Weksel

PODSTAWOWY AKT PRAWNY REGULUJĄCY OBRÓT WEKSLOWY

Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - PRAWO WEKSLOWE

Dziennik Ustaw Nr. 37. Poz. 282. z dnia 11 maja 1936

PODSTAWOWE ZASTOSOWANIA WEKSLA

1. Weksel to dokument stwierdzający bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty określonej na nim kwoty, w określonym na wekslu czasie i miejscu.

2. Weksel zastępuje kredyt, bo wystawienie weksla powoduje odroczenie terminu zapłaty.

3. Weksel zastępuje pieniądz przy regulowaniu zobowiązań. Weksel nie jest jednak równoznaczny z gotówką. Gotówkę (bilon i monety) może emitować tylko bank centralny, natomiast weksel może wystawić niemal każda osoba (zdolność do zaciągania zobowiązania wekslowego reguluje Ustawa - w praktyce niemal każda osoba fizyczna i prawna może wystawić weksel)

4. Weksel pełni funkcję obiegową, ponieważ prawa wynikające z jego posiadania mogą być (w ogólnym przypadku) przenoszone na kolejne osoby.

5. Weksel pełni funkcję gwarancyjną - wszystkie podpisane na wekslu osoby są zobowiązane do zapłacenia sumy wskazanej na wekslu (tzw. sumy wekslowej) na rzecz posiadacza. Weksel może stanowić zabezpieczenie kredytu.

RODZAJE WEKSLI

Weksel trasowany - polecenie bezwarunkowej zapłaty określonej kwoty (tzw. sumy wekslowej), w danym miejscu i czasie, skierowane przez wystawcę do jego dłużnika, na rzecz osoby wskazanej na wekslu.

Weksel własny - bezwarunkowa obietnica zapłaty określonej sumy, którą składa wystawca osobie wskazanej na wekslu.

USTAWOWE CECHY WEKSLA

Weksel trasowany zawiera:

1. nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2. polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3. nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

4. oznaczenie terminu płatności;

5. oznaczenie miejsca płatności;

6. nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zaplata ma być dokonana;

7. oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla

8. podpis wystawcy weksla

Weksel własny zawiera:

1. nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2. przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3. oznaczenie terminu płatności;

4. oznaczenie miejsca płatności;

5. nazwisko osoby na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

6. oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;

7. podpis wystawcy weksla.

Konieczne także wniesienie opłaty skarbowej, uzależnionej od wielkości sumy wekslowej. Oznacza to jednak, że aby wystawić weksel, nie jest wymagany specjalny blankiet - można tego dokonać na zwykłej kartce, odręcznie, przy zachowaniu wskazanej powyżej formy.

Ponadto weksel może zawierać inne cechy, jak:

• podpisy poręczycieli

• oznaczenie waluty, w jakiej weksel musi być zapłacony

• klauzule wekslowe (np. „nie na zlecenie”- oznacza, że weksla nie można indosować, „bez protestu” - oznacza możliwość prowadzenia zwrotnego poszukiwania bez protestu weksla)

OBIEG WEKLSA TRASOWANEGO

Firmy X, Y, Z zakupiły towary tak, jak to pokazano na rysunku. Zapłata za towar nie została uiszczona. Wobec tego firmy są odpowiednio dłużnikami i wierzycielami, z tytułu należności za przekazany towar. Zakładamy równą wartość wszystkich transakcji.

Ponieważ Z jest wierzycielem X, a Y jest dłużnikiem X, więc wydaje się rozsądne, żeby rozliczenia dokonać między tymi dwoma podmiotami. Weksel trasowany daje taką możliwość. Firma X wystawia weksel trasowany i przedstawia Y do akceptacji. Zaakceptowany weksel X wykorzystuje do zapłaty firmie Z.

Dzięki powyższej operacji firma Y unika zapłaty gotówką, zaś firma X unika dwóch transakcji gotówkowych.

Dalej - firma Z może kupić towar od firmy W, płacąc jej tym samym wekslem. Przenosi ona po prostu należność wekslową na swojego wierzyciela (firmę W), co określamy jako indosowanie.

Taka procedura może być następnie powtarzana dowolną liczbę razy. Firma W może indosować weksel na kolejną firmę, stając się tym samym kolejnym indosantem, ta firma - na następną itd. Ostatnia firma, w dniu oznaczonym na wekslu - zgłasza się do trasata (czyli akceptanta) po odbiór należności (sumy wekslowej).

Różnica między obiegiem weksla własnego a trasowanego sprowadza się do tego, że to wystawca jest trasatem, czyli sam musi zapłacić należność wekslową (nie przedstawia on weksla do akceptacji i to do niego zwraca się ostatni indosatariusz po odbiór należności wekslowej w dniu oznaczonym na wekslu).

