1. BUDOWNICTWO OGÓLNE, ZAKRES TEMATYCZNY, MIEJSCE W DZIALE TECHNIKI NAZYWANYM BUDOWNICTWO. Budownictwo - dział techniki traktujący o zasadach proj. Wykonywania i konserwacji budowli. Podział budownictwa : lądowe (ogólne) i wodne. Ze względu na położenie budowli do poziomu gruntu : b. nadziemne, naziemne, podziemne. Ze względu na przeznaczenie obiektów : b. mieszkaniowe, użyt. publ., przemysł., komunikac., sanit., energet., rolnicze, wojskowe. Ze względu na użyte materiały : drewniane, kamienne, ceglane, betonowe, metalowe. Każda budowla powinna spełniać 3 podst. warunki : odpowiadać przeznaczeniu, wykonana zgodnie z normami, estetyczne. Budownictwo ogólne - dział zainteresowany b. mieszkaniowym i użytecz. publ., dziedzina wiedzy inżynierskiej, która zajmuje się zaspokajaniem podstawowej potrzeby człowieka - potrzeby mieszkania. 2. FAZY WZNOSZENIA BUDYNKU , ICH CHARAKTERYSTYKA. * stan zerowy - roboty ziemne, izolacyjne, wykonanie fundamentów, ścian piwnic i stropów nad nimi. ; * Stan surowy - wykonanie ścian, stropów, konstrukcji dachu wraz z pokryciem oraz klatek schodowych,; * Roboty wykończeniowe - tynkowanie, roboty okładzinowe, posadzki, szklenie, zduńskie, malarskie, dekarskie itp. 3. OBCIĄŻENIA STAŁE, ZMIENNE. ZASADY USTALANIA OBC. OBLICZENIOWYCH Obciążenie-wielkie działanie fizyczne, które zmeinia stan systemu konstrukcyjnego (powstanie naprężeń, odkształceń, zarysowań). * stałe - (wartość, kierunek, położenie nie zmienia się w czasie eksploatacji obiektu)ciężar własny wszystkich elementów konstrukcyjnych, siła sprężania konstrukcji, *zmienne - krótkotrwałe (śnieg i wiatr), użytkowe w budynkach mieszkaniowych 1,5 kN/m^2 mogą być długotrwałe(ścianki działowe), w części długotrwałe (obciążenia stropów w magazynach) , wyjątkowe (pożar, wybuch itp.) Wartość obciążenia: wartość charakterystyczna Gk-obc.stałe; Qk - obc.zmienne- wartość obc. O przyjętym prawdopodobieństwie nieprzekroczenia w kierunku niebezpiecznym w ciągu określonego czasu; wartość obliczeniowa Gk*γk-stałe, Qk*γk-zmienne; *wartość obciążenia wyjątkowego Fa; wartość obc.zmiennego do kombinacji obciążeń ψo*Qk; *wartość długotrwała obc.zmiennego ψd*Qk 4. OBCIĄŻENIE ŚNIEGIEM I WIATREM. *wartość obciążenia śniegiem odniesiona do 1 m^2 rzutu dachu na powierzchnię poziomą, zwana obciążeniem charakterystycznym śniegiem dachu (Sk) zależy od obciążenia charakterystycznego śniegiem gruntu w danej strefie kraju (Qk) oraz odpowiedzniego współ. kstałtu C. Sk=Qk*C; (I strefa Qk=0,7 kN/m^2; II - 0,9; II - 1,1; IV - 0,003 H (npm <1000m) >0,9. W przypadku dwu lub więcej wariantów obciążeń do obliczeń przyjmuje się wariant dający najniekorzystniejsze wartości obciążeń. Dla wiat i stropodachów w budynkach nieogrzewanych i nie ocieplonych obciążenie Sk należy zwiększyć o 20%. Wartość obliczeniowa obiążenia śniegiem So=Sk*γ ; γ=1,4 *obciążęnie wiatrem - różnice ciśnienia na powierzchniach budowli oraz opory wywołane przepływem powietrza. Obciążenie wiatrem może być : dodatnie (parcie wiatru) - ciśnienie powietrza skierowane na powierzchnię budowli; ujemne (ssanie) - ciśnienie powietrza działa w kierunku od powierzchni obciążenia budowli, ustala się przy założeniu, że wiatr wieje poziomo w kierunku dającym najbardziej niekorzystne parcie na budowlę, element lub przegrodę, oraz że wszystkie powierzchnie nawietrzne i zawietrzne budowli są prostopadle skierowane do nich; qk. Wartość obciążenia wiatrem zależy od prędkości i porywów wiatru oraz od ekspozycji i właściwości aeroelastycznych budowli. Obciążenie wiatrem przypadające na 1 m powierzchni (charakterystyczne) pk=qk*Ce*C*ρ. 5. OBCIĄŻENIA SKŁADANE Z KILKU OBCIĄŻEŃ ZMIENNYCH. * Kombinacja podstawowa - ∑γi*Gki + ∑Ψoi*γoi*Qik , gdzie Gki - obc.stałe Qik - obc.zmienne , Ψoi - współczynnik zmniejszający. ; * Kombinacja wyjątkowa ∑γi*Gki+0,8*∑γfi*Qki+Fo, Fo-obc.wyjątkowe 6.UKŁADY KONSTRUKCYJNE BUDYNKÓW I ICH SZTYWNOŚĆ PRZESTRZENNA. Ścianowe - podłużne, poprzeczne, mieszane, krzyżowe.; Szkieletowe (elementami nośnymi są słupy) - ramowe z rygli H, słupowo-ryglowe ; Szkieletowo-ścianowe - usztywnione za pomocą stężeń kratowych i ścian usztywniających, ; Trzonowe ; Powłokowe. 7.TYPY BUDYNKÓW TRZONOWYCH. Ze stropami wspornikowymi - najpierw trzon później montaż stropów ; Trzonoliniowe - wspornik pełni rolę liny ; Trzonowo-szkieletowe - trzon obudowany szkieletem (Poltegor) 8.OKREŚLENIE TEMPERATUR NA WEWNĄTRZNYCH POWIERZCHNIACH PRZEGRÓD. Temperatura na powierzchni przegrody od wewnątrz υi=ti-(ti-te)*R1/Rc gdzie υi-temp. na powierzchni od wewnątrz, ti-temp. powietrza po cieplejszej stronie przegrody, te-temp. po chłodnej stronie, Rc-opór przenikania ciepła Rc=Ri+Rλ+Re, Ri-opór przejmowania ciepła po cieplejszej stronie przegrody, Re-opór przejmowania ciepła po chłodniejszej stronie, Rλ=d/λ-opór cieplny warstwy materiału. 9.GRAFICZNA METODA OKREŚLANIA TEMPERATURY W PRZEGRODZIE 10.STATECZNOŚĆ CIEPLNA, SENS FIZYCZNY, OBLICZANIE. a)przegrody; stateczność cieplna przegrody jest to zdolność przegrody do tłumienia wahań przepływającego przez nią strumienia ciepła. Wpływ na stateczność : wahania temp. wewnątrz pomieszczenia spowodowane nierównomiernością działania urządzeń grzewczych, wahania temperatury powietrza na zewnątrz (głównie zimą), wahania intensywności nasłonecznienia (głównie latem). Sens fizyczny - stosunek amplitudy wahań gęstości strumienia ciepła Aq przepływającego przez przegrodę budowlaną do amplitudy wahań temperatury Av na powierzchni przegrody od strony pomieszczenia. Obliczenia : U=Aq/Av [W/m^2*K]gdzie U-zdolność przyswajania ciepła przegrody, b)pomieszczenia; stateczność cieplna pomieszczenia - zdolność pomieszczenia do przeciwdziałania wahaniom temperatury powietrza w pomieszczeniu pod wpływem wahań strumienia ciepła. Wpływ : cechy przegród zewnętrznych i wewnętrznych, urządzenia grzewcze, wyposażenie pomieszczenia, ciepło bytowe-intensywność zaludnienia. Sens - wielkość amplitudy wahań temperatury powietrza wewnątrz pomieszczenia, która zależy od nierównomierności dopływu ciepła do pomieszczenia. Obliczenia : At=(0,7m*Q)/(suma B*A) gdzie m-współczynnik niejednorodności oddawania ciepła, Q-średnia wartość strumienia ciepła dostarczonego do pomieszczenia przez urządzenie grzewcze, B- współczynnik pochłaniania ciepła prze powierzchnie przegrody otaczającej pomieszczenie, A-powierzchnia przegród otaczających 21.Czynniki decydujące o dylatowaniu fundamentów. Dylatację fundamentów należy przewidywać ,gdy można spodziewać się rozmaitych osiadań pod różnymi częściami budowli. Czynnikami decydującymi o dylatowaniu budowli są warunki gruntowe: posadowienie budowli na gruntach o różnych właściwościach mechanicznych ,oparcie fundamentu częściowo na gruncie spoistym ,a częściowo na gruncie niespoistym .(a) przy duzej różnicy nacisków jednostkowych pod różnymi częściami budowli ,np. gdy budynek składa się z części wyższej i niższej .(b) przy zastosowaniu pod częściami budowli różnych rodzajów fundamentów ,np. częściowo opartych bezpośrednio na gruncie ,a częściowo na palach .(c) przy dobudowywaniu nowego budynku do już istniejącego szczelina dylatacyjna powinna być wykonana na całej wysokości budynku .(d) (a) (b) (c) glina piasek pale 22.Wytyczanie fundamentów budynku. Przed przystąpieniem do robót należy : wytyczyć na planie zarys poszcz. elementów budynku . Linię zabudowy w przyziemiu wytyczają władze budowlane. Na wyrównanym terenie umieszcza się naroża ściany frontowej poprzez wbicie w ziemie palików i nabicie na nie gwoździ . przeprowadza się dwukrotny pomiar odległości w dwóch kierunkach taśmą stalową ,wytycza się z naroży kierunki prostopadłe [teodolitem lub wegielnicą] ustawiając tyczki miernicze ,następnie na wytyczonych kierunkach odmierza się odpowiednie odległosci utrwalajac inne naroża . Jeżeli rzut poziomy budynku jest prostokątny potrzebne kierunki można okreslić teodolitem . W dalszym ciągu , poza przewidywana górną granice krawędzi wykopu [przynaj. 0.5 m.] ustawia się ławy kierunkowe złożone z wbitych w ziemię słupków o odpowiednio wygiętych głowicach i przybitych do nich desek na kant . rozmieszczamy je przy narożnikach i na prze. ścian wewnętrznych . Po ustaw. ław przenosi się na nie wytyczone uprzednio linie ścian ,zaznaczając je na ławach wbitymi w nie z wienc.. gwoździami lub trójkąt. nacięciami na deskach. Przeniesienie linii odbywa się za pomocą naciętego między przeciwległymi końcami cienkiego drutu stalowego [fi=1mm] ,który nakierunkowywuje się przez zawieszone na nim piony murarskie opuszczone na gwoździe palików. Od tak zaznaczonych punktów odmierza się na ławach odcinki odpowiadające odległości od krawędzi dna wykopu ,szerokości odsadzek ,szer. fundamentów ,grubości ścian ,oznaczając ich końce również gwoździami lub nacięciami . 23. wykop wąsko- i szeroko-przestrzenny. kształt wykopu w planie odpowiada kształt. fundam. Wymiary dna przyjmuje się zawsze nieco wieksze od wym. fund. (30-50cm); wąsko-przestrzenny(wąski) - głęb. większa od szer. ; szeroko-przestrzenny(szeroki) - głęb. mniejsza od szer. wykop płytki - 2,5 - 3 m ;wykop głęb.- głęb. > 3m 24. Omówienie nie zabezpieczania wykopów i zabezpieczania wąskoprzestrz. głębimy wykopy o ścianach pionowych gdy : 1)brak jest miejsca ,2)wykop zagraża istniejącemu już fundam. niezabezpieczony wąski wykop (z rozkopami) - ściany wyk. pochylone dla zach. stateczn. - usuniecie dużej ilości odkładu nachylenie zboczy zależy od wielu czynn. (rodzaj gruntu ,czasu utrzym. zbocza ,war. atmosfer.) wykonanie stromych zboczy może grozić wypadkiem ; dla zwiększenia statecz. przerywa się ciagłość zbocza przez wprowadzenie tzw. ław (półek) poziom. o szer. ok. 0.5m ,co 2-2.5m w kier. głęb. ; gruntu wydobyt. z dna wykopu nie należy składować przy jego krawędzi - pogorszenie stateczności ,czasami należy wywieźć go z powodu braku miejsca na skład. - takie rozwią. może okazać się kosztowniejsze od wykonania ścian pionowych odpow. zabez. ,tzw. obudowy wykopu - nie dopuszczamy do ruchu gruntu ; zabezpieczenie wykopów wąskich :1) konstruk. rozporowa - przejmuje parcie gruntu przekazując je na ściany przeciwległę ,obudowa wykopu : bale drew. grub. 50 mm układane poziomo ,podtrzymyw. nakładkami pionowymi rozstaw. co 2-2,5m rozpartymi rozporami z okrąglaków (fi 14-20 cm) ; można użyć ,zamiast bali , blach stalowych profilowanych ,a rozpory drew. zastąpić metal. śrubowymi ; a) grunty niespoi. i spoi. : nawodnione bale układamy na styk bez szpar ,b) grunt. spoi. małowilg. można układać z odstęp.= ich szer. ; 2) metoda górnicza stosujemy rzadko - wykopy w grunt. drobnoziar. ,niespoi. suchych (nie można utrzym. ściany wykopu przed założ. bali ) zastosowanie do wykopów niewielkich a głębo. ; wykonanie : układ. na wyrów. terenie sztywną ramę z krawędziaków i wbija się wokoło niej ukośnie deski grub. 25-38cm ,dług. 1,2-1,5 ,następnie głębimy pod ich osłoną wykop tak aby ich końce pozost. 25cm poniżej dna na wykopanym dnie ustawiamy taką samą ramę i czynności powtarza , rząd desek z 1 i 2 kondygn. klinuje się miedzy sobą ; w celu zabezp. ram przed obsunięciem podwiesza się je do belek ułożonych nad wykopem po zakończeniu wykopu można wymienić wieszaki ? na stojaki - pewniejsze rozkop odkład 25. Obudowy (podpieranie i kotwienie) wykopów szerokoprzestrzennych obudowy podpierane - w wykop. szerokich konstrukcja rozpierająca wymag. dużej ilości materiału ,zagęszcz. stężeń itp. (zmniejsz. wolnej przestrz.) , dlatego stosuje się izoopieranie deskowania zastrzałami ukośnymi opartymi o kawałki krawędziaków przybite klamrami do nakładek ; kliny rozpierajace wbija się przy dolnych końcach zastrzałów , poszczególne elementy konst. łączy się kleszczami ciesielskimi w celu lepszego podwiązania i zabezpieczenia od przypadkowego wybicia ; jeżeli głębokość > 3m wskazane jest przerwanie ciągłości ściany pionowej ławą (półką) szerok. 1-1.5m i wys. stopnia 2-2,5m , obydwa stopnie można podeprz. lub też dolny podeprz. a górny zakotwić obudowy ,kotwienie - najważniejszym sposobem kotwienia jest cięgno ; cięgno jest przymocow. do krótkiego pala i ułożone w rowku , który się zasypuje ; innym sposobem kotwienia jest wprowadzenie płyty zakopanej w odpow. odległ. poza ścianą i połączonej z nią przez cięgno ; siła w cięgnie wywołuje przez płytę opór gruntu który uniemożliwia przesuwanie się płyty ; prze niewielkich odległ. i małych oporach gruntu ,kotwie przechodzą w ławę ciągłą do których przymocow. się cięgna ; pale kozłowe - dwa pale sztywno połączone w głowicach do których zaczepione są cięgna , pod wpływem siły w cięgnie przedni pal jest wciskany w grunt ,a tylni wyciągany , dzięki takiej konstrukcji niweluje moment zginający na który pale są wrażliwe ; kotwie gruntowe - obecnie coraz częściej stosowane wprowadzane przez wiercenie lub wbijanie w miarę głębienia wykopu koniec otworu wypełnia się pod ciśnieniem zaprawą cementową -tworzy tzw. buławę ob. podpierane podpierane z przerw. ciągł. dla gł.>3m kotwione kotwione płytą pale kozłowe 26. Charakterystyka spotykanych rodzajów fundamentów. fundamenty można podzielić ze wzg. na : 1) sposób przekazywania obciążeń na grunt ,2) głębokość posadowienia , 3) kształt ,4) stop. sztyw. ,5) materiał użyty do konstr. : 5a) drewniane - pale , podwaliny ,ruszty ,5b)kamienne - bud. jednorodzinne ,5c) ceglane - cegła dobrze wypal. ,bez domieszek margla ,na zapr. cem. lub cem. - wap. klasy>10 dla środowisk agresywnych - cegła klinkierowa i specj. zaprawy ,5d) betonowe - łatwe i szybkie wykon. , dość odporne na korozje ,5e) żelbet. ,5f) stal - pale wanny wodoszcz. ; ze względu na sposób przekazywania obciążeń z bud. na podł. grunt. fund. dzielimy na : 1a) fund. bezpośrednie przekaz. obcią. na podł. grunt. wyłącznie poprzez dolną pow. zwaną jego podstawą ,często fund. te spoczywają na warst. chudego betonu , żwiru ,piasku ,która służy do wzmocn. gruntu w poziomie posadowienia ,1b) fund. pośrednie - zwane sztucznymi? przekaz. obcią. z bud. na niżej zalegające warstwy nośne poprzez dodatkowe elem. wprowadzone lub uformowane w gruncie w postaci np. pali ,studni czy kesonów ,na górnych częś. elem. układa się potem właściwy fund. ; ze wzg. na głęb. posad. dzielimy je na : 2a) płytkie - opierają się na warstwie nośnej zalegającej na nieznacznej głęb. , dla takich fund. wykonuje się wykop otwarty , bez specj. wzmoc. , głębokość ich < od 4-5m , 2b) głębokie - należy zabezp. głębokie wykopy i często obniż. zwier. wody , fund. głębo. mogą być bezpośrednie jeżeli w celu ich wykonania wykonuj. wykop aż do głębo. zalegania gruntu odpow. wytrzyma. ; ze wzg. na kształt i konst. : 3a) ławy fund. - pod ścianami bud. lub szeregiem słupów , 3b) stopy na które przekazuja obciąż. słupy konstr. budyn. szkieletowych , 3c) płyty ,ruszty ,skrzynie - specjalne konstr. fund. mające na celu zwiększenie sztywności budowli , 3d) fund. masywne - oznaczaja się taką sztywnością ,że interes. nas bardziej stateczność całości niż wytrzym. ...ich części murow. lub bet. trapezowa żelbet. ławy pod ściany 27. Konstruowanie fundamentów z cegły i betonu . 1) fund. (ławy) ceglane - stosuje się pod ściany budynków murowanych o 3-4 kondyg. ,posadow. powyżej wody grunt na jednorodnym podłożu grunt. do wykonania ław fund. należy używać cegły pełnej o wytrzym. Rz>=7.5MPa oraz zaprawy cem.- wap. 1:1:6 bądź cement. o wytrzym. Rz>=3MPa ; dla przyjętych odsadzek ¼ cegły ,a dla poszerzenia jednostronnym ½ , ogólne odchylenie powinno wynosić dla w/w zapraw h:a >=2 , min wys. ławy - 3 warstwy cegły na płask hmin=22cm , ze względów ekonom. hmax< 54cm ; 2) ławy betonowe projekt. się gdy wys. ławy cegl. wypada zbyt duża lub gdy fund. może się znaleźć poniżej poziomu wody grunt. ; przekrój poprzecz. ma kształt prostokąta ze ściętymi górnymi narożnikami 28. Fundamenty żelbetowe pod ściany i słupy. ławy żelbet. stosuje się wówczas gdy niezbędna wys. ławy betonowej byłaby zbyt duża (duże zużycie bet.) ; posadow. słupów na wspólnym fund. pasmowym stosuje się na zapewnienie równomiernych osiadań ;pręty główne układa się w strefie rozciąg. dolnej cześci ławy wzdłuż jej długości ,pręty podłuż. rozdzielcze układa się co 30cm ;otulina beton. prętów nie < niż 4-5cm ;przed wykonaniem fund. bet. i żelb. należy w podłożu ułożyć warstwę bet. chudego lub gruzowego ; stopa kielichowa - poziom posadowienia ławy jest zmienny - wprowadzamy stopnie ,ogólne nachyl. ławy - tgα= ½ - 1/3 29. Możliwość posadowienia budynków nowych przy już istniejących . w przypadku gdy proj. budynek przylega do działki lub ściany sąsiedniego ,fund. nie może wyjść poza tę granicę , zaś ograniczająca ściana proj. budynku przylega do tej granicy (max. wykorzystanie powierzchni ) - wynika stąd niesymetryczne ustawienie ściany (lub skrajnego szeregu słupów) na fundamencie ,czyli mimośrodowe obcią. fund. - nierównomierny rozkład nacisku na grunt ,przechylenie lub pękanie ścian ; aby uniknąć niekorzyst. następstw wprowadza się nast. rozwiąz. : 1) wbudowuje się w scianę słupki żelbetowe połączone sztywno z ławą i belkę wspornik. ukrytą w stropie podziemia , ciężar stropu opartego na wsporn. powoduje moment zginający przeciwstawny momentowi od mimośr. ściskania ławy ; 2)wprowadza się w części bud. przylegającej do bud. sąsiedniego sztywnych ram żelbet. dzieki sztywności układu ram nacisk na grunt przekazuje się niemal równomiernie ; 3) ustawia się sąsiednie słupy na wspólnej podstawie ; 4) ustawia się skrajne słupy konstr. szkieletowej tak aby stały na środku podstawy i wysuwa się górna część bud. wspornikowo ku granicy sąsiada . 30. Omówić metody posadowienia budynków inne niż na ławach i stopach fund. . fundamenty specjalne - 1) filary fund. - grunt nośny znajduje się głeboko i może przejąć stosunk. duży nacisk jednost. fund. wtedy nie zagłębiamy całej ławy i ściany do gruntu nośnego lecz opieramy ją na filarach - oszczędność mat. i roboci. ;wykop dla filara jest w obud. rozprzowej sam filar jest ceglany , kamienny bądź beton. 2) studnie opuszczane - składa się z noża (część dolna przecinająca grunt i powodująca zagłębienie się studni) oraz płaszcza ; płaszcz studni wycina swoim ostrzem otwór w gruncie większy od przekroju stud. spowodowane jest to rozszerzeniem podstawy przez pochylenie dolnego pierścienia ,pochyleniem pobocznicy 50:1 do 20:1 lub odsadzką ; jednoczesnie z zagłębianiem się płaszcza wybierana jest ziemia z wnętrza studni co wraz z przyrostem powoduje zapuszcz. się studni w głąb , aż do osiągnięcia warstwy nośnej, fund na studniach można wykonywać przy wys. poziomie wód grunt. gdyz ich płaszcz stanowi szczelną osłonę , po osiągnięciu przez studnię wymag. głęb. wypełnia się ją betonem - słup o znacznym przekroju , dawniej stos. studnie murowane z cegły ,drewniane i stalowe ;3) pale - gdy podłoże bezpośrednio pod fund. jest zbyt słabe by przenieść nacisk budowli , pal przenosi obciążenia przez reakcję w podstawie i przez opór tarcia pobocznicy o grunt lub opór ścinania gruntu w otoczeniu pobocz. : pal wiszący - opór na pobocznicy > od oporu w podstawie , pal stojący - na odwrót , pale ponadto dzielimy ze względu na :a) mater. :drewniane , stalowe , beton. ,zelbet. b) sposób zagłębiania : wbijane ,wiercone ,wpłukiwane prądem wody ,wwibrowywane , zawiercane ,wtłaczane lub wciskane c) wykonanie : prefabryk. betonowane ; 4) ruszty - dwa układy ław wzajemnie do siebie prostop. - słupy konstr. stoją na węzłach rusztu , stosujemy gdy ławy fund. wypadają zbyt szerokie lub trzeba zwiększyć sztywność całego fund. w celu wyrówn. różnic osiadań ; 5) płyty - kształt : a) gładkie jednak. grub. na całej pow. b) żebrowane z żebrami od spodu lub dołu ,c) odwrócony strop grzybkowy - przy konstr. szkieletowej , stosuje się gdy ogólna pow. ław czy stóp że pozostają niewielkie pow. nie zabudow. , grunt pod budynkiem jest niejednorodny , podziemia budynku znajd. się poniżej poziomu wód grunt. 6) skrzynie - duża sztywność gięta , konstr. ich zależnie od potrzeb i war. grunt. - wod. może być : a) otwarta górą i dołem ,b) zamknięta od dołu sztywną płytą denną ,c) zamknięta obustronnie , skrzynie stos. się przy dużych obcią. bud. - możliwość wprowadz. stropów pośred. (wielokondygnacyjne) ; 7) ściany fund. - ściany żelbet. w wykopach szczelinowych zestawione ze stosunkowo małych odcinków złożone w planie odpowiednio do ukształ. bud. i rozkładu sił. 31.RODZAJE WÓD GRUNTOWYCH I SPOSOBY ZABEZPIECZANIA BUDYNKU PRZED TAKIMI WODAMI. - rodzaje wód gruntowych - poziom ustalony za pomocą badań - - woda gruntowa - woda przesączająca - woda kapilarna - zależy od wielkości ziaren kruszywa - woda kapilarna całkowicie wypełniająca pory ad.3 - podciąganie kapilarne 0,5 - 0,2 mm ~ 25 cm 0,2 - 0,1mm ~ 40 cm 0,1 - 0,05 mm ~ 100 cm 0,05 - 0,02 mm ~ 200 cm liczba warstw odmiany papy 500 400 woda opadowa, pow. terenu, bez parcia ≥ 30 2 woda przesączająca bez parcia 2 3 woda kapilarna bez parcia 2 3 woda kapilarna całkowicie wypełniająca pory, Z.W.G. +- 0,00 3 4 - 2.0 m 4 5 - 4.0 m 5 6 - sposoby zabezpieczania budynku przed wodami: - izolacje przeciwwilgociowe (wodochronne)- niewiele wody, chronią przed wodami nie wywierającymi ciśnienia, izolacje typu lekkiego i średniego - izolacje przeciwwodne - woda ma odpowiednie ciśnienie - do 3 warstw - izolacje typu cieżkiego - izolacje parochronne - zabezpieczają przegrodę budowlaną przed przenikaniem przez nią pary wodnej; nie ma ciśnienia - jest drożność pary wodnej Nie gruntujemy materiałów bardzo porowatych np. płyt pilśniowych. Można stosować powłoki z tworzyw sztucznych tam, gdzie są rozpuszczane powłoki bitumiczne. Do gruntowania stosować roztwór jak najbardziej rzadki, by mógł lepiej wnikać; grubość warstwy ok.0,2 mm Podłoża pod izolacje - mogą być wszelkiego rodzaju, powierzchnia równa, niezbyt gładka, nie powinno być rys i pęknięć (można zaszpachlować). Stosuje się zaprawy, tynki, warstwy betonowe: cement - wytrz. 