeli czas służby nie pozwala na punktualne przybycie na zajęcia.
Policjantowi przysługuje prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni roboczych. Prawo do pierwszego urlopu policjant uzyskuje z upływem 6 miesięcy służby w wymiarze polowy urlopu przysługującego po pierwszym roku (13 dni). W pełnym wymiarze uzyskuje po roku służby.
Inne urlopy przysługujące policjantowi:
Urlop dodatkowy- przysługuje coroczny i płatny, z tytułu osiągnięcia określonego stażu służby wynosi:
5 dni roboczych po 15 latach służby
9 dni roboczych po 20 latach służby
13 dni po 25 latach służby
Przysługuje również z tytułu osiągnięcia określonego wieku i co najmniej 10-letniego stażu służby i wynosi:
5 dni roboczych po ukończeniu 40 lat życia
9 dni roboczych po ukończeniu 45 lat życia
13 dni roboczych po ukończeniu 55 lat życia
Urlop dodatkowy przysługuje również Policjantom, którzy pełnią służbę w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia i wynosi:
5 dni roboczych, jeżeli służba wykonywana jest:
W pomieszczeniach pozbawionych stałego naturalnego oświetlenia
W warunkach narażenia na promieniowanie UV lub podczerwień
W warunkach narażenia na wibrację ogólną
Powyżej 25oC, poniżej 10oC
9 dni roboczych, jeżeli służba wykonywana jest:
W pomieszczeniach zlokalizowanych poniżej poziomu otaczającego terenu
W warunkach narażenia na hałas
W warunkach ręcznego kierowania ruchem na skrzyżowaniach i w ciągach komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu
W warunkach ciężkiej pracy fizycznej
13 dni roboczych, jeżeli służba wykonywana jest:
W warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące
Przy fizycznym zwalczaniu terroryzmu (AT,CBŚ)
Pod ziemią
Urlop okolicznościowy może zostać przydzielony z tytułu:
Przeniesienia służbowego
W przypadku przeniesienia z urzędu w wymiarze od 3 do 5 dni
Podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego
W wymiarze 28 dni na każdym roku studiów, 21 dni na ostatnim roku studiów na napisanie pracy dyplomowej.
Z powodu ważnych spraw rodzinnych i osobistych.
Do 5 dni.
Przysługuje również w wymiarze
2 dni w razie zawarcia związki małżeńskiego przez policjanta, urodzenia się dziecka Policjantowi, zgonu i pogrzebu małżonka, dziecka, ojca, matki (ojczyma lub macochy).
1 dzień w razie zawarcia związku małżeńskiego przez dziecko policjanta, zgonu i pogrzebu siostry, brata, teściowej, teścia, babci, dziadka, oraz innej osoby pozostającej na utrzymaniu policjanta albo pod jego bezpośrednią opieką.
Inne urlopy- policjantowi w służbie stałej można udzielić płatnego urlopy zdrowotnego w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo 6 miesięcy a w okresie całej służby 18 miesięcy.
Urlopu zdrowotnego udziela się na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej.
Urlop bezpłatny- może być udzielony w wymiarze 12 miesięcy (na wniosek policjanta, jeżeli nie zakłóci to toku służby)
Ad 3)
Uposażenie składa się z :
Uposażenia zasadniczego
Wysokość uposażenia zasadniczego jest uzależniona od grupy zaszeregowania stanowiska służbowego oraz od posiadanej wysługi lat.
Grupy zaszeregowania <kwota bazowa x wskaźnik grupy zaszeregowania>
Dodatków do uposażenia.
Temat 7: System emerytalno- rentowy funkcjonariuszy policji oraz świadczenia odszkodowawcze.
Zaopatrzenie emerytalne funkcjonariuszy policji i ich rodzin
Emerytura policyjna
Policyjna renta rodzinna
Renta inwalidzka
Wysokość renty
Tryb orzekania o inwalidztwie
Świadczenia odszkodowawcze
Literatura
Ustawa z dnia 18 lutego 1994r o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, ABW, AW służby kontrwywiadu wojskowego, SWW, CBA, SG, BOR, PSP, SW oraz ich rodzin.
Tekst jednolity z 2004 Dz.U 8 poz 67 ze zmianami.
Ustawa z dnia 16 grudnia 1972r o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadku i chorób pozostających w związku ze służbą w policji Dz.U 53 poz. 345 ze zmianami.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 18 października 2004r w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy polici, ABW, CBA, SG, BOR, PSP oraz ich rodzin Dz.U 239 poz.2404 ze zmianami
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 stycznia 1995r w sprawie zasad orzekania o inwalidztwie funkcjonariuszy policji, urzędu ochrony państwa, SG, PSP, SW, emerytów i rencistów policyjnych, tryb postępowania i właściwości komisji lekarskich w tych sprawach, sposobu przeprowadzenia kontroli badań lekarskich oraz wzywania inwalidów na te badania. Dz.U nr 8 poz 41 ze zmianami
Rozporządzenie MSWiA z 10 października 2011 w sprawie trybu ustalania okoliczności i przyczyn wypadków pozostających w związku z pełnieniem służby w Policji. Dz.U 243 poz 1453
Policjant po 15 latach służby nabywa prawo do emerytury policyjnej. Natomiast policjant który stał się inwalidą jest uprawniony do policyjnej renty inwalidzkiej. Członkowie rodzin po zmarłym policjancie są uprawnieni do renty policyjnej.
Za członków rodzin policjanta uprawnionych do świadczeń emerytaln-rentowych uważa się małżonka i dzieci. Za dzieci uważa się dzieci własne, dzieci małżonka, dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie, które:
Nie ukończyły 18 roku życia, a w razie uczęszczania do szkoły 24 lub 25, jeżeli odbywają studia w szkole wyższej, a ukończenie 24 lat przypada na ostatni przedostatni rok studiów albo po drugie stały się inwalidami pierwszej lub drugiej grupy przed osiągnięciem w/w wieku
Funkcjonariuszom policji zwolnionym ze służby przysługuje z budżetu państwa zaopatrzenie emerytalne z tytułu wysługi lat lub w razie całkowitej niezdolności do służby, a członkom ich rodzin w razie śmierci żywiciela.