DYSKONTO I REDYSKONO

Posiadacz weksla może mieć potrzebę dysponowania gotówką przed upływem daty płatności weksla. Może wówczas udać się do banku i odsprzedać mu weksel, czyli przekazać go do dyskonta. Bank komercyjny wypłaca wówczas sumę wekslową, pomniejszoną o tzw. dyskonto. Kwota wypłacona staje się swoistym kredytem udzielanym na okres od dnia dyskonta, do dnia płatności weksla. Wartość dyskonta potrącanego przez bank określa wzór:

S - suma wekslowa

d - liczba dni do wykupu

r_d - stopa dyskontowa

Stopa dyskontowa jest określana przez bank komercyjny. Z kolei bank komercyjny może weksel przedłożyć do dyskonta bankowi centralnemu. Mówimy wówczas o redyskoncie. Wzór jest analogiczny:

S - suma wekslowa

d - liczba dni do wykupu

r_rd - stopa redyskontowa

Po nadejściu terminu płatności NBP przekazuje weksel do banku handlowego trasata, który z kolei przedstawia go do zapłaty trasatowi. Zapłata następuje za pośrednictwem banku obsługującego trasata wpływa do NPB, co kończy obieg.

ZAPŁATA I PROTEST WEKSLA

Ostatni posiadacz przestawia weksel do zapłaty w dniu i miejscu oznaczonym na wekslu. Umieszcza na wekslu dopisek „zapłacono”, datę i podpis, a w zamian otrzymuje od trasata kwotę określoną na wekslu.

W przypadku niewypełnienia obowiązku zapłaty przez osobę do tego zobowiązaną posiadacz weksla przekazuje weksel do protestu notariuszowi. Jednocześnie w terminie 4 dni informuje wystawcę i indostanta o proteście. Ostatni indosant informuje swojego poprzednika w ciągu 2 dni, ten swojego poprzednika itd. (wszystkie dalsze terminy wynoszą 2 dni). Powiadomieni muszą być także ewentualni poręczyciele trasata i indosantów (te same terminy). Notariusz tymczasem, po zgłoszeniu się z wekslem do trasata i odmowie zapłaty, przekazuje dochodzącemu należności weksel z protestem. Teraz może on domagać się zapłaty od wszystkich osób podpisanych na wekslu: trasata, indosantów i poręczycieli. Odpowiedzialność tych osób jest solidarna, czyli posiadacz może wybrać osobę, od której będzie dochodził należności, bądź dochodzić jej od wszystkich. Osoba wezwana może zapłacić kwotę wekslową, a w zamian uzyskuje prawo dochodzenia kwoty (wraz z odsetkami, kosztami notarialnymi protestu itd.) od wszystkich poprzednich indosantów. Procedura żądania zapłaty od osób, które podpisywały się na wekslu przed daną osobą nazywa się poszukiwaniem zwrotnym.

Jeśli zapłata nie została uiszczona - pozostaje droga sądowa.

WEKSEL TRASOWANY

Wrocław, 2000-11-30

Dnia 15 kwietnia 2001 r. zapłaci Pan za ten trasowany weksel na zlecenie Krzysztofa Nowaka

kwotę: 1 000 zł (jeden tysiąc złotych)

bez protestu

płatne

Wrocław, I Oddział

Banku Zachodniego

Płatnik (domicylat)

nr konta 123456789-123456789

wystawca

Krzysztof Malinowski

PESEL 85264512351

Długa 125/1

50-503 Wrocław

akceptant

Jan Kowalski,

PESEL 12345678901

Plac Grunwaldzki 32/2

50-555 Wrocław

poręczenie

Edgar Krawędź

PESEL 99999911112

Krótka 5

50-528 Wrocław

WEKSEL WŁASNY

Wrocław, 2000-11-30

Dnia 15 kwietnia 2001 r. zapłacę za ten weksel własny

kwotę: 1 000 zł (jeden tysiąc złotych)

na rzecz: Krzysztofa Nowaka, ale nie na Jego zlecenie

płatne

Wrocław, I Oddział

Banku Zachodniego WBK

płatnik (domicylat)

nr konta 123456789-123456789

wystawca

Krzysztof Malinowski

PESEL 85264512351

Długa 125/1

50-503 Wrocław

poręczenie

Edgar Krawędź

50-528 Wrocław

PESEL 99999911112

Krótka 5

zapłata wekslem

akceptacja

wystawienie weksla

towar

towar

akceptacja

wystawienie weksla

towar

towar

Firma Z

remitent

Firma Y

dłużnik X

Firma X

dłużnik Z
wierzyciel Y

zapłata wekslem

Firma Y

akceptant (trasat)

Firma X

wystawca weksla (trasant)

Firma Z

wierzyciel X

towar

towar

Firma Y

akceptant

Firma X

wystawca

Firma Z

dłużnik W
indosant

Firma W

wierzyciel Z
indosatariusz

towar

indosowanie

Firma X

wystawca

Firma Y

akceptant

Firma Z

indosant W

towar

towar

wystawienie weksla

akceptacja

zapłata wekslem

Firma W

indosatariusz względem Z
indosant względem P

towar

indosowanie

Firma P

indosatariusz względem W
indosant względem ..

towar

indosowanie

Firma ...

indosatariusz względem W
indostant względem...

towar

indosowanie

Firma ...

indosowanie

towar

Firma ...

towar

indosowanie

Firma ...

towar

indosowanie

Firma ...

towar

indosowanie

zapłata

przedstawienie weksla do zapłaty

---