Test zaliczeniowy z poetyki opisowej 2009

Imię .......................................... nazwisko .............................................. grupa ............................................

1. Nazwij piętnaście dostrzeżonych w przytoczonym tekście różnych zjawisk stylistycznych (np. metafora, paralelizm, neologizm) i zilustruj każde z nich jednym przykładem z tekstu.

Lecz dwory i mury nie wiedziały, co naprawdę działo się na świecie.

Aż gdy świt przyszedł, niebo odkryło i odkryła ziemia, że to sam kędziorny watażko o tchnieniu gorącym - czarnohorski wicher - przybył na gody Pani Jesieni. Skokami-prysiudami, arkanami-wirami rozhulał się. Tanecznie panoszył się nad całym krajem. Wyrwał go z kleszczy ciężkości. Przewiał w wichrową, w swoją dziedzinę, przemienił w inny świat - wietrzny-powietrzny.

Z daleka warzył się i kipiał, bliżej już toczył się jak morski wał, spadał nagle płachtą powietrzną. Zdawało się, że zniszczy coś i zdusi, nałamie drzew, poszarpie, porwie z sobą dachy, poroztrąca domy.

Gdy zaś ogarnął osiedla, orzeźwił je i kąpał i muskał. Oczyszczał powietrze, porywał do lotu, wymiatał troski. Łudził, że człowiek tak samo swobodny.

[…]

O świcie widziano, jak czesał i mienił rozczochrane krwawo bukowe stoki. Rozchylając gąszcza, stalowymi pniami byków błyskał. A gdy strzałą wypadał z roztańczonych gęstwin, wydzierał z nich obłoki liści. Wpuszczał światłość do gęstwiny. Miótł przed sobą liście, cętkował nimi błękit. Sam zaszywał się w błękicie. Huczał okryty tonią błękitną.

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Scharakteryzuj elementy organizacji wiersza (typ liryki, kompozycję i pozycję podmiotu lirycznego… itp.).

Aleksander Wat

***

Tu nie istnieje przestrzeń ni wola

Tu jest tylko nie-czas, bez-wola

Nie-nic i bez-czas - miraż i kamień -

Anty-energia w próżni omamień.

Tu jest tylko tautologicznie

Nigdy i zawsze i bez-ustawicznie.

Nic nie powstało, nic nie zniszczeje.

Nic się nie stanie, nic się nie dzieje.

Tu ja nie jestem ja ani nie-ja

Tu nie postanie nigdy nadzieja

Nie ma tu ruchu ani spoczynku

Nie ma odejścia, nie ma ratunku

Tu jest tylko bez-chęć i bez-sens

Tu jest tylko bez-głos i bez-deń.

Nie ma wyroku. Nie ma oskarżeń.

Oko nie widzi. Ręka nie karze.

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .....................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................

3. Korzystając z podanych fragmentów wierszy, uzupełnij tabelę przykładami rymów (po jednym przykładzie dla każdego typu rymu).

Taka plotka z poddasza Kto poznał Panią Stefanią
Kawalerów wystrasza, Ten wolał od innych pań ją.
A kawaler śliska rzecz, (T. Boy Żeleński: Stefania)
Zaglądnie — i pójdzie precz!

(K. Ujejski: Terkotka)

Zieje pustynią zeszklały wzrok,

W otchłań zapada każdy ich krok,

W ultra-kolorach, w meta-ubiorach

Łażą rozwlekle przez cały rok.