9 MPa, gr. 10 mm. Pod warstwy z papy - powierzchnie gładkie - izolacja paroszczelna - duży opór dyfuzyjny, łatwość przyklejenia do warstwy izolacji termicznej i okładzin, odporność na wilgoć i korozję chemiczną i biologiczną. Możliwe rozwiązania: jedno- lub kilkukrotne pokrycie lepikiem bitumicznym (Abizolem G); papa asfaltowa na lepiku bitumicznym na gorąco, powłoka lakierowa wewnątrz po..., folia aluminiowa pokryta lepikiem asfaltowym, folia z tworzyw sztucznych zgrzewana (polietylen) lub klejona (PCV) - o izolacjach bitumicznych - pyt. 34 32. IZOLACJE LEKKIE, SPOSOBY WYKONANIA, MATERIAłY. izolacje lekkie - 1 lub 2 powłoki w warstwie ozolacyjnej, izolacje z mas asfaltowych i smołowych, technologia na gorąco i zimno - dyspersja i rozpuszczalniki (rozp. styropian) gr. - od 2 do 5 mm - izolacje typu powłokowego na ścianach przy ziemii Na gorąco podgrzewa się do 180°C dla asfaltu i 100°C dla smoły i nanosi na powierzchnię pędzlem ławkowym warstwę 1-2 mm. Powłokę na zimno wykonuje się z masy o konsystencji ciastowatej, którą nanosi się na powierzchnię twardym pędzlem lub szczotką. W ten sposób nakłada się jedną warstwę jako powłokę gruntującą lub też 2, 3 jako izolację na szorstkich podłożach. Warstwę następną można nanosić dopiero po stwardnieniu warstwy dolnej. Gr. warstwy do 4 mm, czas wysychania do 4h. lepiki - od 1 do 3 warstw, gruntować szczelnie, nawet 3 razy żywice poliestrowe - grubość ok. 0,1 mm jednej warstwy, bardzo cienkie warstwy można uszkodzić przy zasypywaniu - wodoszczelne, folie wytłaczane jako warstwy zabezpieczające żywice epokrydowe - to samo masy hydrofobowe - niewidoczne - do tych mas należą tynki wodoszczelne - przepuszczają parę, a nie przepuszczają wody tzn. tynki wodoszczelne mogą być z mas hydrofobowych płytki ceramiczne - muszą być dobrze wyspoinowane aby spełniać rolę izolacji lekkiej roztwory - silikonowanie lub fluorowanie, nie są zbyt trwałe, ich trwałośc jest kilkuletnia masy asfaltowe, smołowe, wypełniacze, roztwory gruntujące, emulsje asfaltowe, roztwory asfaltowe, tynki wodoszczelne 33. IZOLACJE ŚREDNIE. - grubość 10-15 mm, przeważnie asfaltowe, zwykle z wkładkami z papy asfaltowej, 2-3 warstwy, zależnie od pochylenia dachu, do zabezpieczenia murów przed podciąganiem kapilarnym oraz pokrycia pod wodą okapową, do pokrycia dachów do 2 %, dwa razy kryć papą - skład - materiały: - papy asfaltowe, tkaninowe do 3 warstw - do izolacji pionowej i poziomej - folie ze zmiękczonego PCW - gr. od 0,5 - 1 mm - muszą być klejone na zakładach - folie polietylenowe - nie są sklejane, tylko zgrzewane, nie dziurawić!, dajemy 1 warstwę, ale są też wyjątki 34. IZOLACJE CIĘŻKIE. - powłoki bitumiczne ułożone naprzemian z wkładkami z papy, tkaniny impregnowanej, foli lub blachy. Różnią się od średnich tym, że powłoki bitumiczne nie tylko wiążą warstwy papy, ale same stanowią izolację - gr. 3 mm. Wkładki chronią powłoki przed uszkodzeniem mechanicznym oraz zapobiegają spływaniu powłok z pionowych powierzchni. Izolacje z podwójnymi wkładkami wykonuje się na powierzchniach pionowych, na które nie odziaływuje ciśnienie wody, oraz jako pokrycie dachu i stropodachów. Izolacje z 3 wkładek stosuje się na zabezpieczenie tarasów i jako izolacje pionowe przy niewielkich ciśnieniach wody. Przy większych ciśnieniach izolacja powinna mieć 4-6 warstw i odpowiednie liczby powłók bitumicznych - gr. 10-15 mm, żywica poliestrowa + wypełniacz, aby było grubsze, żywice jako laminaty - baseny, szyby materiały: lepiki, papa - 7-25 mm folie ze zmiękczonego PCW, polietyl, w 2 warstwach, folie na dachach; do izolacji basenów(ciśnienie) mocowane mechanicznie, na górze zgrzewane - uważać, bo łatwo się przedziurawiają, mają większą wytrzymałośc niż materiały asfaltowe, wodoszczelne, gr. 1,5-2 mm, układa się luźno, mocuje punktowo specjalnym klejem Izolacje z betonów lub zapraw wodoszczelnych stosuje się tam, gdzie nie ma niebezpieczeństwa pęknięcia lub zarysowania. używane najczęściej - papy, lepiki z wkładkami - izolacje bitumiczne - nie stosujemy przy rozpuszczalnikach organicznych, alkoholach, olejach mineralnych; warstwa ciągła, przylegająca, bez pęcherzy, złuszczeń, odprysków; musi być odporna na temperatury (np. papy termozgrzewalne - temperatury modyfikowane w sposób sztuczny - wysoka - płynie, niska - skurcz); odporna na przewidywane wpływy mechaniczne i chemiczne (lub je chronić); nie wolno wykonywać w porze deszczowej, na mokrych powierzchniach - pęcherze!; temperatura powyżej 5°C liczba warstw odmiany papy 500 400 woda opadowa, pow. terenu, bez parcia ≥ 30 2 woda przesączająca bez parcia 2 3 woda kapilarna bez parcia 2 3 woda kapilarna całkowicie wypełniająca pory, Z.W.G. +- 0,00 3 4 - 2.0 m 4 5 - 4.0 m 5 6 ROZMIESZCZENIE IZOLACJI W BUDYNKU: - izolacja średnia (budynek niepodpiwniczony) - wkładki z papy - izolacja pozioma średnia - 2 warstwy podłoga bez izolacji - piwnica umiarkowanie wilgotna podłoga z izolacją - powłoka asfaltowa niedopuszczalna wilgoć w piwnicy izolacja jak wyżej, dodatkowo wykonuje się drenaż - sieć ceramicznych rurek ułożonych ze spadkiem w gruncie odprowadzających wodę do studzienek - pomieszczenia mokre - łazienki, laboratoria - stosuje się izolacje średnie i materiały wykończeniowe - w basenach - izolacja ciężka wielowarstwowa 35. MUR CEGLANY, MATERIAŁY SKŁADOWE, CHARAKTERYSTYKA KONSTRUKCJI. - mur- element budowli wykonany z kamieni naturalnych lub sztucznych połączonych zaprawą lub ułożonych na sucho, przeznaczony głównie do przenoszenia naprężeń ściskających. Bryły kamieni naturalnych mają zwykle kształt prostopadłościanu - kamień prostopadłościenny ułożony: - prostopadle do sił obciążających swoją podstawę tzn. na płask - wozówką tzn. na romb - główką tzn. na stojąco Wyróżniamy 3 rodzaje powierzchni podziałowych muru: - pow. wsporne - normalne do kierunku ciśnień - pow. poprzeczne - prostopadłe do powierzchni wspornych i do kierunku długości muu - pow. podłużne - prostopadłe do powierzchni wspornych i poprzecznych Zasady prawidłowego rozmieszczenia kamieni w murze: - kamienie układane na płask w stosunku do sił obciążajacych - powierzchnie podziałowe poprzeczne oraz podłużne w nastepujących po sobie warstwach kamieni powinny być usytuowane mijankowo - dwu- lub wielowarstwowy mur nie może być podzielony płaszczyznami pionowymi - mijankowe usytuowanie powierzchni poprzecznych i podłużnych zapewniają stateczność i to, że siła ściskająca rozkłada się - w filarach i ścianach powierzchniami wspornymi są płaszczyzny poziome. W sklepieniach natomiast płaszczyzny normalne do krzywej ciśnień. Przy wystąpieniu ciśnień ukośnych mur należy tak zaprojektować aby wykluczyć możliwość poślizgu poszczególnych warstw: musi być spełniony warunek Q cos αf ≥ nQ sinα Q - wypadkowa działająca pod kątem α do pow. wspornej f - współczynnik tarcia n - współczynnik bezpieczeństwa Podział konstrukcji murowanych na grupy: - konstrukcje pionowe - ściany, filary, kominy itp. konstrukcje o powierzchniach bocznych pionowych lub nieznacznie pochyłych - konstrukcje poziome - konstrukcje o powierzchniach bocznych poziomych, występujące najczęściej w postaci płyt ceglanych, zbrojonych, układanych między dźwigarami stalowymi lub murami - sklepienia - których zadaniem jest przekrycie przestrzeni ograniczonej w płaszczyznach pionowych ścianami i słupami Skład muru: - cegła - pełna lub otworowa - dziurawka, kratówka - zaprawa - inaczej spoina - wsporna, poprzeczna lub podłużna Spoiny: - miejsca zetknięcia się oddzielnych kamieni najczęściej wypełnione zaprawą; wyróżniamy wsporne (10-17 mm, opt.12mm), poprzeczne i podłużne (5-15 mm, opt. 10 mm) Wymagania dla murów z cegły dziurawki i kratówki: - w narożach, przy otworach oraz kanałach spalinowych i dymowych należy stosować cegłę pełną i nie wolno stosować jednego rodzaju dziurawki - poprzecznej lub podłżnej - przy oparciu belek stalowych lub żelbetowych należy 3 ostatnie warstwy wykonać z cegły pełnej - kratówkę należy układać tak, aby znajdujące się w niej szczeliny były usytuowane pionowo 36 WIĄZANIA CEGIEŁ 1 pospolite (kowadełkowe, blokowe) Mur składa się z dwu rodzajów warstw a spoiny poprzeczne i podłużne jednej warstwy są przykryte pełnymi powierzchniami cegieł następnej warstwy. Tego rodzaju wiązanie widoczne jest na powierzchni licowej w przesunięciu spoin pionowych każdej następnej warstwy o ¼ cegły W tym wiązaniu w pełni są zachowane zasady prawidłowego rozmieszczenia powierzchni podziałowych. (rys a) 2 krzyżykowe (weneckie) Warstwy główkowe są na całej długości muru takie same jak w układzie pospolitym; warstwy wozówkowe różnią się tylko tym, że co druga warstwa wozówkowa w2 jest przesunięta o 1./2 cegły w stos do warstwy zasadniczej w1, zasady praw rozmieszczenia powierzchni podziałowych są w pełni zachowane. (rys b) 3 polskie (gotyckie) (rys c) Występują tu 2 kolejno przeplatające się warstwy. Każda następna warstwa jest tak samo zbudowana jak poprzednia, tylko jest przesunięta wzdłuż muru o ¾ cegły. Spoiny podłużne są w części nie przykryte pełnymi powierzchniami cegieł następnej warstwy, co jednak nie ma istotnego wpływu na wytrzymałość muru. Dodatnią cechą jest bardziej ożywiony rysunek powierzchni licowej niż w wiązaniu pospolitym lub krzyżykowym, ujemną- trudniejsza praca murarza wynikająca z konieczności układania w jednej warstwie na przemian wozówek i główek. 4 wielorzędowe (amerykańskie) /rys d/ Mur utworzony jest z powtarzających się pasów 6-warstwowych. Pas składa się z pionowych równoległych rzędów wozówkowych gr po pół cegły i wysokości 4-5 warstw oraz z 2 warstw z główkami które stanowią przewiązanie rzędów wozówkowych. Spoiny podłużne nie są przykrywane na wysokości 5 warstw cegieł ułożonych wozówkowo, dopiero każda 6 warstwa przykrywa główką spoinę. Zalety-mniejsza liczba układanych cegieł licowych, mniejsza liczba cegieł przycinanych w narożnikach i zakończeniach, możliwość zużytkowania we wnętrzu muru znacznej ilości połówek bez naruszenia przewiązania w kierunku poprzecznym. Wady-mur z kanałami dymowymi jest znacznie słabszy niż w pospolitym, nie można opierać ciężkich belek stropowych i innych obc skupionych na rzędach w pół cegły, nie nadaje się w miejscach działania obciążeń ze znaczniejszym mimośrodem. 37.ŚCIANY WARSTWOWE, STOSOWNE ROZWIĄZANIA, PRZYKŁADY cechy w porównaniu do ścian pełnych: zwiększona izolacyjność termiczna, zmniejszona grubość ścian, niska masa jednostki powierzchni ściany, zmniejszona nośność; - ściany warstwowe z cegieł: 2 warstwy cegieł grub. 0.5 cegły każda w odstępach14-28cm; w co 6 warstwie przewiązanie z cegły lub kotwi ze stali zbrojonej fi 6-8 mm rozstawionej w poziomie w odległ. 0.8-1.2 m; stosujemy cegłę ceramiczną, wapienno-piaskową, cementową o wytrz. Co najm. 7,5 Mpa; wypełniacze: betony lekkie, żużel paleniskowy, wielkopiecowy, filce i płyty z wełny min.; wiązanie cegieł ze szczeliną zapełnioną zasypką lub płytami termoizolacyjnymi; - ściany warstwowe mieszane: a) przewiązane zaprawą; cegła kratówka lub kamień; oblicowane od zewnątrz cegłą pełną ceramiczną, wapienno-piaskową lub dziurawką; b)z przerywaną szczeliną powietrzną; duże warstwy muru podzielone szczeliną pow. Co 6-8 warstw cegły; zamykane szczeliny główkowym ułożeniem; c)ze szczeliną pow. ciągłą (przez całą kondygnację) gr. Szczeliny 3-5 cm; przewiązania obu warstw za pomocą kotwi stalowych; -ściany wielowarstwowe- muszą spełniać warunki: współczynn. Sprężystości poszcz. Warstw nie różnią się bardziej niż o 50%; poszczególne warstwy przewiązano między sobą w odstępach nie większych niż 0,7m przy pionowym i 1.2 przy poziomym przewiązaniu; ściana nie spełniająca tych warunków jest jednowarstwowa o grub. Warstwy nośnej; pozostałe warstwy to obc. warstwy nośnej; 38.DYLATACJE W BUDYNKACH ZE ŚCIANAMI MUROWANYMI. Stosuje się w przypadku: różnych wysokości budynku; różnych konstrukcji jego elementów; różnych sposobów posadowienia poszczególnych części budynku; różnych obciążeń w budynku; różnych gruntów na których stoi bud.; dylatowanie zapobiega pęknięciom konstrukcji oraz zapewnia swobodę ruchu przy zmianach temp.; pożądane jest umieszczanie szczelin w miejscach najm. Widocznych: w załamaniach , koło rur spustowych; gdy ściany są tynkowane należy tynk przeciąć- zapobiega to nieregularnemu pękaniu tynku na dylatacji; szczeliny dyl. Projektowane ze względu na nierównomierne osiadanie budynku przebiegają przez całą wys. Od podstawy fundamentów do gzymsu wieńczącego; szczeliny termiczne nie muszą być doprowadzone do fundam.- tam nie ma wahań temp.; stosuje się najczęściej szczeliny: stykowe, zazębione, wrębowe; grubość dylatacji dla murów: gr. 1 cegły-8 mm, pozostałe 15-20 mm; dylatacje w murze wypełniamy wełną mineralną, płytami pilśniowymi impregnowanymi, papą; 39 MURY Z PUSTAKÓW BETONOWYCH. -mury z pustaków zasypkowych; materiałem zasypkowym są trociny, paździerze, igliwie, trzcina zmielona; pustaki stos. Się bez wypełnienia zaprawą spoin poziomych, a niekiedy i pionowych(metoda na sucho); zalety: przewiewność muru, ciepłochronność, mniejsza grubość, odporność na uderzenia podczas transportu, łatwość układania;; a)pustaki gamma 30*30*60- dwie zewnętrzne płutki ścienne połączone czterema przegrodami; wiązanie pełni mat. zasypkowy, stosujemy co 2 warstwy; zastosowanie: ławy fund, ściany piwniczne, naziemne nadproża, podciągi, kominy, przewody kominowe i went.; b) pustakowy element ścienny EF- ma układ dwukwadratowy modułowy z wysuniętą dodatk. Ścianką licową; gr. Ścian wewn. z tego pustaka 30-38 cm, wypełnienie zasypką stwarza dużą stateczność cieplną; można używać do ścian szczytowych i kolankowych ; do produkcji betony o wytrz. 9Mpa; c)pustaki Bsp- do ścian 3 rodzaje pustaków: zasadniczy, połowa pustaka, pustak narożnikowy; ściany z nich grub. 30 cm, bez zaprawy; kanaliki wykonujemy żużlobetonem lub gruzobetonem; b)pustaki kratowe XX (30*60cm) wysokość 20cm ; do budowy wszelkich obiektów tymczasowych; kratowy układ ścianek wewn. zapewnia sztywną konstrukcję; układamy w zasadzie na sucho; budynek z pustaków: z betonem wypełniającym, od zewnątrz ocieplamy wieńce np. płyty wiórowo-cementowe; beton do nich ok. 11Mpa; -mury z pustaków z betonów ciepłochronnych- stosowane do nośnych ścian zewn. W kondygnacjach nadziemnych; niedopuszczalne do piwnic i fundamentów; zalety: lekkość, duża nośność, dobra izolacyjność cieplna i akustyczna; a)pustaki typu BPT i SBM składają się z: pustaków ściennych zasadniczych, połówkowych, narożnikowych, nadprożowych, podokiennych, ryglowych, płyt wieńcowych; szer. pustaka 25cm, wys. 30cm, gr. ścianek 6 cm; b)pustaki J6 dług. 60 cm, wys.30 cm, szer. 20 cm, grub. ścianek zewn. 5 cm ; wykonanie ściany mniej pracochłonne niż BTP i SBM, używamy tylko 1 typ pustaka; nośność mniejsza, izolacyjność term. Gorsza; -mury z pustaków wieloszczelinowych; najb. rozpowszechnione w Europie; im więcej warstw szczelin tym bardziej niwelowany wpływ mostków term.; a)pustaki alfa- mur zewn 1.5 pustaka 38cm, wewn. 10,5 cm nienośne; produk. W trzech klasach 25,50,75; bezpośrednie oparcie stropów żelbetowych na murze z pustaków może powodować ich pękanie; potrzebne pośrednictwo wieńców; niedopuszczalne wykonanie bruzd w ścianach nośnych; nie należy stosować do przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych; b)pustaki muranów- zbliżone do pustaków alfa, mają wiekszą wytrz., można z łatwością wiązać z murem ceglanym; 40. MURY Z PUSTAKÓW CERAMICZNYCH. Ściany jednorodne z pustaków ceramicznych są najlepszymi ścianami zewnętrznymi do budowy domów. * Ceramiczne pustaki ścienne typy:S2 (gr.48.8,wysokość ściany zewn.18,8 lub 22 cm); U (gr.51cm,klasa 75 pustaka ,marki zaprawy 15 i 30); ,MAX i UNI (gr.48,8, wysokość ściany zewn.18,8 lub 22 cm) ,KO65-W (to samo tylko, że tutaj szczeliny kierunek pionowy) ,K-065-2W (ściany zewn. nośne i samonośne, gr.38,8cm) ,K065-J (ściany zewn. nośne i samonośne,gr.39 cm, filary, słupy) ,M44 (gr.44 cm, świetna izolacyjność, wytrzy. Na ścisk). ZALETY : korzystny mikroklimat pomieszczeń, wysoka akumulacja i stateczność cieplna, znaczna wytrzymałość, dobra izolacyjność cieplno-wilgotnościowa, wieloletnia trwałość, dobra izolacyjność akustyczna, korzystna paroprzepuszczalność, szybkie odsychanie, niska wilgotność w stanie powietrznosuchym, stosowanie surowców łatwodostępnych, prostota wykonania. Należy zwracać uwagę na układ szczelin w ścianie. Droga przepływu ciepła przez tworzywo ściany była już najdłuższa i napotykała jak największą liczbę szczelin, a wówczas izolacyjność cieplna muru jest lepsza. Niezwykle ważne jest prawidłowe ustawienie pustaków w ścianie. 41) Zalety i wady murów z pustaków, zastosowanie, materiały. Wyrób ceramiczny. Zalety: - zwiększenie izolacji termicznej, zmniejszenie grubości muru, ułatwienie robocizny, zmniejszenie ciężaru muru, zmniejszenie ogólnego kosztu. Pustak UNI- prostopadłościenny. Spełnia wymagania akustyczne. Przeznaczony na zew. i wew. ściany nośne i samonośne, grubość (19,29,39) klasy (75/25, 100/35, 150/50) nie nadaje się do ścian z otworami dymowymi, spalinowymi, wentylacyjnymi. UNIMAX - do ścian nośnych i samonośnych klasy (150,100,75) wymiary (288,288,188). SZ-32 dwa rodzaje 11, 14 rzędowe klasy (50,75,100,150), szerokość szczelin 15,5-11 mm k= 1,04-1,39. PPD pustak poziomy drążony do ścian konstrukcyjnych i wypełniających klasy75,50,35 k=1,163. Pustak do ścian działowych- typ PD1, PD2 o zróżnicowanych wymiarach. Wytrzymałoś na ściskanie 1,5 Mpa 42) Przewody wentylacyjne, spalinowe i dymowe w murach. Przewody odprowadzają gazy do atmosfery. Min średnica przewodu drążonego 15 cm, otwór 14 *14 cm, lub 14 *28. Nie wykonuje się zbiorczych przewodów dymowych! ( jak idzie ... pozdrawiam ! ). Otwory wlotowe: Zaopatruje się w kratki a w pokojach żaluzje, połączenie pieca z otworem rurą stalową , ocynkowaną ze spadkiem 5% w kierunku pieca. (długość max 2m). Otwory wyczystne- otwory indywidualne, zbiorcze w piwnicy lub na pierwszej kondygnacji, przewody spalin indywidualne i boczne. Otwory rewizyjne Boczne przewody wentylacyjne i spalinowe, otwory ok. 150 cm^2 , załamania przewodów went. gazo. spali. Wyloty wszystkie rodzaje przewodów wyprowadzają się ponad dach. Wysokość komina nad dachem (12%) ok. 60 cm nad kalenicę, dach stromy (ponad 12% ) Kominy C.O powinny być oddylatowane, na wypadek termicznych odkształceń. Otwory nawiewne muszą mieć zapewniony przepływ 20 m^3/h na osobę, do 11 pięter wentylacja grawitacyjna powyżej mechaniczna. Dopływ i odpływ powietrza: pokoje, kuchnia napływ okna szczeliny odpływ otwory w drzwiach. Łazienka, ustępy napływ szczeliny w drzwiach , odpływ przewody wentylacyjne. Spiżarka kratka wentylacyjna. piwnica - okna . klatka schodowa- otwory wywiewne. Przewody powinny być prowadzone w ścianach między pomieszczeniami ogrzewanymi. Powinny być pionowe, wyjątkowo odchylone o 30 ^0, być prowadzone obok siebie oddalone o 1/2 cegły 43 mury z kamienia, sposoby układania Znajdują zastosowanie tam gdzie są dostępne, duża wytrzymałość na ściskanie i ogniotrwałość, wysokie walory estetyczne, mała ciepłochłonność duża wodochłonność. Budynki inwentarskie, gospodarcze, ogrodzenia fundamentów, mury oporowe, przyczółki .Wytrzymałość zależy od wytrzymałości kamienie, dokładności ułożenia, zaprawy, grubości itd. R=Rk*10(100+Rz*10)/(100+Rk*10)*(1- 0,2/(0,25+Rz/2Rk) R- wytrzymałość na ściskanie muru, Rk- kamienia, Rz- zaprawy,  - wspł. zależne od obróbki kamienia. ze względu na rodzaj i pracę konsrukcji mamy mury :a) jednolite, kamienie wchodzące w skład muru spełniają funkcję jednakową nośną ,b) niejednolite ( obciążenie przenosi tylko część muru, reszta jest tylko wypełnieniem, c) jednorodne- jeden rodzaj kamienia, d) niejednorodne- różne kamienie, 1)Mury nieregularne ,pół regularne, regularne. Mury Dikie z kamieni narzutowych łamanych: skały naturalne, łamane.Wykonanie max 35% zaprawy na 1m^3 . Mury półdzikie z kamieni łamanych sortowanych. Układa się warstwami 30-50 cm kamienie licowe powinny być największe. Mury Cyklopowe z wielkich nieobrobionych bloków. Mury mozaikowe Materiał uzyskuje się w kamieniołomach , uklład poziomo pionowy bez zachowania ciągłości w lini. Mury wrstwowe Ukłasane warstwowo kamienie prostopadłościennie osadzane przynajmniej dwie płaskie powierzchnie równoległe Co10 m. ustawia się kamienie gładko ssadzone wyznaczające lico muru zaprawz cem. cem- wap.lub wapin. Układać warstwami max 40 cm. Mury rzędowe Starannie obrobione bloczki skalne, charakteryzujące się 3 osiową łupliwością, doboerać tak by zachować jednakową wysokość jednego rzędu. Buduje się wew. i zew. mur licowy a środek wypełnia się tzw. folią (kamieniami o mniej regularnych kształtach). 44) Ściany z betonów komórkowych i betonów lekkich Metody produkcji (beton lekki belitowy); PGS (pianogazosylikat) , SW(silikat wolno tężejący); Unipol. Bloczki, płytki różnych rozmiarów, prefabrykaty dylowe (wys. 1 kondygnacja 60 cm), zbrojone stalą. Walory betonu komórkowego: lekkość szybkość układania, dobra izolacyjność termiczna, ogniowa odporność. Wady: Wodochłonność. Wymurowane sciany nie należy od razu tynkować, należy odczekać na oddanie wilgoci. Potem najpierw od wew potem od zew. Kl bloczków I II, Mała przewodność cieplna w stanie suchym =0,23-0,38, łatwy w obróbce, najkorzystniejszy rozstaw stropów 5,7 m. (mała sztywność ścian), usztywnienie ściany poprzeczne co 15 m dla 24 cm gr muru , co 20 m. dla 37 cm, kanały dymowe z cegły. Zastosowanie: budownictwo mieszkaniowe, indywidualne, rolnicze, handlowe. Dyle- łatwość montażu, zaprawa cementowa, zbijane gwoździami lub kleje: epoksydiowy , polimerowy. Betony lekkie - ściany betonowe lekkie o małych przekrojach , durza przewodność cieplna). B.L- jamiste, półzwarte, zwarte. stosuje się kruszywa spiekane z pumeksu hutniczego z żużli, lekkich wapieni. Grubość ścian nośnych min 30 cm (zewnętrzne), 20 min (wewnętrzne) , zbrojenie B.L na kruszywie z lekkich wapieni- zbrojenie ściany na wys. stropu, prętami stalowymi , tynkowanie ścian po okresie dojrzewania 3 m-ce. Styrobeton - na kruszywie styropianowym klasy B-2,5 B-5. Składniki : granulki styropianu d=20 mm, piasek, cem portl, 350, wapno hydratyzowane, woda k=0,3-0,51, dylatacje max co 25 m. Masa wapienno piaskowa gęste zaroby z wapna, piasku i wody + wypełnienia organiczne. Słabe ale dobrze termoizolacyjne stosowane w jednokondygnacyjnych budynkach, przerwy dylatacyjne co 12 m. 45 Ściany drewniane rozw. tradycyjne i nowoczesne, ściany wieńcowe szkieletowe. mur pruski .