Rozdział 28.
Konfiguracja
własnego serwera WWW

Jeśli publikujesz informacje na WWW, to zarządzanie serwerem WWW daje Ci największe możliwości w zakresie kontroli sposobu prowadzenia witryny. Zarządzanie serwerem można by porównać z napisaniem książki, zaopatrzeniem jej w ilustracje, wydaniem, dystrybucją oraz prowadzeniem księgarni, w której zostanie sprzedana. Własny serwer daje Ci sposobność wzbogacania stron o dowolne możliwości, publikowania różnych informacji i dostępu do wszelkich wiadomości dotyczących odwiedzanych stron.

Jednak zarządzanie serwerem nie jest zadaniem, którego każdy może się podjąć. Utrzymując pełną kontrolę nad serwerem, narażasz się na dodatkowe zajęcia, a niejednokrotnie, także na nadprogramowe, całkiem znaczące koszty. Dla wielu osób problemy związane z zarządzaniem serwerem WWW nie są równoważone przez uzyskiwane możliwości. W tym rozdziale dowiesz się, z czym związane jest prowadzenie własnego serwera i jak należy go skonfigurować. Szczegółowo opiszę następujące zagadnienia:

• korzyści i wady wynikające z prowadzenia własnego serwera WWW;

• sprzęt, oprogramowanie oraz połączenia sieciowe konieczne do prowadzenia własnego serwera WWW;

• przegląd dostępnych serwerów WWW: jakie są koszty i możliwości oprogramowania przeznaczonego dla poszczególnych platform komputerowych;

• porady dotyczące administracji własnym serwerem WWW.

Rozdział ten należy traktować jak przegląd informacji dotyczących wymagań, jakie należy spełnić, aby prowadzić własny serwer WWW. Przedstawienie wszystkich informacji z zakresu połączeń sieciowych oraz administracji serwerem WWW, wykracza niestety poza obszar tematyczny niniejszej książki. Jeśli jednak będziesz chciał dokładniej poznać zagadnienia administracji serwerem WWW, to polecam jedną z książek poświęconych wyłącznie tej tematyce, na przykład, „Apache — przewodnik encyklopedyczny”, wydaną przez Wydawnictwo HELION.

Zalety i wady posiadania własnego serwera WWW

Publikując witrynę WWW na serwerze zarządzanym przez inną osobę, musisz zazwyczaj dostosować się do narzuconych przez nią zasad. Być może będziesz musiał wnosić dodatkowe opłaty za bardzo dużą lub bardzo popularną witrynę. Może nie będziesz mógł instalować programów CGI, co w bardzo poważnym stopniu ograniczy możliwości witryny. A w zależności od serwera i jego administratorów, możesz także podlegać ograniczeniom dotyczącym treści publikowanych informacji.

Dysponując własnym serwerem, nie podlegasz żadnym ograniczeniom tego typu. To Twój komputer, a zatem możesz uruchamiać na nim dowolne programy, wykorzystywać wszystkie możliwości WWW i publikować informacje bez żadnych ograniczeń. Dysponując własnym serwerem, trzymasz w ręku wszystkie atuty.

Oczywiście, posiadanie własnego serwera ma także kilka wad. Aby uruchomić serwer, potrzebujesz systemu komputerowego oraz połączenia z Internetem. Utrzymanie komputera i administracja serwera będzie także wymagała od Ciebie głębokiej wiedzy. Co więcej, zapewnienie nieprzerwanej i efektywnej pracy serwera będzie wymagało poświęcenia znacznych ilości czasu.

Ze względu na koszty oraz obciążenie czasowe posiadanie własnego serwera WWW jest w wielu przypadkach znacznie mniej opłacalne od nawiązania współpracy z dobrym dostawcą usług internetowych. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy usługi sieciowe dostarczane za niewielką, miesięczną opłatę mogą zaspokoić większość Twych potrzeb, nie narażając Cię jednocześnie na niepotrzebne problemy. W praktyce, rozpoczynając publikowanie informacji na WWW, warto przez jakiś czas współpracować z dostawcą usług internetowych i przekonać się, czy oferowane usługi spełniają Twoje oczekiwania. Jeśli dojedziesz do wniosku, że potrzebujesz większej elastyczności, będziesz mógł uruchomić własny serwer WWW.

Określenie odpowiedniego komputera

Czy, mimo wszystko, chcesz stworzyć własny serwer WWW? A zatem, pierwszą rzeczą, jakiej będziesz potrzebował, jest komputer.

Komputer, na którym będzie działał serwer WWW, nie musi być niesamowitą, superszybką i najnowocześniejszą maszyną. Jeśli masz zamiar udostępniać wyłącznie strony WWW oraz ewentualnie wykonywać kilka prostych formularzy i skryptów CGI, to w zupełności wystarczy Ci prosty komputer PC wyposażony w procesor Pentium, każdy Power Macintosh lub stacja robocza działająca w systemie Unix.

Jeśli jednak oczekujesz, że obciążenie serwera będzie wysokie lub chcesz uruchamiać na nim wiele programów, to prawdopodobnie będziesz wolał rozważyć wybór lepszego komputera. Aktualnie wielu producentów tworzy komputery zoptymalizowane pod kątem udostępniania plików na Internecie, a niektóre z nich są już przez producenta wyposażane w odpowiednie oprogramowanie. Dla większości osób najlepszym rozwiązaniem będzie uruchomienie serwera na prostym i tanim komputerze.

Unix, Windows czy też Macintosh — jakiej platformy systemowej należy użyć? Różne osoby mają różne opinie na temat najtańszej i najbardziej efektywnej platformy systemowej, na której można uruchomić serwer WWW. W większości przypadków, wybór jednej z nich sprowadza się do preferencji konkretnej osoby. Wybór platformy zależy, w głównej mierze, od używanego oprogramowania oraz przyzwyczajeń. Komputery wyposażone w system Unix dają możliwość korzystania z darmowego oprogramowania oraz najnowszych osiągnięć technologicznych; jeśli jednak nigdy wcześniej nie pracowałeś w tym systemie operacyjnym, to nauka jego obsługi będzie niezwykle trudnym zadaniem. Komputery wyposażone w system Windows lub Macintosh także nadają się do obsługi efektywnego serwera WWW, a ich ogromną zaletą, w porównaniu z systemem Unix, jest stosunkowo prosty system operacyjny. A zatem, wybierz ten, który znasz i na który możesz sobie pozwolić.

Określenie odpowiedniego
połączenia z Internetem

Podczas prowadzenia serwera WWW najpoważniejszych problemów nie przysparza szybkość działania lub typ komputera, lecz połączenie z Internetem. Jeśli prowadzona witryna WWW stanie się bardzo popularna, to przepustowość łączy zostanie wykorzystana znacznie szybciej niż możliwości komputera.

