90 zagadnień z finansów (33 strony) jtsfgtwkiqqfj5uedtxl26onbzymwjgdy3sieyi JTSFGTWKIQQFJ5UEDTXL26ONBZYMWJGDY3SIEYI


  1. Instytucja obowiązku podatkowego. Podaj przykłady określenia w ustawach podatkowych obowiązku podatkowego.

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

  1. Jakie podatki i należności są dochodami budżetu państwa.

Dochodami budżetu państwa są :

  1. Kto i kiedy sporządza wynik z kontroli, co zawiera, jakie wywiera skutki prawne.

Organy podatkowe pierwszej instancji przeprowadzają kontrolę podatkową u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych, zwanych kontrolowanymi.

Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrolę podatkową podejmuje się z urzędu.

Wynik z kontroli jest formą zakończenia postępowania kontrolnego, który dot. innych nieprawidłowości niż ustalenie podatków i innych należności budżetowych.

Wynik sporządzany jest przez inspektora kontroli skarbowej w 3 sytuacjach :

Wynik z kontroli jest tylko potwierdzeniem określonego stanu faktycznego, jest to zwykle następstwo kontroli.

Zawiera : oznaczenie organu kontroli skarbowej, oznaczenie kontrolowanego.

  1. Kto może być inspektorem kontroli skarbowej.

Inspektorem kontroli skarbowej może być ten, kto :

Inspektorzy podlegają corocznej ocenie kwalifikacyjnej.

  1. Na czym polegają czynności sprawdzające.

Organy podatkowe I instancji dokonują czynności sprawdzających, mających na celu :

- sprawdzenie terminowości :

- stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów (deklaracji),

- ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

  1. Omów funkcje NBP.

  1. Funkcja emisyjna - jest jedyną instytucją mającą wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym.

Określa wielkość emisji oraz moment wprowadzenia pieniądza gotówkowego do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto organizuje on obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.

  1. Funkcja banku banków - organizuje system rozliczeń pieniężnych. Prowadzi bieżące rachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Sprawuje kontrolę nad działalnością banków komercyjnych, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego.

  1. Funkcja centralnego banku państwa - prowadzi bankową obsługę budżetu państwa. Prowadzi rachunki bankowe Rządu i centralnych organów państwowych, a także rachunki państwowych jednostek budżetowych.

  1. Płatnik. /art. 8/

Jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, zobowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu; np. zakład pracy, banki, areszty śledcze, ZUS, KRUS, komornicy, notariusze.

Pełnienie obowiązku płatnika można uznać za pewien rodzaj funkcji publicznej, za wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji. Płatnik w pewien sposób wyręcza organ podatkowy, dokonuje czynności wymiaru podatku, ponosi odpowiedzialność za to czy ten podatek obliczy we właściwej wysokości, pobierze od podatnika. Status płatnika nabywa się z mocy prawa.

Płatnikami będą :

  1. Inkasent. /art. 9 /

Jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej zobowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

  1. Odroczenie terminów. / art. 48 /

Organ podatkowy, na wniosek płatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może :

Odroczenie terminu oznacza przesunięcie końcowej daty do dokonania określonej czynności w drodze wydania decyzji. Skutkiem wydania decyzji jest wyznaczenie nowego terminu i w tym terminie powinna nastąpić zapłata odroczonego podatku. Jeżeli podatnik nie dotrzymał odroczonego terminu płatności ze wszystkimi skutkami podatkowymi organ podatkowy powraca do terminu pierwotnego.

Opłata prolongacyjna 50% stawki procentowej.

Organy - odraczają terminy, Minister Finansów - przedłuża termin.

  1. Potrącanie zobowiązań podatkowych. / art. 64 /

Zobowiązania podatkowe oraz zaległości podatkowe wraz z odsetkami za zwłokę w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa podlegają, na wniosek podatnika, potrąceniu z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa z tytułu :

(np. piekarz dostarcza pieczywo do szpitala, jednocześnie wygrał przetarg w trybie ustawy o zamówieniach publicznych. Szpital przestaje płacić - jest dłużnikiem piekarza. Piekarz osiąga dochód więc ma płacić podatek - jest dłużnikiem Skarbu Państwa. Piekarz może wtedy złożyć wniosek o kompensatę (wyrównanie, zwrot kosztów), musi być potwierdzenie jednostki budżetowej ( muszą być spełnione 3 warunki), wówczas uznaje się, że piekarz zapłacił podatek).