W ramach zaopatrzenia emerytalnego przysługują na zasadach określonych w ustawie
Świadczenia pieniężne
Emerytura policyjna
Policyjna renta inwalidzka
Policyjna renta rodzinna
Dodatki do emerytury lub renty
Zasiłek pogrzebowy
Inne świadczenia i uprawnienia
Świadczenia lecznicze
Świadczenia socjalne
Prawo do lokalu mieszkalnego albo w pomocy w budownictwie mieszkaniowym
Emerytem policyjnym jest funkcjonariusz zwolniony ze służby w policji, który ma ustalone prawo do emerytury policyjnej.
Rencistą policyjnym jest funkcjonariusz zwolniony ze służby w policji, który ma ustalone prawo do policyjnej renty inwalidzkiej.
Podstawę wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej stanowi uposażenie należne funkcjonariuszowi na ostatnio zajmowanym stanowisku.
Funkcjonariuszom oraz członkom rodzin, po zmarłych funkcjonariuszach, jeżeli osoby te w skutek szczególnych okoliczności nie nabyły prawa do zaopatrzenia emerytalnego przewidzianego w ustawie odpowiednio Ministrowie (w przypadku policji- Minister Spraw Wewnętrznych). Mogą przyznać w drodze wyjątku zaopatrzenie emerytalne w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.
Natomiast członkom rodzin pozostałych po osobach, którym przyznano emeryturę lub rentę inwalidzką przez odpowiedniego Ministra, organ emerytalny przyznaje rentę rodzinną na ich wniosek, jeżeli spełniają warunki określone w ustawie.
Prawo do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy nie przysługuje funkcjonariuszowi, który został skazany prawomocnym wyrokiem sądu, za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigany z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu uzyskania korzyści majątkowej lub osobistej albo za przestępstwo określone w artykule 258kk., wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, które zostało popełnione przed zwolnieniem ze służby. Natomiast skazanie emeryta lub rencisty prawomocnym wyrokiem sądu za w/w przestępstwa w w/w okolicznościach powoduje utratę prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy.
Emerytura policyjna przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia posiada 15 lat służby w policji.
Jako równorzędne ze służbą w policji traktuje się:
Okresy służby w charakterze funkcjonariusza urzędu ochrony państwa
Okresy służby w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa
Służbę wojskową uwzględnianą przy ustalaniu prawa do emerytury wojskowej
Okresy służby w charakterze funkcjonariusza Służby Ochrony Kolei, jeżeli funkcjonariusz przeszedł bezpośrednio do służby w milicji obywatelskiej lub w służbie więziennej do dn. 1.04.1955 roku
Okresy zatrudnienia lub służby w zawodowych jednostkach ochrony przeciwpożarowej i nauki w szkołach pożarniczych w charakterze członka korpusu technicznego pożarnictwa, a także funkcjonariusza pożarnictwa w terminie do dn. 31.01.1992
Przepisów tych nie stosuje się do służby w latach 1944-1956 w charakterze funkcjonariusza organów bezpieczeństwa państwa, porządku i bezpieczeństwa publicznego, jeżeli przy wykonywaniu czynności służbowych funkcjonariusz, popełnił przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości lub naruszające dobra osobiste obywatela i za to został zwolniony dyscyplinarnie, umorzono wobec niego postępowanie karne za względu na znikomy lub nieznaczny stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu, lub został skazany za winy umyślnej prawomocnym wyrokiem sądu.
Emerytura dla funkcjonariusz, który pozostawał w służbie przed dniem 02.01.1999 roku wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta o
2,6% podstawy wymiaru za każdy dalszy rok służby
2,6% podstawy wymiaru za każdy rok okresów spadkowych poprzedzających służbę, nie więcej jednak niż za 3 lata
1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów spadkowych ponad 3 letni okres składkowy poprzedzający służbę
0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych poprzedzających służbę.
Emerytura podwyższa się o
2% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio w charakterze nurków i płetwonurków oraz w zwalczaniu fizycznym terroryzmu.
1% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio
W składzie personelu latającego w samolotach i śmigłowcach
W składzie załóg nawodnych jednostek pływających
W charakterze skoczków spadochronowych i saperów
W służbie wywiadowczej za granicą
0,5% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej w warunkach szczególnie zagrażających życiu i zdrowiu.
Emerytura podwyższa się o 15% podstawy wymiaru emerytowi, którego inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą.
Kwota emerytury bez uwzględnienia dodatków zasiłku i świadczeń pieniężnych nie może przekroczyć 75% podstawy wymiaru emerytury.
W przypadku zwiększenia emerytury z powodów jw. kwota emerytury nie może przekroczyć 80% podstawy wymiaru emerytury.
Renta inwalidzka przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który stał się inwalidą w skutek stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu:
W czasie pełnienia służby
W ciągu 18 miesięcy po zwolnieniu ze służby,
Jeżeli inwalidztwo jest następstwem urazów doznanych w czasie pełnienia służby lub chorób powstałych w tym czasie
W ciągu 3 lat po zwolnieniu ze służby, jeżeli inwalidztwo jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem służby albo choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami i warunkami służby.
Ustala się 3 grupy inwalidztwa funkcjonariuszy całkowicie niezdolnych do służby.
Pierwsza grupa obejmuje całkowicie niezdolnych do pracy
Druga grupa obejmuje częściowo nie zdolnych do pracy
Trzecia grupa obejmuje zdolnych do pracy
Inwalidztwo pozostaje w związku ze służba, gdy powstało w skutek:
Zranienia, kontuzji lub innych obrażeń doznanych w czasie wykonywania obowiązków służbowych
Wypadków pozostających w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych
Chorób zakaźnych panujących w miejscu (chwilowego) służbowego pobytu funkcjonariusza
Chorób powstałych w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby
Chorób i schorzeń, które istniały przed przyjęciem do służby, lecz uległy pogorszeniu lub ujawniły się w czasie trwania służby w skutek szczególnych właściwości lub warunków służby na określonych stanowiskach.
Inwalidztwo nie pozostaje w związku ze służbą, jeżeli:
Powstało z innych przyczyn
Jest następstwem wypadku lub choroby, której wyłączną przyczyną było udowodnione przez jednostkę organizacyjną właściwego resortu umyślne lub rażące, niedbałe działanie albo zaniechanie funkcjonariusza naruszające obowiązujące przepisy (BHP) lub rozkazy, jeżeli jego przełożeni zapewnili mu właściwe warunki i sprawowali w sposób właściwy nadzór nad (nieprzestrzeganiem) ich przestrzeganiem a funkcjonariusz posiadał potrzebne umiejętności do wykonywania określonych czynności i był należycie przeszkolony w zakresie ich znajomości.