Komutowane połączenie modemowe o szybkości 28,8 kb/s może wystarczyć do przeglądania stron udostępnianych przez innych użytkowników Internetu. Jeśli jednak sam chcesz publikować informacje, to niewątpliwie będziesz wolał, aby Twój serwer był dostępny przez 24 godziny na dobę i podłączony do Internetu przy użyciu najszybszego łącza, na jakie Cię stać. Łącze o szybkości 28,8 kb/s to absolutne minimum, które można wykorzystać przy publikowaniu niewielkich witryn. Znacznie lepszym rozwiązaniem będzie dzierżawione połączenie o szybkości transmisji 56 kb/s lub połączenie ISDN. W przypadku profesjonalnych witryny możesz rozważać możliwość wykupienia połączenia typu T1. Zapewnia ono szybkość transmisji do 1,54 megabitów na sekundkę, czyli jest około 50 razy szybsze od modemowego połączenia 28,8 kb/s.

Im szybsze połączenie, tym więcej będziesz musiał za nie zapłacić i bardziej specjalistyczny sprzęt będzie konieczny do jego zestawienia i obsługi. Szybkie połączenia mogą także wymagać użycia specjalnego typu łączy, co może dodatkowo zwiększyć koszty. W zależności od wymaganej szybkości łącza, miesięczne opłaty za jego utrzymanie mogą sięgnąć kilkuset lub nawet kilku tysięcy złotych.

Jeśli Twe zasoby finansowe są ograniczone, a musisz publikować strony na własnym serwerze WWW, to łącze modemowe o szybkości transmisji 28,8 Kbps może wystarczyć, pod warunkiem, że Twoja witryna nie będzie bardzo popularna, a strony zostaną starannie zaprojektowane. Jeśli przy tworzeniu stron WWW ograniczysz się do użycia tekstu i nie będziesz wykorzystywał plików wymagających łączy o dużej przepustowości, takich jak duże pliki graficzne lub multimedialne, to nawet wolne połączenia modemowe powinny zaspokoić Twoje potrzeby. Gdyby jednak Twój budżet był bardzo ograniczony, pomyśl o wykupieniu przestrzeni na witrynę u jednego dostawców usług internetowych, którzy dysponują bardzo szybkimi połączeniami z Internetem i mają niskie ceny obsługi.

Czy perspektywa kosztów nie przeraziła Cię? Zatem kolejnym krokiem będzie znalezienie firmy, która udostępni Ci połączenie z Internetem. Ogólnie rzecz biorąc, masz dwie możliwości: załatwić połączenie bezpośrednio u dostawcy usług internetowych lub wykorzystać istniejące połączenie.

Współpraca z dostawcą usług internetowych

Aby uzyskać bezpośrednie, szybkie połączenie z Internetem, będziesz musiał skorzystać z oferty firmy telekomunikacyjnej zestawiającej połączenia z Internetem lub dostawcy usług internetowych. Niejednokrotnie dostawcy mogą także zastawiać połączenia z Internetem. Firmy telekomunikacyjne rzadko udostępniają inne usługi, oprócz zestawiania połączeń. A zatem, korzystając z nich, nie uzyskasz możliwości przechowywania plików na serwerze firmy, nie będziesz mógł korzystać z grup dyskusyjnych, poczty elektronicznej ani żadnych innych usług tego typu. (Oczywiście, oferowane usługi zależą wyłącznie do firmy, a zatem sprawdź ich oferty.)

Wiele firm telekomunikacyjnych zapewniających połączenie z Internetem, może się także zająć wszelkimi czynnościami, które należy wykonać, aby Twój serwer „pojawił” się na Internecie. Mam tu na myśli zdefiniowanie i konfigurację nazw domen oraz zarządzanie DNS (usługami nazewniczymi domen). Jeśli firma nie zapewnia usług tego typu, to całą tę pracę będziesz musiał wykonać sam. Na szczęście istnieje sporo książek dotyczących konfiguracji i zarządzania własnym serwerem, bardzo wiele informacji na ten temat można także znaleźć na WWW.

Pamiętaj, że opłaty, wnoszone na rzecz dostawcy usług internetowych lub firmy zapewniającej dostęp do Internetu, dotyczą wyłącznie połączenia internetowego. Być może, będziesz musiał ponosić dodatkowe koszty z tytułu używanego sprzętu oraz linii telekomunikacyjnych, pobierane, na przykład, przez firmę telekomunikacyjną. Zanim zdecydujesz się i podpiszesz umowę, upewnij się, że dobrze rozumiesz wszystkie ewentualne możliwości oraz ich koszty.

Wykorzystanie istniejącego połączenia

Wykorzystanie istniejącego połączenia jest rozwiązaniem pośrednim między posiadaniem własnego serwera (czyli własnego komputera, połączenia internetowego, oprogramowania oraz wszelkiego dodatkowego sprzętu) oraz wykupieniem przestrzeni na serwerze prowadzonym przez kogoś innego. Cała idea tego rozwiązania opiera się na uruchomieniu własnego serwera WWW (na własnym komputerze, z własnym oprogramowaniem), którym sam zarządzasz, lecz podłączonego do sieci należącej do kogoś innego i fizycznie znajdującej się poza Twoim domem lub firmą.

Koszty takiego rozwiązania są znacznie niższe od opłat za własne połączenie, gdyż nie musisz płacić za zestawienie i eksploatację łącza ani za urządzenia do jego obsługi. Jednocześnie zyskujesz niezależność i elastyczność wynikającą z posiadania własnego serwera. Rozwiązanie to posiada także wady. Otóż często się zdarza, iż będziesz musiał używać tego samego połączenia wspólnie z kilkoma innymi komputerami. Jeśli Twoja witryna jest bardzo często odwiedzana, może się okazać, że wspólne wykorzystywanie istniejącego połączenia nie wystarcza na Twoje potrzeby.

Zazwyczaj, wykupując usługę wykorzystania istniejącego połączenia, uzyskasz także pomoc w jego konfiguracji, na przykład, określenie DNS oraz informacji dotyczących trasowania. Zdarza się, że firmy sprzedające usługi tego typu dysponują 24-godzinnym serwisem, dzięki czemu nie będziesz musiał czekać do rana na otworzenie budynku, jeśli Twój komputer ulegnie poważnej awarii i trzeba go będzie ponownie uruchomić.

Poszukując możliwości wykorzystania istniejącego połączenia, przejrzyj oferty firm telekomunikacyjnych oraz dostawców usług internetowych, zapytaj o koszty usług tego typu i porównaj je z kosztami zestawienia i eksploatacji własnego połączenia.

Oprogramowanie

Gdy już zdobędziesz i przygotujesz potrzebny sprzęt komputerowy, kolejnym etapem będzie zdobycie oprogramowania koniecznego do publikowania stron WWW. Aktualnie dostępnych jest bardzo wiele serwerów WWW, począwszy od bezpłatnych, a skończywszy na programach wartości tysięcy dolarów.

