Problematykę „Administracja a obywatel” można podzielić na cztery
dojścia badawcze dotyczące
1. Obywatele wobec przemian w dziale terytorialnym.
2. Obywatela wobec przemian w organizacji struktur na poszczególnych poziomach organizacji.
3. Obywatela wobec przemian funkcjonalnych.
4. Obywatela wobec dobrej administracji.
Wyodrębnioną wyżej problematykę z pozycji obywatela można przedstawić jako:
1. Kreatora przemian organizacyjnych.
2. Odbiorcy przemian organizacyjnych.
Pozycja obywatela jako kreatora przemian organizacyjnych:
Pozycja obywatela jako kreatora przemian organizacyjnych może być rozpatrywana łącznie zarówno wobec przemian w podziale terytorialnym, jak i wobec przemian funkcjonalnych Sytuacja obywatela jako odbiorcy
przemian organizacyjnych i funkcjonalnych:
Podstawowym adresatem przemian organizacyjnych są nowe kreowane struktury organizacyjne lub te jednostki organizacyjne starych struktur którym zmieniono zadania i kompetencje.
Należy wziąć pod uwagę problemy teoretyczne:
1. Skasowanie organu, który wydał określony akt nie oznacza automatycznej utraty mocy obowiązującej tego aktu.
2. Nie ma podstaw do przyjęcia iż akt nie uchylony nie obowiązuje.
3. Akt ustawy wprowadzający nowe organy w nowym podziale administracyjnym jest aktem kasującym uprawnienia organów dotychczasowych.
4. Jeśli akt prawa miejscowego stanowi akt wykonawczy wydany na podstawie i w stosunku do ustawy i niezbędny dla jej realnego obowiązywania określony ograniczenie czy skasowanie mocy obowiązującej tego aktu miejscowego przez przemiany w podziale terytorialnym będzie oznaczało odpowiednie terytorialne zawieszenie mocy obowiązującej ustawy.
5. Kompetencje do stosowania na obszarze danej jednostki podziału terytorialnego obowiązującego aktu prawa miejscowo mają wyłącznie określone organy właściwe miejscowo dla tej jednostki.
6. W razie gdy akt prawa miejscowego został ustanowiony nie ze względu na ogólne kompetencje prawodawcze ale na podstawie kompetencji szczególnej, przesunięcia w podziale terytorialnym mogłyby doprowadzić do utraty mocy obowiązującej reżimu prawnego.
Wpływ przemian w podziale terytorialnym na sytuację obywatela, wyznaczony jest:
1. Możliwością stosowania jako podstawy tego aktu prawa miejscowego.
2. Zmianą organu prowadzącego postępowanie administracyjne.
Wartości ekonomiczne i społeczne:
1. Dumę z przynależności zamieszkiwania w określonej gminie, powiecie, województwie czy nawet krainie geograficznej.
2. Znaczenie dotychczasowych stosunków z sąsiadami obejmujących elementy kulturowe czy narodowościowe.
3. Istniejące i projektowane układy komunikacyjne łącznie z odległościami i dojazdem do kompetentnych organów administracyjnych i urzędów.
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 wprowadzona w życie z dniem 1 stycznia 1999 przedstawiała trójstopniowy podział terytorialny państwa na:
- gminę
- powiat - województwo
Problem prawa obywatela do dobrej administracji:
„Administracja publiczna w zakresie swoich właściwości jest powołana do wprowadzenia w życie prawa. I to wprowadzenie w życie prawa ma być pełne, skuteczne, sprawne i w miarę oszczędne tj. ma wykazywać zalety dobrego administrowania” Józef Filipek, 1995
Prawo do dobrej administracji w Karcie Podstawowych Praw Unii Europejskiej:
art. 41 rozdz. 5 zawiera sformułowanie do dobrej
administracji:
Prawo osobistego przedstawienia sprawy w razie, gdyby miałby być załatwiona niekorzystnie.
Prawo dostępu do akt sprawy, jednakże z uwzględnieniem ochrony tajemnic zawodowej i handlowej oraz wiadomości poufnych.
Prawo do uzasadniania decyzji.
Europejski Kodeks Dobrej Administracji
Składa się z 27 artykułów.
Został uchwalony przez Parlament Europejski w dniu
6 września 2001.
1.Kodeks obowiązuje w stosunkach zewnętrznych między organami i funkcjonariuszami a podmiotami zewnętrznymi.
2. Wszystkie działania wszystkich organów i funkcjonariuszy mają podstawę i są zgodne z materialnym i procesowym prawem Wspólnot.
3. Wszystkie sprawy rozpatrywane są z poszanowaniem zasad równego traktowania.
4. Funkcjonariusz kieruje się zasadą proporcjonalności i powstrzymując się od obciążeń niewspółmiernych do celu działania i mając na uwadze jednoczesną ochronę interesu prywatnego i publicznego.
5. W działaniach zewnętrznych funkcjonariusz może realizować wyłącznie te cele, które leżą w zakresie określonych dla niego prawem kompetencji.
6. Funkcjonariusz działa bezstronnie i obiektywnie powstrzymuje się od jakiejkolwiek arbitralności i preferencji.
7. Funkcjonariusz przestrzega reguł dotychczasowej praktyki, a odstępstwo od nich uzasadnia pisemnie.
8. Funkcjonariusz zachowuje się poprawnie, uprzejmie i jest w każdej chwili dostępny.
9. Decyzje podejmowane są na piśmie i natychmiast przekazywane osobom, których praw lub interesów dotyczą.
10. Ochronie podlega sfera prywatności i nietykalność osobista zgodnie z postanowieniami rozporządzenia 45/2001 roku o ochronie osób fizycznych przy przetwarzaniu danych.