Jak wybrać ogrodzenie

Jerzy Woźniak

2008-07-23, ostatnia aktualizacja 2008-07-23 13:48

Bardzo estetyczne i dekoracyjne ogrodzenie metalowe na eleganckiej podmurówce. Szkoda, że nie wykonano w niej przejść dla zwierząt, inną wadą tego ogrodzenia jest wysoka cena.

Fot. Jerzy Woźniak

Wysokość, kolorystyka i materiał, z którego jest wykonany płot, mają znaczący wpływ na wygląd każdej posesji. Które ogrodzenie wybrać, by nie kłóciło się z charakterem budynku, ogrodu oraz otaczającej przestrzeni, a przy tym by było tanie, estetyczne i niekłopotliwe w utrzymaniu?

Fot. Jerzy Woźniak

Siatkę i inne ażurowe ogrodzenia można od strony posesji obsadzić roślinami. Za kilka lat te młode żywotniki, gdy się rozrosną, stworzą litą ścianę, chroniąca mieszkańców przed wzrokiem przechodniów

Fot. Jerzy Woźniak

Dobrze zaplanowane wejście do stylowego, wiejskiego domu. Ogrodzenie, bramę i furtkę wykonano ze sztachet, które nie są może trwałe i wymagają częstej konserwacji, ale za to jak pasują to otaczających ogród starych wierzb!

Fot. Jerzy Woźniak

Płoty palisadowe, choć nie zapewniają takiego bezpieczeństwa jak inne ogrodzenia, są lekkie i pasują do wszelkiego rodzaju działek rekreacyjnych.

Fot. Jerzy Woźniak

Siatkę najlepiej ukryć w żywopłocie. Na zdjęciu strzyżony żywopłot z ligustru, który po kilku latach stał się tak gęsty, że nawet w zimie zapewnia maksimum prywatności.

Fot. Jerzy Woźniak

Betonowy płot z kształtek wypełnionych ziemią, u nas ciągle mało popularny. Aby rośliny dobrze w nich rosły, należy zainstalować najprostsze podlewanie kropelkowe. Bardzo dekoracyjny, choć wygląda dość ciężko.

Zacznijmy od przepisów. Mimo że już od kilku lat nie obowiązują stare, dość surowe regulacje prawne dotyczące ogrodzeń, to jednak nie zawsze możemy postawić taki płot, jaki byśmy chcieli. Po pierwsze, jego wysokość nie może być dowolna - jeśli chcemy, by miał więcej niż 2 m, musimy mieć na to zgodę sąsiadów. Po drugie, w wypadku niektórych typów zabudowy o wysokości, kształcie i materiale, z którego wykonane jest ogrodzenie, może decydować właściciel terenu, na przykład spółdzielnia; ze względu na architekturę całości nie może być ono dowolne. Na największą swobodę możemy pozwolić sobie, gdy teren jest naszą własnością. Jednak pamiętajmy, że styl ogrodzenia powinien zawsze harmonizować ze stylem budynku, a także - w miarę możliwości - z otoczeniem, dlatego przed dokonaniem inwestycji warto tę kwestię przedyskutować z architektem. W wielu miejscach Polski możemy, niestety, zobaczyć prawdziwą ogrodzeniową kakofonię, psującą nie tylko wygląd jednej posesji, ale całej ulicy, czy nawet osiedla.

Metal, drewno czy beton?

To pierwszy dylemat, który pojawia się zaraz po kupnie terenu pod budowę domu. Aby ułatwić wybór, przedstawiamy najczęściej stosowane typy ogrodzeń oraz ich wady i zalety.

Siatka. W wypadku bardzo rozległych posiadłości tani i dobry wybór. Chociaż siatka nie pasuje do bardziej eleganckich domów, to można sobie z tym poradzić, ogradzając frontową część posesji bardziej wytwornym płotem, nawiązującym do charakteru budynku i ulicy. Ma ona wiele zalet - oprócz niskich kosztów pozwala na bardzo szybkie ogrodzenie całości nawet na nierównym terenie. Jest też ekologiczna, gdyż większość zwierząt może swobodnie pod nią przechodzić. Do wad, pomijając niezbyt estetyczny wygląd, należy konieczność częstej konserwacji. Ten przykry obowiązek częściowo usunęły co prawda siatki plastykowane, ale i one w razie uszkodzenia podczas montażu plastikowej powłoki szybko rdzewieją i wymagają okresowych kontroli.

Panele druciane. Nieco droższe, a o wiele bardziej estetyczne niż siatka. Wykonane ze zgrzewanego drutu, a następnie plastykowane lub malowane proszkowo, są taką nowocześniejszą siatką. Do wad należy konieczność ustawienia słupków w bardzo dokładnych odległościach, aby umożliwić jej zamontowanie. Zarówno siatkę, jak i druciane panele można obsadzić pnączami lub krzewami, wówczas drut szybko ulegnie zamaskowaniu i pozostanie jedynie zwarty, elegancki żywopłot.