Wszystkie serwery przedstawione w tym rozdziale posiadają podstawowe możliwości związane z udostępnianiem strony WWW oraz rejestracją zgłaszanych żądań. Wszystkie te serwery można konfigurować w celu odpowiedniej obsługi różnych typów zawartości. Wszystkie udostępniają metody obsługi programów CGI oraz formularzy (choć dostęp do tych możliwości może być różny). Większość przedstawionych serwerów dysponuje także mechanizmami autoryzacji użytkowników oraz kontroli dostępu, bazującymi na wykorzystaniu nazw komputerów, użytkowników oraz haseł. Wiele serwerów zostało także wyposażonych w bardziej zaawansowane narzędzia przeznaczone do obsługi dużych witryn, a niektóre komercyjne posiadają możliwości szyfrowania połączenia z przeglądarką w celu zapewniania bezpiecznej transmisji. Wybór oprogramowania serwera będzie zależał od jego przeznaczenia oraz posiadanego budżetu.

W kilku kolejnych podrozdziałach podałam ogólne informacje o najpopularniejszych serwerach WWW działających w systemach Unix, Windows oraz Macintosh. Przedstawiona tu lista nie jest kompletna, aktualnie dostępnych jest 50-60 serwerów przeznaczonych dla wielu różnych platform komputerowych. Jednak przedstawione w tym rozdziale są najczęściej używane i dysponują najlepszym wsparciem.

Wiele prezentowanych tutaj możliwości serwerów WWW może być dla Ciebie czymś zupełnie nowym, na przykład, mapy graficzne obsługiwane na serwerze lub mechanizm SSI. Jeśli czegoś nie zrozumiesz, nie przejmuj się. Niemal wszystkie przedstawione tu zagadnienia poznasz dokładniej w dalszej części książki.

Jeśli chcesz zdobyć więcej szczegółowych informacji na temat możliwości każdego z serwerów, odwiedź poświęconą mu witrynę WWW (adresy tych witryn podałam w podrozdziałach poświęconych poszczególnym serwerom). Szczegółowe porównanie dostępnych serwerów WWW oraz ich możliwości znajdziesz na witrynie WebServer Compare pod adresem http://webcompare.iworld.com/compare/chart.html.

Serwery przeznaczone dla systemów Unix

Początkowo największą popularnością cieszyło się korzystanie z Internetu na komputerach działających w systemie Unix. Nawet dziś, wszelkie nowości pojawiają się najpierw właśnie w tej rodzinie systemów operacyjnych. Istnieje wiele serwerów WWW działających w tych systemach operacyjnych; jednym z nich jest najpopularniejszy obecnie serwer Apache, który można bezpłatne skopiować i używać. Apache cieszy się dużą popularnością, jeśli jednak wolisz korzystać z oprogramowania komercyjnego, to możesz wybrać jeden z serwerów WWW firmy Netscape. Podstawową ich wadą jest fakt, iż trzeba za nie zapłacić. W tym rozdziale przedstawię także serwer NCSA HTTPD, który był jednym z pierwszych i wciąż jest bardzo popularny.

Trzeba pamiętać, iż instalacja oraz użycie omawianych tu serwerów, w ich oryginalnej konfiguracji, wymaga posiadania uprawnień administracyjnych na danym komputerze. Choć serwery te można zainstalować i uruchomić bez uprawnień administracyjnych, to uzyskane w ten sposób możliwości funkcjonalne będą nieporównanie skromniejsze. Przede wszystkim nie będziesz w stanie uruchomić serwera na porcie 80, a przez to Twoi użytkownicy będą musieli wiedzieć, którego użyć, aby się z nim połączyć.

NCSA HTTPD

NCSA HTTPD to jeden z pierwszych stworzonych serwerów WWW. W rzeczywistości Apache bazował na kodzie tego serwera, a serwer Netscape Web został stworzony przez te same osoby, które pomogły zbudować serwer NCSA. Serwer ten został opracowany w National Center for Supercomputing Applications (krajowe centrum do spraw aplikacji superobliczeniowych, stąd skrót NCSA) na Uniwersytecie Illinois. Serwer NCSA dysponuje wszystkimi możliwościami, jakich można oczekiwać od serwera WWW, udostępnia mechanizmy zabezpieczeń i sprawdzania tożsamości użytkownika przy użyciu nazw i haseł, obsługuje skrypty CGI, formularze oraz mechanizm SSI, jak również dysponuje szerokimi możliwościami rejestracji pracy. Nowe wersje serwera (1.5 i wyższe) udostępniają sposoby uwierzytelniania przy użyciu algorytmu MD5 oraz protokołu Kerberos i pozwalają na obsługę „wirtualnych hostów” (czyli nazw domen pobierających informacje z różnych katalogów na tym samym serwerze i sprawiających wrażenie, jakby były niezależnymi serwerami). Niestety, jego rozwój uległ, można by rzec, zatrzymaniu. Serwer NCSA posłużył do stworzenia serwera Apache, który omówię w następnym podrozdziale. Więcej informacji na temat tego serwera znajdziesz na jego witrynie, pod adresem http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/.

Apache

Apache to kolejny serwer WWW, którego kod źródłowy jest ogólnie dostępny. Apache był wzorowany na serwerze NCSA HTTPD. Aktualnie jest on najpopularniejszym serwerem WWW na świecie. Wszelkie informacje na jego temat można znaleźć na witrynie WWW, pod adresem http://www.apache.org/.

Apache (którego nazwa pochodzi od angielskich słów „a patchy server”) został stworzony na podstawie starej wersji serwer NCSA HTTPD i zawiera wiele usprawnień mających na celu zapewnienie większej szybkości działania, polepszenie efektywności, obsługę wirtualnych hostów oraz wzbogacenie możliwości administracyjnych. (Wiele spośród tych usprawnień zostało także wprowadzonych w serwerze NCSA.) Jednym z powodów ogromnej popularności serwera jest fakt, iż znaczna część jego możliwości funkcjonalnych została zaimplementowana jako zewnętrzne moduły. Na przykład, wiele interfejsów, umożliwiających korzystanie z popularnych serwerów aplikacji, zostało zaimplementowanych właśnie jako moduły. Łatwy dostęp do tych modułów zagwarantował ogromną popularność serwera Apache.

Standardowa wersja serwera została zmodyfikowana i zawiera narzędzia umożliwiające korzystanie z protokołu SSL opracowanego przez firmę Netscape. Protokół ten pozwala na szyfrowanie i bezpieczne przekazywanie informacji pomiędzy serwerem i przeglądarką. ApacheSSL, tak bowiem nazywa się bezpieczna wersja serwera, można znaleźć na WWW, pod adresem http://www.apache-ssl.org/. Można także kupić komercyjną wersję serwera wyposażoną w możliwość użycia protokołu SSL, o nazwie Stronghold. Więcej informacji na jego temat można znaleźć na witrynie http://www.c2.net/.

W3 (CERN) HTTPD

CERN HTTPD był jednym z pierwszych dostępnych serwerów WWW i przez długi czas cieszył się największą popularnością. Choć aktualnie serwer ten znajduje się pod kontrolą W3 Consortium, wciąż określa się go jako serwer CERN.