ściany płytowe. Zalety; dobra izolacyjność cieplna, tworzenie mikroklimatu, szybkość i łatwość wykonania , oszczędność materiałów, możliwość posadowienia na sypkich gruntach. Wady : Palność, podatność na zawilgocenia, zagrzybienie , mała pojemność cieplna, mała izolacyjność akustyczna. Tradycyjne konst. drewniane- konstrukcje cieśielskie wykonane z bali, krawędziaków, desek łączonych na złącza ciesielskie. Ściany wieńcowe: najstarszy typ konstrukcji drewnianych łączonych za pomocą materiałów włóknistych jak mech, pakuły itp. Zabezpieczenie przed zawilgoceniem to daleko wysunięte okapy. Ściany układa się na belkach podwalinowych spoczywających na cokole na wys. ok. 40 cm. Izolację przeciwwilgociową zakłada się na cokole. Ściany wieńcowe bardzo osiadają wskutek skurczy drewna co trzeba przewidzieć przy wykonywaniu naddatku na ościeżnicach. Konstrukcje szkieletowe- zasada : przeniesienie obciążeń zewnętrznych na fundamenty, przez elementy prętowe ścian (słupy, rygle, belki, podwaliny, oszczepy, usztywnione zastrzałami i mieczami.) (rys 1). Ściany Sumokowo - łętkowe- utworzone ze słupków tzw. łetek oraz wypełnienia z desek lub baci tzw sumików, poziomo wsuwanych w gniazda łątek z desek (rys2). Mur pruski- konstrukcja z rygli, słupów, podwalin i oczepu, wypełniona murem ceglanym o grubości ½ cegły. Połączenia -wrąby, czopy, zakładka lub zamek. (rys 3). Rozstaw słupów 1-1.2 m. (rys4). Nowoczesne konstr. drew. -Konstr. SYSTEMOWE- składają się z elementów prefawrykowanych. Różnią się od tradycyjnych tum, że wykorzystuje się tu płyty cemen-azbestowe, gipsowe, ocieplenie wełna mineralna, pianka z tw. sztucznych.. Rodzaje systemów-DMT (do odbiorców indywidualnych, ręcznego montażu )-Ciechanów komplet elementów z gotową fakturą, użyteczności publicznej -DEMONT 1i2 kondygnacyjne domki, do montażu mechanicznego. 46. WIEŃCE, NADPROŻA I WĘGARKI W ŚCIANACH MUROWYCH. a)Wieńce-konstrukcje żelbetowe na wysokości stropu, osadzone są w nich najczęściej belka lub płyty stropowe. Jeśli znajduje się w ścianie zewnętrznej to musi być ocieplony. Służą do przenoszenia sił rozciągających w złączu. Powinny być zakładane na wszystkich poziomach stropów wzdłuż ścian nośnych budynków jak również na obwodzie. Wieńce produkuje się jako : -monolityczne, wykonywane na budowie w czasie wznoszenia budynku; - ukryte, wykonywane przez wzajemne połączenie prętów umieszczonych w prefabrykatach. Wymagane jest aby siła przenoszona przez wieniec nie wywołała zbyt dużych zarysowań ścian (ogranicza się wielkość naprężeń rozciągających w zbrojeniu). b)Nadproża - elementy konstrukcyjne nad otworem w murach, wykonuje się jako : -żelbetowe monolityczne; - żelbetowe prefabrykowane c)Węgarek z ociepleniem - wymusza obieg zimnego powietrza. 47. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA METODY STANÓW GRANICZNYCH. SGN-celem jest sprawdzenie czy jest zapewniona : wytzrymałość przekrojów lub elementów konstrukcji; stateczność we wszystkich fazach budowy, wytrzymałość zmęczeniowa konstrukcji dla obciążeń wielokrotnie zmiennych SGU - celem jest sprawdzenie : maksymalnych przemieszczeń (ugięć pionowych, poziomych)elementów konstrukcji; pojawienie się rys i szerokości ich rozwarcia; drgań elementów konstrukcji. Dla SGU przyjmuje się, że wielkości przemieszczeń wywołane obciążeniem normowym są mniejsze od uznanych za dopuszczalne. 48. OBCIĄŻENIA CHARAKTERYSTYCZNE, WSPÓŁ.BEZP.,KOREKCYJNE ZE WZGLĘDU NA PRZYJMOWANE OBCIĄŻENIE ZMIENNE, WSPÓŁ.JEDNOCZESNOŚCI OBCIĄŻĘŃ. Obciążenia charakterystyczne (normowe) - obciążenia przyjmowane do obliczeń na podstawie norm,katalogów np. ciężar objętościowy materiałów Gk,Qk; Wsp.bezp. -warunek wytrzymałości musi zawierać wsp.bezp. n<1 (zależy od wielu okoliczności (przeznaczenia itp.) ; Współ.jednoczesności działania obciążeń-w przypadku wystąpienia większej liczby obciążeń zmiennych, wpływ ich na wielkość sił wewnętrznych możemy zmniejszyć ze względu na mniejsze prawdopodobieństwo jednoczesnego działania obciążeń o pewnych wartościach obliczeniowych (charakter.); Współ.obciążenia-częściowy współczynnik bezpieczeństwa z uwzględnieniem wystąpienia najniekorzystniejszych odchyleń od wartościcharakter. ; Współ.korekcyjne-ze względu na przyjmowane obciążenie zmienne ψd-współ.części długotrwałej obciążenia zmiennego; ψo-współczynnik jednoczesności obciążeń zmiennych. 49. WYTRZYMAŁOŚĆ ŚREDNIA BETONU, NORMOWA, GWARANTOWANA. Wytrzymałość średnia Rśr=ΣRi/n ; R-wytrzymałość danej próbki, wymaga zbadania 30 próbek ; S-odchylenie standardowe s=pierwiastek((1/n-1)*(Ri-Rśr)^2; Rśr=RbG+1,64s>=1,13 RbG(z kreską); wytrz.gwarantowana-wytrzymałość betonu w MPa jaką gwarantuje producent z prawdopodobieństwem 95% równa jest klasie betonu; wytrz.normowa : - na ściskanie Rbk=(0,77-0,001RbG)RbG, -na rozciąganie Rbzk=(0,23-0,0005Rbk)*pierwiastek trzeciego stopnia z (Rbk^2) 50. WYTRZYMAŁOŚĆ CHARAKTERYSTYCZNA, OBLICZENIOWA, CZĘŚCIOWA, WSPÓŁ.BEZP. (MATERIAŁOWE), WSPÓŁ.KOREKCYJNE (WARUNKÓW PRACY). Współ.kor. (warunków pracy) m1-uwzględniający warunki pracy , wiatr 1,2 ; montaż 1,2; sejsm. 1,4. współ. m2- warunki użytkowania konstrukcji znajdujących się w różnych warunkach wilgotnościowych , podwyższonej temp 0,8 ; agresji chem.0,9 i 0,8; ; współ.m3 uwzględnia rodzaj drewna; współ.m4 - poprawkowe (ugięcia) Współ.bezpieczeństwa - 3 rodzaje : 1)jednorodności kj; 2)obciążenia γf zależy od obciążenia, stosujemy dla SGN; 3)warunków pracy m-przewidywane odchylenie od normalnych warunków wykonania. ???? 51 SPRAWDZANIE NOŚNOŚCI MURU CEGLANEGO W STREFIE DOCISKU. Nośność przekrojów poddanych działaniu obc miejscowych należy sprawdzać z war: N≤ md⋅Rm⋅Fd N-siłą podłużna działająca na powierzchni docisku Fd, m.d- wsp korekcyjny Wartość wsp kor , m.d należy obl , m.d=ωd - (δmr/Rm)⋅(ωd-1) δmr- średnie napr na powierzchni rozdziału,ωd- wsp którego wartość należy obl wg wzoru,ωd=pierw 3 stopnia z( Fr/Fd) Fr-powierzchnia rozdziału, Fd- pow docisku Zasady przyjmowania pow rozdziału - 52 SPRAWDZENIE NOŚNOŚCI MURU NIE ZBROJONEGO NA ŚCISKANIE. Nośność murów ściskanych należy sprawdzać przyjmując do obl mimośród początkowy eo przyłożenia siły N eo= es + en Es- mim siły N otrzymany z obl statycznych, en-mim przypadkowy którego wartość należy przyjmować en=h/300 i nie mniej niż 10mm, Nośność murów ściskanych których smukłość obl wynosi lo/i>21, lo/h>6 należy sprawdzać z uwzględnieniem wpływu smukłości. Dla tego przypadku do obl przyjmować należy es wyznaczoną ! gdy elem występuje w układach o węzłach nieprzesuwnych A)przy prostoliniowym wykresie momentów es=(0,6⋅M1 + 0,4⋅M2)/N≤0,4M1/N M1,M2- mom zginające wraz z ich znakami występujące na końcach elementów, B)przy krzywoliniowym wykresie es=M3/N M3-ekstremalny mom zg na odcinku środkowym równym 1/3 wys muru, Gdy nośność elem ściskanych sprawdzana jest bez uwzgl smukłości es=M/N, Wys obl murów lo =ψhψvl ψh-wsp usztywnienia wzdłuż krawędzi poziomych (stropami) ψv-Wsp uszt wzdłuż krawędzi pionowych (ścianami poprzecznymi) W zależności od eo,λM.,αM.,Ndl określa się wsp ϕ Wytrzym obl na ściskanie Rm=(Rm1⋅mm1⋅⋅mm2⋅⋅mm3 )/( γm1⋅γm2) Nośność muru N≤ ϕ⋅Fm⋅Rm, dla małych przekrojów Fm, Rm należy skorygować wsp γm1 53 OBLICZANIE MIMOŚRODÓW W MURZE. Patrz pyt nr 52 54 SPRAWDZANIE NOŚNOŚCI MURU ZGINANEGO. Nośność na zginanie konstr obciążonej prostopadle do jej płaszczyzny lub ściskanej przy eo> 0,9y należy sprawdzać z war M≤W⋅Rmz y-odl środka ciężkości przekroju muru od krawędzi bardziej ściskanej Rmz- wytrzym obl muru (nie)zbrojonego na rozciąganie przy zginaniu W-wskaźnik wytrzym przekroju poprzecznego muru 55 SPRAWDZANIE ŚCINANIA W MURACH. Nośność na ścinanie gdy zniszczenie może wystąpić w przekroju równoległym do warstwy muru (przez spoiny nie przewiązane) przy działaniu pionowych naprężeń ściskających, spr z warunku Q≤ (Rmt+0,8⋅ρσ0)Fm ρ-wsp tarcia (0,5-0,75) σ0-średnia wartość pionowych napr ściskających przy min obciążeniu Rmt- wytrzym obl muru na ścinanie w przekroju równoległym do warstwy muru Nośność na ścinanie gdy zniszczenie może wystąpić w przekroju prostopadłym do warstw muru Q≤Rmt⋅Fm Rmt-↑ w przekroju prostopadłym Nośność na ścinanie przy zginaniu Q≤0,75⋅Rmz⋅bh b-najmniejsza szer przekroju muru występująca na jego wys, Rmz-wytrzym obl muru na rozciąganie przy zginaniu Jeżeli war ten nie jest spełniony to należy zwiększyć wymiary przekroju poprzecznego konstrukcji lub przyjąć wyższe wytrzymałości mater. 56) stopy ich funkcje i podział Stropy w budynkach oddzielają poszczególne kondygnacje. Zadania: a) Dźwigają ciężary użytkowe, obciążenia własne, ściany działowe, b) usztywniają budynek, c)Chronią poszczególne kondygnacje od przenikania ciepła i dźwięków. Wymagania: Wytrzymałość, sztywność , izolacja cieplna i dźwiękowa, ognioodporność, trwałość, lekkość, cienkość. Ze względów gospodarczych: jak największej oszczędności przy projektowaniu (zbrojenie, deskowanie), oraz wykonawstwo. Najlepsze usztywnienie budynków dają stropy żelbetowe, najgorsze drewniane. W stropach nie powinno być szczelin i porów gdyż to zwiększa przenikliwość dźwiękową . Stropy powinny być dostatecznie cienkie przy min. ilości stali. Stropy opierają się na ścianach, belkach ukrytych wewnątrz stropu, bądź wystają na zewnątrz. W zwykłych pomieszczenia układa się belki w kierunku krótszej rozpiętości. a) jednoprzęsłowe. Przy większych odległościach. b) na podciągach i słupach 57, 58 ) Stropy drewniane, różnice pomiędzy stropem zwykłym a belkowym. Ze względów bezpieczeństwa ogniowego prawo budowlane wymaga; belki stropowe oddalone od kanałów dymowych -25 cm . Względy bezpieczeństwa: Belki stropowe przesuszone do 15-18 % wilgotności), końce belek zabezpieczone przed gniciem. Unikać stropów drewnianych nad piwnicami - duża wilgotność. Wymiary belki stosunek wysokości do podstawy 7:5 (najlepiej h:b=1,723), w przekrojach gdzie stosunek h:b=2.5 belki mogą się okazać chwiejne w kierunku poziomym - należy stężać je poprzecznie. W budynkach murowanych odległość między belkami (średnio 1m) . Strop belkowy pokryciem i podsufitką składa się z belek, desek połączonych iprzybitych od góry ipodsufitki przybitej od dołu. Przeznaczenie: strop poddasza (rys a) . Strop zwykły ze ślepym pułapem ma oprócz deskowania gróbego i podsufitki jeszcze trecie deskoanie wewnątrz- ślepy pułap na którym jest polepa na papie. Przeznaczenie: stropy między piętrowe. (rys 2). Strop podwójny- pod strop główny robiono strop, który nie przenosił żadnych obciążeń, jedynie własny ciężar , miał zastosowanie przy upiększaniu sztukateriami, malowidłami sufitów, montowano go pod stropem gł. (rys 3) 59) Oparcie belek drewnianych na ścianach również w strefie dymowych, połączenia. W ścianie drewnianej szkieletowej belki stropowe spoczywają na oczepach, a niekiedy na specjalnych podciągach (rys 1). Oparcie belki na oczepie ściany wewnętrznej, środkowej lub podciągu 1-na styk ,ściągnięcie klamrą 2- gdy powierzchnia docisku jest mała mocujemy mijankowo -belki łączymy płaskownikiem i hakami lub śrubami (rys2). Oparcie na ścianie zewnętrznej murowanej; zabezpieczyć belkę przed zawilgoceniem (końce)-które jest główną przyczyną gnicia stropów. Przyczyny: przenikanie wilgoci ze ścian, wyparowywanie wilgoci przez czoło. Długość oparcia głowy na murze przyjmuje się ok., wysokości belki. W ścianie zewnętrznej grubej wykonuje się gniazdo ok. 3 cm a belkę osadza się na papie na zaprawie cementowej ( rys 3). Gdy ściana zew. ma grubość 1 ½ cegły - belkę opieramy na wspornikowym zgrubieniu muru. Ponieważ belki także usztywniają budynek kotwi się je (rys 4). Z drugiej strony kotwimy z podporą lub przez połączenie z belką drugiego traktu budynku. Zakotwienia na środkowej ścianie - połączenie ze sobą końców belek, lub klamer przybitych z boku (rys5), za pomocą płaskownika (rys 6). Jeżeli podpora belki przypada w miejscu komina to przesuwa się miejsce podparcia zwiększając rozstaw belek, lecz nie więcej niż 1.5 m. lub opiera się belkę na poprzecznicy tzw. wymianie , który spoczywa na 2 belkach stropowych. 60) Klasy drewna, wytrz. czarakter, ugięcia. Właściwości wytrzymałościowe drewna zależą przede wszystkim od rozkładu polimerów celulozy, która tworzy szkilet nośny drewna oraz od ligniny która wypełnia wolne przestrzenie szkieletu. Celuloza -sprężystość , lignina-plastyczność. Drewno pod obciążeniem wykazuje właściwości reologiczne. Zachodzą w nim zjawiska ugniotu (pełzania) i relaksacji (spadek naprężeń wraz z upływem czasu przy stałym obciążeniu). Wyróżniamy wytrzymałość doraźną i wyt. długotrwałą . Długotrwała wytrz. = 0.5-0.6 wytrzy. doraźnej ustalonej na próbkach. 61. Stropy na belkach stalowych - omówienie znanych typów . dzielimy na : 1)odcinkowe z cegły - wykon. się je na deskowaniach pełnych lub krążynach przesuwnych ,aby sklepienie nie wpływało na zwiększenie wysokości budynku ich strzałki nie powinny być > niż 1/10 - 1/12 rozpiętości , długość oparcia na murze : a = h/2 + 15cm ,h - wys. belki , występują głównie naprężenia ściskające ; 2) Kleina (ceramiczna)- składa się z belek I i z płyt płaskich międzybelk. wykonanych z cegły i uzbrojonych bednarką ,w dolnej warstwie płyty wyst. napr. rozcią. stąd zbrojenie bednarką rozstaw belek co 1.0 - 1.6m dla uzyskania większej sztywnosci belek górna stopka może być obetonowana ; 3) płyta WPS - stosuje się wypełnienie pól w stropie pomiędzy belkami płytami żelbet. - prefabrykowan. ,daje to korzyści - szybkość wykonania stropu wyeliminowanie deskowania skrócenie czasu robót , obniżenie masy , jak i wady duży koszt - duże zużycie stali 62. Płyty ceramiczne Kleina (stosowane). betonowany na miejscu - opis patrz pt. 61 , płyty można wykonać w trzech odmianach w zależności od rozstawu belek , ciężaru własnego i użytkowego : a) lekka - grub. płyty wyn. ¼ cegły ,b) półciężka - grub. = ¼ cegły - wzmocniona żeberkami z ceg. ustawionych na rąb rozróżniamy typ A i B ,c) ciężka o grub. ½ cegły , bednarka - zbrojenie płyty o przek. poprz. 1*20 do 2*30mm^2 ,pręty stalowe φ 4.5 -8 mm , zagięte na dł. 3cm aby wpuścić między cegłę a bok belki , pręty na wys. 1cm od spodu podłogi ,dla wyrównania podłogi przycinamy cegły oparte na belce ,spód belki owija się siatką ,dla rozpiet. belki pow. 5m podpieramy ja w środku rozpięt. na czas ustawia. stropu i wiązania zaprawy . a) lekka b) półciężka typu A 64. Obliczanie nośności belek stalowych posługujemy się PN90/B-03200 , obliczenie momentów : dla płyty jednoprzęsłowej opartej na dolnych pólkach belek stal. przy obetonowaniu środnika belki - M= 1/10 ql^2 , gdzie l = 1.05 l0 , przy nieobeton. środniku - M= 1/8 ql^2 ; sprawdzenie nośności M≤ MR * ϕl : MR - nośność oblicz. belki ,ϕl - wsp. zwichrzenia , MR =w*fd*αp : w - wskaźnik na zgin. , fd - wytrzym. oblicz. stali , αp - wsp. rezerwy plast. przek. (np. dla stali St35 ,t≤16mm fd= 215 MPa ; ugięcie f Ⴃ fgran. : wartości f: a)dla wspornika : f=ql^4/8EI ,b) dla belki swob. podpa. f=5ql^4/384EI ; dopuszczalne ugięcia fgran : a) dla pomostów ob. maszynami fgran=l/450 ,b)dla belek obetonow. fgrn=l/350 c) w stropach i pomostach fgran=l/250 65. Praca stateczna (równowaga sił wew.) płyty Kleina - przybliż. sposób obl. zbrojenia . siła w strefie ściskanej -cegła- b*Rb*x , siła w strefie rozciąg. - zbrojenie - Fa*Ra , gdzie x - wys. strefy ściskanej , b - długość ,Fa -pole przekroju zbroj. na dł. b , Ra - wytrz. na rozcią. stali ; war. równow. : ΣM=0 Fa*Ra(h0-0,5x)≥M , ∑X=0 Fa*Ra - b*x*Rb=0 , gdzie h0 - wys. płyty od osi zbrojenia do krawędzi górnej płyty ,ogólnie M≤1,25Rm*b*x*(h0-0,5x) Rm - wytrz. obl. płyty Kleina na ściskanie 66. Charakterystyka stropów stalo-ceramicznych ze zbrojeniem wiotkim wytrzymałości w zależności od klasy (I ,II) , 12.3 lub 17.2MPa liczona w przekroju netto , belki formuje się w zależności od kształtu pustaków poprzez ich dostawienie do siebie na sucho ,wypełniając w strefie ściskanej zaprawą cem. lub betonem ,róznego rodzaju wykroje lub korytka , albo na czoła i ścianki pust. nakłada się zaprawę cem. 1:3 a nast. pust. dociska się do siebie , w belkach staloceramicznych nie stosuje się strzemion lecz tylko pręty z hakami , skrajne pustaki przylegające do ścian powinny mieć zaklejone denka , należy przestrzegać aby : przekazywanie napręzeń z jednego pustaka na drugi było odpowiednio zapewnione , wykonać mijankowe spoiny poprzeczne , grubość stropu wyniosła co najmniej l/25 dla wolnopodpartych i l/30 dla zamocow. ; typy pustak. : standard , stolica , ds , fert 67. 68. Stropy żelbet. - gęstożebrowe charakt. ogółna i typy stropów gęstożeb. . rozstaw ≤ 90cm , rozpietośc do 6m -ekstremalnie do 8m , składa się zżebra prefabrykowanego lub monolitycznego , płyty żelbet. wylew. na miejscu budowy , wypełnienia ; ze wzg. na wykonanie konst. nośnej dzielimy na : strop monolit. ,st. prefabryk. - monolit. ,st. prefabryk. ; strop monolit. dzielimy na : z wypełnieniem nietrwałym (skrzynki drew.) ,bez wypełnienia , z wypełnieniem sztywnym i trwałym (pustaki zwyk. ,kruszywowe cem-gipsowe , bloczki z betonu komórk. -np. Akerman ,Kontra ,JZP);strop monolit. prefabryk. : belkowo - płytkowe np. 3S ,T27 ,stolica , belkowo - pus. (belki wys. ≥0.85h - DZ3 ,belki niskie ≈0.5h -FRB ,belki kratownicowe - Teriva ) ,zagęszczenie żeber nośnych daje : zmniejszenie grubości płyty między żebrami ,oszczędność na deskowaniu gotowe podłoże pod tynk . a) akerman -betonowany na miejscu z zast. pustak. ceram. akerman : 15 ,18 ,20 ,22 (wys. w cm) w zależności od dł. wyróżnia się odmiany 200 i 300 (dł. w mm) norma wymaga aby pustak 200 przenosił bez uszkodzeń 1,5 kN a 300 2 kN żebra zbroj. są prętem fi 18 lub 20 ,żebra nośne oparte są za pośred. wieńca żelbet. zbroj. prętem fi 4,5-5 rozst. co 30 cm co drugi pręt zbroj. dolnego jest w odległości 1/5 rozpiętości stropu odgięty do góry z zakotwieniem za skrajne zbroj. wieńca ,pręty zbroj. w odległ. 2cm od doln. pow. stropu zawiesza się je na strzem. fi 4,5-5 , betonuje się strop bet. B-15 na wierzchu pustaków nakłada się nadbeton o grub. 3-4cm , przy obcią. > 2kN/m2 zbroi się pretami fi 6 ,gdy masa ścianki działowej >150 kG/m2 stosuje się żebra wzmac. ;b) fert - konstrukcja gęstożebr. ceram.-żelbet. , betonow. na miejscu bud. ,skład : prefabr. belki staloceram. ,pustak. ceram. (40,45,60) betonu monolit. ; belka staloceram. jest lekka przestrz. kratownica o stałym przek. , stosuje się B-20 , konieczne podparcie przy montażu ; c) TK -rozstaw żeber co 70 , pustaki bet. lub żużlobet. rozpięt. do 9,5m ,hmax =33cm d) DS. - staloceram. lekki 2kN/m2 rozpięt. do 5m ,e) stolica - ciężar 2,3 kN/m2 rozpięt. do 6m 69. Warunki pracy statycznej (schemat statyczny ) zbrojenie w stropie gęstożebrowym. ustalenie obliczeniowej rozpietości żeber -l0 : dla skrajnych podpór żeber wielo przęsłowych wolnopodpartych lub częściowo zamocowanych w murze na odl. 2.5%l : l0 =l*1.05 , dla pośrednich podpór żeber ciągłych - w środku muru lub podpory ; żebra stropów można rozpatrywać w obliczeniach jako ciągłe , jeżeli ciągłośc została zapewniona przez przekrój betonu i zbrojenia mogących przenieść oblicz. momenty zginające . żebro oparte na murze można obliczyc jako częściowo utwierdzone gdy jednocz. : ściana nad i pod stropem wykonana z elem. ≥5MPa , ściana z elem. ≥5MPa grubość ≥25cm jest wyniesiona 2.5m ponad strop i usztywn. u góry ,strop opart poprzez wieniec żelbet. o szer. 1/20 l0 i ≥ 25cm ;wartości momentów zginających w żebrach (w przęśle) z utwierdzeniem częściowym na jednej podporze :+M=4/5Mpu , w przęśle z obustronnym utwierdz. :+M=2/3Mo , na podporze utwierdz. częściowo -M=3/4Mpu ,gdzie Mo - mom. dod. w przęśle belki swobod. podpartej ,Mpu - mom. podpor. belki obustronnie utwierdzonej ; przy braku ciągłości żebra i częściowego utwierdzenia rozpatruje się żebro jako belkę swobodnie podpartą ;ciężar ścian działowych przyjmuje się z uwzgl. ich usytuowania na stropie , ciężar ścian prostopad. do żeber w odległości ≤ 1/3 l0 od podpór może być zastąp. przez obciążenie q równomiernie rozł. wg. qs=1,5q*h/l , gdzie q - obl. ciężar 1m^2 ściany ,l-rozpiętość stropu ,h-wys. ściany ; średnice zbr. żeber φ≥4,5mm w zbr. podłużnym oraz φ≥3mm w strzemionach i zbr. montaż. ,zbrojenie górne żebra na podporze liczone na mom. ujemny powinny sięgać poza podporę na lo/5 ,w przęśle gdzie występuje mom. ujemny należy żebro zazbroić na M=1/24*q lo^2 , strzemiona w żebrach oblicza się na działanie siły poprzecznej , gdy Q≤Qmin =0,75 bh0Rb ,przy wypełnieniu sztywnym i trwałym oraz gdy wysokość stropu <30cm strzemion można nie dawać , strzemiona rozmieszczać co 0.3-0.4m celem równomiernego rozkładu obc. na żebra i przeciwdziałaniu klawiszowaniu stosuje się żebra rozdzielcze . ;mom. dopuszcz. płyty beton. Mdop=wf*Rbbz ≥ ,gdzie Rbbz - wytrzym. oblicz. konstr. beton. na rozciąg. wf =0,292bh^2 , gdy spełniona jest nierówn. zbrojenie płyty jest zbędne Mpu l 0 l/5 Mo 70. Scharakteryzować stropy DZ3 i DZ4 konst. zalety i wady strop DZ jest stropem belkowo - pustakow. , skład : belki żelbet. prefabryk. , pustak. żużlobet. lub innych o ciężarze niż ciężar żużlobet. , w stropie DZ występuje współpraca belek prefab. z nadbet. płytą co daje odpow, wytrzymał. i sztywność konstr. strop. , belki strop. wykonane zwykłego ≥B20 , betonu pachwinowego ≥ B20 , zbrojenie nośne ze stali okrągł. żębrow. 34GS , strzemiona i pręty montaż. A-0 St0S ;dane : 1) DZ-3 : rozp. lmax=6m , wysok. konstr. stropu h=0.23m ,rozstaw osiowy a=0.6m , wys. belki hb=0,2m ,wysok. pust. hp=0,2m ,dł. pust. lp=0,3m ; 2) DZ-4 : l=6,6m ,h=0.27m ,a=0,6m ,hb=0,0,2m ,hp=0,245m ,lp=0,3m ; z belek prefab. wypuszcz. sa górne części strzemion wyst. ponad pow. belki (4cm) , w przypadku zbroj. płyty prostopad. do żeber wiąze się to z wyst. strzemionami. z belek . dzięki zastosowaniu szerokich pachwin górnej płyty wylewanej na bud. wypuszcz. strzem. z belek oraz chropow. górnej pow. belek stropy DZ mogą być traktow. jako monolit. ; wady przy rozp.