Frieden in Europa - Willy Brandt 1971

   Alfred Nobel soll die Idee eines Preises fuer Menschen, die fuer den Frieden arbeiten, erst spaet unter dem Einfluss von Bertha von Suttner in Betracht gezogen haben. Der erste Preistraeger war dann vor hundert Jahren Henri Dunant, der Gruender des Roten Kreuzes. Inzwischen ist dieser Preis gerade fuer Nichtwissenschaftler wichtiger als die anderen Preise geworden.
   Vor dreissig Jahren, am 20. Oktober 1971, verlieh das Nobelpreis-Kommittee dem damaligen Kanzler der Bundesrepublik Deutschland Willy Brandt den Friedensnobelpreis.
   Willy Brandt wurde 1913 in Luebeck geboren. Mit 19 Jahren floh er nach Norwegen. Dort war er gegen die Nationalsozialisten aktiv. Er setzte sich dafuer ein, dass Carl von Ossietzky 1936 den Friedensnobelpreis bekam - als dritter Deutscher ueberhaupt und als letzter Deutscher vor ihm selbst. Nach dem Krieg kehrte er nach Deutschland zurueck, wurde Buergermeister von Berlin, 1966 Aussenminister und schliesslich 1969 Bundeskanzler.
   Das Bild von ihm, das wahrscheinlich die meisten Menschen kennen, ist der Kniefall vor dem Denkmal des Warschauer Ghettos bei der Unterzeichnung des Warschauer Vertrages am 7. Dezember 1970. Auch das Nobelpreiskommittee wuerdigte neben seinem Streben nach Entspannung in Europa vor allem seinen Einsatz fuer die Verstaendigung mit den mittel- und osteuropaeischen Staaten.
   In der Laudatio auf den Preistraeger heisst es unter anderem: „Diese seine Politik koennte den Weg fuer weitere Initiativen ebnen, die die Spannung in Europa verringern sollen. Willy Brandt sagt selber in einem Interview, dass es Hoffnung gibt auf eine allmaehliche Reduzierung der Streitkraefte wie auch auf eine De-Eskalierung der Bewaffnung in Europa, besonders in Mitteleuropa. [...] Hoffen wir, dass eine Entwicklung in dieser Richtung in Europa den Grundstein fuer eine Weltfriedensordnung legen wird.“ und weiter: „Was die Menschen wollen, ist, in einem Europa ohne trennende Mauern und von Raketen bewachten Grenzen zu leben, einem Europa, in dem - um die Worte von Henrik Wergeland zu gebrauchen - der Zweig eines Rosenbusches genuegt, um eine Grenze zu kennzeichnen.“
   Willy Brandt hat noch erlebt, wie die Mauer in Berlin fiel, die Aenderungen in Europa allerdings nur noch in ihren Anfaengen. Er starb 1992 im Alter von 79 Jahren.

Uwe Hahnkamp

 

Der Kniefall Brandts in Warszau / Brandt na kolanach w Warszawie

Pokój w Europie - Willy Brandt 1971 roku

   Pomysł nagrody dla ludzi pracujących dla pokoju Alfred Nobel miał rozważyć dopiero nieco później pod wpływem Berthy von Suttner. Pierwszym laureatem przed stu laty został Henri Dunant, założyciel Czerwonego Krzyża. Później pokojowa nagroda Nobla stała się, szczególnie dla osób spoza kręgów naukowych, ważniejszą od nagród z innych dziedzin.
   Przed trzydziestu laty 20 października 1971 roku Komitet Nobla norweskiego parlamentu przyznał pokojową nagrodę ówczesnemu kanclerzowi Republiki Federalnej Niemiec Willy Brandtowi.
   Willy Brandt urodził się w 1913 roku w Lubece. W wieku 19 lat uciekł do Norwegii. Tam działał aktywnie przeciw narodowym socjalistom. Był za przyznaniem pokojowej nagrody Nobla Carlowi von Ossietzky'emu - jako trzeciemu Niemcowi w historii tej nagrody i ostatniemu przed nim samym. Po wojnie Brandt powrócił do Niemiec, został burmistrzem Berlina, w 1966 roku ministrem spraw zagranicznych i w końcu w 1969 roku - kanclerzem.
   Zdjęcie przedstawiające go klęczącego przed pomnikiem Warszawskiego Getta podczas wizyty, kiedy to 7 grudnia 1970 roku podpisany został Traktat Warszawski, zna chyba większość ludzi. Komitet Nobla uhonorował obok jego dążeń do odprężenia w Europie przede wszystkim wkład w porozumienie z państwami środkowo- i wschodnioeuropejskimi.
   W Laudatio dla laureata padły między innymi takie słowa: „Ta jego polityka mogła przygotować drogę kolejnym inicjatywom, mającym ograniczyć napięcie w Europie. Willy Brandt powiedział w jednym z wywiadów, że istnieje nadzieja na stopniową redukcję sił zbrojnych jak też na deeskalację zbrojeń w Europie, w szczególności w Europie Środkowej. [...] Mamy nadzieję, że rozwój Europy zmierzający w tym kierunku będzie kamieniem węgielnym pokojowego porządku świata.” I dalej: „To czego pragną ludzie, to żyć w Europie bez dzielących ją murów i bez granic chronionych rakietami, w Europie, w której, by użyć słów Henrika Wergelanda, do zaznaczenia granicy wystarczy gałązka krzaku róży.”
   Willy Brandt przeżył jeszcze upadek Berlińskiego Muru, zmiany w Europie, choć tylko w ich początkowej fazie. Umarł w 1992 roku w wieku 79 lat.

Uwe Hahnkamp

zurueck

---