Sewer CERN HTTPD może działać jako serwer pośredniczący. Oznacza to, że można skonfigurować go w taki sposób, aby obsługiwał połączenia sieciowe wychodzące poza zaporę sieciową (firewall). Niektóre organizacje konfigurują swoje sieci w taki sposób, iż większość komputerów jest podłączonych do sieci wewnętrznej, a tylko jeden z nich może się bezpośrednio komunikować z Internetem. Ten komputer, tak zwana zapora sieciowa, zapobiega (a przynajmniej minimalizuje) możliwości nieupoważnionego dostępu do wewnętrznej sieci komputerowej. Jeśli na komputerze działającym jako zapora sieciowa uruchomiony zostanie serwer CERN HTTPD, będzie można przekazywać informacje pochodzące z WWW pomiędzy siecią wewnętrzną i Internetem.

	Zapora sieciowa (firewall) to niewielka grupa komputerów (a bardzo często pojedynczy komputer), obsługujących całą komunikację pomiędzy siecią wewnętrzną i Internetem. Na komputerach działających jako zapory sieciowe definiowane są ścisłe reguły bezpieczeństwa, których celem jest uniemożliwienie nieupoważnionym osobom dostępu do sieci wewnętrznej.
	Serwer pośredniczący to serwer WWW uruchamiany na komputerze działającym jako zapora sieciowa i umożliwiający wymianę informacji pomiędzy Internetem i siecią wewnętrzną.

Serwery CERN działające jako serwery pośredniczące dysponują także możliwością przechowywania stron WWW w pamięci podręcznej. Dzięki temu najczęściej odwiedzane strony WWW mogą być przechowywane w pamięci podręcznej na komputerze działającym jako zapora sieciowa, a nie pobierane każdorazowo z Internetu. Wykorzystanie pamięci podręcznej może w radykalnym stopniu skrócić czas pobierania strony za pośrednictwem komputera spełniającego funkcję zapory sieciowej.

Aktualnie największym problemem serwera CERN HTTPD jest fakt, iż nie jest aktywnie rozwijany. Serwer nie był aktualizowany od 1996 roku i brakuje w nim wielu najnowszych możliwości. Uwaga W3C koncentruje się na tworzeniu serwera o nazwie Jigsaw, opartego na języku Java, a rozwój serwera CERN został zatrzymany na wersji 3.0. A zatem, jeśli potrzebujesz serwera pośredniczącego lub dysponującego możliwością przechowywania stron w pamięci podręcznej, to możesz skorzystać z CERN HTTPD (choć także najnowsze wersje serwera Apache zostały w nie wyposażone). W innych przypadkach możesz użyć serwera CERN, Apache lub kupić serwer firmy Netscape.

Więcej informacji na temat serwera CERN (W3) HTTPD znajdziesz na WWW pod adresem http://www.w3.org/Daemon/ (informacje na temat serwera Jigsaw można znaleźć pod adresem http://www.w3.org/Jigsaw/).

Web Server firmy Netscape

Firma Netscape Communications dostarcza wiele różnych typów serwerów internetowych, w tym także serwerów WWW. W odróżnieniu od bezpłatnych, przeznaczonych dla systemów Unix, serwery firmy Netscape są wyposażone w graficzne narzędzia administracyjne, a firma zapewnia ich serwis i pomoc techniczną.

Aktualnie firma Netscape oferuje dwa serwery WWW: FastTrack Serwer oraz Enterprise Server. Oba te produkty posiadają wszystkie podstawowe możliwości funkcjonalne serwerów NCSA oraz CERN (takie jak obsługa programów CGI, mechanizmu SSI, autoryzację, itp.). Oba serwery obsługują także NSAPI, mechanizm umożliwiający tworzenie programów spełniających funkcję skryptów CGI oraz pozwalający na rozszerzanie możliwości funkcjonalnych samego serwera. Różnica pomiędzy oboma produktami polega na tym, iż Enterprise Server został wyposażony w dodatkowe narzędzia programistyczne, takie jak możliwość pisania skryptów w języku JavaScript, wykonywanych na serwerze.

Oba są dostępne w wersjach przeznaczonych do użytku na uniksowych stacjach roboczych niemal wszystkich głównych producentów (Sun, SGI, DEC, HP oraz IBM), komputerach wyposażonych w procesor Pentium i działających w systemie BSDI oraz komputerach działających w systemie Windows NT i wyposażonych w procesory firmy Intel lub procesor DEC Alpha. Więcej informacji na temat serwerów firmy Netscape można znaleźć na jej witrynie WWW (http://www.netscape.com), a w szczególności w części poświęconej serwerom pod adresem

http://home.netscape.com/servers/index.html.

Aktualna generacja serwerów firmy Netscape skupia się wokół Enterprise Server, który posiada wiele interesujących możliwości, takich jak usprawnione zarządzanie zdalnymi serwerami oraz możliwość obsługi technologii CORBA (Common Request Broker Architecutre).

Firma Netscape połączyła grupę wybranych serwerów w jeden produkt o nazwie SuitSpot. Stanowi on zintegrowany pakiet serwerów, które mają dostarczać wszelkich usług internetowych i intranetowych. SuitSpot 3.5, najnowsza wersja produktu, składa się z: Calendar Server umożliwiającego rozplanowanie pracy zespołu, Collabra Server obsługującego grupy dyskusyjne, Directory Server zarządzającego dokumentami, Enterprise Server Pro — serwera WWW oraz Messaging Server obsługującego pocztę elektroniczną. Pakiet SuitSpot Pro dodatkowo zawiera trzy kolejne serwery: Proxy Server, Compass Server oraz Certificate Server. Więcej informacji na temat pakietu SuitSpot można znaleźć na WWW pod adresem

http://home.netscape.com/suitespot/v3.5/index.html.

Serwery przeznaczone dla systemu Windows

Jeśli dysponujesz komputerem PC działającym w systemie Windows, Windows NT lub Windows 95, to z powodzeniem będziesz mógł go wykorzystać jako serwer WWW. Do obsługi profesjonalnych witryn WWW najczęściej używany jest Internet Information Server firmy Microsoft; zapewne dlatego, że jest dostępny bezpłatnie i dostarczany wraz z systemem operacyjnym Windows NT Server. Do innych popularnych serwerów należą WebSite firmy O'Reilly oraz Apache for Windows; oprócz nich dostępnych jest także wiele innych serwerów, których jednak nie będę omawiała.

Microsoft Internet Information Server

Firma Microsoft udostępnia Microsoft Internet Information Server (IIS) — produkt przeznaczony wyłącznie dla systemu operacyjnego Windows NT, składający się w rzeczywistości z trzech serwerów: serwera WWW, serwera FTP oraz Gopher. Serwer IIS 4.0 jest dostarczany wraz z systemem Windows NT 4.0 Server; wcześniejsze wersje IIS można natomiast skopiować z witryny WWW firmy Microsoft. Internet Information Serwer jest produktem o bardzo wysokiej jakości dostarczanym bezpłatnie wraz z systemem Windows NT Server, zapewne z tych powodów jest to aktualnie najpopularniejszy serwer WWW przeznaczony dla systemów operacyjnego Windows NT.

IIS obsługuje programy CGI oraz udostępnia inne narzędzia umożliwiające współpracę serwera z bazami danych oraz innymi programami. Narzędzia te, określane jako Internet Server Application Programming Interface (ISAPI) są wykorzystywane przez serwery aplikacji działające w systemie Windows NT.

