Wybrany odpad niebezpieczny
10 13 09* - Odpady zawierające azbest z produkcji elementów azbestowo - cementowych.
Charakterystyka odpadu
Azbest jest nazwą ogólną obejmującą włókniste minerały z grupy serpentynów i amfiboli. Nazwa ta wywodzi się od greckiego słowa „asbestos” i oznaczającego „niewygasający” lub „niezniszczalny”. Starożytni Grecy stosowali go bowiem do wyrobu knotów w lampach oliwnych. Surowcem powszechnie stosowanym stał się dopiero w XX wieku.
Dzięki od dawna znanej i cenionej odporności na wysoką temperaturę, trzy minerały azbestowe zyskały popularność i szerokie zastosowanie w gospodarce światowej. Są to: najbardziej rozpowszechniony chryzotyl (azbest biały), w mniejszym stopniu wykorzystywany krokidolit (azbest niebieski) i jeszcze rzadziej stosowany amosyt (azbest brązowy). Pomimo szerokiego zastosowania praktycznego materiały zawierające azbest należą do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi i z tego powodu powinny podlegać sukcesywnej eliminacji. Odpady zwierające azbest należą do odpadów niebezpiecznych a gospodarka nimi wymaga prawidłowego prowadzenia oraz szczególnej kontroli.
Specyficzne właściwości azbestu - niepalność, wytrzymałość mechaniczna i termiczna oraz elastyczność - sprawiły, że azbest znalazł szerokie zastosowanie w różnego rodzaju technologiach przemysłowych. Po nagrzaniu do 350°C odporność mechaniczna włókien azbestu spada zaledwie o 20% (spowodowane to jest usunięciem części wody). Natomiast po przyjęciu wody z wilgotnego otoczenia wraca do poprzedniego stanu. Dopiero temperatura ponad 700°C powoduje całkowite odparowanie wody i nieodwracalne zniszczenie materiału (włókna tracą elastyczność i zaczynają się kruszyć).
Największa ilość tego surowca (około 85% całkowitego zużycia) wykorzystywana była w produkcji materiałów budowlanych, przede wszystkim do wytwarzania dachowych i elewacyjnych płyt azbestowo-cementowych. Stosowany był na dużą skalę do połowy lat osiemdziesiątych, czyli do momentu udowodnienia szkodliwego oddziaływania tego materiału na zdrowie ludzi.
Klasyfikacja wyrobów z azbestem
Wyroby zawierające azbest klasyfikowane są w dwóch klasach, przyjmując jako kryterium zawartość azbestu, stosowane spoiwo oraz gęstość objętościową wyrobu.
Klasa I - wyroby o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000 kg/m3 definiowane jako „miękkie” (słabo spoiste) zawierające powyżej 20% azbestu i małą ilość lepiszcza. Wyroby te łatwo ulegają uszkodzeniom mechanicznym, czemu towarzyszy znaczna emisja włókien azbestu do otoczenia stwarzając poważne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Najczęściej stosowanymi w tej klasie były wyroby tekstylne z azbestu takie jak, koce gaśnicze, szczeliwa plecione, tektury uszczelkowe oraz materiały i wykładziny cierne.
Klasa II - wyroby o gęstości objętościowej większej niż 1000 kg/m3 definiowane jako „twarde” zawierające poniżej 20% azbestu. Włókna azbestowe w tych wyrobach są mocno związane i nawet w przypadku mechanicznego uszkodzenia materiału w stosunkowo niewielkiej ilości przedostają się do otoczenia. Wyroby „twarde” są odporne na destrukcję, a duże niebezpieczeństwo zanieczyszczenia środowiska i zagrożenia zdrowia ludzkiego występuje przy ich obróbce mechanicznej (cięcie, wiercenie otworów) oraz rozbijanie w wyniku zrzucania z wysokości w trakcie prac remontowych.
Do tej klasy wyrobów zaliczane są między innymi: powszechnie stosowane płyty azbestowo-cementowe faliste, płyty "karo" oraz płyty płaskie wykorzystywane jako elewacje w budownictwie wielokondygnacyjnym. W znacznie mniejszych ilościach stosowane były inne wyroby azbestowo-cementowe, w postaci rur służących do wykonywania instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych czy kominów i zsypów.