Gotowe elementy metalowe. Ogrodzenia tego typu są mocowane do słupków metalowych lub murowanych. Obecnie w sprzedaży jest wiele gotowych przęseł, od tych najtańszych z płaskowników lub kątowników po drogie, kute i ozdobne zestawy. Dzięki nowoczesnym farbom antykorozyjnym nie wymagają one żadnych prac konserwacyjnych przez wiele lat. Najtańsze nie są co prawda zbyt ozdobne, ale dają pewne, solidne ogrodzenie. Można je trochę zamaskować, obsadzając krzewami lub pnączami, co doda im nieco lekkości i urozmaicenia. Te najdroższe - zwykle mocowane do murowanych słupków, kamiennych lub pokrywanych klinkierem - są solidne, ale wyglądają dość ciężko. Podobnie jak w przypadku innych typów ogrodzeń, tak i te, aby uniknąć ciekawskiego wzroku sąsiadów i przechodniów, najlepiej obsadzić od strony posesji krzewami lub wielopiennymi, niskimi drzewami. Pnącza nie są tu polecane, gdyż maskują estetyczne, kute elementy.

Płoty drewniane. Z grubsza dzielimy je na sztachetowe i palisadowe. Te pierwsze to najpopularniejszy i najczęściej spotykany rodzaj ogrodzeń, bardzo dobrze komponujący się z otaczającą roślinnością oraz prawie z każdym typem budynku. Niezależnie od tego, jak są ułożone, dają od razu poczucie prywatności. Nie wymagają obsadzania roślinami, co nawet nie jest zalecane, ponieważ później utrudnia to renowację, a wilgoć sprzyja szybszemu ich niszczeniu. Płoty palisadowe są polecane głównie do rozległych posiadłości. Są tanim rozwiązaniem, jednak nie chronią terenu przed nieproszonymi gośćmi w takim stopniu jak inne typy ogrodzeń. Dobrze jest więc obsadzić je dodatkowo gęstymi, trudnymi do przebycia krzewami, takimi jak ałycze czy ogniki. Zarówno płoty palisadowe, jak i sztachetowe umożliwiają przemieszczanie się drobnych zwierząt.

Drewno jest doskonałym, ale mało trwałym materiałem i nawet to impregnowane ciśnieniowo będzie służyło o wiele krócej niż siatka czy inne metalowe ogrodzenia. Wymaga też systematycznej konserwacji. W miejscach ocienionych i wilgotnych szybko pokrywa się glonami, co sprawia, że ogrodzenie traci na wyglądzie. Sztachety dość łatwo uszkodzić lub oderwać. Zbyt gęsto ustawione stanowią zaporę dla wiatru, co sprawia, że po odwietrznej stronie tworzą się silne zawirowania powietrza, szkodliwe dla większości roślin. Dobre ogrodzenie powinno mieć sztachety w dość dużych odstępach, dzięki czemu osłabiają one siłę wiatru, ale nie tworzą litej zapory. Sztachety mocowane są zwykle do przęseł na wkręty lub śruby, te zaś do metalowych lub murowanych słupków. Słupki drewniane stosuje się rzadziej, gdyż jako elementy nośne są dość słabe i szybko ulegają zniszczeniu w kontakcie z podłożem. Nawet te mocowane do specjalnych betonowanych lub wpuszczanych w grunt okuć nie mają długiego okresu żywotności.

Panele betonowe są dość często stosowane, jednak jako wyjątkowo nieestetyczne wykorzystuje się je raczej do ogradzania składów budowlanych czy warsztatów, nie zaś posesji mieszkalnych. Podobnie jest z litym ogrodzeniem murowanym. Wygląda ciężko, a na dodatek nie wszędzie uzyskamy zgodę na jego postawienie. jednym z odmian betonowych ogrodzeń są specjalne kształtki w które można wypełnić ziemią i posadzić w nich rośliny. Będą one maskowały ciężki mur i stanowiły piękną dekorację. Kształtki te jednak nie znalazły jeszcze szerszego zainteresowania ze strony klientów. Lite mury mają również ta samą wadę co zwarte płoty ze sztachet. Wiejący wiatr napotykając na taką przeszkodę tworzy z nią silne zawirowania powietrza obniżające znacznie temperaturę, Dlatego mur jest rzadko spotykanym typem ogrodzenia. Poza tym naprawdę dekoracyjne lite ogrodzenia murowane jest bardzo drogie i tylko niewielu właścicieli jest na nie stać.

A może rośliny?