Jeżeli inwalidztwo jest następstwem wypadku, którego wyłączną przyczyną było zachowanie się funkcjonariusza spowodowane nadużyciem alkoholu.
Zranienie, kontuzja obrażenia lub choroba zostały spowodowanie przez funkcjonariusza rozmyślnie.
Komisje lekarskie podległe MSW orzekają o inwalidztwie funkcjonariuszy-emerytów i rencistów, braku związku albo związku inwalidztwa ze służbą oraz związku albo braku związku śmierci ze służbą. Orzekają również o niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji funkcjonariuszy oraz o zdolności do służby emerytów i rencistów o inwalidztwie. Komisje lekarskie orzekają o formie orzeczenia. Od orzeczenia komisji lekarskiej zainteresowanemu przysługuje odwołanie do komisji lekarskiej wyższego stopnia w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.
Renta inwalidzka wynosi dla inwalidów zaliczonych do
1 grupy - 80% podstawy wymiaru
2 grupy- 70% podstawy wymiaru
3 grupy- 40% podstawy wymiaru
Rentę inwalidzką zwiększa się o 10% podstawy wymiaru inwalidom, których inwalidztwo powstało w skutek wypadku pozostającego w związku ze służbą, lub w skutek, choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami z tytułu, których przysługują świadczenia odszkodowawcze.
Temat 8. Odpowiedzialność funkcjonariuszy Policji
Istota odpowiedzialności policjantów
Odpowiedzialność karna:
Za przestępstwa
Za wykroczenia
Odpowiedzialność dyscyplinarna policjantów:
Pojęcie deliktu dyscyplinarnego
Zasady prowadzenia postępowań dyscyplinarnych
Uczestnicy postępowania dyscyplinarnego
Pozycja obwinionego w postępowaniu dyscyplinarnym
Przebieg postępowania dyscyplinarnego
Kary dyscyplinarne i ich wpływ na decyzje wynikające ze stosunku służbowego
Odpowiedzialność majątkowa:
Zasady odpowiedzialności majątkowej policjantów
Odpowiedzialność majątkowa policjantów za szkody wyrządzone w mieniu powierzonym
Zasady odpowiedzialności wspólnej policjantów
Odpowiedzialność regresowa policjantów
Dochodzenie roszczeń o odszkodowanie
związku z postępowaniem dyscyplinarnym
ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI W OBECNYM STANIE PRAWNYM:
Policjant odpowiada dyscyplinarnie za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu dyscypliny służbowej lub nieprzestrzeganiu zasad etyki zawodowej.
Naruszeniem dyscypliny służbowej jest w szczególności:
Odmowa wykonania albo niewykonanie rozkazu lub polecenia przełożonego, względnie organu uprawnionego do podstaw ustawy
Zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób nieprawidłowy.
Niedopełnienie obowiązków służbowych albo przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawnych.
Wprowadzenie w błąd przełożonego lub innego policjanta, jeżeli spowodowało to lub mogło spowodować szkodę służbie, policjantowi lub innej osobie.
Postąpienia przełożonego w sposób przyczyniający się do rozluźnienia dyscypliny służbowej w podległej jednostce organizacyjnej lub w komórce organizacyjnej Policji.
Stawienie się do służby w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka oraz spożywanie alkoholu lub podobnie działającego środka w czasie służby albo w obiektach lub na terenach zajmowanych przez Policję.
Utrata służbowej broni palnej, amunicji lub legitymacji służbowej.
Utrata przedmiotu stanowiącego wyposażenie służbowe, którego wykorzystanie przez osoby nieuprawnione wyrządziło szkodę obywateli lub stworzyło zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa powszechnego.
Utrata dokumentu zawierającego informacje stanowiące tajemnicę państwową lub służbową.
Czyn stanowiący przewinienie dyscyplinarne, wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej.
Zarządzenie KGP z dnia 31.12.2003r. zasady etyki zawodowej policjanta.
W przypadku przewinienia dyscyplinarnego mniejszej wagi przełożony dyscyplinarnie może odstąpić od wszczęcia postępowania i przeprowadzić ze sprawcą przewinienie dyscyplinarne udokumentowaną w formie notatki rozmowę dyscyplinującą.
Przewinienie dyscyplinarne jest zawinione (świadome) wtedy, gdy policjant:
Ma zamiar jego popełnienia, to jest chce je popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi
Nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość taką przewidywał albo mógł i powinien przewidzieć.
Policjant odpowiada dyscyplinarnie, jeżeli popełnia przewinienie dyscyplinarne sam albo wspólnie lub w porozumieniu z inną osobą, a także w przypadku, gdy kieruje popełnieniem przez innego policjanta przewinienia dyscyplinarnego.
Policjant odpowiada dyscyplinarnie także w przypadku, gdy nakłania innego policjanta do popełnienia przewinienia dyscyplinarnego albo ułatwia jego popełnienie.
UCZESTNICY POSTEPOWANIA DYSCYPLINARNEGO:
Przełożony dyscyplinarny (Komendant)
Obwiniony
Rzecznik dyscyplinarny
Pokrzywdzony
Inni uczestnicy komisji odwoławczych, organy związków zawodowych, świadkowie, biegli
KATALOG KAR - ZAMKNIĘTY:
Nagana
ZOWMP areszt (areszt izolacyjny, oddział dyscyplinarny dla kadry)
Ostrzeżenie o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku
Wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe
Obniżenie stopnia
Wydalenie ze służby
Kary te wymierza przełożony dyscyplinarny.
Kara nagany- oznacza wytknięcie ukaranemu przez przełożonego dyscyplinarnego właściwego postępowania.
Kara opuszczenia wyznaczonego miejsca przebywania- oznacza zakaz opuszczania wyznaczonego miejsca przebywania przez ukaranego pełniącego służbę w systemie skoszarowanym na okres od 3 do 14 dni.
Kara ostrzeżenia o niepełnej przydatności na zajmowanym stanowisku- oznacza wytknięcie ukaranego niewłaściwego postępowania i uprzedzenie go, że jeżeli ponownie popełni przewinienie dyscyplinarne, może zostać wyznaczony na niższe stanowisko służbowe w trybie dyscyplinarnym lub ukarany surowszą karą dyscyplinarną.