> 420 cm powinny być podparte w środku rozpięt. oraz przy podporach ,jeżeli wieńce są obniżone poniżej stopki belki DZ4 i DZ5 dodatkowo pod dwoma skrajnymi otworami na żebra rozdzielcze oraz na obu końcach przy ścianach , po zabetonowani przez 48 h nie wolno po nim chodzić a przez 7 dni można jęździć taczkami i chodzic tylko po deskach ułożonych w poprzek żeber pustaki przy wieńcach i żebrach powinny być zamknięte denkami zabezp. przed dostaniem się wew. pustaka bet. , ścianki działowe ustawiamy na dwóch lub trzech belkach . 71. SPOSÓB OBLICZANIA STROPÓW DZ I DOBIERANIA BELEK ŻELBETOWYCH. Oblicza się go jak płytę jednoprzęsłową wolnopodpartą z momentem przęsłowym M= ql^2/8 lub jako częściowo zrównoważona z momentem w przęśle skrajnym M= ql^2/10; w przęśle środkowym M= ql^2/12, a ujemny moment podporowy M= ql^2/16 Zmax = Ast * Rs Dmax = Asi * Rb Ast - powierzchnia pręta stalowego Rs - wytrzymałość stali Rb - wytrzymałośc betonu Asi - powierzchnia obszaru ściskanego Powyższy przekrój wprowadzamy do teowego, gdy x <t Przekrój pozornie teowy, bo strefa ściskana jest prostokątem. Strop liczy się w 2 fazach: 1. faza obciążenia związana z pracami montażowymi stropu; wtedy, gdy na belki układa się pustaki strefa ściskania jest mała 2. faza obciążania związana z użytkowaniem stropu - strefa ściskania jest większa, bo mamy belkę + beton Jeżeli z obliczeń wynika, że dla danej belki z katalogu strop przeniesie 2 fazy obciążenia, a nie przeniesie 1, to nie zwiększa się wymiarów belek, ale w czasie montażu strop należy podeprzeć? 72. OBLICZANIE STROPÓW AKERMANNA. Stropy gęstożebrowe mogą mieć schemat wolnopodparty lub częściowo zamocowany. Aby podpora spełniała warunek częściowego zamocowania muszą być spełnione warunki - ściana nad lub pod stropem jest wykonana z elementu o normalnej wytrzymałości na ściskanie 5 MPa - ściana jest wysokości co najmniej 2,5 m ponad projektowany strop, a na jej wierzchołku przykrywana jest innym masywnym stropem - obliczony strop zamocowany jest w ścianie przez wieniec żelbetowy o szerokości 1/20 rozpiętości stropu w świetle ścian, lecz nie mniej niż 24 cm SCHEMAT STATYCZNY: WOLNOPODPARTY częściwo zamocowany z obu stron Przyjmuje się, że stal pracuje na rozciąganie, beton na ściskanie. W obliczeniach przyjmuje się, że pustak nie jest częścią konstrukcyjną: Dz = Zz =Mzewn As - powierzchnia obszaru ściskanego Dmax = As*Rb Rb - wytrzymałość betonu Zmax = Ast * Rs Ast - powierzchnia pręta stalowego Rs - wytrzymałość stali Dla przyjętej klasy stali, odczytuje się max średnicę pręta M zew ≤ Rs Ast Z = Rs Ast (ho - x/2) 0 = Rs Ast - Rb Asi 73. STROPY GĘSTOŻEBROWE ŁUPINOWE I SKRZYNKOWE. - skrzynkowe dwupłytowe - konstrukcja składa się z żeber i podwójnych płyt - górnrj i dolnej. Dolna płyta tworzy równą powierzchnię do tynkowania. Wewnątrz stropu znajduje się potrzebne do uformowania żeber i górnej płyty wypełnienie w postaci skrzynek z desek odpadkowych grubości 16-19 mm. Deski przymocowuje się do poprzecznych ramek drewnianych, które w przypadku deskowania stosuje się w odstępach do 1 m, a w przypadku płyt trzcinowych do ok. 0,5 m. Strop o dwóch płytach betonuje się w dwóch etapach. Strop nadaje się do przekrycia większych rozpiętosci, szczególnie do stropodachów - drewno łatwo przystosować do potrzebnego spadku dachu bez konieczności stosowania specjalnych warstw pochyłych, które dodatkowo obcinają konstrukcje. Ze względu na to, że stropy takie wykonuje się na pełnym deskowaniu i zużycie drewna, które pozostaje w ich wyniku,jest duze, należy je stosować tylko w wyjątkowych przypadkach. Z PŁYTĄ ŻELBETOWĄ DOLNĄ Z SUFITEM PODWIESZONYM 1 - RAMKA DREWNIANA 2. mata trzcinowa 3 - deskowanie 4 - płyta dolna 5 - płyta górna 6 - żeberko 7 - supermata 8 - tynk ŁUPINOWE - wykonuje się z prefabrykowanych łupin żelbetowych z betonu klasy B20, łupiny mają grubość 3 cm, szerokość 60 cm, wysokość 21, 25 21 - stosowane w budownictwie mieszkaniowym dla rozpiętości 2,7 - 6 m ze stopniowaniem co 30 cm 25 - dla rozpiętości 7,8 - 8,1 - stropy bardzo lekkie, 1 m^2 z posypką, bez podłogi 98 - 99 kg 74. PORÓWNAĆ STROPY DMS, ITB-70 I FERT. FERT - ugina się bardziej niż pozostałe f= 1,5 * 5/384 * ql^4/EI, długość belek stropowych 2,4 - 6,0 m (zmieniają się co 30 cm), wysokość pustaka hp = 18 cm (F - 45), hp = 17,5 (F- 60), wysokość konstrukcyjna stropu h= 22 cm, grubość nadbetonu wynosi 4,0 (F - 45), 4,5 (F- 60). Cienkościenne pustaki ceramiczne przenoszą bez pęknięć i uszkodzeń obciążenie skupione w środku pustaków równe min. 1500 N. Wieńce zbroi się 4 prętami  10 i strzemionami  4,5 - 6 rozstawionymi w 25 - 30 cm. Wypełnienie wolnych przestrzeni między stropem a ścianą - pustakiem Fert jeśli odstęp pozwala na oparcie pustaka na wieńcu - przez wypełnienie cegłą dziurawką lub belką typu F. W stropach o rozpiętości większej niż 4,8 m wykonuje się żebro rozdzielcze w środku rozpiętości. Jeżeli ścianka działowa jest równoległa do belek to wykonuje się pod nią żebro z belek typu Fert. DMS - strop gęstożebrowy. Składa się z prefabrykowanych żeber, pustaków i betonu uzupełniającego w pachwinach i nad pustakami. Stosowane są żebra wykonane z betonu nanoszonego do prefabrykowanych kształtek w postaci litery L. Zebra mają kształt przystosowany do oparcia na ruch pustaka. Ponad dolną stopką znajdują się otwory, przez które przepuszcza się pręty stalowe stanowiące zbrojenie poprzecznych żeber stężających i rozdzielczych, zapewniających lepszą współpracę beleczek, a tym samym zabezpieczających przed „klawiszowaniem”. Przy rozpiętościach stropów l = 4 - 5m stosuje się zazwyczaj jedno żebro, natomiast przy l > 5 m dwa o rozstawie 1,77 m. Do wykonania stropu DMS z belek prefabrykowanych nie są zasadniczo potrzebne rusztowania i deskowania. 1 - żebro 2 - pustak 3 - kształtki do żebra ITB - 70 - strop gęstozebrowy, jest modyfikacją DZ-3 , składa się z prefabrykowanych stopek belek żelbetowych z wystającym zbrojeniem, pustaków z żużlobetonu lub innego materiału oraz wykorzystywanego na budowie betonu wypełniającego przestrzeń miedzy pustakami i tworzącego górną płytę. Na stopach belek układa się pustaki DZ-3, których nie uwzględnia się w obliczeniach statycznych jako elementów współpracujących. Beton wypełniający, tworzący górną płytę klasy B20, wysokośc konstrukcyjna 23 cm, rozstaw belek 60 cm, wysokość belki prefabrykowanej 22 cm, grubość płyty betonowej 3 cm. Strop ITB - 70 musi być podparty w czasie montażu. 75. SKLEPIENIA I ŁUKI, PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA KSZTAŁT OBWODNIC. Konstrukcje stanowiące przekrycie przestrzeni ograniczonej murami, łukami, belkami itp. mogą być płaskie lub krzywoliniowe i wówczas nazywamy je sklepieniami. W przekryciach płaskich występują w materiale naprężenia rozciągające, w sklepieniach zaś materiał przy obracaniu symetrycznym pracuje na ściskanie w całym przekroju. Sklepienia kamienne to zespół kamieni o specjalnych, najczęściej klinowych kształtach.Sklepienia przekrywające otwory w murach nazywane są łukami. PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA KSZTAŁT OBWODNICY: - półkoliste - odcinkowe - eliptyczne - paraboliczne - koszowe - ostrołukowe - bizantyjskie - pełzajace 76. SKLEPIENIA ODCINKOWE, WARUNKI TECHNICZNE WYKONANIA, PODSTAWOWY ZAKRES OBLICZEŃ. Najczęściej spotykanymi sklepieniami stropowymi są sklepienia odcinkowe. Sklepienia odcinkowe srtopowe mają strzałkę równą 1/7 : 1/12, ale najczęściej 1/10 rozpiętości, kąt środkowy odcinka wynosi α = 38 - 63° (częściej α = 45°). Grubość sklepienia w zworniku powinna wynosić min. 1/50 rozpiętości. Wystające ze sklepienia zebra o wymiarach 1/2 * 1-1,2 cegły służą do usztywnienia sklepienia i stosuje się je co 1,2 - 2m. Żebra usztywniające wystające nad sklepienie, nazywa się nadłączami ,a pod sklepieniem - podłączami. Żebra takie należy stosować do sklepień o rozpiętości ponad 2,5 m i długości w kierunku osi ponad 5 m. Przykłady sklepień odcinkowych w budynkach mieszkalnych w zależności od rozpiętości: a - przekroje poprzeczne, b - przekroje podłużne, c - szczegóły wiązania pospolitego cegieł w sklepieniach 1 - nadłącza, 2 - podłącza, 3 - pacha, 4 - pierwsza warstwa wiązania pospolitego, 5 - druga warstwa tego wiazania W przejazdach pod bramami o rozpiętości 2,5 - 3 m stosowano sklepienia grubości 1 cegły. Dachy sklepień - dla poprawienia wytrzymałości i odkształcalności sklepienia należało od 1/3 do 1/2 ich wysokości wypełniać betonem i murem. Opieranie sklepień odcinkowych: Sklepienia te opiera się o płaszczyzny wsporcze odpowiednio przygotowane w bruzdach muru lub łuku podpierającego. Początek spoiny wsporczej powinien wypadać prawie w połowie grubości cegły. Jeżeli sklepienie opiera się na łuku, wezgłowie musi leżeć o 8-10 cm powyżej podstawy łuku. W wyniku działania obciążeń sklepienia dają rozpór, który przy obciażeniach symetrycznych znosi się we wszystkich przęsłach oprócz skrajnych. Jeżeli skrajna podporą jest belka, to w skrajnym przęśle należy stosować kotwie w rozstawie co ok. 1,5 m. Przy obciążeniu równomiernym q, rozpór H można obliczyć: H = ql^2 / 8 fs; l - rozpiętość, fs - strzałka Przy oparciu przęsła na ścianie można nie stosować kotwi, jeżeli: - płaszczyzna wezgłowia A-A nie jest przesunięta tj. G f = nH G - całkowite obciażenie pionowe od górnych pięter w płaszcz. A-A H - rozpór obliczony ze wzoru H = ql^2 / 8 fs f - współ. tarcia - dla tarcia muru po murze f = 0,7 n- współczynnik pewności, n= 1,4 - naprężenia powstające wskutek rozporu nie przekraczają wartości dopuszczalnych Orientacyjnie grubość muru ścian podporowych sklepień wynosi: a- gdy skrajną podporą jest mur, który nie dźwiga obciążenia wyzszej kondygnacji - 1/3 rozpiętości sklepienia b - gdy mur stanowi środkową podporę dwóch sąsiednich sklepień lub skrajną podporę dźwigającą oprócz danego sklepienia jeszcze ciężar następnej kondygnacji - ok. 1,4 - 1/5 rozpiętości sklepienia. Czoła sklepień powinny się opirać na ścianach o szerokości oparcia co najmniej 5 cm. Cegły w sklepieniu mogą być układane w wiązaniu: - pospolitym - cegły względem siebie przesunięte 1/4 lub 1/2 cegły podstawami/ osi sklepien. - jodełkowym - układ prostokąta, ćwiartkami prostopadłe, pochylone 45 stopni - rąbem - na podłożonym wygiętym płaskowniku, bez krążyn i deskowań 77. SKLEPIENIA O PODWÓJNEJ KRZYWIŹNIE, TYPY, ZASTOSOWANIE. Rozróżnia się dwie grupy tego rodzaju sklepień: kopuły obrotowe i sklepienia beczułkowe. KOPUŁA OBROTOWA - to sklepienie, którego podniebienie powstało przez ruch płaskiej krzywej ab dookoła osi pionowej O Schemat kopuły obrotowej Murowanie kopuły przy użyciu łaty 1 - wezgłowie, 2 - obwodnica osadzonej na przegubie w srodku krzywiz. 3 - koło podstawy kopuły, 4 - szczyt Najwyższy punkt podniebienia nazywa się szczytem. Krawędź wewnętrzna wezgłowia to koło podstawowe. Zależnie od obwodnicy mamy kopuły koliste, półkoliste, koszowe, eliptyczne, paraboliczne i ostrosłupowe. Rozkład naprężeń w kopułach pozwala na dobre wykorzystanie materiału konstrukcyjnego: kamienia, cegły, betonu. kopuły żaglowe - kopuły te przekrywają pomieszczenia o kształcie wieloboku foremnego. Wykonuje się je jako jednopowierzchniowe lub z nasadzoną czaszą kopuły z łubniem - czyli walcem z kopułką, służą do zapewnienia górnego oświetlenia wnętrza kopuły SKLEPIENIA BECZUŁKOWE - oparte na 4 ścianach. Sklepienia takie powstają np. przez przesunięcie końców krzywej odcinkowej po drugiej krzywej. W ten sposób tworzy się podniebienie sklepienia. Sklepienia te stosowane do przekryć niezbyt dużych pomieszczeń, wykonuje się z cegły. sklepienia ceglane - o podwójnej krzywiźnie - są to przekrycia powierzchniowe o rozpiętości do 24 m - cienkie, łupinowe lub faliste o duzej sztywności. Sklepienie beczułkowe oparte na 4 ścianach. Do murowania sklepień używa się zaprawy cementowej 1:3 z dodatkiem mleka wapiennego. Sklepienie beczułkowe wykonuje się na rusztowaniach przesuwnych. Kopuły za pomocą łaty osadzonej na przegubie kulistym, cegły zabezpiecza się przed zsuwaniem sznurem. 78. SKLEPIENIA ZŁOŻONE - KLASZTORNE, ŻAGLOWE, KRZYŻOWE - ZASTOSOWANIE, SPOSOBY WYKONANIA. Do sklepień złozonych zalicza się: sklepienia klasztorne zwykłe i żebrowo - łupinowe, żaglowo-zwarte, nieckowate, zwierciadlane, krzyżowe, krzyżowo- wspięte, gwiaździste, kryształowe SKLEPIENIA KLASZTORNE ZWYKŁE - wznoszono nad wszelkimi wielobokami. Powierzchnia podniebienia tych sklepień utworzona jest z tzw. koleb tj. przenikających się powierzchni walcowych - kolistych, eliptycznych. Wszystkie koleby przenikają się krawędziami, wspólnym wierzchołkiem. Orientacyjna grubość sklepień klasztornych z cegieł wynosi: rozpiętośc do 3,5 m - 1/2 cegły; rozpiętość do 5 m - 1/2 cegły, żebro narożne 1*1 cegła, nadłącza co ok. 1,5 m ; rozpiętość 5-6 m - 1 cegła Murowanie sklepienia klasztornego wykonuje się sklepieniem pospolitym na pełnym deskowaniu. W sklepieniach bez żeber narożnych cegły sąsiednich koleb muszą kolejno zachodzić na siebie, powstałe nierówności wypełnia się zaprawą. Muruje się kolejno żebra, z wyjątkiem cegieł w szczycie, koleby, a na końcu osadza się cegły zwornikowe. SKLEPIENIA ŻAGLOWE - przypominają wyglądem kopuły żaglowe jednopowierzchniowe. Zaletą ich jest możliwośc uzyskania dobrego oświetlenia. Murowanie zaczyna się od żagli, przy czym wezgłowia opierają się na cegłach jak najdalej wysuniętych wspornikowo ze ścian. Wiązanie cegieł jest takie samo jak w sklepieniach klasztornych. W ścianach przy krawędziach żagli muszą być wykonane gniazda na ok. 1/4 cegły, w które należy wmurować cegły sklepienia. SKLEPIENIA KRZYŻOWE - powierzchnia podniebna utworzona jest z tzw. kozub, przenikających się walców, których ogranicznikami są obwodnice walców oraz krawędzie wzajemnego przenikania. Ciężary pionowe kozub przekazywane są na wierzchołki przekrywanego wielokata. Orientacyjne grubości sklepień krzyżowych wynoszą: dla rozpiętości do 5 m grubość kozub - 1/2 cegły, a żeber narożnych 1*1 cegły; dla l = 5 - 8 m, grubość kozub 1 cegła, a żebra 1 cegła w szczycie, 1,5 cegły w wezgłowiu. W środku kozub nadłącza. Murowanie sklepienia wykonuje się na pełnym deskowaniu. W sklepieniach z żebrami narożnymi 1*1 cegły można wykonywać murem zwykłym. Można też cegły w kozubach układać w jodełkę, stosując żebra 1 i 1,5 cegły. Czoła kozub powinny się wspierać na głębokości 5 m w gniazdach łuków podporowych i ścian. Do sklepień o podwójnej krzywiźnie stosuje się rusztowania 79. RODZAJE DACHÓW - WYMIENIĆ I NASZKICOWAĆ. 1. DACHY STALOWE - strome o konstrukcji kratownicowej, stosuje się lekkie pokrycie dachowe z blach fałdowych 2. DACHY ŻELBETOWE.- strome dachy żelbetowe obecnie nie są stosowane 3. DACHY DREWNIANE: - krokwiowe - krokwiowo-jetkowe - płatwiowo-kleszczowe - wieszakowe - jedno- i dwuwieszakowe ZE WZGLĘDU NA KSZTAŁT DACHU: - jednospadkowy - dwuspadkowy - czterospadkowy - półszczytowy - mansardowy - naczółkowy - namiotowy - z przykryciem z elementów płaskich - z elementów walcowych i płaskich - łukowy z przykryciem elementami płaskimi - z przekryciem elementami przestrzennymi - pilasty z elementów płaskich - uskokowy - wieżowy - kopulasty z czaszy - kopulasty z łubinem 80. Podstawowe połączenia w drewnianych konstrukcjach ciesielskich. wręby ,czopy ,gniazda ,nakładki - połączenia mech. lub łącznik do elem. (gwoździe śruby ,wkręty) ; wszystkie połącz. mech. , a zwłaszcza złącza cieśiel. wymagają dokładnego dopasowania pow. docisku (złe dopasowanie - duże odkształ.) 81. Konstrukcja i schemat statyczny dachu krokwiowego. dachy krokw. - najprostsze wiązary rozporowe ; krokwie nie powinny przekraczać dł. 4,5-5m , a rozpięt. nie powinna być większa niż 6m ; pochylenie połaci dachowej nie mniejsze niż 45^0, każda z krokwi pracuje na zginanie i ściskanie , zaś reakcje daje tylko osiowe ; połączenie krokwi w kalenicy zależy od grub. krokwi i wykonuje się je `na nakładkę prostą' lub `na zwidłowanie'; połączenia końców krokwi z belką na wręby czołowe ; w przypadku lekkiej konstr. w celu ochrony przed wiatrem należy belki kotwić z krokwiami , a belki kotwić ze ścianami oraz stosować wiatrownice 82. Konstruk. i schemat statyczny dachu krokwiowo- jętkowego. wiązary jętkowe składaja się z krokwi pracujących na zginanie i ściskanie siłą osiową oraz z poprzeczki poziomej - jętki pracującej na ściskanie ; w konst. nowoczesnych połączenie jętki z krokwiami wykonuje się na nakładki o złączach na gwoździe lub przez zastosowanie siodełek albo odpowiednich wrębów , w połączeniach tradycyjnych połączenie jętki z krokwią wykonywało się na tzw. jaskółczy ogon lub na czop ; połączenie krokwi z belką stropowa wykonuje się na wrąb czołowy przedni lub wrąb cofnięty ; usztywnienie wiązarów w kierunku podłużnym (parcie wiatru) w bud. nowoczesnym wykonuje się przez zastosowanie krawędziaków podłużnych (1) umieszczanych w kalenicy , w budownictwie tradycyjnym za pomocą ukośnych wiatrownic 83. Konstrukcja i schemat statyczny dachów płatwiowo - kleszczowych. w ustrojach płatw.-kleszcz. występują wiązary główne i pośrednie ; wiązary główne sa ustawiane w odstępach 3-5m i składają się z pary krokwi ,pary kleszczy i dwóch słupów ściany stolcowej ,a czasem belki stropowej ; wiazary pośrednie mają tylko krokwie oparte na płatwiach ; połączenie krokwi w kalenicy i na podporach dolnych wykonuje się w ten sposób jak w ustrojach jetkowych , a na płatwi pośredniej połączenie jest wykonywane na wrąb wzajemny ; w ustrojach płatw.- kleszcz. obciążenia dachu w większości przekazywane sa przez ściany stolcowe na konstrukcje stropu poprzez dolne płatwie , a tylko część obc. dachu jest przekazywana na ściany zew. ; rodzaje konstrukcji : a) konstruk. z płatwią kalenicowa stosowane do dachów o małym spadku (ze ścianką kolankowa lub bez) mają one zastosowanie przy rozp. do 8 m ,b) konstrukcje z dwoma płatwiami posrednimi które mogą być stosowane w dachach o małym i dużym spadku połaci dachowej - można wykon. ze ścianką kolankową i bez niej ; konstrukcje płatw.-kleszcz. ze ścianka kolankową wys. do 1,5m stosuje się nad budynkami , w których poddasze ma być wykorzystane jako pow. mieszkalna ; w ściance kolankowej krokwie związane sa klęszczami ze słupem stolcowym i płatwią aby nie nastąpiło przechylenie ścianek stolcowych w kierunku ścianki kolankowej ; w konstrukcji płatw. - kleszcz. płatwie górne są dodatkowo podparte mieczami które usztywniają dach w kierunku podłużnym ; połączenie belki stropowej z murłata na wrąb wzajemny pełny lub krzyżowy dł. górnej części krokwi max 0,6-0,65 dł. dolnej (max 2,75m) dł. dolna max 4,5m w budynkach o rozpiętości do 16 m - wiązary trzystolcowe ; murłaty zakotwione w murze co 2-2,5 m 84. Dachy płatwiowo- kleszczowe z kozłami wiązary te stosuje się w przypadku gdy nie obciąża się belek stropowych ; obc. od dachu przenosi się poprzez pochyłe słupki na ścianę środkowa ; pochyły słupek dźwigający płatew podparty jest zastrzałem ,który wraz z nim tworzy tzw. kozioł , tego rodzaju wiązary utrudniają użytkowanie poddasza i są trudniejsze w wykonaniu 85. Charakterystyka wiązarów wieszarowych mają one zastosowanie przy rozpiętości powyżej 6m , gdy oparcie dachu na belkach i stropie jest nie wskazane konst. takich wiazarów jest uzależniona od rozstawu każdej pary krokwi wykonuje się ją w co 4-5 parze krokwi ; rozróżniamy dwa zasadnicze rodzaje wiąz. wieszarowych : jedno- i dwuwieszakowe 1) wieszar jednowiesz. składa się z zastrzałów , ściągu , wieszaka i mieczy , zastrzały pracuja na ściskanie , wieszak na rozciąganie , a ściąg na rozciąganie i zginanie , miecze usztywniaja wieszary w kierunku kalenicy i stanowia dodatkową podporę dla płatwi środkowej ;2) wieszar dwuwieszak. oprócz zastrzałów ,ściągu i wieszaków zaopatrzony jest w rozporę pracującą na ściskanie dodatkowe kleszcze usztywniają wieszar z krokwiami ; połączenie zestrzału ze ściągiem wykonuje się przeważnie na wrąb zębaty z czopem przez ściąganie śrubami ; połączenie zastrzałów ze słupem wieszakowym w wieszarze jednowieszak. wykonuje się na wręby ukośne i czopy oraz przez ściąganie śrubami ; połączenie wieszaka z zastrzałem i rozpora w wieszarze dwuwieszk. wykonuje się na wreby ukośne i czopy oraz przez usztywnienie za pomocą dwóch płaskowników stalowych ; kleszcze z krokwiami ,słupami i płatwiami łączy się jak w dachu płatwiowo- kleszcz. 86. Scharakteryzować i pokazać przykłady wiązarów mieszanych. stosowało się je w bud. dla umożliwienia wbudowania mieszkań w przestrzeń poddasza , obecnie zastosowanie w bud. indywidualnym i rekonstruk. obiektów zabytkowych , jest to ustrój dwu -kondygnacyjny , w którym konstrukcję górna stanowi wł. wiązar przewaznie płatw.-kleszcz. lub jętkowy , słupki ścian zew. służące jako podpory dla wiazarów cofnięte sa w głąb budynku i usztywnione zastrzałami , które kształtuja strome połacie części dolnej ; ze względu na kształt przekroju pionowego dachu rozróżnia się wiązary : 1) pulpitowy ,2) dwuspadkowy ,3) mansardowy 1) pulpitowy 2) dwuspadkowy 3) mansardowy 87. Obliczanie łat i krokwi łaty oblicza się jak belki dwuprzesłowe ; rozpatruje się dwa schematy :1) od ciężaru własnego , śniegu i wiatru 2) od ciężeru właściwego i obc. skupionego (człowiek z narzędziami ) - miarodajny schemat drugi : dla schematu 1) Mpod= -ql^2/8 ,strzałka ugięcia fu=(2,09ql^4)/384EI ≤ l/200 schem.2) Mprzę=0,207Pl fu=0,015Pl^3/EI <= l/200 , wielkośc P zależy od szerokości desek ; krokwie wiązarów jetkowych oblicza się jak belki dwuprzesłowe na sprężystych lub stałych podporach w zależności od tego czy jętka jest pojedynczym elementem czy wchodzi w skład stropu , krokwie narożne lub koszowe , obliczamy jako belki swobodnie podparte pracujace w przybliżeniu pod obciążeniem trójkątnym ; wielkość momentu gnącego M=Ql/7 wielkość dop. ugięcia krokwi dachowych wynosi l/200 88. Obliczanie płatwi ,kleszczy i jętek . kleszcze pracują jako elementy rozciągane w układzie przegubowym jaki tworzy para krokwi położona nad nimi ,dodatkowo mogą być one ściskane od poziomej składowej obc. wiatrem i zginania obciążeniem montażowym dla wymiarowanie decydujące znacz. ma ściskanie ze zginaniem ; kleszcze jako elementy ściskowe należy wykonywać z desek o grub. >= 38mm ; w obl. płatwi ustawionych pionowo uwzględnia się obciążenie pionowe składające się z ciężaru włas. dachu , obciążenia śniegiem , pionowej skład. obc. wiatrem prostopadłego do połaci dachu oraz obc. poziomego od składowej poziomej obc. wiatrem ; jętki jako pręty mimośrodowo ściskane oblicza się ze względu na siłe osiową stanowiącą składową z rozłożenia reakcji dwu przęsłowej krokwi w kierunku jętki i wzdłuż krokwi oraz na moment od obc. jętki siłą skupioną -ciężar człowieka z narzędziami 89. Obliczanie słupków ,mieczy ,zastrzałów i murłatów . słupy są elementami osiowo lub mimośrodowo ściskanymi , i w wiązaniach stanowia podpory dla płatwi ; ze względów wymiar dajemy w płaszczyźnie mieczy które oparte na słupach na wręby czołowe lub nadbitki ; o wymiarach słupach decyduje na ogół nie wyboczenie przy ściskanie lecz naprężenie docisku między słupem a podwaliną , miecze jak w niektórych przypadkach słupy wymiaruje się na ściskanie z uwzględnieniem wyboczenia ,naprężenia dla prętów ściskanych osiowo (dla smukłości λ>20) sprawdzamy ze wzoru σ=P0/ (β*F)≤m*kc a docisk σ=P0/F≤m*kd ,gdzie β -wsp. wyboczenia ; zastrzały możemy konstruować jako pręty ściskane o złączach na wreby lub jako elementy przystosowane do przenoszenia obciążeń o zmiennych znakach ; murłaty obliczamy jako belki swobodnie podparte o rozpiętości = rozstawowi kotwi w murze , obciązeniem w tym przypadku są siły poziome -składowe reakcji krokwi ; zastrzały obliczamy jak miecze 90.PODZIAŁ STROPODACHÓW ZE WZGLĘDU NA KONSTRUKCJĘ I SPOSÓB WENTYLACJI. Konstrukcja : pełny, wentylowany, odpowietrzany Wentylacja: kanalikowe, szczelinowe, dwudzielne. Pełne, odpowietrzane, przewietrzane i dwudzielne - opisane w następnych pytaniach. 