Zdawałoby się, że łatwo tu o odpowiedź, szczególnie że wszystko co ekologiczne jest "trendy". Jednak ogrodzenie ma swoje wymagania. Żywopłoty, niezależnie od gatunku roślin, są stosowne do maskowania, na przykład siatki, lub zasłonięcia widoku na posesję, nie zaś jako główne ogrodzenie. Mimo, że mają wiele zalet - są ekologiczne dają schronienie ptakom i wielu zwierzętom, estetyczne, dekoracyjne i wprowadzają wiele życia do ogrodu to mają także wady. Zabierają o wiele więcej miejsca, a po drugie, takie nie do przebycia rosną wiele lat i wymagają stałej, pracochłonnej pielęgnacji. Dlatego najczęściej stosowanym obecnie materiałem są płoty sztachetowe, drewniane, które szybko zasłaniają nam widok bałaganu na sąsiedniej posesji, dają duże poczucie prywatności i nie wymagają dodatkowych nasadzeń z roślin.

Większość roślin, które szczególnie nadają się na ten typ ogrodzenia, gubi liście na zimę. Z zimozielonych tylko cis znosi cięcie i formowanie prawie bez ograniczeń. Żywopłot cisowy ma jednak tę wadę, że wolno rośnie i właściwych kształtów nabiera dopiero po wielu latach. Nieco szybciej rosną żywotniki, jednak są one bardziej wrażliwe na silne cięcie, przy większych arteriach, gdzie zimą unosi się solankowa mgła, szybko brązowieją, a niedoświetlone ogołacają się u podstawy. Ładny żywopłot można też otrzymać z modrzewi, ale te z kolei gubią igły na zimę - pod tym względem nie mają zalet tradycyjnych iglaków. Z roślin niezimozielonych najpiękniejsze i największe żywopłoty można tworzyć z grabu i buka. Zimą osłaniają posesję przed wzrokiem ciekawskich nie gorzej niż latem, ponieważ liście, które co prawda brązowieją na zimę, opadają z krzewów dopiero wiosną. Podobnie wytrzymały i efektowny jest żywopłot z róży pomarszczonej, dodatkowo zdobiony różowymi kwiatami i jaskrawo czerwonymi owocami. Choć nie osiąga on takich rozmiarów, to gęsto ułożone pędy szczelnie skrywają naszą prywatność. Na żywopłoty nieformowane (niecięte) nadaje się większość krzewów uprawianych w ogrodach, a osiągających większe rozmiary, takich jak berberysy, ałycze, ligustr, derenie, karagana, jaśminowce i wiele innych gatunków. Jednak wiele z nich ma rozłożysty pokrój i z czasem wymaga nie tylko cięcia pielęgnacyjnego, ale też ograniczającego szerokość. Taki żywopłot z krzewów nieformowanych można z powodzeniem założyć tylko na większym terenie, bowiem zajmuje dość dużo miejsca.

Ponieważ żywopłot to założenie na lata, przed posadzeniem roślin bardzo ważne jest staranne nawiezienie i przekopanie na dwa sztychy całego podłoża, aby rośliny przez jak najdłuższy okres miały możliwie najlepsze warunki do wzrostu.

Furtki i bramy

Zwykle są wykonane z tych samych materiałów i w tym samym stylu co ogrodzenie. Furtki nie mają specjalnych rozwiązań, poza elektrycznym zamkiem otwieranym z budynku. Ponieważ musi być on niezawodny i działać w każdych warunkach pogodowych, wybierzmy taki z górnej półki, czyli drogi i dobry.

Bramy z grubsza dzielimy na dwuskrzydłowe, otwierane ręcznie lub automatycznie, i przesuwne, zwykle otwierane automatycznie. Brama musi być dużo szersza od naszego samochodu, czasem bowiem na nasz teren musi dostać się samochód ciężarowy, który powinien mieć nie tylko możliwość swobodnego wjazdu, ale też manewru. Bramy dwuskrzydłowe, zarówno otwierane ręcznie, jak i automatycznie, są bardziej niezawodne, gdyż nie mają kontaktu z podłożem i nie straszne im nawet większe śniegi. Ich podstawową wadą jest to, że po otwarciu zabierają sporo miejsca, co jest szczególnie uciążliwe na niewielkim terenie. Przesuwne nie mają tej wady, gdyż chowają się wzdłuż ogrodzenia. Jednak ich wadą jest to, że toczą się na kółkach po szynie, która znajduje się nad samą ziemią, często więc się brudzi, a marznący śnieg może poważnie utrudnić otwieranie. Polecane są szczególnie do niewielkich ogrodów ze względu na oszczędność miejsca.

Bramy i furtki powinny być zaopatrzone w zamki. Ponieważ mechanizmy te pracują na wolnym powietrzu, trzeba je często smarować i konserwować.

---