Kara wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe- oznacza odwołanie lub zezwolenie z dotychczas zajmowanego stanowiska służbowego i powołanie lub mianowanie na stanowisko służbowe niższe od dotychczas zajmowanego. Przed zatarciem kary wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe policjanta nie można powołać lub mianować na wyższe stanowisko służbowe.
Kara obniżenia stopnia- oznacza obniżenie posiadanego stopnia policyjnego. Karę obniżenia stopnia można wymierzyć tylko obok kary wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe lub kary wydalenia ze służby.
Kara wydalenia ze służby- oznacza zwolnienie ze służby w Policji.
Za popełnione przewinienie dyscyplinarne można wymierzyć tylko jedną karę dyscyplinarna.
Za popełnienie kilku przewinień dyscyplinarnych można wymierzyć jedną karę dyscyplinarną, odpowiednio surowszą
WYŻSZYMI PRZEŁOŻONYMI DYSCYPLINARNYMI SĄ:
Komendant wojewódzki Policji- w stosunku do komendanta powiatowego Policji
Komendant Stołeczny Policji w stosunku do komendanta powiatowego (miejskiego) i rejonowego Policji
Komendant Główny Policji w stosunku do:
Komendanta wojewódzkiego Policji
Komendanta Stołecznego Policji
Komendanta szkoły policyjnej
Dowódcy Kontyngentu Policyjnego
PRZEŁOŻONY. WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA DYSCYPLINARNEGO PROWADZONE JEST:
Z własnej inicjatywy
Na wniosek bezpośredniego przełożonego policjanta
Na polecenie wyższego przełożonego
Na żądanie sądu lub prokuratora
Na wniosek pokrzywdzonego
Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się po upływie 90 dni od dnia powzięcia przez przełożonego dyscyplinarnej wiadomości o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego.
Kary dyscyplinarnej nie można wymierzać po upływie roku od dnia popełnienia przewinienia dyscyplinarnego. Zawieszenie postępowania dyscyplinarnego wstrzymuje bieg tego terminu.
Postępowanie dyscyplinarne
Policjant odpowiada dyscyplinarnie za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu dyscypliny służbowej lub nieprzestrzeganiu zasad etyki zawodowej
Naruszenie dyscypliny służbowej stanowi czyn policjanta polegający na zawinionym przekroczeniu uprawnień lub niewykonaniu obowiązków wynikających z przepisów prawa lub rozkazów i poleceń wydanych przez przełożonych uprawnionych na podstawie tych przepisów.
Kwalifikowanie czynu jako naruszenia dyscypliny służbowej
Czyn policjanta
Czyn zawiniony
Czyn popełniony w czasie służby lub w związku z wykonywaniem czynności służbowych
Czyn polegający na przekroczeniu uprawnień lub niewykonaniu obowiązków wynikających z przepisów prawa lub rozkazów i poleceń wydanych przez przełożonych
Zawinienie
winę sprawcy ustala się wtedy, gdy można mu zarzucić, że w czasie swego bezprawnego, karalnego i karygodnego czynu nie dał posłuchu normie prawnej, chociaż można było podporządkowania się normie prawnej od sprawcy wymagać.
1. Naruszenie dyscypliny służbowej z art. 132 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 ze zm.), może mieć charakter umyślny (z zamiarem bezpośrednim, bądź ewentualnym) lub nieumyślny, zaś w obu tych przypadkach przełożony dyscyplinarny jest zobowiązany ustalić w sposób bezsporny rodzaj zawinienia. Dopiero takie ustalenia mogą skutkować przypisaniem funkcjonariuszowi policji konkretnego przewinienia dyscyplinarnego, a w konsekwencji ewentualnym wymierzeniem kary dyscyplinarnej. Do powyższego zobowiązuje go przepis art. 135 g ust. 1 ustawy, zgodnie z którym przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny są obowiązani badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego, a niedające się usunąć wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść obwinionego (art. 135g ust. 2 in fine) wyrok NSA (N) z 2008-05-28 I OSK 871/07
Kwalifikując czyny zarzucane funkcjonariuszowi Policji na podstawie art. 132 ustawy o Policji (t.j. Dz.U. 2007 r. Nr 43, poz. 277), organ orzekający winien w szczególności wyjaśnić i rozważyć przesłanki zawinienia wskazane w art. 132a ustawy, jako że warunkują one nie tylko kwestię odpowiedzialności. Nie wystarczy bowiem, że wystąpi naruszenie dyscypliny - musi być ono także zawinione. wyrok WSA Gliwice z 2007-02-06 IV SA/Gl 392/06
W postępowaniu dyscyplinarnym prowadzonym w stosunku do policjanta organ badając czy nastąpiło naruszenie przez policjanta reguł ostrożności (wina nieumyślna) powinien zastosować interpretację winy nieumyślnej przyjętą na potrzeby art. 9 § 2 Kodeksu karnego. Rozpatrując zatem naruszenie przez policjanta reguł ostrożności jako standardów zachowania należy mieć na względzie trzy elementy: kwalifikacje podmiotu, właściwości narzędzia, którym się posługuje oraz sposób wykonywania czynności . Badając winę policjanta organ powinien odpowiedzieć sobie na pytanie, czy na podstawie tych trzech wyżej wymienionych elementów policjant mógł i powinien przewidzieć, iż popełnia czyn, który może skutkować odpowiedzialnością dyscyplinarną. wyrok WSA Warszawa z 2006-10-04 II SA/Wa 908/06
Uznanie funkcjonariusza policji winnym w postępowaniu dyscyplinarnym wymagało wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności i przyczyn popełnienia przewinienia lub naruszenia dyscypliny służbowej oraz wykazania na czym polega zawinione niewykonanie obowiązków. wyrok WSA Białystok z 2004-02-05 SA/Bk 604/03
Przepisy prawa jako podstawa do pociągnięcia do odpowiedzialności
Prawo powszechnie obowiązujące regulujące obowiązki policjanta i jego uprawnienia związane z wykonywaniem czynności służbowych
Prawo wewnętrzne regulujące obowiązki policjanta w związku z pełnieniem służby, obowiązki ogólne oraz sposób wykonywania czynności służbowych