(J. Tuwim: Znów to szuranie…)

RYM KALAMBUROWY
RYM OKSYTONICZNY
RYM KRZYŻOWY
RYM SKŁADANY
RYM DOKŁADNY
RYM ŻEŃSKI
RYM PARZYSTY
RYM WEWNĘTRZNY

4. Uzupełnij, jakie zjawiska literackie opisują poniższe definicje:

a. ................................................. - odmiana paralelizmu składniowego polegająca na odwróconej symetrii dwóch całostek składniowych („ułożenie na krzyż”, „lustrzane odbcie”).

b. ................................................. - wskazówki i objaśnienia autora dramatu lub adaptatora dotyczące realizacji scenicznej utworu.

c. ................................................. - jeden z trzech podstawowych sposobów przytaczania wypowiedzi postaci w tekście narracyjnym, znoszący ścisłe rozgraniczenia pomiędzy tekstem opowiadania a przytoczeniem, utrzymany w 3. osobie.

d. ................................................. - strofa sześciowersowa, pisana jedenastozgłoskowcem, o układzie rymów ababcc.

e. ................................................. - stopa trzysylabowa z akcentem na drugiej sylabie.

5. Narysuj i opisz schemat metryczny podanych fragmentów wierszy:

Dziś wiedzy wiek! Już świtu promyk błyska,

Więc zburzmy raz tych starych mar zwaliska,

Na gruzach ich świątynia prawdy stanie!

Więc fałszem pieśń? O prawdy wy obrońce!

Gdy błyśnie już to zimne wiedzy słońce,

Czyż ludzkie tym spełniliście zadanie?

Z. Przesmycki, Wrogom poezji

................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

O wiosno... Kto walcząc uchodził spod gromu,

kto dom swój postradał i drogę do domu,

ten nie wie, co począć ze swoją rozpaczą,

i łzami się dławi, bo oczy nie płaczą,

i milczy - bo jakże to mówić i komu?

W. Broniewski, Kasztan

................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

6. Wybierz spośród podanych gatunków po trzy reprezentatywne dla danej kategorii i wpisz je w odpowiednią rubrykę tabelki: nowela, oda, gawęda, esej, powieść poetycka, hymn, opowiadanie, felieton, epopeja, ballada, reportaż, elegia.

gatunki liryczne	gatunki epickie	gatunki synkretyczne

7. Nazwij i scharakteryzuj dominantę dźwiękową w poniższych fragmentach wierszy Mirona Białoszewskiego:

…………………… ……………………………

Podłogo nasza jeno

błogosław nam pod nami uwiera

błogo, o łogo… wieża nieprzesadzania

8 .Wskazując na zasadę równoważności bądź różnicy znaczeniowej połącz terminy w pary i wpisz je w odpowiednie rubryki tabeli: hiperbola, diereza, pars pro toto, parataksa, cezura, litota, hipotaksa, pleonazm, synekdocha, inwersja, tautologia, przestawnia.

Zasada równoważności	Zasada różnicy

9. Rozpoznaj typy strof i uzupełnij tabelę

	typ strofy	ilość sylab	układ rymów
Słodki jest widzieć dowcip użyty Na korzyść ludzkiej potrzebie, A ten w swym czuciu ma zysk sowity, Kto umie żyć nie dla siebie. Ale cóż dalej? Ogród prześliczny, W nim się z naturą kunszt łączy, Tu płynny kryształ zajął brzeg śliczny, Tam drzewkom swą świeżość sączy. T. Glińska, Szczorse
Zielony goździk chiński całowany deszczem wzdychał mało o mało tsing tsong i kołysany wiatrem szeptał jeszcze jeszcze tsin tsong ho hong aż chwycony przez ciebie za zielone włosy krzyknął z płaczem ach dosyć tsong M. Pawlikowska-Jasnorzewska, gwoździk z szanghaju
A baba była czarna i kosmata, i szczerbata, i garbata i chodziła dokoła pokoju, choć tylko co przeszła pół świata, i stukała kijem po kątach, zaglądała za piec i komodę, a jak co spostrzegła - kuła krzywym kłykciem w skamieniałą brodę. K. Iłłakowiczówna, Dwie baby
Kto na Feli spojrzał lica, Już jest w jej kochanków tłumie; Drży serce, gore źrenica, Kto na Feli spojrzał lica; Jej wdzięk mami i zachwyca, Ten pewnie kochać nie umie, Kto na Feli spojrzał lica I nie jest w kochanków tłumie. T. Zan, ***

---