Wybór kategorii odpadu
Q13 -Wszelkie substancje lub przedmioty, których użycie zostało prawnie zakazane (np. PCB itp.)
Klasyfikacja odpadu
Grupa: 10
Podgrupa: 13
Rodzaj odpadu: 09
Źródła pochodzenia odpadu.
Azbest znalazł bardzo szerokie zastosowanie w różnego rodzaju technologiach przemysłowych, budownictwie, energetyce, transporcie w postaci ponad 3000 wyrobów.
Najwięcej wyrobów azbestowych wykorzystano w budownictwie i do produkcji materiałów budowlanych - około 85% z całości wytworzonych wyrobów.
Z szacunkowych ocen wynika, że w Polsce na dachach i fasadach budynków znajduje się obecnie ok. 1,35 miliardy m2 płyt azbestowo-cementowych co daje blisko 15 mln. ton.
Innym rodzajem wyrobów azbestowych stosowanych w budownictwie zarówno mieszkalnym jak i przemysłowym są rury azbestowo-cementowe, których ilość szacuje się na około 600 tys. ton.
Zagrożenia dla środowiska
H5 "szkodliwe": substancje, które, jeśli są wdychane lub dostają się drogą pokarmową lub wnikają przez skórę, mogą spowodować ograniczone zagrożenie dla zdrowia,
H6 "toksyczne": substancje (w tym wysoce toksyczne substancje), które, jeśli są wdychane lub dostają się drogą pokarmową lub wnikają przez skórę, mogą spowodować poważne, ostre lub chroniczne zagrożenie dla zdrowia, a nawet śmierć,
H7 "rakotwórcze": substancje, które, jeśli są wdychane lub dostają się drogą pokarmową lub wnikają przez skórę, mogą wywoływać raka lub też zwiększyć częstotliwość jego występowania,
H11 "mutagenne": substancje, które, jeśli są wdychane lub dostaną się drogą pokarmową lub jeśli wnikają przez skórę, mogą wywołać dziedziczne defekty genetyczne lub też zwiększyć częstotliwość ich występowania,
H12 substancje, które w wyniku kontaktu z wodą, powietrzem lub kwasem uwalniają toksyczne lub wysoce toksyczne gazy.
H14 "ekotoksyczne": substancje, które stanowią lub mogą stanowić bezpośrednie lub opóźnione zagrożenie dla jednego lub więcej elementów środowiska.
C25 azbest (pył i włókna)
Sposób utylizacji i unieszkodliwiania odpadów
Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów azbestowych jest ich składowanie, dlatego przewiduje się wybudowanie 84 składowisk odpadów azbestowych.
D5 - Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne.
Stawka opłat za składowanie na składowisku
(wg. cennika na 2005 rok)
41,97zł/t
1. Wybór z katalogu odpadów - odpad inny niż niebezpieczny
10 01 02- popioły lotne z węgla
2. Charakterystyka odpadu:
Wytwarzanie energii elektrycznej w elektrowniach opalanych węglem powoduje powstanie stałych produktów spalania (popiołu i żużla), zwanymi odpadami paleniskowymi.
Udział węgla kamiennego w produkcji energii elektrycznej wynosi 55,8%, węgla brunatnego 43,7%., a paliwa ciekłego (olej opałowy - stosowany do rozpalania kotłów) ok. 0, 5%.Ilość odpadów stałych powstających w paleniskach elektrownianych zależy od jakości i kaloryczności węgla, a także zawartości w nim popiołu.Właściwości odpadów paleniskowych zależą od rodzaju spalanego paliwa, technologii spalania oraz rodzaju transportu i składowania
W wyniku procesu spalania węgla w kotłach, cząstki lotne (popiół) są unoszone wraz ze spalinami i zatrzymywane w odpylaczach. Frakcje gruboziarniste, zwane żużlem, są odprowadzane spod kotła mechanicznie lub hydraulicznie, przeważnie do pompowni bagrowych. Odpady paleniskowe można składować na składowiskach lub wykorzystać gospodarczo.