Decyzja wymierzająca policjantowi karę dyscyplinarną za niedopełnienie obowiązków służbowych powinna wskazywać konkretne uchybienia, które ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. 2002 Nr 7, poz. 58 ze zm.) nazywa niedopełnieniem obowiązków służbowych. Niedopełnienie obowiązków służbowych to niewykonanie pewnych, właściwych czynności. Organy zatem powinny wskazać czynności, które winny, choć nie zostały wykonane i ewentualnie przepisy, które nakazywały określone zachowanie. Niewykonanie obowiązków służbowych to jedna z przesłanek warunkujących odpowiedzialność dyscyplinarną policjanta, o której stanowi art. 132 ustawy o Policji. wyrok WSA Wrocław z 2007-08-14 IV SA/Wr 244/07
Policjantowi można zarzucić naruszenie dyscypliny służbowej polegającej na zaniechaniu określonych czynności tylko wówczas, gdy taki obowiązek bezspornie spoczywał na danym funkcjonariuszu. wyrok WSA Warszawa z 2005-12-14 II SA/Wa 1696/05
Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdza, że organy administracyjne obu instancji nie tylko nie wykazały w żaden sposób, aby skarżący swym działaniem dopuścił się naruszenia dyscypliny służbowej określonej w art. 132 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy o Policji, czyli aby zaniechał jakiejkolwiek czynności służbowej, albo wykonał ją w sposób nieprawidłowy, nie dopełnił obowiązków służbowych lub przekroczył uprawnienie określone w przepisach prawa, ale w swych zarzutach w stosunku do skarżącego oparły się zamiast na konkretnych przepisach prawa - na poglądach i opiniach różnych osób, co jest w postępowaniu dyscyplinarnym, ściśle określonym ustawowo całkowicie niedopuszczalne. W dodatku organy opierając się na takich poglądach i opiniach same wykazały się rażącą nieznajomością obowiązujących przepisów wszczynając, prowadząc i wydając orzeczenia uznające winę policjanta W. J., postępującego w swojej pracy nie tylko rozsądnie (eliminując nadmierne, niczemu i nikomu nie służące obciążenia podległych mu policjantów), ale całkowicie zgodnie z obowiązującym prawem. III SA/Kr 1233/08
§ 20. 1. Kierownik komórki organizacyjnej właściwej w sprawach osobowych lub upoważniona przez niego osoba zapoznaje policjanta nowo przyjętego do służby z przepisami określającymi prawa i obowiązki oraz odpowiedzialność dyscyplinarną policjantów, a także przepisami w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów.
2. Kierownik jednostki organizacyjnej lub upoważniony przez niego kierownik komórki organizacyjnej miejsca pełnienia służby policjanta zapoznaje go z przepisami regulującymi sposób pełnienia służby.
3. Policjant potwierdza fakt zapoznania się z przepisami, o których mowa w ust. 1 i 2, czytelnym podpisem oraz datą. Potwierdzenie włącza się do akt osobowych policjanta.
Naruszeniem dyscypliny służbowej jest w szczególności:
1) odmowa wykonania albo niewykonanie rozkazu lub polecenia przełożonego, względnie organu uprawnionego na podstawie ustawy do wydawania poleceń policjantom, z wyłączeniem rozkazów i poleceń, o których mowa w art. 58 ust. 2;
2) zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób nieprawidłowy;
3) niedopełnienie obowiązków służbowych albo przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawa;
4) wprowadzenie w błąd przełożonego lub innego policjanta, jeżeli spowodowało to lub mogło spowodować szkodę służbie, policjantowi lub innej osobie;
5) postępowanie przełożonego w sposób przyczyniający się do rozluźnienia dyscypliny służbowej w podległej jednostce organizacyjnej lub komórce organizacyjnej Policji;
6) stawienie się do służby w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka oraz spożywanie alkoholu lub podobnie działającego środka w czasie służby albo w obiektach lub na terenach zajmowanych przez Policję;
7) utrata służbowej broni palnej, amunicji lub legitymacji służbowej;
8) utrata przedmiotu stanowiącego wyposażenie służbowe, którego wykorzystanie przez osoby nieuprawnione wyrządziło szkodę obywatelowi lub stworzyło zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa powszechnego;
9) utrata dokumentu zawierającego informacje stanowiące tajemnicę państwową lub służbową.
Czyn stanowiący przewinienie dyscyplinarne, wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej
Jeżeli zatem postępowanie dyscyplinarne prowadzone jest jedynie z uwagi na uzasadnione przypuszczenie popełnienia przez policjanta przestępstwa, to wynik tego postępowania jest zależny od wyniku prowadzonego postępowania karnego. Tak więc, jeżeli skarżący nie naruszył dyscypliny służbowej i nie był uznany w postępowaniu karnym winnym popełnienia przestępstwa i wykroczenia, to nieprawidłowe było ze strony organu w stosunku do skarżącego ukaranie go karą dyscyplinarną wydalenia ze służby. II SA/Wa 1166/05
Postępowanie dyscyplinarne jest postępowaniem samodzielnym i niezależnym od postępowania karnego, a funkcjonariusz Policji podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej. Ta dwutorowość obu postępowań oznacza, iż w toku każdego z nich konieczne jest czynienie własnych ustaleń oraz ich własnej oceny. Niedopuszczalne jest ograniczenie postępowania dowodowego prowadzonego przez organ administracji publicznej do dowodów zgromadzonych w innym, odrębnym postępowaniu. II SA 1561/03
W przypadku czynu stanowiącego przewinienie dyscyplinarne, wypełniającego jednocześnie znamiona wykroczenia, w przypadku mniejszej wagi lub ukarania grzywną, przełożony dyscyplinarny może nie wszczynać postępowania dyscyplinarnego, a wszczęte umorzyć.
W przypadku czynu stanowiącego przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi przełożony dyscyplinarny może odstąpić od wszczęcia postępowania i przeprowadzić ze sprawcą przewinienia dyscyplinarnego udokumentowaną w formie notatki rozmowę dyscyplinującą.
Notatkę, włącza się do akt osobowych na okres roku.
Warunki przeprowadzenia rozmowy dyscyplinującej
Czyn ma charakter przewinienia dyscyplinarnego
Czyn jest oczywisty co do „zarzucalności”
Osoba sprawcy jest ustalona
Zachodzi przypadek mniejszej wagi
Przypadek mniejszej wagi
Ocena okoliczności wpływających na wymiar kary, nieumyślność popełnienia przewinienia, okoliczności popełnienia czynu, osobowość sprawcy, jego motywacji, właściwości i warunków osobistych, skutków przewinienia dla służby, etc.