91. SCHARAKTERYZOWAĆ I UZASADNIĆ UKŁAD WARSTW W STROPODACHY PEŁNYM. Stropodachy pełne mają wszystkie warstwy konstrukcyjne całkowicie przylegające do siebie i nie ma żadnych szczelin ani kanalików powietrznych. Na konstrukcji nośnej stropu ułożone są bezpośrednio : warstwa ocieplająca oraz pokrycie. Zazwyczaj pod warstwą ocieplającą znajduje się paroizolacja, a pod pokryciem warstwa podkładowa z gładzi cementowej. Spadek może być uzyskany przez nachylenie stropu lub za pomocą dodatkowych warstw formujących. Zaletą takiego rozwiązania jest niski koszt wykonania, ale ze względu na problemy z wilgocią nie nadaje się do budynków mieszkalnych. 92. SCHARAKTERYZOWAĆ I UZASADNIĆ UKŁAD WARSTW W STROPODACHU DWUDZIELNYM. Przestrzeń powietrzna o wysokości 20-100 cm jest wentylowana za pomocą otworów umieszczonych w zewnętrznych ściankach poddasza. Wentylacja przestrzeni poddasza ma bardzo ważne znaczenie podczas eksploatacji stropodachu. W okresie obniżonych temperatur usuwa nadmiar pary wodnej, zapobiegając zawilgoceniu warstwy izolacji termicznej. Dzięki ochłodzeniu podniebiennej warstwy stropodachuobniża się intensywność topnienia śniegu na połaci dachowej, ograniczając tym samym obciążanie okapów oraz tworzenie się nawiasów lodowych i zamarzanie instalacji odwadniającej. W okresie letnim natomiast w skutek wymiany powietrza w przestrzeni stropodachu obniża się temperatura stropu nad ostatnią kondygnacją zapobiegając przegrzaniu się pomieszczeń. 93. SCHARAKTERYZOWAĆ STROPODACHY ODPOWIETRZANE I PRZEWIETRZANE. Stropodachy odpow. różnią się od stropodachów pełnych tym, że pod pokryciem papowym znajduje się warstwa odpowietrzająca w postaci drobnych kanalików utworzonych przez : -zastosowanie specjalnej papy z gruboziarnistą podsypką, popy karbowanej, fałdowej lub perforowanej; - wykonanie rowków w górnej części materiału termoizolacyjnego bezpośrednio pod powierzchnią pokrycia. Stropodachy przewietrzane - utworzone są kanaliki nad materiałem termoizolacyjnym, np. z płyty eternitu falistego. 94. OGÓLNE ZASADY WYBORU TYPU STROPODACHU. Przy projektowaniu stropodachu i wyborze jego konstrukcji trzeba brać pod uwagę zarówno wilgotność powietrza w pomieszczeniach, jak i rodzaj materiałów, a szczególnie zawilgocenie budowlane. Stropodachy pełne mogą być stosowane jedynie nad pomieszczeniami suchymi i przy użyciu materiałów powietrzno-suchych. Ogólnie przyjmuje się, że dla ciśnienia pary wodnej wewnątrz budynku : pi<1200 Pa - stropodach pełny bez paroizolacji; 1200-1600Pa odpowietrzany, przewietrzany bez paroizolacji; 1600-2100 Pa odpowietrzany,przewietrzany z paroizolacją; pi>2100Pa dwudzielny,wentylowany. Zasady wyboru : izolacyjność cieplna w każdym miejscu stropodachu musi być tak duża aby w czasie zimy na jego dolnej powierzchni nie skraplała się para wodna; przy wyborze należy zwracać uwagę na wpływy fiz.działające na stropodach. Należy brać pod uwagę nie tylko problem dyfuzji pary wodnej, przyjmując, że wbudowane materiały są w stanie powietrznosuchym, ale uwzględnić również wpływ wilgoci budowlanej wprowadzonej w czasie budowy. 95. KONSTRUKCJA I ZASADY WYKONANIA STROPODACHU NA BLACHACH FAŁDOWYCH. Stropodach pełny na blachach fałdowych jest stropodachem pełnym. Blacha fałdowa może spełniać rolę paroizolacji, jej łączenie muszą być odpowiednio izolowane. Iinaczej należy położyć paroizolację pod izolacją cieplną. Każdy materiał izolacji na końcu powinien być umocowany mechanicznie (oprócz tego przyklejony). 96. KONSTRUKCJA STROPODACHU ODWRÓCONEGO, ZALETY I WADY. Materiał izolacyjny ułożony jest na warstwie izolacji przeciwwilgociowej. Musi on być dobrej jakości, ponieważ podlego bezpośrednim obciążeniom mechanicznym, działaniu wody, wahaniom temperatury. Trwałość tak wykonanej izolacji przeciwwilgociowej wynosi co najmniej kilkanaście lat. Ponieważ pokrycie papowe znajduje się poniżej izolacji termicznej w zimie raczej nie skrapla się pod nim woda. Zalety : docisk na papy (utrudnia powstawanie pęcherzy), wzrasta trwałość papy, zabezpiecza przed promieniowaniem UV,zabezpiecza przed silnym nagrzewaniem Wady : małe spadki stropodachu, kłopotliwa naprawa 97. CZYNNIKI DECYDUJĄCE O TRWAŁOŚCI STROPODACHU. Czynnikami niszczącymi pokrycie dachowe są promienie UV, duże wahania temperatury, czynniki mechaniczne (spacery po dachu) a także powstawanie purchli i pęcherzy, w wyniku kondensacji dyfudującej pary wodnej. O trwałości stropodachu decyduje zatem jego właściwy dobór i wykonanie (niedopuszczenie do zamknięcia wilgoci pomiędzy pokryciem a paroizolacją) oraz zastosowanie warstwy żwiru (chroni przed UV, wahaniami temperatury i nagrzewaniem, dociska pokrycie). 98.DYLATOWANIE STROPODACHÓW I SPOSOBY WYKONANIA PRZYKRYĆ RÓŻNYCH TYPÓW DYLATACJI. Dylatowanie stropodachów jest konieczne ze względu na znaczne ruchy związane ze zmianą temperatury. Gładź cementowa na warstwie ocieplającej - maksymalny odstęp dylatacji : 4 - 5, beton układany dla wyrobienia spadku : 6, płyty żelbetowe nie ocieplone od góry na murze : 12, płyty j.w. na konstrukcjach szkieletowych : 24 , płyty żelbetowe ocieplone na konstr,. Szkielet. : 42, gzymsy na murze : 12, ścianki kolankowe murowane : 24, ścianki kolankowe prefabrykowne : 12. Dylatacje konstrukcyjne dachów - powinny przenosić odkształcenia poziome oraz pionowe bez utraty swojej szczelności na wody opadowe 99. OBRÓBKI BLACHARSKIE NA STROPODACHACH Konstrukcja obróbki dylatacji powinna być wykonana wg następujących zasad: -szczelina dylatacyjna powinna być wyniesiona ponad poziom dachu min. 10 cm, - obróbki blacharskie w formie „omega” powinny być mocowane do podłoża , nie jest dopuszczalne jedynie wklejenie obróbek między warstwy papy. Obróbki dylatacji między budynkami o różnych wysokościach powinny stanowić konstrukcję dwudzielną przenoszącą niezależne odkształcenia zdylatowanych części budynku. W przypadku dylatacji dachu najlepiej obróbkę blacharską mocować do listew drewnianych zabetonowanych w odbojach betonowych , zabezpieczając dodatkiem papy na tkaninie technicznej. Wyniesienie połączenia obróbki blacharskiej ponad połać dachową daje gwarancję szczelności przy wodzie spływającej wzdłuż dylatacji po połaci dachowej. 104 PODKŁADY POD POKRYCIA PAPOWE. 1)Podkłady z desek i mater drewnopoch (dobrze zaimpregnowane środkiem grzybobójczym)- przy spadku ≥5% na deski kładzie się papę, przy pokryciach tymczasowych, bud gosp, Deski powinno łączyć się na zakładkę lub na pióro (deski starannie oczyszczone), papą kryje się z reguły równolegle do okapu, rolki papy są do 6m. i przed przyklejeniem powinny poleżeć Ze wzgl na kruchość papę tniemy na mniejsze kawałki, przy spadku <10 % podkład -deski odpowiednio grube lub łączone na wpust 2)z betonu- spadek >30% powierzchnia musi być równa czysta zagruntowana na zimno roztworem asfaltowym, gruntujemy rozcieńczonym rozpuszczalnikiem Na to można położyć płyty pilśniowe, zaimpreg przyklejone lepikiem 3)z zap cem wytrzym >8MPa wilgotność <8% Musi być zagruntowany odpowiednim materiałem-emulsje, roztwory asfaltowe, które wnikają w podłoże i poprawiają jego lepkość względem lepiku i papy 105 ZASADY DOBORU PAP I LEPIKÓW DO WYKONANIA POKRYĆ NA DACHACH PŁASKICH. Zależy od pochylenia połaci dachowych. Należy kierować się zasadami: im mniejszy spadek tym większa liczba warstw musi się znajdować na pokryciu, poszczególne zaś z nich muszą być wykonane z pap o większej zawartości bitumów, do klejenia pap asfaltowych należy używać wyłącznie lepików asfaltowych, smołowe powodują rozwarstwienie się pokrycia co doprowadza do przecieków, pokrycia dachowe należy układać wyłącznie przy sprzyjającej pogodzie min temp 5C przy układaniu pokryć na lepiku na gorąco, układanie pokryć na lepiku na zimno do temp 10C Papy na tkaninie stos w miejscach o ostrych załamaniach, nie nadają się na warstwę wierzchnią 107 KIEDY I W JAKI SPOSÓB WYKONUJE SIĘ POKRYCIA Z CYKLOLEPU. Produkt uzyskiwany z asfaltów ponaftowych + cyklokauczuk + związki powierzchniowo czynne + rozpuszczalniki organiczne Cyklolep R- Służy do gruntowania wykonywania powłokowych izol przeciwwligociowych, do konserwacji pokryć dachowych, do wykonywania z matą szklaną bezspoinowych izol dachowych tzw. Cyklolaminatów, Cyklolep DK- do konserwacji pokryć dachowych z papy asfaltowej, Cyklolep KL- do przyklejania pap do podłoża z zap cem, do sklejania w pokryciach dachowych i izol wodochronnych Nakł szczotką lub szpachlą 108 DO CZEGO SŁUŻĄ EMULSJE ASFALTOWE, KITY I PASTY. Emulsja asfaltowa- roztwór, zawiesina asfaltu w wodzie, 1)emulsje anionowe-zastos: do gruntowania podłoża pod właściwą izol bitumiczną, do wykonywania samodzielnych powłok izol i bezspoinowych pokryć dachowych, może być stos do robót izol wewnątrz pomieszczeń 2)em kationowe: do gruntowania podłoża pod właściwą izol bitumiczną, samodzielnych powłok chroniących przed działaniem wód agresywnych, do pokryć bezspoinowych dachów. Kity asfaltowe- (na rozpuszczalnikach) stos do wypełniania szczelin dylatacyjnych Pasty asfaltowe-do wyrównywania podłoży pod izolację, do wykonywania samodzielnych powłok przeciwwilgociowych, do przyklejania styropianu 109 WYKONYWANIE POKRYĆ BEZSPOINOWYCH Z DYSPERSJI ASFALTOWO-GUMOWYCH. Pokrycia te powinny być stos przy spadku połaci poniżej 5% na podkładach z papy. Dyspersje asfaltowo-gumowe-mater hydroizol przeznaczony do powłok bezspoinowych zarówno na starych jak i nowych pokryciach z papy (Gumbit) Są prod z asfaltów lateksu wypełniaczy mineralnych środków wulkanizujących i wody. Wymagania- podkład na tekturze lub na welonie szklanym, nie należy stos jako podkładów do pap izol i bezspoinowych z folii alum, na starym poszyciu musi być czysto bez pęcherzy, usunięte wszelkie uszkodzenia, nie daje się powłok tam gdzie izol termiczna jest zawilgocona. Wykonanie: rozprowadza się masę po przygotowanej powierzchni, po1-2 dniach nakłada się warstwę nośną-tkaninę szklaną o luźnej strukturze aby luźno weszła w masę, rozprowadza się warstwę wierzchnią i posypuje posypką, pełne walory użytkowe po 3-10 dniach, zależy od gr warstwy. 110. POKRYCIA DACHÓW BLACHAMI /JAKIMI, POŁĄCZENIA, MOCOWANIE, ZABEZPIECZENIA itp./ Blachy stalowe /płaskie, faliste/, ocynkowane , miedziane, aluminiowe - 0,45 0,5 0,55 0,6 0,6 cm - dost.gr. Układamy zawsze na deskowaniu, deski ok. 2,5, powinien być prześwit pomiędzy deskami około 5 cm. Połączenia blach płaskich - wzdłuż dachu ząbek stojący /rys1,2/ 2,5 cm, pojedynczy, podwójny - prostopadle do spadku, aby umożliwić spływ wody. Może być też ząbek leżący /rys3/ pojedynczy lub podwójny. Mocowanie blach płaskich. Blachy faliste przybijamy /gwóźdź ocynkowany + podkładka /; Blachy fałdowe układane na teownikach stalowych , blachy miedziane podwójny rąbek. Blacha ocynk. /rys4/- łączenie to zwoje; Faliste blachy azbestowo cementowe-/rys5/ uszczelka + wkręt. Zbyt mocne dokręcenie 2,5 cm - pękną. Łączenie na listwy /rys6/ /listwa berlińska/ 111. POKRYCIE DACHU DACHÓWKA /JAKĄ, KIEDY, JAK/. KARPIÓWKA /rys1/ - pojedyncza tylko do budynków tymczasowych, bo nieszczelna, łaty 25 cm, podwójna na stromych dachach /35 - 45 st./ - układana na łuskę /stąd nazwa / łaty co 14 cm. Bardziej ekonomiczne układanie w koronkę. Uszczelnia się lekką zaprawą wapienną. Zakładkowa wzdłuż boku wyżłobienia i występ, zazębiające się nawzajem łaty co 32 cm; MARSYLSKA - bardzo estetyczna, stanowi odmianę zakładkowej, wszystkie krawędzie mają zakłady przez co gwarantuje pełną szczelność. Dobra do krycia dachów o małych spadach.; HOLENDERSKA - stosowana na Zachodzie, spadek 30 - 50 st. Łaty co 32 cm Są dwa rodzaje - z gładkimi krawędziami i nakładkami. Pierwsza jest nieszczelna , druga układana jak karpiówka szczelna. MNICH MNISZKA /rys2/ - dekoracyjne, głównie przy zabytkach , spadek 30 - 50 st. Pokrycie ciężkie i mało szczel. KLASZTORNA /rys3/ - stosowana jak mniszka. Cementowa i cementowo gliniana w dwóch rodzajach : karpiówka podwójna i zakładkowa .Spadek 27 - 45 st., Cięższe od ceramicznych ale łatwiejsze w produkcji , nie odporne na agresywne gazy. Cementowo gliniane - karpiówka pojedyncza , podwójna i zakładkowa 35 - 43 st. Uszczelnia się zaprawą cementowo wapienną 112.POKRYCIA PŁYTAMI I PŁYTKAMI AZBESTOCEMENTOWYMI. Są wytwarzane z włókien azbestowych i cementu portlandzkiego wyższych marek przez prasowanie tworzywa; gr. 4mm; rodzaje płyt falistych: NF-9 - niskofalista o 9 falach; WF6 - wysokofalista o 6 falach; GZG-N gąsior zawiasowo-falisty górny o niskiej fali; GZG-W o wysokiej fali; GZD-N dolny o niskiej fali; GP gąsior zwykły żlobkowy; Płyty faliste powinny mieć licową pow. gładką, bez rys i pęknięć, a krawędzie ostre i równe, wzajemnie prostop.; płyty są dostarczane w paletach lub bez opakowania krytymi środkami przewozowymi, w których układa się je w stosy po 25 szt., powinno się układać na równym podłożu; 113.RODZAJE WÓD W GRUNCIE -Wody kapilarne .Podciągi kapilarne zależą od wielkości ziaren kruszcu : 0,5 - 0,2 mm - podciąg 25 cm., 0,2 - 0,1mm - podciąg 40 cm, 0,1 - 0,05mm - podciąg 100 cm, 0,05 - 0,02 mm - podciąg 2 m., iły do 3 m. -Woda przesączająca się z opadów atmosferycznych; np. pozostałości po wykopach /luźno zasypany grunt/. Woda zaskórna wywiera ciśnienie na budynki, stąd konieczny drenaż zapob. -Woda gruntowa - poziom w gruncie wyznaczony w badaniach wywiera ciśnienie na fundamenty budynku. Pomieszczenia mokre - podczas ich użytkowania woda może być wylewana na posadzki, ściany polane , łazienki, rzeźnie , mleczarnie, baseny, kanały. Zabezpieczenie- spływy, odpływy wody, izolacje aby woda nie przedostawała się do konstrukcji.. 114.RODZAJE IZOLACJI WODOCHRONNYCH. Izolacje wodochronne dzielimy na 3 grupy :typu lekkiego, średniego, ciężkiego. - Przeciwwilgociowe izolacje typu lekkiego - chronią przed wodą nie wywierającą ciśnienia /kapilarna, opadowa/. Stosowane materiały: masy izolacyjne asfaltowe, lepiki na gorąco, na zimno, 1 - 3 warstw w zależności od podłoża i jakości izolacji, 2 - 5 mm grubość powłok. Masy asfalt : 1 warstwa - zagruntowanie materiału , dajemy rzadko, kolejne gęstsze. Masy asfaltowe, smołowe z wypełniaczem, żywice poliestrowe /0,1mm/ - do 3 warstw .Żywica epoksydowa - 1 lub 2 warstwy, silikonowanie powierzchni , tynki wodoszczelne z mas bitumicznych , z mas bit. Z dodatkami hydrofobowymi., płytki ceramiczne , materiały smarne. Materiały te mają za zadanie wniknąć w podłoże /impregnacja, gruntowanie/. Nie gruntuje się materiału mocno porowatego, np. miękkie płyty pilśniowe. Mogą być wykonywane powłoki z tworzyw sztucznych - wada - nie są trwałe mechanicznie. -. Przeciwwodne izolacje typu średniego - to izolacje przeważnie asfaltowe z wkładkami papy asfaltowej. Papy pełnią rolę przeciwwilgociową /bitumy/ , wzmacniacz przekładanka /lepik/ . Do zabezpieczenia przed wodą opadową /dachy/, muru przed podciąganiem /kapilary/. Materiały : papy asfaltowe, układane w pion i poziom, folie polietylenowe , folie ze zmiękczonego PCV gr. 0,5 - 1 mm - aby były szczelne kładziemy na zakładkę. Folie polietylenowe nie skleja się - muszą być zgrzewane . raczej 1 warstwa. - Izolacje typu ciężkiego - przeciwwodne . Chronią przed wodą wywierającą ciśnienie /zaskórną/ Materiały - asfalt przemysłowy + tkanina techniczna 10 - 15 mm /1 -2 warstwy/ , żywica poliestrowa + wypełniacz /1,5-2mm/ aby zwiększyć grubość. - zbiorniki wody, benzyny, szyby windowe, Żywica epoksydowa może być zbrojona włóknem szklanym, papa asfaltowa + lepiki asfaltowe /3 - 6 warstw, 7 - 25 mm/, folia PCV + klej , płyty terakotowe. Ponadto mamy do czynienia z izolacją parochronną zabezpieczającą przed przenikaniem pary wodnej /para przechodzi przez materiały hydrofobowe a woda nie/ 115 116.IZOLACJE PRZECIWWILGOCIOWE STANÓW ZEROWYCH chronią obiekty przed działaniem wody nie wywierającej ciśnienia hydrostatycznego; powierzch. Podkładów pod izolację powinny być równe czyste i odpylone; poza tym trwałe i nieodkształcalne; izol. W konstrukcjach odwodnionych powinny być położone ze spadkiem 1%, zaleca się utrzymanie spadku 2%; izol. Powinny być wykonane podczas bezdeszczowej pogody lub pod zadaszeniem; zakłady mat. rolowych powinny wynosić nie mniej niż 10cm; grubość lepiku pom. Warstwami papy powinna wynosić 1-1,5 mm; załamania warstwy izolacji powinny być wzmocnione przez zastosowanie wkładek z papy na tkaninie techn., juty, tkaniny szklanej; szczeliny dylatacyjnepowinny być uszczelnione; warstwy dociskowe pow. być z żelbetu z betonem najm. B-15; warstwy ochronne wykonane z muru ceglanego gr. Min. 6.5 cm z cegły pełnej na zaprawie cem,; 117. IZOLACJE PAROCHRONNE W BUDYNKU /GDZIE TRZEBA WYKONYWAĆ, KIEDY, W JAKI SPOSÓB , Z JAKICH MAT./ Należy stosować samo zabezpieczenie stropodachów , tarasów, zapór, ścian i podobnych przegród budowlanych przed przenikaniem pary wodnej od strony pomieszczeń o podwyższonej wilgotności. Rozróżniamy następujące rodzaje - powłokowe: z farb, lakierów lub emalii, mas asfaltowych , - warstwowe z pap, folii z tworzyw sztucznych, folii metalowych . Izolacje z blach umieszczone od strony działania ciśnienia pary wodnej, wykonane z materiałów o dużym oporze dyfuzyjnym. Izolacja z papy asfaltowej jest przyklejana do podkładu, sklejana na zakładach z papy . Szerokość zakładów 5 cm, arkusze folii PCV przyklejone lepiszczem, zakłady 3 cm Folia polietylenowa układana luzem lub przyklejana emulsyjną pastą asfaltową, zgrzewana na zakładach . Powłoki z farb, lakierów mają grubość dającą wymaganą szczelność. Cechy dobrej izolacji: duży opór przenikania pary wodnej, łatwość przyklejania się do materiałów izol. oraz okładzin, oporność na wilgoć korozję chemiczną i biologiczną; kleje i lepiszcze stosowane do izolacji powinny być odporne co najmniej na 50 st. C i przy tej temperaturze nie mogą spływać po ścianach. 118. JAKIM WARUNKOM MUSI ODPOWIADAĆ ZAPROJEKTOWANA IZOLACJA PRZECIWWILGOCIOWA Z BITUMÓW ? W JAKICH WARUNKACH NIE MOŻNA WYKONAĆ TEGO TYPY IZOLACJI. Izolacji bitumicznych nie wolno stosować : w miejscach narażonych na kontakt z olejem mineralnym , rozpuszczalnikami organicznymi, alkoholami. Warstwa musi być ciągła , dobrze przylegać do powierzchni , bez złuszczeń, pęcherzy /np. lepik na zimno/. Musi być odporna na daną temperaturę /skurcz./, odporna na przewidywane wpływy mechaniczne , nie wolno wykonywać w porze deszczowej //mokre pow./ w temp.7,5 C. Podłoża pod izolacje:pon.poz gruntu, powierzchnia równa ale nie zbyt gładka , bez rys i pęknięć. Podłoża pod izolacje- betonowe lub żelbetowe płyty prefabrykowane , podłoża metalowe /najczęściej - blachy stalowe, / Od podkładów wymaga się dobrego zdylatowania . Podłoże powinno być wytrzymałe. Żadne podłoże nie może być wilgotne w 4 % inaczej pęcherze/ . Dokładnie odkurzone odpylone, Kolejne warstwy nakłada się na wysuszone wcześniej powierzchnie. Podłoże powinno być zagruntowane - roztworami bitumicznymi, emulsjami np. płyta pilśniowa twarda lub miękka. Płyta pilśniowa na styropianie max wymiary 120 cm i układać z rozstępem ok. 2 mm /dylatacja/.Gruntowanie płyt twardych nie jest konieczne. Płyty miękkie kawałki mniejsze od 120cm. bez gruntowania bo wchłonęłyby dużo materiału gruntującego a potem długo schnie. Nie gruntujemy styropianu- wymaga się aby nie był najlżejszy /min. 30 kg/m3/ gruntowanie nie wsiąka. Na styropian kleimy watę na gorąco ale lepik nie na gorąco /roztapia/ tylko podgrzewamy z termometrem .Płyty z wełny mineralnej /twarda ciężar 180 kg/m3. 119. PODŁOŻE POD IZOLACJE PRZECIWWILGOCIOWE patrz 115,116 powinny być odporne na korozję; wytrzymałość na naprężenia rozciągające, które mogą powst. w przeponie izolacyjnej ; mogą być stosowane: papy zgrzewalne na osnowie zdwojonej z tkaniny szklanej i welonu szklanego; papy podkładowe na welonie szklanym; papy podkładowe na tekturze; z tworzyw sztucznych: folię izolacyjną z PCV i folię bitumoodporną; łączenie folii izol. Z PCV z mat. asfalt. Jest nioedopuszczalne; 121) Izolacje przeciwwodne z tworzyw sztucznych , metody wykonania . Folie z uplastycznionego polimeru, folie PCW bitumoodporne, izolacyjne zwykłe PCW, techniczne antykorozyjne z PCW, górnicze PCW. Porównując folię do materiałuw asfaltowych te pierwsze mają większą odporność na wpływ temp., dużą wytrzymałość na sozcąganie, rónocześnie bardzo dużą rozciągalność, dużą wodoszczelność i odporność chemiczną. -Na izol. może działac woda agresywna oraz zw. chemiczne. -izolacja ma być wykonana w niskiej temperaturze . Grubość folii 1,5-2. Ze względów wytrzymałościowych mogą być cieńsze , ale o wyrzszej wytrzymałości. Układanie: Na powierzchnię układa się jedną warstwę folii, na stykach zakłady 5 mm. Spawanie dokonujemy na gorąco lub mokro. Powierzchnia powinna być gładka. Na narożach zaokrąglamy, aby ostre krawędzie nie przecięły izolacji. Ze względów mech. możemy nie łączyć folii z podłożem. W miejscach stromo nachylonych , pionowa ściana lepik powinien umożliwić ruch folii ( uzależnienie odkształceń izolacji od odksz. konstrukcji ). Jeżeli nie można wykonać gładkiego podłoża, to układamy na sucho lub na lepiku papę asfaltową. Łączeie na gorąco- słżą do teg oaparaty elektyczne , lub na gorące powietrze. Należy zachować czystość powierzchni łączonych. Pod styk podkłada się paski papierowe. łączenia na mokro - stosujemy odpowiednie kleje, rozpuszczalniki, po pokryciu powierzchni diociskamy wałkiem lub ręką. folie bitumoodporne- asfalty lub lepiki asfaltowe na gorąco. Folie zwykłe - kleje syntetyczne. 