Na kształtowanie się właściwości popiołu mają również wpływ:
skuteczność urządzeń odpylających (elektrofiltry. filtry tkaninowe. cyklony);
- rodzaj transportu odpadów (hydrauliczny. pneumatyczny. mechaniczny).
Ze względu na ochronę środowiska największe znaczenie ma zawartość siarki. Średnio tlenki siarki stanowią 2 - 4% odpadów paleniskowych z węgla kamiennego, a 1 - 5%. odpadów z węgla brunatnego.
Nie spalony węgiel, zwany stratami prażenia, jest jedynym organicznym składnikiem popiołu, którego zawartość w odpadach zmienia się w dużych granicach, przeciętnie od 2 - 5% masy popiołu w komorze paleniskowej.
Skład chemiczny i właściwości fizyczne są silnie zróżnicowane i decydują one o klasyfikacji odpadów oraz ich przydatności do celów utylizacyjnych. Ze spalania węgla kamiennego powstają głównie popioły krzemieniowe i glinowe, z węgla brunatnego zaś popioły siarczanowo-wapniowe i glinowe. Zawartość krzemionki (SiO) w popiołach lotnych ze spalania węgla kamiennego wynosi około 47% , natomiast w żużlach 47-65%
3.Kategoria odpadu:
Q 8 - pozostałości z procesów przemysłowych ( np. żużle, pozostałości podestylacyjne itp.)
4 . Klasyfikacja odpadu:
Grupa: 10
Podgrupa: 01
Rodzaj odpadu: 02
5. Źródła pochodzenia odpadu:
Głównym źródłem pochodzenia odpadów są elektrociepłownie. Powstawanie popiołów i żużlu jest nieuniknioną konsekwencją produkowania energii elektrycznej w elektrowniach konwencjonalnych opalanych węglem.
6. Zagrożenia dla środowiska - brak
7. Sposoby utylizacji i unieszkodliwiania odpadów:
Olbrzymie ilości tych odpadów dotychczas były gromadzone na składowiskach, które zajmują ogromne wyłączone z rolniczego i leśnego użytkowania obszary Istnieje więc konieczność rekultywacji składowisk lub też szukania lokalnego zastosowania dla tego typu odpadów. Odpady przed wykorzystaniem muszą być przebadane pod kątem oddziaływania na środowisko przyrodnicze, m.in.:
możliwość przenikania do środowiska wodnego substancji zawartych w odpadach;
skład chemiczny;
promieniotwórczość naturalna;
oddziaływanie na gleby i roślinność;
właściwości fizyko-mechaniczne.
Sposoby wykorzystania odpadów paleniskowych:
przy produkcji materiałów budowlanych oraz jako zasypka w konstrukcjach z betonu zbrojonego;
do budowy i utwardzania dróg oraz budowy nasypów komunikacyjnych;
przy zabiegach rekultywacyjnych w obrębie składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych (izolacja, zabezpieczenie);
przy rekultywacji terenów po górniczych - wypełnianie pustek poeksploatacyjnych w podziemiach kopalń;
utworzenie złóż antropogenicznych, możliwych do eksploatacji w przyszłości jako ewentualne złoża surowca.
R13 - magazynowanie odpadów, które mają być poddane któremukolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R12 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane)
D 1 - składowanie na składowiskach odpadów obojętnych
8. Stawka opłat za umieszczenie odpadów na składowisku
(wg. Cennika za 2005 rok)
14,87 zł/Mg
Politechnika Świętokrzyska Rok akademicki 2005/06
Semestr VII-studia dzienne
ĆWICZENIE PROJEKTOWE
z przedmiotu:
GOSPODARKA ODPADAMI PRZEMYSŁOWYMI
Łukasz Dzik
Marek Matysek
Michał Ciosek
Cel ćwiczenia:
Pogłębienie wiedzy na temat odpadów przemysłowych
Nabycie sprawności posługiwania się przepisami
Poszerzenie wiedzy o źródłach dostępu do informacji
Jako odpad niebezpieczny * wybraliśmy odpady zawierające azbest z produkcji elementów azbestowo - cementowych.
Jako odpad inny niż niebezpieczny - popioły lotne z węgla