Najpopularniejszym serwerem aplikacji przeznaczonym dla systemu Windows jest Active Server Pages (ASP). ASP umożliwia tworzenie stron WWW zawierających skrypty pisane w językach VBScript oraz JScript (wersja języka JavaScript opracowana przez firmę Microsoft) i wykonywanie ich na serwerze przed przesłaniem strony do przeglądarki. ASP został zaimplementowany jako program ISAPI i jest dostarczany wraz z IIS. Jego możliwości funkcjonalne są porównywalne z możliwościami LiveWire, środowiska skryptowego dostępnego na serwerach firmy Netscape.

Zarządzenie serwerem IIS 4.0 oraz 5.0 odbywa się za pomocą specjalnego programu uruchamianego w Microsoft Management Console, środowisku służącym do uruchamiania wszystkich programów związanych z administracją systemu Windows NT i 2000 oraz jego usług. Program umożliwia zarządzanie serwerem oraz wszelkimi aspektami działania witryn WWW i FTP. Serwerem można także zarządzać za pośrednictwem specjalnej witryny WWW. (Na rysunku 28.1 przedstawiony został program umożliwiający zarządzanie serwerem IIS oraz okno dialogowe prezentujące właściwości przykładowej witryny WWW.) Zarządzenie serwerem IIS 3.0 odbywa się za pośrednictwem programu Internet Service Manager, który można uruchomić z dowolnego komputera dysponującego sieciowym połączeniem z serwerem. Narzędzie to umożliwia zarządzanie serwerem WWW, jak również FTP oraz Gopher.

Rysunek 28.1. Program zarządzający serwerem IIS 5.0 oraz okno dialogowe prezentujące właściwości witryny

Wszystkie serwery dysponują także doskonałymi możliwościami rejestrowania działalności: pliki dzienników mogą być zapisywane w wielu różnych formatach (w tym także w formacie standardowo używanym przez serwer NCSA i inne), a informacje mogą być umieszczane w pliku lub bezpośrednio w bazie danych.

IIS został zintegrowany z modelem zabezpieczeń wykorzystywanym przez Windows NT. Dzięki temu autoryzacja i kontrola dostępu może bazować na użytkownikach i grupach użytkowników systemu Windows NT, jak również na adresach IP i nazwach domen. Serwer obsługuje także bezpieczne połączenia realizowane przy użyciu protokołu SSL, opracowanego przez firmę Netscape.

Jedną z innych interesujących możliwości IIS jest, tak zwane, „dławienie” oraz monitorowanie działalności serwera, które pozwala na określenie okresów największego ruchu. „Dławienie” jest z kolei mechanizmem, który zapobiega zablokowaniu sieci w przypadku, gdy jeden z podłączonych do niej serwerów WWW jest bardzo obciążony.

Najnowsze wersje serwera, IIS 4.0 (a ostatnio także 5.0), posiadają wiele interesujących możliwości, jedną z nich jest obsługa ASP. IIS został także wyposażony w dodatkowe narzędzie — Microsoft Index Server. To potężne narzędzie zintegrowane z IIS udostępnia pełne możliwości indeksowania i przeszukiwania tekstu w dokumentach HTML, plikach tekstowych i dokumentach Microsoft Word oraz wyświetlane wyników w przeglądarce WWW. Dostępna jest także specjalna wersja Crystal Report for IIS zapewniająca duże możliwości tworzenia raportów na podstawie informacji pochodzących z plików dziennika serwera oraz baz danych programu Access oraz Microsoft SQL.

Microsoft Personal Web Server

Kolejnym serwerem WWW, oferowanym przez firmę Microsoft, jest Personal Web Server. Jest on dostarczany wraz z systemem Windows 98, programem Internet Explorer 4 (oraz kolejnymi wersjami), jak również programem FrontPage przeznaczonym dla systemów Macintosh oraz Windows. Został stworzony jako serwer przeznaczony do obsługi małych witryn WWW o niewielkim obciążeniu lub jako serwer wykorzystywany do tworzenia witryn przed ich opublikowaniem na serwerze docelowym.

Zazwyczaj jednak Personal Web Server nie jest wykorzystywany do obsługi publicznie dostępnych witryn WWW, gdyż wiadomo o kilku lukach w systemie zabezpieczeń, które poważnie psują reputację tego produktu. Do obsługi publicznie dostępnych witryn WWW powinien być stosowany Microsoft Internet Information Server, dostępny bezpłatnie i znacz­nie lepszy bowiem nie ma luk w systemie zabezpieczeń.

WebSite firmy O'Reilly

WebSite, stworzony przez firmę O'Reilly and Associates, jest 32 bitowym serwerem WWW bazującym na serwerze WinHTTPD, starej wersji serwera WWW przeznaczonej dla systemu Windows 3.1. W porównaniu ze swym poprzednikiem WebSite został znacznie ulepszony, zarówno pod względem efektywności działania, jak również łatwości obsługi. WebSite dysponuje wszelkimi możliwościami, w jakie były wyposażony serwer WinHTTPD, obsługuje mechanizm SSI, umożliwia dostęp do baz danych systemu Windows (na przykład, FoxPro oraz Access) oraz pozwala na tworzenie „wirtualnych hostów”, czyli nazw domen skojarzonych z różnymi folderami na dysku serwera. Więcej informacji na temat tego produktu znajdziesz na witrynie firmy O'Reilly pod adresem http://website.oreilly.com/.

Podobnie jak WinHTTPD, także i WebSite obsługuje programy CGI działające w systemie DOS oraz pisane w języku Visual Basic. Skrypty CGI można także pisać w języku Perl oraz języku powłoki systemu Unix.

Bardzo dobrze została rozwiązana instalacja oraz zarządzanie serwerem, obsługiwane przez program WebSite Server Admin, przedstawiony na rysunku 28.2. Narzędzie to pozwala na konfigurację wszelkich aspektów działania serwera, w tym jego nazwy, uwierzytelniania przy użyciu hasła, definiowania nowych typów zawartości, kontroli dostępu, konfiguracji CGI oraz rejestracji operacji wykonywanych przez serwer. Serwerem WebSite można zarządzać zdalnie z dowolnego komputera podłączonego do sieci (w tym także do Internetu).

Rysunek 28.2. Zarządzanie serwerem WebSite

Wraz z serwerem dostarczane są także zintegrowane z nim narzędzia do zarządzania witrynami WWW. Są nimi: edytor HTML HomeSite, łatwy w konfiguracji, wbudowany mechanizm wyszukiwawczy, narzędzie do generacji map graficznych oraz narzędzie prezentujące wszystkie łącza umieszczone na wszystkich stronach witryny, automatycznie sprawdzające ich poprawności i modyfikujące w razie konieczności. Okno programu WebView przestawione zostało na rysunku 28.3.