122) Jakimi problemami zajmuje się akustyka budowlana i w jaki sposób rozwiązuje problemy ? Akustyka budowlana obejmuje dwie grupy zagadnień. -akustykę wewnątrz (zapewnienie odpowiedniego nagłośnienia, oraz odpowiedniego rozproszenia energii we wnętrzach. Ochrona przeciwdźwiękowa ( emitowanie, ograniczanie, przenikanie hałasu do pomieszczeń). Normowe warunki ak. określamy przez 1) dopuszczalny poziom dźwięku (la) hałas przenikający do pomieszczenia od wszystkich źródeł, oraz (la) od urządzeń. 2) Wymagana izolacyjność przegród wewnętrznych, która jest zróżnicowana w zależności od przeznaczenia budynku i funkcji pomieszczenia, dla ścian, drzwi- od dźwięku, dla stropów- od powietrznych i uderzeniowych, Izolacyjność ścian zewnętrznych w zależności od poziomu hałasu zewnętrznego. Norma obejmuje także zestaw parametrów do ochrony przeciwdźwiękowej , przeciwuderzeniowej, lokalizacji budynków itd. Materiały i elementy (normowe), zastosowanie itp. 123)Na czym polega maskowanie hałasu. Podczas występowania hałasów występuje często zjawisko maskowania hałasu o niższym poziomie intensywności i głośności mocniejszymi. Zjawisko obserwujemy wówczas gdy np. ruch uliczny uciszy się w nocy, sąsiad śpi, a hałas (ciągły dzień- noc, np. tramwajowy) dochodzący zza okna wcześniej nie słyszany teraz bardzo uciążliwy. ..................... (zamknij okno .... uważaj bo oślepniesz) 124 )Czy poziom hałasu ma powiązania z chłonnością akustyczną pomieszczenia, wyaśnić Chłonność- miarą - zdolność pomieszczeń do pochłaniania dźwięków si+  Ak*nk i- wsp. pochłaniania dźwięku przez i-tą powierzchnię, Si wielkość tej powierzchni, Ak- jednostkowa chłonność k- tego pomieszczenia, lub człowieka, nk- liczba przedmiotów lub ludzi  Pa^2/Po^2 db=10lg  *10^0,1 (li+li, Pa- ciśnienie akustyczne, Po- ciś. ak. pomieszczeń A, Ciśnienie akustyczne Pa to różnica między chwilową wartością ciśnienia powstałego w danym punkcie pod działaniem fal akustycznych a wartością ciśnienia 126) Na czym polega ochrona przeciwdźwiękowa. Przed hałasem 1) zewnętrznym: zabezpieczenie akustyczne terenu pod obiektem, obok- wał ziemny, -zabezpieczenie przeciw drganiowe fundamentów, -zabezpieczenie ścian , okien , -odpowiednie ułożenie pomieszczeń wewnątrz budynku. 2) Wewnętrznych, -właściwe rozplanowanie płożenia windy,- parametry akustyczne ścian, stropów, - izolacyjność drzwi i okien, - zabezpieczenie przejść instalacji przez przegrody, dobra jakość akustyczna używanych urządzeń w budynku, - amortyzacja urządzeń elektrycznych. Ogólny podział dźwięków :- powietrzne, - uderzeniowe. Dobre izolatory akustyczne są to materiały szczelne ,o dużej gęstości (kamień, cegła pełna, reton , szkło). Okna drzwi -ciężkie, podwójne, wypełnione watą , grube. Ościeżnice dopasowane- im lepszy materiał i im powierzchnia chłonące większa, ochrona akustyczna większa. Fundamenty i konstrukcje budynku - Lepsze gruntu, sypkie nie nawodnione, głębokie niepołączone z chodnikiem, sztywny strop. 3) Ściany masywne - Niezbędne całkowitej szczelności połączeń elementów między sobą oraz z przyległymi przegrodami. 4) Ściany lekkie - odpowiedni rodzaj płyt okładzinowych., odpowiednie dobre wypełnienie. 5) Stropy - By izolować powietrze wystarczy by G> 3 kN/m^3 , podnieść izolację powietrzną. Rysunki. 127 )Scharakteryzować parametry hałasu. To czy dany dźwięk słyszymy czy nie zależy od Częstotliwości dźwięku (20-20000 Hz) oraz od natężenia. Natężenie Dźwięku - to moc akustyczna źródła przypadająca na jednostkę powierzchni prostopadły do kierunku rozchodzenia się fali: I=Pa/s ; Moc akustyczna to ilość energii wysyłanej przez źródło dźwięku w jednostce czas Pa=P/Za *s , P- ciśnienie akustyczne, Za -odporność akustyczna ośrodka, s- pole powierzchni źródła dźwięku. Poziom natężenia LI=10 lg*I/Io, oraz poziom Mocy L'p=10 lg Pa/Po, Głośność dzwięku- Fony . 1 Fon odpowiada każdej odbieranej jeszcze przez ucho różnicy głośności dla poszczególnych częstotliwości. Dla częstotliwości 1000 Hz natężenie w db i głośność w Fonach pokrywają się. 128) Izolacyjność przegród od dźwięków uderzeniowych (tłumienie) Tłumienie jest wielkością względną, określoną często przez poziom dźwięków uderzeniowych pod stropem przy pobudzaniu go znormalizowanym źródłem dźwięków uderzeniowych. Wyraża się go w pasmach TERWOWYCH i wyraża wzorem ln= li - 10 lg Ao/A li-poziom przeciętnego ciśnienia pod stropem, A- chłonność pomieszczenia, Ao- 10 m^2 . 129.Wymagania techniczno użytkowe przegród wewnętrznych. Wymagania mechaniczne- dostateczna nośność, trwałość powierzchni, niewielka odkształcalność termiczna i wilgotnościowa, dostateczna i bezpieczna wytrzymałość ścianek. Wym... .........iona przeciwpożarowe- ognioodporne, nie wydzielające podczas pożaru trujących gazów, podobnie elementy mocujące. Wymagania akustyczne- brak kanałów akustycznych ( szczelin na złączach, przy ścianach między mieszkaniami. Wym. higieny i zdrowia - odporne na agresję biologiczną, nie wydzielanie toksycznych substancji, powierzchni gładkie. Wym. Trwałościowe - styki przy podłodze szczelne, podobnie złącza ścianek, nie powinno być pęknięć uwypukleń, rys złącza względnie elastyczne. 130. OMÓWIĆ ŚCIANY DZIAŁOWE Z GIPSU. - gips ma bardzo dobre właściwości do wykonywania ścianek działowych i niedużą gęstość objętościową, możliwość fabrycznego wykończenia, bez konieczności tynkowania, dobre właściwości akustyczne i zdrowotne. Elementy najczęściej produkowane z czystego zaczynu cementowego lub gipsowego, jako wypełniacz najczęściej żużel paleniskowy, stosowany, gdy wilgotność < 70 %: - drobnowymiarowe - do ręcznego układania przez 1 osobę- najpopularniejsze pro- monta, dowolne układy z przesunięciem o pół długości, łączenie elementów metodą muzowania - pracochłonną, lecz dającą większą wytrzymałość lub metodą zalewania spoin - montaż na sucho, a spoiny wypełniamy rzadkim zaczynem gipsowym; inne - pełne z dodatkiem trocin, pełne zbrojone trzciną - średniowymiarowe - w postaci dyli na wysokości kondygnacji, przez 2 osoby - nie stosowane w Polsce - wielkowymiarowe - w postaci płyt, montowane za pomocą żurawia- z elementów wielopłytowych, 3 odmiany: z czystego zaczynu gipsowego, z tworzywa mieszanego gipsowo - estrichgipsowego, z gipsobetonu. Mają gładkie powierzchnie, nie wymagają tynkowania, są tańsze, lepsze technicznie, szybsze w montażu. Ścianki stawia się na drewnianych podkładkach, następnie podbija się ściankę lekkim betonem. W przypadku ścianek między mieszkaniami stosuje się podwójną warstwę z przerwą w środku wypełnioną izolatorem. 131. ŚCIANKI DZIAŁOWE SZKIELETOWE najprostszym schematem konstrukcyjnym przegrody szkieletowej jest przegroda pojedyncza składająca się ze szkieletu, płyt okładzinowych oraz wypełniacza. ściana na szkielecie drewnianym 80mm okładziny z płyt wiórowych 16mm wypełnienie wełną mineralną lub szkielet drewniany 88mm okładzina z płyt azbestowo-cementowych 6mm wełna mineralna - Ściany z płyt gipsowo-kartonowych - płyty te przymocowane do słupków stalowych przez podkładki elastyczne lub bez - okładziny pojedyncze bez wypełnienia lub z - okładziny podwójne bez wypełnienia lub z wypełnieniem wełną mineralną, mogą mieć też szerokość 10mm i do połowy wypełnienie 132. ZASADY MOCOWANIA ŚCIAN DZIAŁOWYCH Ściana z cegły połączona ze ścianą nośną na strzępie zazębione Ściana działowa (1/4 cegły dziurawki) podłużna zbrojona w spoinach płaskownikiem 15x1,5mm lub prętem stalowym okrągłym 4,5 do 6mm. Do 5m co 6-7 warstw, powyżej pięciu - co dwie warstwy. Kotwi się w dwóch ścianach nośnych. 134. WŁAŚCIWOŚCI AKUSTYCZNE STROPÓW, PODZIAŁ STROPÓW NA GRUPY: - muszą izolować od dźwieków powietrznych i uderzeniowych, od dźwięków powietrznych poprzez dobór konstrukcji np. zwiększenie masy. Kanałowe ze względu na zwiększoną sztywnośc są nieco lepsze. Tłumienie dźwięków uderzeniowych jest zależne od masy stopu i grubości konstrukcji. Poziom uderzeniowy w większym stopniu zależy od grubości niż od gęstości i modułu sprężystości materiału. Stropy kanałowe dobre, niekorzystne stropy pustakowe, zwłaszcza ceramiczne. SCHEMAT PRZENIKANIA DŹWIĘKÓW PRZEZ STROPY O RÓŻNYCH TYPACH IZOLACJI: - bez izolacji - z podwieszonym sufitem - z pływającą podłogą - stropy powinny wykazywać odpowiednią odporność na przenikanie dźwięków powietrznych i uderzeniowych. Wstępnej oceny izolacyjności akustycznej stropu można dokonać na podstawie kształtu i ciężaru właściwego stropu. Aby ułatwić identyfikację, stropy podzielono na grupy akustyczne: grupa I - strop płytowo - żelbetowy, pustakowo - gipsowy, ceramiczno - betonowy, wiórowo - cementowy o ciężarze γ < 2,5 kN/ m^2 np. strop prefabrykowany pełny - h~ 10 cm; γ = 1,5 - 2,2 kN/ m^2 Ackerman h~ 20 cm; γ = 2,2 kN/ m^2 grupa IIa - strop płytowo- żelbetowy, żelbetowy z wkładkami z gazobetonu, pustakowy bądź podwójny o ciężarze 2,5 ≤ γ ≤ 3,0 kN/ m^2 np. strop żelbetowy h~ 12 cm, γ = 3,0 kN/ m^2 Ackerman: h~ 23 cm, γ = 2,9 kN/ m^2 DZ3, DZ4 γ = 2,65 kN/ m^2(2,95) grupa IIb - strop płytowo - żelbetowy, kanałowo żelbetowy, pustakowy, podwójny o ciężarze 3,0 ≤ γ ≤ 3,5 kN/ m^2 np. strop kanałowy żerański h = 29 cm, γ = 3,05 kN/ m^2 żelbetowy pełny h = 19 cm, γ = 3,5 kN/ m^2 grupa III - strop płytowo - żelbetowy pełny, kanałowo- żelbetowy o ciężarze γ > 3,5 np. strop kanałowy W70 h = 22 cm, γ = 3,6 kN/ m^2 strop żelbetowy pełny: h = 16 cm, γ = 4,0 kN/ m^2 Stropy grup I, IIa, IIb to stropy o niewystarczającej izolacyjności na dźwięki powietrzne i uderzeniowe; stropy grupy III posiadają niedostateczną izolacyjność na dźwięki uderzeniowe. 135. SPOSOBY TŁUMIENIA DŹWIĘKÓW UDERZENIOWYCH. - drogi rozchodzenia się dźwięków uderzeniowych w konstrukcji: Przenikanie dźwieków uderzeniowych w kierunku B można wyeliminować przez zastosowanie sufitu podwieszanego z odpowiednią warstwą izolacji akustycznej na niższej kondygnacji. Przenikanie dźwieków uderzeniowych w kierunku A można zminimalizować stosując konstrukcję podłogi pływającej, którą należy bezwzględnie wykonać z zachowaniem ciągłości. 136. PODŁOGI PŁYWAJĄCE. ZASADY WYKONANIA. Podłogowe ustroje izolacyjne ze względu na ich właściwości akustyczne dzieli się na grupy: - pływające podłogi (PP), powodujące zwiększenie izolacyjności akustycznej stropu i wzrost tłumienia przez strop dźwięków uderzeniowych - lekkie izolacyjne układy podłogowe (PL) powodujące jedynie zwiększenie tłumienia dźwięków uderzeniowych - wykładziny podłogowe z warstwą izolacyjną (PW) powodujące jedynie zwiększenie tłumienia dźwięków uderzeniowych Podłogi pływające różnią się między sobą zastosowanymi materiałami oraz grubościami warstw, a ich konstrukcja zależna jest od tego, do jakiej grupy należy strop, na którym należy wykonać podłogę. grupa stropu budow. mieszkaniowe bud. administracyjne pomieszczenia o powierzchni ≤ > ≤ > od powierzchni granicznej I ZW ZWmin N ZW IIa N ZW N ZW IIb N ZW L N III L N L L POWIERZCHNIA GRANICZNA [m ^2] rodzaj budynku grupa stropu I IIa IIb III bud. mieszkalne, hotele 18 18 23 23 bud. oświatowe 68 68 88 88 służba zdrowia 36 36 48 48 bud. administr. 48 - 63 - Rodzaje podłóg pływajacych: - ZW - podłoga pływająca o zwiększonej izolacyjności akustycznej; warstwa izolacyjna - 2 razy płyta pilśniowa miękka (2 razy 12,5 mm); warstwa dociążająca to gładź cementowa 35 mm lub płyta gipsowa 40 mm - ZWmin - j.w., przy czym warstwę izolacyjną stanowi wełna mineralna grubości 4 cm i o ciężarze γ ≥ 1000 kN/ m^2, warstwa dociążająca to gładź cementowa na 40mm - N - podłoga pływajca normalna; warstwa izolacyjna to płyta pilśniowa 12,5 mm lub styropian 10mm lub wełna mineralna 30mm lub guma gąbczasta 6mm; warstwa dociążająca to gładź cementowa 40mm. - L - lekki układ podłogowy, np. płyty sklejone z płyty pilśniowej porowatej 19mm i płyty pilśniowej twardej 5mm Układ warstw w podłodze pływającej: 1 posadzka 2 klej 3 warstwa wygładzająca podłoże samopoziomująca 4 podkład (gładź cementowa) 5 warstwa ochronna np. folia zgrzewana lub papa - chroni przed dostępem wody z wyższych warstw i zawilgoceniem izolacji 6 warstwa izolacji akustycznej 7 izolacja przeciwwilgociowa lub paroszczelna - chroni przed zawilgoceniem izolacji akustycznej od dołu, od strony stropu 8 strop Zasady wykonywania: - dopuszczalne odchylenie od poziomu nie może być większe niż 5mm na długości pomieszczenia - posadzkę należy oddylatować od ścian aby uniknąć powstawania rys - posadzki należy układać przy wilgotności podkładu wynoszącej: <3% dla posadzki betonowej (cementowej), <8% dla trocinobetonowej, <12% dla skałodrzewnej - podkład pod posadzkę musi wykazywać odpowiednią wytrzymałość na ściskanie: 12 MPa dla obiektów mieszkalnych i administracyjnych, 20 MPa dla przemysłowych. - do wykonania podkładu nie powinno się stosować wapna ze względu na powstający w trakcie eksploatacji podłogi pył wapienny - podstawową zasadą gwarantującą poprawne właściwości i odpowiednią izolacyjność akustyczną podłóg pływających jest zachowanie ciągłości poszczególnych warstw tworzących podłogę; w przeciwnycm wypadku mogą powstać mostki akustyczne, które będą przewodzić dźwięki - do wykonania posadzki należy przystąpić po zakończeniu wszystkich innych robót budowlanych a temperatura pomieszczenia (dla posadzek drzewnych i wykładzin tekstylnych) nie powinna być niższa niż 10°C. 137. RODZAJE PODłÓG I POSADZEK w zależności od usytuowania w budynku podłogi dzielą się na: - podłogi na gruncie - bardzo ważna jest izolacja chroniąca przed zawilgoceniem oraz termiczna - podłogi nad piwnicami i pomieszczeniami chłodnymi - ważna izolacja termiczna i zależnie od warunków paroszczelna - podłogi na stropach międzypiętrowych, czyli pływające, bądź podłogi z posadzką tłumiącą - podłogi w pomieszczeniach mokrych, czyli podłogi w pomieszczeniach bez instalacji odwadniającej oraz podłogi na stropach z instalacją odwadniającą; w konstrukcjach tych podłóg należy stosować izolacje wodoszczelne z papy asfaltowej lub folii izolacyjnej z tworzyw sztucznych POSADZKA - jest wierzchnią warstwą podłogi bezpośrednio narażoną na skutki związane z eksploatacją. Obecnie wykonuje się z różnych materiałów. Najbardziej popularne, to: a) materiały drzewne: - deszczółki - przyklejane do suchego i oczyszczonego podkładu za pomocą lepiku asfaltowego na zimno - parkiet mozaikowy - przyklejany klejami emulsyjnymi Pronalep i Polcet - panele podłogowe - układa się je na warstwie papy asfaltowej izolacyjnej lub specjalnej piance z tworzyw sztucznych, łączy się na wpustach klejem wikol. Należy pamiętać, że w przypadku stosowania materiałów drzewnych należy pozostawić szczelinę ok. 5mm między posadzką a ścianą, którą maskuje się za pomocą listew podłogowych. b) tworzywa sztuczne: - sztywne płytki PVC - przyklejane na równym i czystym podkładzie klejami: lateksowym Polacet, Pronikol B - wybór kleju zależy od podkładu - wykładziny PVC bez warstwy izolacyjnej - przyklejane do podkładu cementowego klejem Polacet lub cementowo-gipsowego - klejem Pronikol B - wykładziny PVC z warstwą izolacyjną - przyklejane do podkładu cementowego klejem Polacet lubPronikol B - wykładziny tekstylne, dywany igłowe - przyklejane jak wyżej - wykładziny gumowe - podkład cementowy - klej Pronikol B c) materiały mineralne: - płytki terakotowe, lastrykowe, kamienne - układa się na betonowym podkładzie na zaprawie cementowej zarobionej mlekiem wapiennym przy temp powyżej 5°C. Przy układaniu należy kontrolować poziom lub spadek posadzki. Po ułożeniu płytek i stwardnieniu zaprawy spoiny zalewa się masą wypełniającą. Obecnie są specjalne kleje do układania płytek oraz wypełniania spoin. Podłogę wykańcza się cokolikiem przy ścianie - posadzki cementowe i lastrykowe - wykonuje się przez nałożenie zaprawy cementowej 1:3 lub mieszanki grysów szlachetnych z cementem na chropowaty świerzy podkład betonowy. Bardzo ważne są szczeliny dylatacyjne w polu podłogi aby uniknąć spękań na skutek skurczu i wahań temperatury. Posadzki o specjalnym przeznaczeniu: z klinkieru i cegły, asfaltowe, chemoodporne z mat. ceramicznych, z kompozycji żywiczno-mineralnych. Podłogi sprężyste są stosowane w obiektach sportowych i salach gimnastycznych. parkiet izolacja podłoga z desek legary drewniane legar betonowy gładź cementowa izolacja przeciwwilgociowa beton 70cm piasek grunt 140. SUFITY PODWIESZANE - PRZYKłADY ROZWIĄZAŃ, ORIENTACYJNE PRZYROSTY IZOLACYJNOŚCI DZIĘKI TAKIM ROZWIĄZANIOM strop wełna mineralna półtwarda listwy drewniane płyta pilśniowa twarda lub tynk na siatce Wskaźniki przyrostu akustyczności właściwej w zależności od konstrukcji sufitu podwieszanego grupa stropu grupa I IIAB III zmniejszenie ΔRw 3dB 2dB 1dB 4dB 3dB 2dB 7dB 5dB 4dB 141. i 142. WŁAŚCIWOŚCI AKUSTYCZNE ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH, OKIEN I DRZWI Izolacyjność ścian zależy w dużej mierze od ich ciężaru, np. - ściany masywne grube - izolacyjność 45 dB - ściany lekkie: PW8 (blacha, pianka poliuretanowa i blacha) - 25-30dB styropian / płyty - 30 - 35dB szkieletowe - rdzeń z wełny - 25-35dB Masywne ściany zewnętrzne (ceramiczne, keramzytobetonowe, żelbetowe warstwowe, gazobetonowe) odpowiadające wymaganiom cieplnym charakteryzują się Rw większym od 45 dB, więc spełniają wymagania akustyczne. Izolacyjność akustyczna lekkich ścian zewnętrznych zależy od ich sztywności i masy jednostkowej. Elementy warstwowe z okładzinami z blach i rdzeniem ze sztywnej pianki poliuretanowej: Rw = 25-30dB, elementy warstwowe z płytami okładzinowymi o ciężarze > 10kg/m^2 i rdzeniu ze styropianu - Rw=30-35dB, ściany szkieletowo-warstwowe z wypełnieniem wełną mineralną i okładzinami - Rw=35-50dB. Przy stosowaniu lekkich ścian osłonowych zwrócić uwagę na szczelne połączenie z przegrodami wewnętrznymi. Izolacyjność akustyczna okien zależy od izolacyjności elementów okna takich jak: szyby, ramy i ościeżnice. Lepszą izolacyjność mają okna o rozdzielonych ramiakach oraz takie, w których stosunek grubości szyb n1/n2 ≥1,75 natomiast odległość między szybami > 6cm. Należy zwrócić także uwagę na szczelność osadzenia ościeżnicy w ścianie. Klasy izolacyjności okien: klasa I: izolacyjność akustyczna >= 25dB klasa II: izolacyjność >=30dB klasa III: >=35dB. Właściwości akustyczne drzwi zależą od izolacyjności akustycznej skrzydła drzwiowego i ościeżnicy oraz od szczelności osadzenia ościeżnicy i szczelności przymyków drzwiowych. Ze względu na małą masę i sztywną konstrukcję izolacyjność skrzydła jest niewielka i wynosi 20-25dB. Ze względu na nieszczelność izolacyjność powszechnie stosowanych drzwi wynosi 10-20dB. Zwiększenie izolacyjności uzyskujemy przez uszczelnianie przymyków przy zapewnieniu docisku uszczelek, przez zwiększenie masy skrzydła (obicie blachą i poduszką izolacyjną), zastosowanie wypełnienia drzwi wełną mineralną, zastosowanie drzwi podwójnych uszczelnienie progu. 143. RODZAJE KONSTRUKCJI BALKONÓW - balkon na niezależnej konstrukcji - wspornik balkonu zamocowany w ścianie - częściowo wsparty na budynku i konstrukcji niezależnej, siły działające - zależnie od zamocowania - oddzielne konstrukcje wsporcze - konstrukcje mieszane - balkony oparte na wspornikach: kamienne, ceglane, stalowe - wspornik przechodzący przez ścianę - wsporniki ze ściągami i zastrzałami (na górze lub na dole) 144. BALKONY NA BELKACH STALOWYCH I ŻELBETOWYCH 1) balkony na belkach stalowych Zbyt duże naprężenia mogą doprowadzić do skruszenia cegły i zaprawy. W celu uniknięcia tego zjawiska stosujemy np. podkładki z dwuteow- ników, a w strefie zagrożenia, a więc pod stopką dwuteownika stosujemy mocną cegłę i zaprawę. 2) Wsporniki żelbetowe: wykonuje się przy nadwieszeniu do 1,5m jako żelbetowe płyty wspornikowe powiązane ze stropem wieńcem lub nadprożem żelbetowym; przy nadwieszeniu >1,5m - jako płyty żelbetowe oparte na żelbetowych belkach wspornikowych, które mogą stanowić przedłużenie żelbetowych belek stropowych lub stanowią oddzielne belki wspornikowe. Grubość płyt i zbrojenie z obliczeń statycznych. Zbrojenie w górnej warstwie. Jedyną wadą tego typu konstrukcji jest powstanie na skutek przewodnictwa zbrojenia, mostka termicznego w ścianie. Towarzyszy temu niekorzystne zjawisko kondensacji. 