Rola przełożonego w postępowaniu dyscyplinarnym
Przełożonym dyscyplinarnym jest przełożony, o którym mowa w art. 32 ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Taką samą władzę dyscyplinarną posiada policjant, któremu powierzono pełnienie obowiązków na stanowisku służbowym, o którym mowa w art. 32 ust. 1.
Przełożony dyscyplinarny może w formie pisemnej upoważnić swoich zastępców lub innych policjantów z kierowanej przez niego jednostki organizacyjnej Policji do załatwiania spraw dyscyplinarnych w jego imieniu w ustalonym zakresie.
Upoważnienie do załatwiania spraw dyscyplinarnych musi zawierać:
- Podstawę prawną ( art. 133 ust 6 UoP)
Wskazanie osób upoważnionych
Zakres upoważnienia
Upoważnienie winno zawierać również określenie terminu jego ważności, a przynajmniej wskazanie, od kiedy obowiązuje ( data).
Podpis przełożonego dyscyplinarnego
Czynności wyjaśniające
Jeżeli zachodzą wątpliwości co do popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, jego kwalifikacji prawnej albo tożsamości sprawcy, przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego przełożony dyscyplinarny zleca przeprowadzenie czynności wyjaśniających. Czynności te należy ukończyć w terminie 30 dni.
Przełożony dyscyplinarny, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie popełnienia przez policjanta przewinienia dyscyplinarnego:
1) wszczyna postępowanie dyscyplinarne:
a) z własnej inicjatywy,
b) na wniosek bezpośredniego przełożonego policjanta,
c) na polecenie wyższego przełożonego,
d) na żądanie sądu lub prokuratora;
2) może wszcząć postępowanie dyscyplinarne na wniosek pokrzywdzonego
Uzasadnione przypuszczenie popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, to sytuacja, zawierająca taki zestaw okoliczności, który stwarza subiektywny osąd przełożonego dyscyplinarnego, że rzeczywiście dany funkcjonariusz dopuścił się określonego przewinienia dyscyplinarnego. wyrok NSA (N) z 2008-04-10 I OSK 618/07
Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się, a wszczęte umarza:
1) jeżeli czynności wyjaśniające nie potwierdziły zaistnienia przewinienia dyscyplinarnego;
2) po upływie terminów przedawnienia wszczęcia i karalności czynu;
3) w razie śmierci policjanta;
4) jeżeli w tej samej sprawie zapadło prawomocne orzeczenie dyscyplinarne lub toczy się postępowanie dyscyplinarne
Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się po upływie 90 dni od dnia powzięcia przez przełożonego dyscyplinarnego wiadomości o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego.
1. Przepis art. 135 ust. 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. Nr 7, poz. 58 ze zm.) jest niewątpliwie normą o charakterze gwarancyjnym dla policjanta, w związku z tym nie może być ona interpretowana w sposób rozszerzający, na niekorzyść tego funkcjonariusza.
2. Bieg terminu z art. 135 ustawy o Policji ustawodawca powiązał z "powzięciem wiadomości o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego", a zatem początkową datę biegu terminu wyznacza dzień uzyskania informacji o takim działaniu policjanta, które stanowi naruszenie dyscypliny w rozumieniu ustawy o Policji. Chodzi tu przy tym o powzięcie przedmiotowej wiadomości po raz pierwszy przez przełożonego dyscyplinarnego. wyrok NSA (N) z 2007-09-14 I OSK 1786/06
Datą powzięcia przez przełożonego dyscyplinarnego wiadomości o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego jest dzień, w którym zapoznał się on ze sporządzoną przez policjanta notatką służbową, z której wynikało popełnienie tego przewinienia i od tego dnia należy obliczać przewidziany w przepisie art. 135 ust. 3 ustawy o Policji 90 - dniowy termin, po upływie którego postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się. wyrok WSA Warszawa z 2007-01-25 II SA/Wa 2034/06
Późniejsze uzyskanie od innych organów informacji o zakwalifikowaniu określonego zachowania policjanta jako przestępstwa, nie powoduje przedłużenia omawianego terminu ani też rozpoczęcia na nowo jego biegu. Postępowanie dyscyplinarne jest postępowaniem samodzielnym i odrębnym od postępowania karnego. O tym, czy określone zachowanie policjanta uzasadnia pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej decyduje wyłącznie właściwy przełożony dyscyplinarny. Ma on 90 dni na wydanie postanowienia o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego. Zdaniem ustawodawcy okres ten jest wystarczający na ewentualne podjęcie czynności sprawdzających, a ponadto ustalenie, czy zachodzi uzasadnione przypuszczenie popełnienia przez policjanta określonego przewinienia dyscyplinarnego, a tym samym rozstrzygnięcie kwestii zasadności wszczęcia w danej sprawie przedmiotowego postępowania. II SA/Wa 2034/06
Za dzień powzięcia przez przełożonego dyscyplinarnego wiadomości o popełnieniu przez policjanta przewinienia dyscyplinarnego nie może być uznany dzień otrzymania anonimów wskazujących na popełnienie przestępstwa. wyrok NSA z 2002-11-13 II SA 1963/02
Kary dyscyplinarnej nie można wymierzyć po upływie roku od dnia popełnienia przewinienia dyscyplinarnego. Zawieszenie postępowania dyscyplinarnego wstrzymuje bieg tego terminu.
Jeżeli przewinieniem dyscyplinarnym jest czyn zawierający jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, upływ terminu określonego w ust. 4 nie może nastąpić wcześniej niż terminów przedawnienia karalności tych przestępstw lub wykroczeń.
Przełożony dyscyplinarny podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym, jeżeli:
1) sprawa dotyczy go bezpośrednio;
2) jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym obwinionego lub osoby przez niego pokrzywdzonej w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania karnego;
3) był świadkiem czynu;
4) między nim a obwinionym lub osobą pokrzywdzoną przez obwinionego zachodzi stosunek osobisty mogący wywołać wątpliwości co do jego bezstronności.
Przełożonego dyscyplinarnego można wyłączyć od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym także z innych uzasadnionych przyczyn.
O okolicznościach uzasadniających wyłączenie od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym przełożony dyscyplinarny i zawiadamia niezwłocznie odpowiednio wyższego przełożonego dyscyplinarnego.