Rysunek 28.3. WebSite WebView

Standardowa wersja serwera WebSite udostępnia podstawowe możliwości autoryzacji i kontroli dostępu. Osiągalny na rynku pakiet o nazwie WebSite Professional zawiera narzędzia pozwalające na szyfrowanie transmisji przy użyciu protokołów SSL i HTTP-S, integrację z bazami danych, obsługę programów pisanych w języku Java i wykonywanych na serwerze oraz współpracę z programem Microsoft FrontPage. Pakiet ten kosztuje 799 USD.

Serwer WebSite może działać na dowolnych komputerach wyposażonych w procesory Intel 486 oraz Pentium i pracujących w systemie Windows 95/98 lub NT, choć zalecane jest użycie szybszych komputerów. Wszelkie informacje na temat tego serwera można znaleźć na specjalnej witrynie WWW pod adresem http://website.oreilly.com/.

Serwery firmy Netscape przeznaczone dla systemu Windows

Oba serwery firmy Netscape mogą działać w systemie Windows NT. Informacje na ich temat znajdziesz w poprzedniej części rozdziału, poświęconej serwerom działającym w systemach Unix. Dodatkowe wiadomości zamieszcza witryna firmy Netscape (http:// home.netscape.com/servers/index.html). FastTrack Server może także działać w systemie Windows 95, choć w tej wersji nadaje się wyłącznie do obsługi najmniejszych, pry­watnych stron WWW oraz tworzenia i testowania tworzonych witryn.

Apache for Windows

Dostępna jest także wersja serwera Apache (najpopularniejszego serwera WWW przeznaczonego dla systemów Unix) działająca w systemach rodziny Windows. Użycie tej wersji serwera ma dwie zalety. Pierwszą z nich jest duża łatwość instalacji i uruchomienia. Druga wynika z faktu, iż konfiguracja serwera Apache for Windows niczym się nie różni od konfiguracji serwera Apache przeznaczonego dla systemów Unix, wykorzystywane są te same pliki oraz dyrektywy konfiguracyjne. Jeśli jesteś ekspertem w dziedzinie obsługi serwera Apache i chcesz uruchomić serwer na komputerze wyposażonym w system Windows, to Apache będzie doskonałym rozwiązaniem. Wykorzystanie wersji for Windows serwera jest dobrym rozwiązaniem nawet w sytuacji, gdy tworzona witryna docelowo będzie obsługiwana przez serwer działający w systemie Unix, jednak środowisko, w którym ją tworzysz, musi działać w systemie Windows.

Serwer Apache może działać na każdej 32-bitowej wersji systemu Windows, a zatem mogą go zainstalować i używać wszystkie osoby korzystające z systemów Windows 95, Windows 98, jak również Windows NT. Apache Group, organizacja zajmująca się tworzeniem serwera Apache, wciąż jednak uważa, że serwer przeznaczony dla systemów Windows nie osiągnął najwyższej zamierzonej jakości, choć jest w pełni stabilny, a jego efektywność działania pozwala stosować go do aplikacji o niewielkim obciążeniu. Serwer Apache for Windows można znaleźć na WWW pod adresem:

http://www.apache.org/.

Serwery działające na komputerach Macintosh

Zdecydowanie najpopularniejszym serwerem przeznaczonym dla komputerów Macintosh jest WebStar. Został on stworzony na podstawie serwera MacHTTP (napisanego przez Chucka Shttona), jednego z pierwszych przeznaczonych dla komputerów Macintosh. WebStar jest komercyjną wersją tego serwera, sprzedawaną i wspieraną przez firmę StarNine (http://www.starnine.com/). Działa znacznie szybciej od swojego pierwowzoru, jest w stanie obsługiwać więcej połączeń, dysponuje większymi możliwościami i jest od niego znacznie droższy. WebStar, przeznaczony do zastosowań profesjonalnych, jest dołączany do komputerów firmy Apple, które mają spełniać role serwerów sieciowych. Serwer został wyposażony w pełne możliwości obsługi Apple-script i posiada także możliwości rozbudowy. Można nim zarządzać zdalnie z dowolnego komputera podłączonego do Internetu.

Najnowsza wersja serwera WebStar — 4.3 — dysponuje wieloma możliwościami, które sprawiają, iż serwer jest w pełni porównywalny z czołowymi produktami przeznaczonymi dla systemów Windows i Unix. Możliwości te obejmują obsługę apletów (niewielkich programów pisanych w języku Java), protokołu SSL służącego do szyfrowania transmisji, zdalne administrowanie serwerem za pośrednictwem stron WWW, możliwość przesyłania plików na serwer oraz zintegrowaną obsługę map graficznych obsługiwanych po stronie serwera. Do pakietu dołączany jest także CD-ROM zawierający dodatkowe narzędzia i programy, na przykład, Microsoft Internet Explorer, program przeznaczony do tworzenia skryptów CGI oraz wiele demonstracyjnych skryptów i pluginów.

Aby uruchomić serwer, konieczny będzie komputer Macintosh wyposażony w system operacyjny System 7.0.1 (lub późniejszy), MacTCP lub OpenTransport oraz AppleScript. Wymagane jest także, co najmniej, 8 MB pamięci operacyjnej (RAM).

Personal Web Sharing firmy Apple

Personal Web Sharing firmy Apple jest odpowiednikiem serwera Personal Web Serwer firmy Microsoft. Serwer Personal Web Sharing reklamowany jest jako idealne rozwiązanie dla osób prywatnych posiadających komputery Macintosh i pragnących publikować informacje na Internecie.

Pliki tworzone przez procesory tekstów oraz arkusze kalkulacyjne można publikować przez umieszczenie ich w specjalnych folderach na dysku. Zgodnie z informacjami podanymi przez firmę Apple, serwer jest w stanie obsługiwać do 16 jednoczesnych połączeń bez znaczącego spadku efektywności działania. Serwer obsługuje skrypty CGI, dzięki którym można tworzyć liczniki odwiedzin oraz publikować na stronach WWW informacje pobierane z baz danych. Kontrola dostępu możliwa jest dzięki wykorzystaniu użytkowników oraz grup dostępnych w systemie operacyjnym. Serwer dostarczany jest wraz z programem Claris Home Page Lite, służącym do tworzenia stron WWW.

Personal Web Sharing kosztuje 19,95 USD i można go skopiować z witryny WWW. Serwer wymaga systemu operacyjnego System 7.5.3 (lub późniejszego) oraz protokołów Open Transport 1.1.1 lub MacTCP 2.0.6.

Podpowiedzi związane
z poprawnym zarządzaniem serwerem

Gdy już zainstalujesz i uruchomisz serwer WWW, kilka prostych czynności pozwoli Ci zapewnić, że serwer będzie przydatny i łatwy w obsłudze (zwłaszcza dla odwiedzających go użytkowników Internetu).