145. ODPROWADZENIE WODY Z BALKONU, OBRÓBKI BLACHARSKIE Odprowadzenie wody z balkonu: Izolacja przeciwwilgociowa balkonu posadzka mrozoodporna obróbka blacharska izolacja przeciwwilgociowa podkład cementowy Balkon żelbetowy: 147. PODZIAŁ SCHODÓW, RODZAJE KLATEK SCHODOWYCH I SCHODÓW. Schody są częścią budowli złożoną z: biegów (pochylnia ze stopniami ), spoczników (podestów). Klasyfikacja schodów ze względu na: Kąt nachylenia: łagodne do 30; normalne 31 - 36; strome 37 - 45; drabiniaste 45 - 75; drabiny 75 - 90; Materiał: drewniane, kamienne, betonowe, żelbetowe, metalowe, ceramiczne,; Położenie: Wewnętrzne, zewnętrzne, terenowe,; Kierunek wchodzenia: Lewoskrętne, prawoskrętne; Kształt w rzucie poziomym: jednokierunkowe jednobiegowe; jednokierunkowe dwubiegowe; jednobiegowe zabiegowe; dwubiegowe; dwubiegowe z płytą spocznikową; jednobiegowe kręcone, łamane; powrotne; wachlarzowe; spiralne;; Konstrukcje biegów schodowych: z biegami wspornikowymi, ze stopniami wolnopodpartymi na belkach policzkowych, z biegami płytowymi opartymi na belkach spocznikowych 148 ZASADY DOBIERANIA WYMIARÓW SCHODÓW I KLATEK SCHODOWYCH Wymiary stponi powinny być dostosowane do wielkości stopy ludzkiej i długości kroku 2h + s = 0,60 ÷ 0,65 m.; s-szer stopnia, h- wys stopnia Przeciętne wysokości i szerokości schodów. Rodzaj budowli h [cm] s [cm] Bud reprezentacyjne 14 34 Bud mieszk schody b.wygodne 15 32 Bud mieszk schody wygodne 16 30 Bud mieszk schody przeciętne 17 29 Bud mieszk schody podrzędne 19 25 W przypadku stopni zabiegowych szer stopnia w najwęższym miejscu nie powinna być mniejsza niż: w bud jednorodzinnych i dwukondygnacyjnych - 10 cm, w bud mieszkalnych dwu- i wielorodzinnych - 12 cm BIEGI. Długość biegu zależy od liczby stopni, wygodny bieg liczy 10 - 12 stopni. Schody w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi nie powinny mieć w jednym biegu więcej niż 18 stopni. W schodach wewnętrznych nie należy również stosować biegów zawierających mniej niż 3 stopnie, gdyż są one niewygodne i można łatwo potknąć się na nich. Szerokość biegu powinna wynosić co najmniej w domkach jednorodzinnych i mieszkaniach dwukondygnacyjnych 0,7m. W bud z pomieszczeniami przemysłowymi - 1,2m. W zakładach lecznictwa zamkniętego - 1,4 m., w pozostałych obiektach 1,0 m. SPOCZNIKI. Międzypiętrowe mają zwykle szer równą szer biegu, spoczniki piętrowe powinny mieć szer o ok. 0,2m. Większą od szer użytkowej biegu. BALUSTRADY Biegi i spoczniki od strony nie ograniczonej ścianami powinny mieć balustrady z pochwytami, gdy szer biegu wynosi więcej niż 1,5m. Należy stosować pochwyt także od strony ściany. Wysokość balustrady zależy od szer duszy i powinna wynosić 0,9m. jeśli dusza jest nie większa niż 0,2m. i 1,1m gdy przestrzeń ta (dusza) przekracza 0,2m., a także w bud szkolnych niezależnie od szer duszy. Wysokość przejścia pod biegami i spocznikami mierzona w świetle powinna wynosić co najmniej 2m 149 DROGI EWAKUACYJNE I ROZMIESZCZENIE KLATEK SCHODOWYCH. Jako najmniejszą szerokość użytkową biegów schodów ewakuacyjnych przyjmuje się 1,2m. największą 2,4m.; gdy z obliczeń wypadają schody szersze niż2,4m. najeży gęściej rozstawić klatki schodowe. ROZMIESZCZENIE SCHODÓW W BUDYNKU. Konieczność szybkiej ewakuacji ludzi z budynku (np. podczas pożaru), ograniczona długość drogi, jaką musi przebyć człowiek od drzwi wejściowych pomieszczenia do najbliższego spocznika klatki schodowej lub do wyjścia na zewnątrz na parterze. Te odległości decyduję o rozmieszczeniu klatek schodowych w budynkach. W bud mieszkalnych, socjalnych itp. długość dojścia do klatki schodowej od drzwi wyjściowych z najdalej położonego pomieszczenia nie powinna przekraczać 45m. w przypadku możliwości dojścia tylko do jednej klatki schodowej dopuszczalne odległości są krótsze, niż gdy istnieje połączenie z dwiema klatkami i wynoszą 10 lub 20m. W bud wysokich długość dojścia ewakuacyjnego nie może przekraczać 10m. przy jednym dojściu i 30m. przy większej liczbie dojść. 150 PODZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA SCHODÓW ZE WZGLĘDU NA KONSTRUKCJĘ Podstawowymi elementami nośnymi w konstrukcji schodów są belki lub płyty, które mogą opierać się na ścianach albo na słupach. W zależności od rodzaju elementów nośnych rozróżnia się schody: belkowe; b) płytowe; c) belkowo-płytowe Schody belkowe: Ze wzgl na sposób zamocowania stopni dzielą się na: -Wspornikowe, /rys1/ których każdy stopień jest niezależną belką utwierdzoną w ścianie nośnej -Dwuwspornikowe, /rys2/ w których stopnie każdego biegu opierają się na belce umieszczonej pod nimi w środku rozpiętości, zwanej belką policzkową -Jednoprzęsłowe (wolno podparte lub zamocowane) oparte na ścianach, na ścianie i belce policzkowej lub na dwóch belkach policzkowych [ drewno, metal, kamień, żelbet ] /rys3/ Schody płytowe Schody te składają się z płyty biegowej i płyty spocznikowej, przy czym bieg może być: -Płytą wspornikową osadzoną w ścianie nośnej /rys4/ -Płytą wolno podpartą na płytach spocznikowych /rys5/ -Połączony w jednolity element z płytami spocznikowymi - tworzą razem płytę jednoprzęsłową załamaną (wolno podpartą lub zamocowaną w poprzecznych ścianach klatki schodowej) [ żelbet ] /rys6/ Schody belkowo- płytowe Składają się z płyt i belek (żeber) najczęściej połączonych ze sobą w jeden monolit. Rozróżnia się schody z belkami spocznikowymi oraz z belkami spocznikowymi i policzkowymi. W pierwszym wypadku belki służą do oparcia spoczników i biegów, w drugim - biegi opierają się na belkach policzkowych, które z kolei opierają się na belkach spocznikowych. [ żelbet, stalowo-ceramiczne ] /rys7,8/ 151 SCHODY ŻELBETOWE A.Monolityczne -Z biegami wspornikowymi, Z belkami policzkowymi, Z belkami spocznikowymi, Płytowe 1)Z biegami wspornikowymi /rys9/ Składają się z płyt biegowych utwierdzonych jednostronnie w ścianie nośnej i spoczników oddzielonych od nich szczeliną dylatacyjną. W bud szkieletowych płyty mocuje się w belce żelbetowej. Zbrojenie główne biegów wspornikowych umieszczone jest w narożach stopni. Utwierdzenie płyty biegowej w ścianie murowanej uzyskuje się za pomocą wieńca o szer 18-25cm 2)Z belkami policzkowymi /rys10/ Płyty biegowe podparte są dwoma końcami na belkach policzkowych albo jednym końcem na belce a drugim na murze. Płyty biegowe ze stopniami traktuje się jak belki swobodnie podparte. Każdy stopień jest zbrojony w strefie dolnej 3 prętami φ 8mm przy czym środkowy pręt odgina się ku górze w pobliżu podpory. Grubość płyty wynosi przeważnie 8-10cm 3)Z belkami spocznikowymi /rys11/ Głównymi elementami nośnymi są belki spocznikowe na których opierają się płyty biegowe i spocznikowe. Zastosowanie belek spocznikowych przejmujących całe obciążenie z biegów schodowych pozwala na umieszczenie w ścianach klatki schodowej kanałów i przewodów instalacyjnych. 4)W formie płyty załamanej rys/12/ Rozwiązanie takie stosuje się wówczas gdy nie ma możliwości oparcia schodów na podłużnych ścianach klatki schodowej albo gdy zależy nam na gładkiej powierzchni podniebienia schodów. Schody o płycie załamanej pod wzgl statycznym stanowią jednoprzęsłową belkę wolno podpartą o znacznej rozpiętości, dlatego też grubość płyty jest znaczna (nawet ponad 20 cm) B)Prefabrykowane a) z prefabrykatów drobnowymiarowych - schody z prefabrykowanych stopni wspornikowych. Dostarcza się je na budowę w stanie wykończonym z nałożoną na podnóżku i przednóżku warstwą lastryka. Poszczególne stopnie osadza się w bruzdach pozostawionych w ścianie klatki schodowej. b) z prefabrykatów wielkowymiarowych - schody takie składają się z płyt biegowych, płyt spocznikowych międzypiętrowych i płyt spoczników piętrowych. Górne powierzchnie prefabrykatów pokryte są 2 cm warstwą lastryka. Elementy te zostały zaprojektowane dla schodów dwubiegowych prawoskrętnych przy wys kondygnacji H=280, 330, 360 i 450 cm. Szerokości klatek schodowych 240, 300, 360 i 480 cm, długości 480, 540, 600, 660 i więcej. Grubość płyt biegowych zależy od ich długości 7,5; 10,5; 14,5. 151 SCHODY KAMIENNE I CEGLANE Schody kamienne /rys13/ Stosowane są obecnie bardzo rzadko ze wzgl na większy koszt kamienia od kosztu innych materiałów. Do budowy schodów stosowano skały twarde (granity, sjenity, piaskowce) i skały o mniejszej twardości (marmury, dolomity, twarde wapienie) Wykonywano je jako schody wspornikowe lub obustronnie oparte na murach albo belkach policzkowych stalowych. Przy stopniach mocowanych wspornikowo w murze szerokość biegu nie powinna przekraczać 1,30m.- gdy wykonane są one ze skał twardych oraz 1,00m. - gdy wykonane są ze skał o mniejszej twardości. Jeśli stopnie oparte są na obu końcach to szer biegu może wynosić 2,20m.- gdy wykonane są one ze skał twardych oraz 1,70m. - gdy wykonane są ze skał o mniejszej twardości. Konstrukcja spoczników może być wykonana jako sklepienie odcinkowe lub płyta Kleina. Istotną wadą tych schodów , oprócz znacznego kosztu, jest mała odporność na działanie wysokiej temperatury (skała ulega spękaniu) Schody ceglane /rys14/ Nie są one obecnie wykonywane ze wzgl na znaczną pracochłonność. Elementami nośnymi schodów ceglanych są belki stalowe, na których mocuje się płytę Kleina lub sklepienie odcinkowe z cegły. W przypadku zastosowania sklepienia odcinkowego belki policzkowe łączy się ściągami stalowymi w celu przeniesienia przez nie poziomej siły rozporu wywołanej parciem sklepienia. 153 SCHODY METALOWE /rys15/ Są rzadko stosowane, mimo że są znacznie lżejsze od schodów żelbetowych. Podstawową ich wadą jest spadek wytrzymałości po ogrzaniu do temp ponad 500C. Dlatego też schody metalowe, przeważnie stalowe, stosuje się jako schody pomocnicze w halach przemysłowych. Najprostsze stopnie składają się tylko z podnóżków z blachy gładkiej lub rowkowanej, przymocowanych za pomocą kątowników do policzków. Mocniejsze stopnie wykonuje się z podnóżkami z blachy usztywnionej przy przedniej krawędzi za pomocą kątowników, a bardzo mocne z przednóżkami i podnóżkami umocowanymi do policzków i między sobą za pomocą kątowników. 154 SCHODY DREWNIANE /rys16,17,18/ Stosowane są w bud mieszkalnych do dwóch kondygnacji. Stosuje się je najczęściej z drewna iglastego, rzadziej z liściastego; Rodzaje schodów drewnianych: Drabiniaste; Policzkowe ze stopniami wpuszczonymi lub wsuwanymi; Siodłowe ze stopniami nakładanymi Schody drabiniaste: Stosuje się je w magazynach, składach, bud gospodarczych, a także jako schody strychowe lub piwniczne w domach jednorodzinnych. Są one bardzo strome dlatego nie mają przednóżków. Składają się one z belek policzkowych drewnianych gr 5-6 cm i szer 20-28 cm oraz z podnóżków gr 3,8 - 5cm i szer 25-30 cm Podnóżki łączy się z policzkami na pół- lub jaskółczy ogon. W celu zapewnienia większej sztywności policzki ściąga się śrubami (umieszczonymi pod podnóżkami) o śr 14-20mm rozmieszczonymi co 1,5-2,0m Schody policzkowe: Składają się z belek policzkowych, podnóżków i przednóżków. Policzki wykonuje się z bali gr 6-8cm i szer 25-33cm. Stopnie składają się z podnóżków o gr 4-6cm i szer 25-30cm oraz przednóżków o gr 2-3cm i szer 16-20cm. Stosuje się dwa sposoby osadzenia stopni w policzkach: 1) polega na wsuwaniu podnóżków i przednóżków w odpowiednio wycięte rowki w policzkach; 2) najpierw osadza się podnóżki i przednóżki w gniazdach wyciętych w jednym policzku, a potem nakłada się drugi policzek i oba policzki ściąga się śrubami rozmieszczonymi co 1,5-2,0m. podnóżki z przednóżkami łączone są na wpust prosty u góry i za pomocą gwoździ u dołu. Schody siodłowe: Zaleta - ładniejszy wygląd klatki schodowej, wada - większe zużycie drewna oraz trudniejsze i kosztowniejsze wykonanie. W schodach siodłowych policzki mają od góry wycięcie schodkowe dostosowane do wymiarów stopni. Nie naruszona wycięciami dolna część policzka musi mieć szer 15-18cm Policzki wykonuje się z bali szer 29-37cm i gr 6-8cm. Na wycięte belki policzkowe nakłada się podnóżki gr 5cm i przymocowuje do policzków wkrętami 155 WYKOŃCZENIA SCHODÓW W celu zwiększenia odporności na ścieranie oraz polepszenia wyglądu powierzchni stopni i spoczników wykańcza się je różnymi okładzinami. Schody prefabrykowane mają zazwyczaj nawierzchnię wykonaną ze szlifowanego lastryka, dlatego też nie wymagają wykonania warstwy wierzchniej po zmontowaniu. Schody kamienne. Metalowe i drewniane nie wymagają specjalnego wykańczania powierzchni spoczników i stopni. Niekiedy tylko na spocznikach i podnóżkach stopni metalowych układa się deski w celu poprawienia wyglądu i polepszenia warunków użytkowania. Schody betonowe i żelbetowe wykonywane jako monolityczne bezpośrednio na budowie, oraz schody ceglane wykańcza się innymi materiałami poprawiającymi ich wygląd i cechy użytkowe. Schody betonowe i żelbetowe najczęściej pokrywa się warstwą lastryka. W bud o wyższym standardzie oraz w obiektach użyteczności publicznej stopnie i spoczniki schodów żelbetowych okłada się płytami kamiennymi o gr na spoczniki i podnóżki 4-5cm a na przednóżki gr 2-3cm. W domach jednorodzinnych i w mieszkaniach dwukondygnacyjnych schody żelbetowe wykańcza się drewnem. Okładziny stopni i spoczników wykonuje się zazwyczaj z desek dębowych lub bukowych gr 4-5cm Deski mocuje się wkrętami do zabetonowanych kołków lub listew. Ze wzgl estetycznych również przednóżki okłada się drewnem. Powierzchnia schodów może być również pokryta wykładziną lub masą szpachlową z tworzywa sztucznego. W przypadku zastosowania wykładziny przykleja się na krawędziach stopni specjalne wyprofilowane okładziny ze zmiękczonego poli(chlorku winylu). Stopnie schodów w zakładach przemysłowych i magazynach narażone są na uszkodzenia mechaniczne, zabezpiecza się je kątownikami stalowymi i płaskownikami. Balustrada zabezpieczająca składa się z części konstrukcyjnej i przymocowanego do niej pochwytu. Najczęściej stosuje się balustrady stalowe, rzadziej żelbetowe, drewniane lub kamienne. Balustrady mogą być pełne, kurtynowe lub ażurowe. Pochwyty mogą być drewniane, metalowe, z tw sztucznych. Balustrady mogą być jedno- lub dwupłaszczyznowe. 156 OŚWIETLENIE I WENTYLACJA KLATEK SCHODOWYCH. Oświetlenie: Schody wewnętrzne powinny być oświetlone światłem dziennym; powierzchnia okien w ścianie zewnętrznej powinna wynosić co najmniej 1/12 rzutu klatki schodowej. Jeśli klatka schodowa nie ma okien lub ich powierzchnia jest niewystarczająca, można oświetlić ją za pomocą świetlika dachowego lub okien w górnej części klatki wyprowadzonej ponad dach. Schody w domkach jednorodzinnych, mieszkaniach dwukondygnacyjnych oraz prowadzące do podziemia nie muszą być oświetlone światłem dziennym. Wentylacja.: Klatki schodowe muszą mieć otwory wentylacyjne umożliwiające odprowadzenie dymu w czasie pożaru. Wentylację może również zapewnić wywietrznik, umieszczony w oknie nad najwyższym spocznikiem, o ile jest łatwo dostępny. Powierzchnie otworów wentylacyjnych klatek schodowych. Bud o liczbie kondygnacji K Powierzchnia otworu wentylacyjnego w zależności od umieszczenia W stropie W ścianie K≤11 0,04 m^2 0,08 m^2 K>11 0,01(A⋅B) i ≥ 0,125 m^2 0,02(A⋅B) i ≥ 0,25 m^2 A⋅B- powierzchnia rzutu klatki schodowej 157 DŹWIGI STOSOWANE W BUDYNKACH MIESZKALNYCH. Ze wzgl na przeznaczenie dźwigi dzielimy na: osobowe, szpitalne, towarowo-osobowe, towarowe małe Dźwigi osobowe należy- wg przepisów prawa budowlanego- instalować we wszystkich obiektach przeznaczonych na stały pobyt ludzi, gdy liczba kondygnacji nadziemnych w budynku wynosi ponad 5 lub gdy znajdują się w nim pomieszczenia o poziomie podłogi powyżej 15m. nad poziomem terenu. Liczba dźwigów w obiekcie powinna wynikać z potrzeb w godzinach szczytowego nasilenia ruchu. Pojedynczy dźwig projektowany w bud mieszkalnym powinien być dźwigiem typu meblowego. Do bud biurowych i użyteczności publicznej należy bezwzględnie stosować dźwigi z drzwiami automatycznymi. 173.RODZAJE PŁYTEK CERAMICZNYCH I PODSTAWOWE ZASADY WYKONYWANIA OKŁADZIN. Rodzaje płytek ceramicznych: -płytki i kształtki ścienne szkliwione (glazura) -płytki i kształtki kamionkowe (zwykłe i kwasoodporne) -płytki klinkierowe -płytki ceramiczne elewacyjne Podstawowe zasady wykonywania okładzin z w/w: Do przytwierdzania - w zależności od warunków i podłoża - używać zapraw: cementowe: 80 lub 50, cementowo-wapienne 50 lub 30, gipsowe 30, gipsowo-wapienne marki 30 (tylko w pomieszczeniach suchych i nie narażonych na zawilgocenie), lub (przy bardzo dokładnym wyrównaniu i wygładzeniu podłoża) - klejów np. lateksowych.Przed kładzeniem okładziny należy wykonać podkład z w/w surowców (jego grubość zależna jest od rodzaju ściany). Płytki mocuje się na warstwie wyrównującej, lub na innym (gładkim) podłożu np. tynku. Do osadzania okładzin na ścianach murowanych można przystąpić dopiero po zakończeniu osiadania muru. Podłoża pod w/w okładziny powinny spełniać wymagania jak dla tynków III kategorii i powinny być oczyszczone i zmyte. Przed rozpoczęciem układania płytki należy posegregować według wymiarów, kolorów itd., oraz moczyć w czystej wodzie przez około 2-3 h. Układać tak, aby spoiny tworzyły linie proste, nie szersze niż 2 mm. Płytki układane jako ostatnie i na wszelkich narożach powinny mieć odpowiednio zaokrąglone zewnętrzne brzegi. Po 5-7 dniach od wykonania okładziny spoiny wypełnić białym cementem lub cementem portlandzkim z dodatkiem białej mączki kamiennej. 174 OKŁADZINY Z DREWNA I MATERIAŁÓW DREWNOPOCHODNYCH. Boazerię wykonuje się na ścianach (całej lub częściowej powierzchni) czasem na sufitach Wykonuje się je z estetycznie wykończonych desek drewnianych (sosna,dąb) Moą być wykonane z drewna litego, elem klejonych, elem stanowiących kombinację drewna z materiałami drewnopochodnymi, metalami, tw szt,. Drewno używane na okładziny powinno mieć wilgotność 10-12% a wilg podłoża max do 2,5% zaś wilgotn powietrza do 65% Bardziej ekonomiczne jest stosowanie okładzin w postaci cienkich deseczek niż drewna litego, ale za to bardziej pracochłonne. Zastosowanie okł drewnopoch umożliwia uzyskanie bardzo szerokiej gamy barw. Do okładzin z drewna stosuje się elementy gr 12-18mm i szer 10-15cm Można je łączyć i profilować w różny sposób. Okładziny z płyt pilśniowych laminowanych, lakierowanych mogą być stos w pomieszczeniach o stałej wilgotności względnej powietrza ≤ 75% Do przyklejania płyt pilśniowych stosuje się kleje rozpuszczalnikowe a do mocowania specjalne listwy montażowo-dekoracyjne z PCW 175.OKŁADZINY Z TWORZYW SZTUCZNYCH I PAPIERU. Okładziny z papieru (tapety): Jako w/w okładziny można stosować: tapety wodoodporne, tj. odporne na ścieranie gąbką lub szmatką zwilżoną w czystej wodzie, oraz zmywalne, tj. odporne na zmywanie wodą z dodatkiem środków piorących. Do ostatniej grupy zalicza się także tzw. tapety winylowe. Tapety są dostarczane w rolkach o szerokości (z fabrycznie obciętymi marginesami) 53 cm, długości 10,05 m, liczonej na cztery wysokości typowych pomieszczeń mieszkalnych. Do przyklejenia tapet stosuje się kleje celulozowe lub skrobiowe; do gruntowania stosuje się albo te same środki, albo preparaty specjalnie przeznaczone do tego celu np. zalecane przez producenta. Podłoże pod tapety nie powinno mieć wilgotności większej niż: podłoże betonowe - 4%, gipsowe - 3%, dla tapet grubszych oraz winylowych są to odpowiednio następujące wartości: 3% i 2%, oraz podłoże te nie powinno wykazywać szkodliwych właściwości (alkaliczność, zanieczyszczenie olejami itd.) Podłoże powinno być także odpowiednio wyrównane i zagruntowane (gruntowanie - najlepiej na dzień przed kładzeniem tapety). Okładziny z tworzyw sztucznych Tworzywa sztuczne jako surowiec: - płynne, proszkowe, ziarniste - dzielą się na: duroplasty, termoplasty, elastomery.Ich cechy w zastosowaniach budowlanych są następujące: odpornośc na wodę i korozję, nie wymagają konserwacji, niski ciężar, łatwość barwienia, łatwość formowania, mała przewodność cieplna. Temperaturowe granice użytkowania to 80-120 C, jako związki organiczne tworzywa te określane są jako palne, niektóre rodzaje osiągają klasę tworzyw trudno zapalnych. Jako okładziny z tworzyw sztucznych stosuje się: płyty i materiały rolkowe, folie, płachty, tkaniny, włókniny, wykładziny podłogowe, wykładziny powierzchni sportowych, drobne materiały eksploatacyjne: taśmy klejące, uszczelniające itd.Na zewnątrz - np.płyty pokrywające dach itd... 176 Z JAKICH MATERIAŁÓW WYKONUJE SIĘ OKŁADZINY ZEWN (OKŁ KONSTR I POWIERZCHNIOWE) Okł elewacyjne zewn zaliczamy te wszystkie materiały okładzinowe ceramiczne, z kamieni naturalnych, sztucznych, azbestobetonu szkła, drewna, mater drewnopoch, blach i tw szt, które montuje isę na wykonanych już budynkach w stanie surowym W zależności od kształtu elem okładzinowych oraz sposobu ich powiązania z konstrukcją ściany okładziny dzielą się na konstrukcyjne i powierzchniowe. Konstr wykonywane są jednocześnie z murowaniem ścian przy zachowaniu prawidłowego powiązania wszystkich elementów, mogą być traktowane wspólnie z murem jako konstr zespolone. Okł powierzchniowe nie są powiązane z murem i stanowią element niezależny. 177.KOTWIE (MATERIAŁ I KSZTAŁT) I SPOSOBY KOTWIENIA OKŁADZIN KAMIENNYCH. Kotwie - odpowiednio wygięte i wyprofilowane zestawy prętowe służące do łączenia np. warstw muru ceglanego, mocowania płyt zewnętrznej okładziny do muru itd. Muszą spełniać odpowiednie warunki dotyczące ich wytrzymałości oraz posiadać odpowiednio wysoką odporność na korozję oraz inne szkodliwe oddziaływania zarówno ze strony materiałów budowlanych, jak i warunków zewnętrznych. Jako elementy kotwiące stosuje się kotwy kolankowe wykonane z płaskownika lub prętów okrągłych z końcami wygiętymi w przeciwne strony, powinny być osadzone w odpowiednich rowkach a ich końce w gniazdach o głębokości 2-3cm 178.OKŁADZINY CERAMICZNE ZEWNĘTRZNE. Stosuje się dobrze wypalone cegły o równych krawędziach, specjalne licówki, klinkiery oraz płytki kamionkowe (terakotę) Do okładzin ceram stos się zaprawy cem 1:3, 1:4, oraz zapr cem-wap. Środki uplastyczniające zwiększają przyczepność zaprawy. Wielkowymiarowe elementy ceram są łączone z konstr nośną za pomocą kotw należy zwracać uwagę na jakość połączeń i dokładność przygotowania ścian do umocowania okładzin, gdyż okładziny zewn są w dużo większym stopniu narażone na szkodliwe warunki. 179.OKŁADZINY ZEWNĘTRZNE Z DREWNA, METALU I TWORZYW SZTUCZNYCH, A TAKŻE SZKŁA I INNYCH MATERIAŁÓW. Okładziny szklane: Przykładem w/w są: pustaki szklane. Zalety w/w to: dekoracyjność, rozpraszanie i odchylanie światła, dobra izolacyjność akustyczna i termiczna, przepuszczalność świetlna do 75%, możliwe wersje antywłamaniowe i odporne na uderzenia, możliwość zastosowania wielu wersji barwnych; wady: np. cena Inny przykład: szkło typu "float" - zbrojone, trudno rozpadające się, obydwie powierzchnie gładkie, możliwe wersje nieprzezroczyste i przepuszczające 82-92% światła, możliwe wersje ornamentowane, ognioodporne Okładziny drewniane: zalety: dekoracyjność, możliwość dobrej izolacji termicznej i akustycznej; wady: aby okładziny drewniane mogły być stosowane jako zewnętrzne, musi się je zabezpieczyć od zewnątrz i od wewnątrz (tj. pomiędzy ścianą a okładziną) przed szkodliwym wpływem wilgoci oraz ewentualnym zagrzybieniem; tylko bardzo dobrze zabezpieczone przed szkodliwymi warunkami okładziny takie mogą służyć dość długo, ale i tak mają krótszy czas eksploatacji od innych okładzin (czas ten jest zależny także od gatunku i klasy drewna wykorzystanego na okładzinę). Przy montażu oraz przycinaniu elementów należy zwrócić uwagę na niekorzystne zjawisko sęków, oraz na różne własciwości drewna wzdłuż i w poprzek włókien. Okładziny metalowe: zalety: dekoracyjność, możliwość stosowania cienkich, a więc lekkich elementów, bardzo duże możliwości wykonywania różnych kształtów, łatwość montażu (np. jako blachy pokrywającej dach, bardzo niska przepuszczalność wilgoci, różne rodzaje metalu i wiele wariantów kolorystycznych; wady: korozyjność, czasami wysoka cena, niektóre stopy "gryzą" się z innymi stopami. Uwaga na rozszerzalność cieplną przy stosowaniu dużych elementów. Okładziny z tworzyw sztucznych: Patrz także punkt 175. Izolacje z w/w, w zależności od sytuacji można wykonać z: folii PCV, polietynowej, poliizobutylenowej, bądź jako powłoki z tiokolu, szpachlówki epoksydowej z laminatów poliestrowo- lub epoksydowo-szklanych. 