  1. Przedawnienie możliwości doręczenia decyzji podatkowej. / art. 68 /

Instytucja ta odnosi się wyłącznie do zobowiązań powstających w wyniku doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania. Organ podatkowy wskutek przedawnienia traci prawo do ustalenia zobowiązań podatkowych pomimo, że ciążył na podatniku obowiązek podatkowy.

Zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Trzyletni okres przedawnienia ulega przedłużeniu do 5 lat w sytuacji, jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego, w złożonej deklaracji nie złożył wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania.

  1. Przedawnienie możliwości ściągania podatków. / art. 70 /

Przedawnienie zobowiązania podatkowego zwane jest niekiedy przedawnieniem prawa dochodzenia zobowiązania podatkowego lub przedawnieniem możliwości ściągania podatków.

Przedawnienie to powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, działa samoistnie, niezależnie od zachowania organu podatkowego jak i podatników.

Do stwierdzenia przedawnienia nie jest konieczne wydanie decyzji. Gdy minie termin przedawnienia, organ podatkowy traci prawo domagania się od podatnika zapłaty zaległości i jednocześnie traci prawo dochodzenia zaległości w drodze postępowania egzekucyjnego.

Przedawnienie to dotyczy zobowiązań powstających w drodze samo obliczenia jak i zobowiązań, które powstają w wyniku doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania. Zobowiązania podatkowe przedawniają się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką nie ulegają przedawnieniu.

  1. Przedłużanie terminów.

Minister Finansów może, w drodze rozporządzenia ze względu na interes publiczny, przedłużyć terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Minister Finansów wyznacza nowy termin do dokonania określonej czynności wynikającej z przepisów prawa podatkowego. Niedotrzymanie tego terminu nie powoduje powrotu do terminu pierwotnego.

  1. Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. / art. 66 /

Szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz :

Przeniesienie następuje na wniosek podatnika. Przeniesienie własności następuje na podstawie pisemnej umowy, w przypadku przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa. Stronami umowy są podatnik i starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, przy czym warunkiem koniecznym do zawarcia umowy jest pisemna zgoda właściwego Urzędu Skarbowego.

Natomiast w przypadku przeniesienia własności na rzecz gminy, stronami są Zarząd Gminy i Podatnik.

Dzień przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych jest dniem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

  1. Rozkładanie zaległości podatkowej na raty. /art. 48/

Organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może :

W razie wydania decyzji nowym terminem płatności jest dzień, w którym, zgodnie z decyzją powinna nastąpić zapłata odroczonego podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę albo poszczególnych rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa wraz z odsetkami za zwłokę.

Jeżeli w terminie określonym w decyzji podatnik nie dokonał zapłaty odroczonego podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwlokę lub nie zapłacił którejkolwiek z rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa wraz z odsetkami za zwłokę, terminem płatności podatku lub zaległości podatkowej objętej odroczeniem lub ratą jest termin 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

  1. Stwierdzenie nadpłaty. / art. 79 /

Za nadpłatę uważa się kwotę :

Jeżeli podatnik kwestionuje pobranie podatku przez płatnika, może złożyć żądanie stwierdzenia nadpłaty.

Nadpłata powstaje z dniem złożenia :

Prawo do żądania stwierdzenia nadpłaty wygasa po upływie 5 lat od dnia pobrania przez płatnika podatku lub złożenia zeznania rocznego. To samo prawo przysługuje podatnikowi, gdy sam zadeklarował podatek w 3 rodzajach zeznań :

Gdy organ podatkowy po przeprowadzeniu postępowania stwierdzi, że wniosek podatnika nie zasługuje na uwzględnienie wydaje decyzję o odmowie stwierdzenia nadpłaty. Gdy organ podatkowy uzna, że wniosek podatnika zasługuje na uwzględnienie podatnik składa skorygowaną deklarację, na podstawie której organ podatkowy zwraca nadpłatę.

  1. Udzielanie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego. / art. 14 /

Właściwy organ podatkowy I instancji (urząd skarbowy lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa) na pisemne żądanie podatnika, płatnika lub inkasenta jest obowiązany do udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Występując z zapytaniem podatnik, płatnik lub inkasent jest obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie.

Zastosowanie się przez podatnika do urzędowej interpretacji prawa podatkowego nie może mu szkodzić.

  1. Umorzenie zaległości podatkowej. / art. 51 /

Zaległością podatkową jest podatek nie zapłacony w terminie płatności.

W przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, organ podatkowy może umorzyć w całości lub części zaległość podatkową lub odsetki za zwłokę.

Umorzenie zaległości podatkowej odnosi się do zobowiązania, które stało się zaległością podatkową. Umorzenie zobowiązania podatkowego powoduje z mocy prawa umorzenie odsetek (proporcjonalnie : jeżeli 50% zaległości to i 50 % odsetek). - nie ma ograniczeń co do wysokości kwoty.

Organami upoważnionymi do zaniechania poboru, ustalania i umorzenia są Urzędy Skarbowe.

Minister Finansów może dokonywać zaniechania i umarzania w drodze rozporządzenia.

Decyzja dotyczy zawsze jednego podatnika.

Wniosek składa się do organu I instancji.

  1. Urzędowa interpretacja dokonywana przez Ministra Finansów. / art. 14 /

Minister Finansów :

  1. Zabezpieczenie. / art. 33 /

Zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym i dokonuje czynności, których skutkiem jest utrata prawa własności do majątku.

Zabezpieczenia można dokonać również w toku postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, przed wydaniem decyzji :

Naczelny Sąd Administracyjny w swoich orzeczeniach wskazuje na warunki jakie muszą być zachowane, aby organ podatkowy mógł dokonać zabezpieczenia (np. wydając decyzję w sprawie zabezpieczenia należności podatkowych, organ ma obowiązek w uzasadnieniu wskazać wyraźne przyczyny dla których ustanawia takie zabezpieczenie i wskazać dowody na poparcie swoich stwierdzeń).

Decyzja o zabezpieczeniu wygasa :

Zabezpieczenie następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

  1. Zaniechanie poboru podatków./ art. 22 /

Minister Finansów może w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników :

Zaniechanie poboru podatku odnosi się do sytuacji, kiedy istnieje już zobowiązanie podatkowe, a nie jest zrealizowane.

Organ podatkowy na wniosek podatnika może zwolnić z obowiązku pobrania podatku, jeżeli :

  1. Zaniechanie ustalenia zobowiązania podatkowego./ art. 22/

Zaniechanie ustalenia zobowiązania podatkowego - stwarza sytuację w której obowiązek podatkowy dotyczy danego podmiotu nie przekształca się w zobowiązanie podatkowe. Przesłanką jest ważny interes podatnika.

Minister Finansów w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników :

Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku, jeżeli :

  1. Zastaw skarbowy.

Skarbowi Państwa z tytułu zobowiązań podatkowych a także z tytułu zaległości podatkowej przysługuje zastaw skarbowy na wszystkich będących własnością podatnika rzeczach ruchomych, służących do prowadzenia działalności gospodarczej lub wykonywania wolnego zawodu, oraz na rzeczach majątkowych zbywalnych związanych z prowadzoną działalnością.

Zastaw skarbowy powstaje z dniem wpisu do rejestru zastawów skarbowych.

Podstawą wpisu do rejestru zastawów skarbowych jest decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego lub określającej wysokość zaległości podatkowej.

Rejestr zastawów skarbowych prowadzi Urząd Skarbowy.

(zastaw jest pomocny przy kupnie np. samochodu na giełdzie - należy sprawdzić czy w rejestrze na ten samochód nie ma wpisu zastawu).

  1. Zwolnienie płatnika z obowiązku pobrania podatku lub zaliczek na podatek. / art.22 /

Minister Finansów , w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników może zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki.

Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku w formie decyzji, jeżeli :

  1. Hipoteka przymusowa na gruncie ordynacji podatkowej.

Skarbowi Państwa i Gminie przysługuje hipoteka ustawowa na wszystkich nieruchomościach podatnika z tyt. zobowiązań podatkowych oraz z tytułu zaległości stanowiących zarówno dochód Państwa jak i Gminy.

Przedmiotem hipoteki ustawowej oprócz nieruchomości może być również :

Hipoteka ustawowa powstaje z dniem doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, wydania przez organ podatkowy decyzji dot. wysokości zaległości podatkowej.

Wpisu hipoteki ustawowej dokonuje Sąd Rejonowy na wniosek organu podatkowego. Wniosek ten powinien być złożony w terminie 1 miesiąca od dnia jej powstania, jeżeli taki wniosek nie zostanie złożony, hipoteka ustawowa wygasa.

  1. Kompetencje Prezesa Narodowego banku Polskiego - NBP. (Leszek Balcerowicz)

Zadania i kompetencje wynikają przede wszystkim z ustawy o NBP.

Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP na 6-letnią kadencję. Jest odpowiedzialny za organizację i funkcjonowanie NBP.

Podział kompetencji (funkcji) Prezesa NBP :

  1. Kompetencje Zarządu NBP.

Działalnością NBP kieruje Zarząd. W jego skład wchodzą :

Zarząd NBP realizuje uchwały Rady Polityki Pieniężnej oraz podejmuje uchwały w sprawach nie zastrzeżonych w ustawie do wyłącznej kompetencji innych organów NBP.

Do zakresu działania Zarządu NBP należy m.in.:

  1. Możliwość otrzymywania wynagrodzenia przez płatników i inkasentów. /art. 28 /

Płatnikom i inkasentom przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa.

Wynagrodzenie dla płatników za terminowe wpłaty podatków wyn. 0,3% pobranej kwoty podatku, a inkasentów 0,1% pobranej kwoty podatku.

Aby płatnik mógł pobrać to wynagrodzenie, do organu podatkowego musi złożyć informację, w której wskaże m.in.:

W razie stwierdzenia, że płatnik lub inkasent pobrał wynagrodzenie nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, organ podatkowy wydaje decyzję o zwrocie nienależnego wynagrodzenia.

Na podstawie takiej decyzji, wynagrodzenie to podlega zwrotowi wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, za okres od dnia pobrania należnego wynagrodzenia do dnia zwrotu tego wynagrodzenia.

Różnica pomiędzy płatnikiem a inkasentem :

Instytucja inkasenta została ograniczona do podatków, które są dochodami gmin. Najczęściej spotykanym inkasentem na terenie gminy jest Sołtys.

  1. Należności wynikające z ustawy o cenach.

Należności, które są pobierane przez Urzędy Skarbowe na podstawie innych przepisów niż p. podatkowe. Np.:

Cena urzędowa - to cena maksymalna - jeżeli producent sprzeda po wyższej cenie, to Urząd Skarbowy wymierza kwotę nienależną i kwotę dodatkową.

Kwota nienależna - to kwota jaką zrealizowano ponad cenę urzędową.

Kwota dodatkowa - to kwota sankcji za taką sprzedaż i wynosi 150% kwoty nienależnej.

Kwota dodatkowa podlega zawsze wpłacie do budżetu.

Kwota nienależna podlega albo zwrotowi kupującemu, a jeżeli kupujący jest nieznany podlega wpłacie do budżetu.

Te same reguły dotyczą cen umownych. Jeżeli rada Ministrów w drodze rozporządzenia wprowadziła zakaz podwyższania cen umownych (ostatni raz we wrześniu 1993r.) Kwoty ustala Urząd Skarbowy.

  1. Odpowiedzialność podatkowa płatnika./art. 30/

Płatnik odpowiada całym swoim majątkiem za podatek pobrany a nie wpłacony lub za podatek nie pobrany i nie wpłacony.

Płatnikiem jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

W razie niedopełnienia przez płatnika ustawowych obowiązków organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatkowej płatnika, w której określa wysokość nie pobranego lub pobranego, a nie wpłaconego podatku. Decyzja ta ma charakter konstytutywny.

Decyzja jest warunkiem koniecznym do podjęcia działań egzekucyjnych w stosunku do płatnika. Bez tej decyzji organowi podatkowemu nie wolno podjąć jakichkolwiek działań w stosunku do płatnika gdyż są bezprawne. Płatnik ma obowiązek przechowywać dokumenty związane z poborem podatku przez 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym był zobowiązany do poboru podatku.

  1. Odpowiedzialność podatnika za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.

Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna, oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Podatnik całym swoim majątkiem odpowiada za zobowiązanie podatkowe. Jest to tzw. majątkowa odpowiedzialność osobista, sprowadzająca się do możliwości egzekwowania należności z majątku ruchomego i nieruchomego, a także innych niż własność praw majątkowych.

W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka. Skutki prawne ograniczenia, zmienienia lub wyłączenia ustawowej wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem :

  1. Podatkowe organy samorządowe.

Zaliczają się do nich (jako organy I instancji) :

Kompetencje wójta, burmistrza, prezydenta :

Organem odwoławczym od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa jest samorządowe kolegium odwoławcze, które wybierane jest przez Sejmik Wojewódzki (skład 3 - osobowy).

  1. Podział wydatków budżetowych.

Wydatki budżetu państwa, to środki finansowe, które zgodnie z ustawą o finansach publicznych powinny być poniesione na :