Skojarz adres komputera z nazwą witryny — www.twoja_witryna.com

Zgodnie z ogólnie przyjętą i stosowaną konwencją, nazwy komputerów udostępniających strony WWW na Internecie rozpoczynają się do liter „www”. Zazwyczaj to administrator sieci lub dostawca usług internetowych stworzy pseudonim nazwy hosta, tak zwany CNAME, wskazujący konkretny komputer podłączony do sieci i udostępniający strony WWW. Oczywiście, nie musisz postępować zgodnie z tą konwencją, lecz istnieją przynajmniej dwa powody, dla których warto tak postąpić:

• nazwy hostów można łatwiej zapamiętać od innych sposobów określania komputerów, a co więcej, są one najczęściej używane przy poszukiwaniu serwera WWW dla danej witryny. A zatem, jeśli wiem, że podstawową nazwą Twojego systemu komputerowego jest twojsystem.com i chciałbym przejrzeć Twoje
  strony WWW, to przede wszystkim powinienem ich szukać pod adresem www.twojsystem.com;

• jeśli zmienisz komputer, na którym działa serwer WWW, to bez większych trudności skojarzysz nazwę witryny z adresem nowego komputera.
  Jeśli nie będziesz używał takiego skojarzenia, to wszystkie łącza, odwołujące się do Twojego serwera, przestaną działać.

Stwórz adres poczty elektronicznej administratora

Jeśli system, którego używasz, dysponuje możliwością wysyłania i odbierania poczty elektronicznej, to stwórz ogólnie dostępne pseudonimy, takie jak webmaster, skojarzone z Twoim adresem poczty elektronicznej. Dzięki temu, jeśli ktoś wyśle wiadomość na adres [e-mail], to dotrze ona do Ciebie. Istnieje kilka pseudonimów adresów poczty elektronicznej powszechnie wykorzystywanych do celów administracyjnych. Są nimi: root (używany do ogólnych celów), postmaster (używany w przytpadku problemów związanych z pocztą elektroniczną), Usenet (używany w sytuacjach związanych z grupami dyskusyjnymi) oraz webmaster, zapewniający standardowy kontakt przy wszelkich problemach związanych z serwerem WWW. (Być może nie życzysz sobie żadnych skarg ani informacji o problemach, jednak stworzenie takiego adresu będzie ukłonem w kierunku użytkownków.)

Stwórz stronę główną serwera

Na serwerze możesz przechowywać kilka różnych prezentacji, w szczególności dotyczy to sytuacji, gdy obsługujesz wielu różnych użytkowników. W takich przypadkach warto stworzyć jedną stronę zawierającą ogólne dane o witrynie, informacje prawne, a być może także opis zawartości witryny wraz z łączami do poszczególnych prezentacji. Zazwyczaj taka strona posiada adres http://www.twojsystem.com/index.html.

Plik konfiguracyjny serwera powinien zawierać informacje określające główną stronę witryny.

Określ wytyczne dotyczące zarządzania i projektu witryny

Jeśli zarządzasz serwerem WWW w dużej firmie, warto określić, kto jest odpowiedzialny za ten serwer. Precyzyjny zakres odpowiedzialności może pomóc zarówno Tobie, jak i całej firmie. Dotyczy to określenia osoby, do jakiej należy kierować skargi związane z działaniem serwera, kto odpowiada za określanie praw dostępu poszczególnych użytkowników oraz kto powinien decydować, jakie informacje powinny być publikowane na ogólnie dostępnej witrynie WWW.

Co więcej, może się zdarzyć, że firma będzie chciała sprawować jakąś kontrolę nad procesem tworzenia i postacią publikowanych stron WWW. W tej książce możesz znaleźć wiele informacji i wskazówek, które mogą Ci pomóc przy opracowywaniu sugestii dotyczących stylu tworzonych stron oraz przykładów służących Twoim użytkownikom za wzór przy tworzeniu własnych stron WWW.

Podsumowanie

Strony WWW można publikować na wiele sposobów. Jeśli jesteś osobą prywatną posiadającą ograniczony budżet, to doskonałym rozwiązaniem może być wykupienie przestrzeni na serwerze dostawcy usług internetowych. Jeśli jednak tworzysz rozbudowaną prezentację lub reprezentujesz dużą organizację, to znacznie lepszym rozwiązaniem może być instalacja i uruchomienie własnego serwera WWW. W tym rozdziale omówiłam elementy, jakich będziesz potrzebował, by zainstalować i uruchomić serwer WWW oraz przedstawiłam oprogramowanie dostępne na WWW.

Podsumowanie najważniejszych informacji podanych w tym rozdziale znajdziesz tabeli 28.1. Przedstawiłam w niej platformę systemową, na jakiej działają poszczególne serwery, ich producentów, koszty oraz adresy witryny, na jakich możesz znaleźć więcej informacji.

Warsztat

W tym podrozdziale przedstawiłam pytania i odpowiedzi oraz quiz z zakresu zarządzania serwerem WWW.

Tabela 28.1.

Dostępne serwery WWW.

Nazwa	Platforma	Producent	Koszty	URL
NCSA	Unix	NCSA	Bezpłatny	http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/
Apache	Unix	Apache	Bezpłatny	http://www.apache.org/
CERN HTTPD	Unix	W3 Consortium	Bezpłatny	http://www.w3.org/Daemon/
Netscape FastTrack Server	Unix, NT	Netscape	295 USD	http://home.netscape.com/ servers/index.html
Netscape Enterprise Server	Unix, NT	Netscape	1295 USD	http://home.netscape.com/ servers/index.html
Netscape SuitSpot	Unix, NT	Netscape	4100 USD	http://home.netscape.com/ servers/index.html
WinHTTPD	Windows 3.1, Windows 95, Windows NT	Robert Denny	Bezpłatny do zastosowań niekomercyjnych, w przeciwnym przypadku 99 USD	http://helpdesk.uvic.ca/how-to/support/windows/winhttpd.html
WebSite	Windows 95, Windows NT	O'Reilly	995 USD	http://website.oreilly.com/
Microsoft Personal Web Server	Windows 95, Windows NT, Macintosh	Microsoft	Bezpłatny
Microsoft Internet Information Server	Windows NT	Microsoft	Bezpłatny	http://www.microsoft.com/ntserver/ nts/downloads/recommended/ NT4OptPk/default.asp
Personal Web Sharing	Macintosh	Apple	19.90 USD
WebStar	Macintosh	StarNine	499 USD	http://www.starnine.com/

Pytania i odpowiedzi

P. Właśnie rozpoczynam publikowanie informacji na WWW i chciałbym stworzyć internetowe czasopismo. Nie wiem, jaką popularność może mieć moja witryna ani jakich możliwości mogę potrzebować przy jej tworzeniu. Te wszystkie próby określenia, czego będę potrzebował i czego mogę chcieć, przysparzają mi wiele kłopotów. Nie rozumiem blisko połowy informacji o możliwościach serwerów WWW, które podałaś w tym rozdziale i nie mam pojęcia, co one mogą dla mnie oznaczać. To wszystko mnie przytłacza. Co mam zrobić?

O. Nie wpadaj w panikę. Jeśli właśnie zaczynasz zajmować się publikowaniem informacji na WWW, to zapewne ten rozdział przekraczał Twoje możliwości. Najlepszym sposobem, aby rozpocząć publikowanie informacji na WWW, jest wykupienie miejsca na serwerze dostawcy usług internetowych. Rozwiązanie to jest szczególnie godne polecenia, jeśli nie dysponujesz dużym budżetem. A zatem zacznij właśnie w ten sposób, dowiedz się, co możesz zrobić oraz jakich możliwości będziesz potrzebował przy tworzeniu swojej witryny. Jeśli okaże się, że Twoje potrzeby wykraczają poza zakres usług oferowanych przez dostawcę usług internetowych, to poszukaj innej firmy lub uruchom własny serwer WWW.