180. Szkic - elementy okna. oboknie (rama) - nadproże , stojaki , próg , ślemię , słupek ; wręby - wycięcia w ramie ; przylgi -płaszczyzny wzajemnego styku części ruchomych okna ; przymyk - miejsce zetknięcia dwóch skrzydeł. nadproże wietrznik ślemię stojak słupek szczeblina skrzydło rama 181. Odmiany okien - wymienić i naszkicować. w zależności od kierunku i sposobu otwierania skrzydeł :1)rozwierane (jedno lub dwudzielne ) ,skrzydła są otwierane przez obrót wzgl. osi przechodzącej przez krawędzie boczne , 2) uchylne - skrzydło otwiera się przez obrót wzgl. osi poziomej przechodzącej przez krawędź dolną skrzydła rozwierane uchylne obrotowe odchylne uchylno - rozwierane 182. Okna wielodzielne i wielorzędowe . w zależności od liczby skrzydeł rozróżnia się okna jednodzielne i wielodzielne ; w zależności od podziału poziomego okna rozróżnia się okna jednorzędowe i wielorzędowe jednorzędowe dwudzielne dwurzędowe trójdzielne 184. Sztywność ramiaków i izolacyjność termiczna okien. sztywność ramiaków ma decydujący wpływ na infiltrację powietrza ; odkształcenie ramiaków występuje podczas działania na powierz. okna obciążenia wiatrem ; wartość tego obc. jest ustalana na podstawie odpowiedniej normy , jest ona zależna od wys. budynku i jego usytuowania w danej strefie wiatrowej ; dopuszczalne odkształcenia ramiaków , skrzydeł okiennych nie powinny być większe niż 1/350 odległości zamocowania okuć ; Izolacyjność termiczna - wskaźnikiem oceny izol. cieplej okien jest wsp. przenikania ciepła k , który dla okien określa się bez wpływu infiltracji powietrza ; wsp. k zależy od konst. okna (przede wszystkim od liczby szyb w oknie) , a w przypadku okien z więcej niż jedną szybą , od odległości między szybami ; dla okien drewnianych wsp. k (zgodnie z normę cieplną ) powinien zawierać się w przedziale od 5,2 -2,0 W/(m^2k) , im wartość k niższa tym izolacyjność lepsza . 185. Izolacyjność akustyczna okien - od czego zależy. izolacyjność akust. określa się wskaźnikiem izolacyjności Rw ; izolacyjność akust. okien jest zróżnicowana , zależy od konstr. okien , a przede wszystkim od szczelności okna , grub. szyb i odleg. pomiędzy szybami ; izolacyjność akust. stolarki okiennej obejmuje trzy klasy : I - dla której przyjmuje się wartość 0 dB przy poziomie hałasu 40-60 dBA i Rw=25dB ; II - dla wartości 5 dB , poziom hałasu 61-70 dBA , Rw=30 dB ; III - dla wart. 10dB , poziom hałasu 71- 80 dBA , Rw=35 dB ; ma ona duże znaczenie dla wygody życia w mieszkaniu , stolarka prod. w kraju mieści się w klasach I , II . 183. SZCZELNOŚĆ OKIEN W ZAKRESIE INFILTRACJI POWIETRZA I NA PRZECIEKANIE. Infiltracja : szczelność okien w zakresie infiltracji powietrza stanowi podstawowy warunek spełniania wymogów użytkowych jakie są im stawiane. Infiltracja powietrza określona została dla poszczególnych rodzajów okien wsp. Infiltracji , która wyraża ilość powietrza przenikającą przez 1 m. szczeliny pomiędzy skrzydłem a ościeżnicą w ciągu 1 godz. Przy różnicy ciśnień równej 1 daPa /depascal/. Współczynnik infiltracji jest ważnym parametrem techn. Okien , gdyż jego wartość /wielkość/ ma duży wpływ na kształtowanie się strat ciepła przez okna oraz ich izolacyjność akustyczną, a także na przenikanie kurzu . Wartość współczynnika a zależy przede wszystkim od jakości wykonania okien .W ostatnich latach zastosowano w większości konstrukcji uszczelki gumowe, które pozaoliły na szczelność w danych przedziałach. Ważnym wymaganiem okien jest ich szczelność na przenikanie wody opadowej pomiędzy skrzydłami a ościeżnicą. Okna i drzwi nie powinny wykazywać przecieków przy zroszeniu ich powierzchni wodą w ilości 120l/h przy różnicy ciśnień 60 do 160 Mpa. 186. OKNA KROSNOWE Produkowane w dwóch wersjach wynikających z ich przeznaczenia do pomieszczeń pomocniczych lub jako okna inwentarskie. Okna krosnowe mają ościeżnice w postaci krosna stosowanego w oknie skrzynkowym, a jego skrzydła stanowią pojedyncze ramy podobnie jak w oknie jednoramowym. Nie są wyposażone w uszczelki gumowe przez co mają znacznie większą infiltrację powietrza. (rys. patrz pyt.181) 187.OKNA OŚCIEŻNICOWE Charakteryzują się przede wszystkim tym, że wszystkie skrzydła zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne nie są ze sobą łączone i otwierają się oddzielnie. Zewnętrzne /letnie/ na zewnątrz, wewnętrzne /zimowe/ do wewnątrz pomieszczenia. Stosuje się je w budownictwie jednokondygnacyjnym, wiejskim gdzie po otwarciu skrzydeł na zewnątrz nie utrudniają przejścia przechodniom. Nie należy stosować ich w budynkach piętrowych gdyż gwałtowne działanie wiatru noże spowodować wyrwanie skrzydła. Zalety: duża odległość między skrzydłami, dobra izolacyjność akustyczna i termiczna, większa szczelność przy silnym wietrze-wiatr dociska skrzydła do ościeżnicy. (rys. patrz pyt.181) 188. OKNA SKRZYNKOWE Posiadają konstrukcję charakteryzującą się oddzielnymi skrzydłami zewnętrznymi i wewnętrznymi otwieranymi do wewnątrz, co jest możliwe dzięki krosnu przymocowanemu do zewnętrznej strony ościeżnicy .Zalety: łatwość mycia, wygodne i bezpieczne otwieranie, duża izolacyjność akustyczna i termiczna, duża odległość między skrzydłami. Zastosowanie: budownictwo indywidualne. Nie powinny być stosowane w budynkach wysokich ze względu na stosunkowo małe przekroje ramiaków i wynikające stąd możliwości odkształcenia pod wpływem działania parcia wiatru. Sytuację pogarsza brak uszczelek gumowych, których zastosowanie nie jest możliwe ze względu na brak miejsca. (rys. patrz pyt.181) 189. OKNA PÓŁSKRZYNKOWE. Różnią się od skrzydłowych położeniem zawiasów, krośniaki umieszczone są tylko w progu i nadprożu. Zalety: - tak jak dla okien skrzynkowych oraz większy prześwit, który wynika z braku krosna na bokach. Wada: części poziome i pionowe ościeżnicy nie leżą w jednej płaszczyźnie - estetyka. (rys. patrz pyt.181) 190. OKNA ZESPOLONE /TYPU SZWEDZKIEGO/ Okna te mają nakładane na siebie dwa skrzydła, które zespolone są ze sobą za pomocą śrub i specjalnych zawiasów pozwalających na rozłączenie skrzydeł do mycia. Szerokość ramiaka zewn. 38mm, co decyduje o tym, że są wiotkie, (rys. patrz pyt.181) Zespolone standard Są zmodyfikowaną formą poprzednio omówionych okien zespolonych. Stosowane w budynkach mieszkalnych o wysokości do 33 m. w strefie I obciążenia wiatrem, do 15 m. w II, do 6 m. w III. W rozwiązaniu standard wprowadzono w stosunku do poprzedniego rozwiązania następujące zmiany: grubość elementów skrzydeł zewn. Oraz wewn. Ujednolicono do 33 mm co zwiększa sztywność. Na obwodzie skrzydeł zastosowano uszczelkę gumową zmniejszającą znacznie infiltrację powietrza. Wyeliminowano wywietrzniki. 191. ZESPOLONE WZMOCNIONE. W oknach tych zwiększono w porównaniu do „standard” grubość ramiaków wewn.do 45 mm, co wzmocniło konstrukcję okna oraz zwiększyło odległości między szybami polepszając izolacyjność akustyczną okna. Zastosowanie: w budynkach mieszkalnych, hotelach, internatach itp. (rys. patrz pyt.181) 192. OKNA ZESPOLONE O PODWYŻSZONEJ IZOLACYJNOŚCI. Przyjęto w nich takie same grubości ramiaków zewn. I wewn. Jak w oknach wzmocnionych tj. 35 i 45 mm, lecz szerokość ramiaków została zwiększona z uwagi na zwiększony ciężar skrzydła, wynikający z zastosowania 3-ciej szyby. Skrzydło zewn. Oszklono szybą pojedynczą, natomiast okno wewn. Oszklono jednokomorową szybą zespoloną składającą się z dwóch szyb pojedynczych pomiędzy którymi na obwodzie znajduje się dystansowa ramka aluminiowa, wypełniona pochłaniaczem pary wodnej , zapobiegając skraplaniu się pary wodnej w komorze międzyszybowej. (rys. patrz pyt.181) 193. OKNA JEDNORAMOWE. Istotą tych okien jest szyba zespolona osadzona w pojedynczej ramie skrzydła tak jak w oknach o podwyższonej izolacyjności. W porównaniu z oknami zespolonymi są dużo łatwiejsze do utrzymania /nie wymagają rozkręcania do mycia co jest ważne w budynkach takich jak szpitale, żłobki itp. Wady: dość często obserwowana nieszczelność szyb zespolonych, gorsza izolacyjność, zamglenie i wyroszenie się pary wodnej wewn. Komory. (rys. patrz pyt.181) 194. OKNA METALOWE -stalowe: stosowane w obiektach handlu a także jako okna pomieszczeń pomocniczych oraz klatek schodowych. Wszystkie okna szklone są szybami zespolonymi o rozstawie szyb 12mm. Muszą być zabezpieczone przed korozją i konserwowane. Wady: niekorzystny współczynnik przenikania ciepła oraz łatwość skraplania się pary wodnej na metalu -aluminiowe: ich ramy tzn. elementy nośne są złożone z różnych komór, które mają być wypełnione pianką , co zwiększa ich izolacyjność termiczną. (rys. patrz pyt.181) 199. SPOIWA STOSOWANE DO RÓŻNYCH FARB. - spoiwo - wapno gaszone - ciasto wapienne - farby wapienne - klej roślinny lub zwierzęcy - farby klejowe - szkło wodne sodowe lub potasowe - farby krzemionowe - oleje w postaci pokostów - naturalne, lniane konopie lub sztuczne - farby olejne 1. Spoiwa wodne - mleko wapienne o konsystencji śmietany, zaczyn cementowy, klej kostny lub skórny, klej roślinny, kazeinowy 2. Spoiwa bezwodne - pokost lniany, polipokost lniany, pokost syntetyczny, roztwory żywic naturalnych 3. Spoiwa emulsyjne - w postaci opalizującej cieczy, dyspersyjne lub lateksowe o wyglądzie białego zawiesistego mleka kauczukowego; fabryczne: Polinit, Emulit 200. SCHARAKTERYZOWAĆ KITY I SZPACHLÓWKI STOSOWANE W ROBOTACH MALARSKICH. KITY - w postaci mas lub past w zależności od podłoża - klejowy do tynków wapiennych, cementowo-wapniowy, cementowy oraz betonowy - gipsowo-kredowy do tynków gipsowo-wapiennych i gipsowych oraz sztablatur - kredowo-pokostowy do drewna uprzednio zgruntowanego - olejno-żywiczny do powierzchni stalowych, drewnianych, uprzednio zgruntowanych, przygotowanych na spoiwie będącym roztworem żywic syntetycznych w olejach schnących - miniowy do powierzchni metalowych - do elementów narożnych minia ołowiana, do pozostałych minia żelazna SZPACHLÓWKI - masy zacierowe o konsystencji ciastowatej, półciekłej i ciekłej: - gipsowe - do wygładzania wewnętrznych powierzchni w budynkach z wielko- i średniowymiarowych prefabrykatów - klejowo-olejne- do powierzchni elementów drewnianych i tynków pod olejne i emulsje - olejne - do powierzchni pokrytych farbą podkładową - nitrocelulozowe do powierzchni stalowych i zgruntowanych drewnianych - emulsyjne do rys i zagłębień zgruntowanych powierzchni - polimerocementowe - do wygładzania prefabrykatów ściernych 201. PRZYGOTOWANIE POWIERZCHNI POD MALOWANIE: - Przed rozpoczęciem wyrównania i reparacji ścian, należy najpierw szpachlą lub specjalną skrobaczką powiększyć rysy i pękniecia w tynku. Ponadto odbić młotkiem odstający tynk, tworzący tzw. pęcherze. Po wymieceniu z dziur okruchów tynku i ich przemyciu, wypełniamy je zaprawą. Napraw tynku dokonuje się zasadniczo zaprawą składającą się z tych samych materiałów, z jakich został zrobiony tynk; szczególnie starannie należy wykonać tynki na dużych powierzchniach ściennych i sufitowych, silnie oświetlonych, gdyż wszelkie nierówności są tu szczególnie widoczne. Stare powłoki olejne, jeżeli są nieuszkodzone, mogą pozostać jako podkład pod nową powłokę olejną, z tym że zostaną zmyte gorącą wodą z sodą i mydłem oraz pozbawione połysku, za pomocą rozcieńczonego amoniaku. Gruntowanie polega na przygotowaniu zależnie od potrzeb odpowiedniego gruntownika, a następnie powleczenie nim najpierw sufitu, a potem ścian. 202. IZOLOWANIE PLAM I GRUNTOWANIE RÓŻNYCH PODKŁADÓW POD MALOWANIE KLEJOWE I WAPIENNE. Gruntowanie daje ujednolicenie i zmniejszenie nasiąkliwości, zapobiega plamom. Specjalnego gruntowania przy malowaniu wapiennym nie wykonuje się. Jednak w celu uzyskania równomiernego krycia farbą można zgruntować powierzchnię rzadkim mlekiem wapiennym z nieznaczną domieszką pokostu lub oleju lnianego. Trwałośc powierzchni można zwiększyć przez zgruntowanie ługiem mydlarskim. W celu zabezpieczenia przed powstawaniem procesów gnilnych do farb klejowych dodaje się czasami wapno. Tynki wapienne i wapienno-cementowe po oczyszczeniu należy zgruntować gruntownikiem wapiennym (2,5 kg ciasta wapiennego, 6l wody z dodatkiem 0,15 kg szarego mydła); zgruntowanie ma na celu zmniejszenie i wyrównanie nasiąkliwości powierzchni tynku. Powierzchnie sztablatur giopsowych przed wykonaniem powłoki klejowej wymagają szczególnie znacznego zmniejszenia nasiąkliwości. W tym celu używa się następujących gruntowników: - pokostowy - ałunowo - mydlany 203. OGÓLNE ZASADY MALOWANIA WłAśCIWEGO : - FARBY KLEJOWE - wilgotnośc względna pomieszczeń max 75%, zabezpieczają przed powstawaniem procesów gnilnych przez dodanie wapna; tynki wapienne i cementowo-wapienne oczyścić, przetrzeć na sucho, zaprawić uszkodzenia, zgruntować ciastem wapiennym+ woda+ szare mydło, co ma na celu wyrównanie nasiąkliwości powierzchni. Powierzchnie sztablatur giopsowych przed wykonaniem powłoki klejowej wymagają szczególnie znacznego zmniejszenia nasiąkliwości. W tym celu używa się następujących gruntowników: pokostowego i ałunowo - mydlanego. Przygotowanie farby: kredę moczy się 12h w wodzie osobno - rozrabia pigmenty, dodaje do ciasta i miesza. Klej skóry gotuje się w wodzie i dodaje (700g na 10 l ściennej, 300g na 10 l sufitowej kleju).Otrzymaną farbę maluje się pędzlami ławkowymi, wałkiem lub mechanicznie. Maluje się po dokładnym wyschnięciu gruntu, farby jasne dwa razy. - FARBY EMULSYJNE I DYSPERSYJNE - krótki czas schnięcia, paroprzepuszczalne, technika malowania j.w.. Do farb emulsyjnych najlepiej nadają się naczynia emaliowane, po zakończeniu malowania narzędzia należy natychmiast przemyć ciepłą wodą. Dwa typy emulsji OW - olej w wodzie i WO - woda w oleju. Minimum 2 warstwy, powierzchnie drewniane zaleca się nasycić pokostem lub rozcieńczoną benzyną przed malowaniem. - FARBY KRZEMIANOWE - do malowania tynków, ale nie gipsowych, malujemy 2 razy, rozpoczynając po wyschnięciu podkładu. Pierwsze malowanie - farba rzadsza niż do drugiego; rozprowadza się cienko i równomiernie, najpierw pionowo, potem poziomo; Farbę w naczyniu stale się miesza; drugie malowanie szybciej niż pierwsze. Kolejną warstwę nakłada się zanim poprzednia straci połysk; narzędzia j.w. - FARBY OLEJNE I SYNTETYCZNE - farbą olejną maluje się 2-3 razy z coraz większym dodatkiem terpentyny do uzyskania powierzchni matowej; dwie pierwsze warstwy wygładza się pędzlami z borsuczej sierści, trzecią ...... się szczotką. Powierzchnie matowe, choć ładniejsze, są mniej trwałe od świecących. Stolarkę maluje się też 2-3 razy (czasami lakieruje), każdą warstwę wygładza się pędzlem z miękkiego włosia prowadzonym pionowo. Metale maluje się 2-3 razy olejną farbą rdzochronną cienką warstwą nakładaną po wyschnieciu poprzedniej. 204. KLASY ODPORNOŚCI OGNIOWEJ. - elementów budowlanych - materiały budowlane dzielimy na palne i niepalne (palne na niezapalne, trudno zapalne i łatwo zapalne). Miarą odporności ogniowej jest umownie ustalona odporność mierzona w godzinach, w których element w warunkach pożaru spełnia swoją funkcję. Szczelność pożarowa (odporność na przenikanie gazów, dymów itd.), izolacyjność cieplna - wielkość oporu przewodzenia ciepła. Klasa odporności ogniowej wyraża się w h, w których badany element budowli odpowiada warunkom odporności ogniowej. Ze względu na stopień rozprzestrzeniania się ognia elementy budowlane dzielimy na: - nie rozprzestrzeniajace ognia - z materiałów niepalnych - słabo rozprzestrzeniające ogień - z mat. trudnozapalnych - silnie rozprzestrzeniające ogień - z materiałów łatwopalnych - KLASY ODPORNOŚCI OGNIOWEJ BUDYNKÓW - niebezpieczeństwo pożarowe to możliwość powstawania i łatwego rozprzestrzeniania się pożaru w budynku. Wyróżniamy 5 klas odporności ogniowej budynku. Zaliczenia do odpowiedniej klasy dokonuje się w zależności od kategorii niebezpieczeństwa pożarowego. Budynki zaliczamy do: - grupa I - kategoria niebezpieczeństwa pożarowego - grupa II - kategoria zagrożenia ludzi Do gr.I należą budynki dla potrzeb przemysłu, handlu, związane z produkcją, magazynowaniem, zajezdnie autobusowe i tramwajowe. Do gr.II zalicza się pomieszczenia mieszkalne i uzyteczności publicznej podzielone na grupy: ZI - domy towarowe, kina, sale konferencyjne ZII - szpitale, żłobki, sanatoria ZIII - budynki biurowe, szkoły, hotele ZIV - budynki mieszkalne ZV - archiwa, muzea Podział budynków ze względu na liczbę kondygnacji - do 15, do 25, do 55, pow. 55 - hełmowy - fałdowo-łukowy - łupinowy - walcowy - beczkowy 205.OBCIĄŻENIE OGNIOWE Intensywność pożaru i czas jego trwania zależne są od ilości materiałów palnych przypadających na jednostkę powierzchni pomieszczenia-tj. od wart.obciążenia ogniowego. Obciążenie ogniowe wyraża się-wartością ciepła materiałów palnych w przeliczeniu na równoważnik 1kg drewna i określane jest w kg drewna na 1 m.^2 powierzchni podłogi pomieszczenia,przy czym ciepło spalania przyjmuje się Wd=18,4 MJ/kg.Obciążenie ogniowe oblicza się: Qd = ∑αiGi/F i-n-liczba rodzajów mat. Palnych αi-współ. Przeliczeniowy dla poszczególnych mat.wyznaczony wg.PN-70/B02852 Gi-masa poszczególnych materiałów w kg F -powierzchnia rzutu poziomego pomieszcz. m^2 W razie braku danych w normie wsp. α liczymy: αi=Qc/4400 gdzie Qc-ciepło spalania danego materiału. Przy obliczaniu obc. Ogniowego należy uwzględniać mat palne:składowane,wytwarzane,przerabiane lub transportowane w sposób ciągły,znajdujące się w danym pomieszczeniu. Przykładowo ,obciążenie ogn. Wynosi:- mieszkania zależnie od stopnia zagęszczenia 25-50 kg/m.²; -pokoi biurowych ok.40 kg/m.²; -hoteli 20-30; domów towarowych 75-600 Temperatura płomienia może wynosić 1200-1600˚C,ale temp. powietrza nie przekracza zwykle 1200˚C,waha się od 750-1000˚C.Względny czas trwania pożaru w zależności od obciążenia ogn. wyznacza się z wykresu normy. 206. GRUPY ZAGROŻENIA LUDZI. Ustala się 5 klas odporności ogniowej budynku (A,B,C,D,E).Zaliczenie budynku do odp. klasy odporności zależy od : kategorii niebezpieczeństwa pożarowego(grupa I)-budynki i obiekty na potrzeby przemysłu związane z produkcją i magazynowaniem,zajezdnie autobusowe i tramwajowe itp.5 kat. I,II... obciążenia ogniowego kategorii zagrożenia ludzi (grupa II) wysokości budynku GrupaII -kat. zagr. ludzi ( 5 kat.): ZL I -domy towarowe,kina sale konferencyjne,obiekty w których mogą przebywac ludzie w gr. Ponad 50 osób. ZL II- szpitale, łobki,sanatoria, pmieszczenia o ograniczonej zdolności poruszania się ludzi.; ZL III-budynki biurowe,szkoły,hotele itp.; ZL IV-budynki mieszkalne.; ZL V-archiwa muzea i biblioteki. 207. ODDZIELENIA P.POŻAROWE PODZIAŁ. W celu ograniczenia rozszerzenia się pożaru stosuje się podział budynku na strefy za pomocą oddzieleń przeciwpożarowych.W przepisach rozróżnia się ściany i stropy,których odporność ogniowa może wynosić 4,2,1h ,zależnie od przeznaczenia budynku i wymaganej dla niego klasy odporności ogniowej. Oddzielenia p.pożarowe dzielą się na: oddzielenia pionowe (ściany) poziome ( stropy) przedsionki przeciwpożarowe, klapy zamykające otwory w elementach oddzieleń ( drzwi , zsypy ) oddzielenia przestrzenne ( wolny , niezabudowany pas terenu dzielący obiekty budowlane) Ściany i stropy oddzielenia p.pożarowego powinny być wykonane z materiałów niepalnych .W zależności od klasy odporności pożarowej budynku min.odporność ogniowa oddzielenia w minutach wynoszą:A-240min,B i C-120 ,D i E -60.Ściany oddz.p.p. należy wznosić na własnym fundamencie,dopuszcza się wypełnienie otworu w ścianie,materiałem o podobnych wł. Na powierzchni nie większej niż 10% ściany,ogólna pow.otworów zamykanych < 25% pow.ściany.Jeż ze względów technologicznych lub użytkowych jest niezbędne niezamykającego się otworu w ścianie oddz.p.p. pomieszczenia po jej obu str. Powinny być połączone korytarzem o dł. co najmniej 4 m.(60 min).W stropie dopuszcza się stosowanie otworów o łącznej pow. 0,5%. 208.DROGI EWAKUACYJNE. Przy spalaniu materiałów.oprócz wydzielania się ciepła,powstają gazy i dymy.Mają wysoką temp.Dymy rozprzestrzeniają się z v=30-60 m/mim,a w szybach klatek schodowych z v=200-300 m/min.Stosuje się wiec przejścia ewakuacyjne . Droga ewakuacyjna -bezpieczne wyjście prowadzące bezpośrednio lub pośrednio na przestrzeń otwartą,do innej strefy pożarowej,bądź na poziome lub pionowe drogi komunikacji ogólnej. Wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami. Drzwi ewakuacyjne powinny się otwierać na zewnątrz. Długość przejścia w pomieszczeniu ,mierzona od najdalszego miejsca,w którym może przebywać człowiek, do wyjścia na drogę ewakuacyjną waha się w zależności od pomieszczenia od 40 m. do 100 m. Szerokość wyjścia należy dostosować do liczby osób mogących przebywać jednocześnie w pomieszczeniu,przyjmując 0,6 m. szerokości wyjścia na 100 osób. lecz nie mniej niż 0,9 m. w świetle.Stosowanie drzwi obrotowych i podnoszonych jest zabronione,drzwi przesuwnych niewskazane. Wysokość nie mniejsza niż 2,2m. Na drogach ewak. zabronione jest stosowanie: spoczników ze stopniami, schodów ze stopniami zabiegowymi,jeśli są one jedyną drogą ewak.W zależności od stopnia ZL. i wysokości budynku klatki schodowe wyposaża się w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu.Schodów i pochylni ruchomych nie zalicza się do dróg ewakuacyjnych.

---