Wyłączenie przełożonego dyscyplinarnego od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym może nastąpić również na wniosek obwinionego lub jego obrońcy, jeżeli został ustanowiony
Wyższy przełożony dyscyplinarny wydaje postanowienie o wyłączeniu lub o odmowie wyłączenia przełożonego dyscyplinarnego od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym.
Postępowanie dyscyplinarne wszczyna się z dniem wydania postanowienia o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego. Policjanta, co do którego wydano postanowienie o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, uważa się za obwinionego
Postanowienie o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego zawiera:
oznaczenie przełożonego dyscyplinarnego;
datę wydania postanowienia;
stopień, imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe obwinionego;
opis przewinienia dyscyplinarnego zarzucanego obwinionemu wraz z jego kwalifikacją prawną;
uzasadnienie faktyczne zarzucanego przewinienia dyscyplinarnego;
oznaczenie rzecznika dyscyplinarnego prowadzącego postępowanie;
podpis z podaniem stopnia, imienia i nazwiska przełożonego dyscyplinarnego;
pouczenie o uprawnieniach przysługujących obwinionemu w toku postępowania dyscyplinarnego
istotnym elementem orzeczenia jest opis przewinienia dyscyplinarnego zarzucanego czynu, a w szczególności kwalifikacja prawna i uznanie winnym. Organ zmienił wprawdzie kwalifikację prawną wydając odrębne postanowienie w dniu [...] kwietnia 2007 r. jednakże okoliczności tej nie uwzględnił wydając orzeczenie na podstawie art. 135s ust. 1 pkt 3 ustawy o Policji.
Tymczasem wobec zmiany kwalifikacji prawnej przewinienia dyscyplinarnego, odpadła możliwość wydania orzeczenia na podstawie art. 135s ust. 1 pkt 3 ustawy o Policji, bowiem organ obowiązany był stosownie do wskazań Sądu oraz wymagań art. 135j ust. 2 pkt 4 ustawy o Policji, uchylić w tej części orzeczenie dyscyplinarne z 13 września 2002 r. i przyjąć prawidłową kwalifikację. I OSK 488/08 - Wyrok NSA
Stwierdzić należy, że niepouczenie skarżącego o możliwości skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika oraz błędne pouczenie o przepisie, który utracił moc prawną, było odebraniem skarżącemu prawa do należytej obrony w prowadzonym przeciwko niemu postępowaniu dyscyplinarnym. wyrok WSA Łódź z 2008-01-30 III SA/Łd 724/07
Jeżeli czyn będący przedmiotem postępowania dyscyplinarnego jest lub był przedmiotem innego postępowania, w tym postępowania przygotowawczego, przełożony dyscyplinarny może zwrócić się do właściwego organu o udostępnienie akt tego postępowania w całości lub w części. Za zgodą tego organu, potrzebne odpisy lub wyciągi z udostępnionych akt włącza się do akt postępowania dyscyplinarnego.
Skoro postępowanie karne i postępowanie dyscyplinarne są postępowaniami całkowicie niezależnymi, to niewydanie postanowienia o włączeniu do sprawy dyscyplinarnej dowodów zgromadzonych w postępowaniu karnym jest istotnym uchybieniem procesowym. Z chwilą wydania takiego postanowienia dowody zgromadzone w postępowaniu karnym stają się dowodami również w postępowaniu dyscyplinarnym i mogą być uznawane przez organ za własne, a obwiniony ma wówczas jasność co do jego sytuacji prawnej. Dopiero ta chwila uprawnia organ dyscyplinarny do traktowania włączonych do sprawy materiałów, jako dowodów postępowania dyscyplinarnego. Bez własnych ustaleń co do popełnienia przez obwinionego zarzucanych czynów, bez postanowienia o włączeniu do sprawy dyscyplinarnej dowodów zgromadzonych w postępowaniu karnym, organy dyscyplinarne nie mogą stosować jakiejkolwiek sankcji dyscyplinarnej. W takiej sytuacji de facto brak dowodów w postępowaniu dyscyplinarnym. Wyrok z dnia 26 czerwca 2006 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie II SA/Wa 375/06
Jeżeli zebrany materiał dowodowy to uzasadnia, przełożony dyscyplinarny wydaje postanowienie o zmianie lub uzupełnieniu zarzutów.
W przypadku konieczności przeprowadzenia czynności poza miejscowością, w której toczy się postępowanie dyscyplinarne, przełożony dyscyplinarny może zwrócić się o ich przeprowadzenie do kierownika jednostki organizacyjnej Policji właściwego według miejsca, w którym czynność ma być dokonana.
Rzecznik dyscyplinarny, za zgodą przełożonego dyscyplinarnego, może skorzystać z pomocy innego rzecznika dyscyplinarnego przy przeprowadzaniu czynności dowodowych.
Rzecznik dyscyplinarny, który za zgodą przełożonego dyscyplinarnego korzysta z pomocy innego rzecznika dyscyplinarnego przy przeprowadzaniu czynności dowodowych w postępowaniu dyscyplinarnym, sporządza odpowiednią notatkę i włącza ją do akt postępowania dyscyplinarnego. Notatka powinna zawierać oznaczenie rzecznika dyscyplinarnego, który będzie udzielał pomocy, oraz zakres powierzonych do przeprowadzenia czynności dowodowych w postępowaniu dyscyplinarnym.
Obieg dokumentów prowadzi się w taki sposób, aby ich treść nie była udostępniona osobom niepowołanym.
Czynności dowodowe w postępowaniu dyscyplinarnym powinny być zakończone w terminie miesiąca od dnia wszczęcia tego postępowania. Wyższy przełożony dyscyplinarny, w drodze postanowienia, może przedłużyć termin prowadzenia czynności dowodowych do 2 miesięcy.
Wniosek przełożonego dyscyplinarnego o przedłużenie terminu prowadzenia czynności dowodowych w postępowaniu dyscyplinarnym składa się wyższemu przełożonemu dyscyplinarnemu właściwemu do wydania w tym przedmiocie postanowienia, nie później niż 5 dni przed upływem tego terminu.