P. W jaki sposób należy skonfigurować serwer WWW, tak aby wykorzystać jego możliwości kontroli dostępu (udzielić dostępu wyłącznie określonym komputerom) lub uruchomić go jako serwer pośredniczący na zaporze sieciowej?

O. Gdy tak książka była poświęcona wyłącznie obsłudze serwerów WWW, to musiałabym poświecić tym zagadnieniom wiele rozdziałów. Informacje na temat sposobów konfiguracji używanego serwera WWW powinieneś znaleźć w jego dokumentacji. Wszystkie serwery, o jakich pisałam w tym rozdziale, dysponują doskonałą dokumentacją, a zatem bez większych problemów powinieneś znaleźć poszukiwane informacje.

P. Znam system operacyjny Unix i chciałbym uruchomić jeden z serwerów WWW działających właśnie w tym systemie, gdyż udostępniają one najwięcej możliwości i są najbardziej elastyczne. Jednak stacje robocze działające w systemie Unix są wyjątkowo drogie. Co mogę zrobić?

O. Możesz kupić tani komputer PC (wyposażony w procesor Intel 486 lub wolny procesor Pentium), zainstalować na nim system Unix, a następnie uruchomić na nim wybrany serwer WWW. Istnieje kilka wersji systemu Unix przeznaczonych dla komputerów PC, między innymi są to systemy: Linux, BSDI oraz FreeBSD. Ja osobiście lubię system Linux, można go używać bezpłatnie, a jedyny koszt to cena nośnika, wahająca się od 15 do 50 PLN. Zarówno serwer Apache, jak i NCSA HTTPD są rozprowadzane wraz z systemem. (Mój własny serwer WWW działa właśnie w systemie Linux, a wszystkie skrypty, które przedstawię w kilku kolejnych rozdziałach, zostały napisane właśnie w tym systemie operacyjnym.)

Serwer WWW możesz także uruchomić na istniejącym komputerze PC lub Macintosh. Choć wiele nowych technologii pojawia się w pierwszej kolejności na serwerach działających w systemie Unix, a są one najbardziej elastyczne, to jednak serwery działające na komputerach PC i Macintosh są równie dobre, a ich popularność wciąż rośnie.

P. Moi znajomi korzystający z systemu Unix mówią mi, że uruchamianie serwera WWW na komputerze Macintosh to głupota, gdyż ograniczenia systemu MacOS uniemożliwiają efektywną obsługę serwera WWW. Czy to prawda?

O. W przypadku przeciętnych serwerów WWW największym „wąskim gardłem” są przeważnie połączenia sieciowe, a dopiero potem oprogramowanie serwera WWW. Jeśli zarządzasz popularnym serwerem WWW (z ruchem przekraczającym 1000 odwiedzin na godzinę) i dysponujesz połączeniem 56K, 128K lub ISDN, to serwer bez problemów powinien sobie poradzić z obsługą żądań docierających przez sieć. Niemniej jednak wiele spośród tych żądań może nie dotrzeć do serwera, z powodu zbyt wolnej sieci.

Zakładając, że dysponujesz połączeniem o nieograniczonej przepustowości, równie fantastycznym sprzętem (jeśli chodzi o szybkość procesora, ilość pamięci) i oprogramowaniem, to faktycznie system MacOS ma ograniczenia, które nie występują w sys-temach Unix oraz Windows NT (choć można je znaleźć w systemie Windows 3.1). Jednak ilość witryn, które będą musiały korzystać z tych niesłychanie dużych możliwości, jest bardzo niewielka. Jeśli chcesz korzystać z komputera Macintosh, to najprawdopodobniej, bez trudu, będzie on w stanie obsłużyć wszystkie otrzymywane żądania.

Quiz

1. Podaj dwie zalety oraz dwie wady korzystania z własnego serwera WWW.

2. Czy serwer WWW musi działać na supernowoczesnym, potężnym komputerze?

3. Na czym polega wykorzystanie istniejącego połączenia?

4. Jaki serwer WWW jest aktualnie najbardziej popularny? Podpowiedź: jego nazwa to gra słów.

5. Jaki serwer WWW jest dostarczany wraz z systemem operacyjnym Microsoft Windows NT.

Odpowiedzi

1. Podstawowe zalety wynikające z posiadania własnego serwera WWW to: możliwość uruchamiania na nim dowolnych programów oraz możliwość publikowania dowolnych informacji. Jeśli chodzi o wady, to można do nich zaliczyć konieczność posiadania własnego systemu komputerowego oraz połączenia z Internetem, doświadczenie i wiedzę fachową potrzebną do zarządzania serwerem oraz komputerem, na którym on działa, jak również dodatkowy czas, jaki trzeba będzie poświęcić na zarządzanie i zapewnienie efektywnej pracy serwera.

2. Nie, uruchomienie serwera WWW nie wymaga użycia żadnego superszybkiego ani bardzo potężnego komputera. Jeśli masz zamiar wyłącznie udostępniać strony WWW, kilka formularzy i skryptów CGI, to w zupełności wystarczy komputer wyposażony w procesor Intel 486, Pentium, prosta stacja robocza działająca w systemie Unix lub Macintosh wyposażony w stosunkowo szybki procesor Motorola 68000 lub PowerPC.

3. Wspólne wykorzystanie połączenia polega na posiadaniu i zarządzaniu komputerem, na jakim działa serwer WWW i który jest podłączony do istniejącego połączenia internetowego i fizycznie znajduje się poza Twym domem lub firmą.

4. Najpopularniejszym serwerem WWW jest Apache, „serwer składający się z łatek” (ang.: „a patchy server”), czyli z fragmentów oprogramowania stworzonych przez wiele różnych osób, którzy bezpłatnie i ochotniczo pracowali nad tworzeniem serwera.

5. Internet Information Server (IIS).

(przyp. tłum.) Znacznie bardziej wyczerpującą listę serwerów WWW wraz z podstawowymi informacjami na ich temat, można znaleźć na witrynie ServerWatch, pod adresem http://serverwatch.internet.com/webservers.html.

„a patchy serwer” — „serwer składający się z łatek”.

CERN to European Laboratory for Particle Physics — czyli europejskie laboratorium fizyki cząsteczkowej.

Najnowsza wersja Microsoft Internet Information Servera — IIS 5.0 — nie zawiera już serwera Gopher.

Istnieje także możliwość skopiowania bezpłatnej 30-dniowej wersji testowej serwera. Wersja demonstracyjna ma wielkość 79 MB, a aby ją pobrać trzeba wcześniej wypełnić formularz rejestracyjny dostępny na WWW pod adresem http://website.oreilly.com/wsp3/demo.cfm.

802 Część 10. Konfiguracja i administracja serwera WWW

Rozdział 28. Konfiguracja własnego serwera WWW 801

---