Przełożony dyscyplinarny może zawiesić postępowanie dyscyplinarne z powodu zaistnienia długotrwałej przeszkody uniemożliwiającej prowadzenie postępowania. Na postanowienie o zawieszeniu postępowania dyscyplinarnego przysługuje zażalenie w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Jeżeli postępowanie dyscyplinarne zostało wszczęte z inicjatywy pokrzywdzonego, zażalenie to może również złożyć pokrzywdzony.
Przełożony dyscyplinarny wydaje postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania dyscyplinarnego po ustaniu przeszkody, o której mowa w ust. 3.
Przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny są obowiązani badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego.
Obwinionego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym orzeczeniem. Niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść obwinionego.
Na podstawie oceny zebranego w postępowaniu dyscyplinarnym materiału dowodowego przełożony dyscyplinarny wydaje orzeczenie o:
1) uniewinnieniu albo
2) odstąpieniu od ukarania, albo
3) ukaraniu, albo
4) umorzeniu postępowania.
Przełożony dyscyplinarny uchyla postanowienie o zakończeniu czynności dowodowych oraz przekazuje akta sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu do uzupełnienia, w przypadku stwierdzenia, że nie zostały wyjaśnione wszystkie okoliczności sprawy.
Orzeczenie powinno zawierać:
1) oznaczenie przełożonego dyscyplinarnego;
2) datę wydania orzeczenia;
3) stopień, imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe obwinionego;
4) opis przewinienia dyscyplinarnego zarzucanego obwinionemu wraz z kwalifikacją prawną;
5) rozstrzygnięcie o uniewinnieniu, stwierdzeniu winy i odstąpieniu od ukarania lub wymierzeniu kary dyscyplinarnej albo umorzeniu postępowania dyscyplinarnego;
6) uzasadnienie faktyczne i prawne orzeczenia;
7) pouczenie o prawie, terminie i trybie wniesienia odwołania;
8) podpis, z podaniem stopnia, imienia i nazwiska przełożonego dyscyplinarnego, oraz pieczęć jednostki organizacyjnej Policji.
Artykuł 135j ust. 1 ustawy o Policji nie wyznacza organowi dyscyplinarnemu merytorycznych reguł oceny wyników postępowania dowodowego, co oznacza, że przepis ten wprowadza swobodną ocenę dowodów w tym zakresie, w związku z czym sądowa kontrola oceny dowodów oznacza jedynie sprawdzenie, czy dokonana już ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej lub logicznej bądź czy też nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy. I OSK 994/06
Przełożony dyscyplinarny umarza postępowanie dyscyplinarne w przypadkach, o których mowa w art. 135 ust. 1, albo gdy stało się ono bezprzedmiotowe z innej przyczyny.
Przełożony dyscyplinarny może odstąpić od ukarania, jeżeli stopień winy lub stopień szkodliwości przewinienia dyscyplinarnego dla służby nie jest znaczny, a właściwości i warunki osobiste policjanta oraz dotychczasowy przebieg służby uzasadniają przypuszczenie, że pomimo odstąpienia od ukarania będzie on przestrzegał dyscypliny służbowej oraz zasad etyki zawodowej.
W przypadku zamiaru wymierzenia kary wydalenia ze służby w Policji przełożony dyscyplinarny, przed wydaniem orzeczenia dyscyplinarnego, wzywa obwinionego do raportu w celu wysłuchania go. W raporcie uczestniczy rzecznik dyscyplinarny. O terminie raportu należy zawiadomić zarząd właściwej organizacji zakładowej związku zawodowego policjantów. Przedstawiciel zarządu może uczestniczyć w raporcie, chyba że obwiniony nie wyrazi na to zgody. Obwinionemu doręcza się sprawozdanie w terminie umożliwiającym zapoznanie się z nim przed raportem.
Przełożony dyscyplinarny, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji, w przypadku wniesienia odwołania, przekazuje je wyższemu przełożonemu dyscyplinarnemu wraz z aktami postępowania dyscyplinarnego, aktami osobowymi obwinionego oraz swoim stanowiskiem wyższemu przełożonemu dyscyplinarnemu w terminie 7 dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie.
W postępowaniu odwoławczym rozpoznanie sprawy następuje na podstawie stanu faktycznego ustalonego w postępowaniu dyscyplinarnym. Jeżeli jest to potrzebne do prawidłowego wydania orzeczenia, wyższy przełożony dyscyplinarny może uzupełnić materiał dowodowy, zlecając rzecznikowi dyscyplinarnemu prowadzącemu postępowanie dyscyplinarne wykonanie czynności dowodowych, określając ich zakres.
Wyższy przełożony dyscyplinarny w terminie 7 dni od dnia wniesienia odwołania może powołać komisję do zbadania zaskarżonego orzeczenia, zwaną dalej "komisją". W przypadku odwołania od orzeczenia o ukaraniu karą, o której mowa w art. 134 pkt 4-6, wyższy przełożony dyscyplinarny jest obowiązany powołać komisję.
Komisja składa się z trzech oficerów w służbie stałej, z których dwóch wyznacza wyższy przełożony dyscyplinarny, a jednego właściwy zarząd wojewódzki związku zawodowego policjantów.
O wyznaczeniu przedstawiciela związku zawodowego do składu komisji przewodniczący zarządu wojewódzkiego związku zawodowego policjantów zawiadamia wyższego przełożonego dyscyplinarnego w terminie 3 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o powołaniu takiej komisji. W przypadku niewyznaczenia przedstawiciela związku zawodowego, trzeciego członka komisji wyznacza wyższy przełożony dyscyplinarny.
Rozpatrzenie odwołania przez wyższego przełożonego dyscyplinarnego powinno nastąpić w terminie 14 dni od dnia wpływu odwołania, a w przypadku powołania komisji - w terminie 7 dni od dnia otrzymania sprawozdania.
Wyższy przełożony dyscyplinarny może zaskarżone orzeczenie:
1) utrzymać w mocy albo
2) uchylić w całości albo w części i w tym zakresie uniewinnić obwinionego, odstąpić od ukarania, względnie wymierzyć inną karę, bądź uchylając to orzeczenie - umorzyć postępowanie dyscyplinarne w pierwszej instancji, albo
3) uchylić w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez przełożonego dyscyplinarnego, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga przeprowadzenia czynności dowodowych w całości lub w znacznej części.
W postępowaniu odwoławczym wyższy przełożony dyscyplinarny nie może wymierzyć surowszej kary dyscyplinarnej, chyba że zaskarżone orzeczenie rażąco narusza prawo lub interes służby.