Strefy saprobowosci:
System saprobu zostal wprowadzony w 1908 - 1909 przez Kolkwitza i Marssona. System ten zostal stworzony dla obserwacji procesu samooczyszczania sie wod. W systemnie saprobu wykorzystano organizmy wskaznikowei podzielono rzeke na cztery strefy:
1: Strefa polisaprobowa - jest to miejsce ujscia sciekow, strefa najbardziej zanieczyszczona, ktora charakteryzuje sie nastapujacymi cechami :
* Brak autotroficznych < samozywnych > organizmow wodnych posiadajacych chlorofil.
* Obfite wystepowanie bakterii i grzybow sciekowych.
* Brak ryb.
* Tworzenie sie komulowatych powlok z rozwijajacych grzybow i bakterii.
* Liczba bakterii przekracza 1 milion w 1 mililitrze.
2: Strefa alfa - mezosaprobowa. Zaczynaja sie tu procesy biooksygacji czyli biologicznego utleniania dzieki bakteriom tlenowym. Dzieki bakteriom tlenowym utleniaja sie produkty strefy pierwszej. Bakterie tlenowe pobieraja tlen z powietrza i fotosyntezy glonow.
* Brzegi rzeki pokryte sluzowatym i klaczkowatym nalotem.
* Liczba bakterii spada do setek tysiecy w 1 mililitrze.
* Charakterystyczne mikroorganizmy to : bakterie, wiciowce, sinice, orzezki, pierwotniaki, larwy muchowek, wpuszczane zostaja ryby karpiowate.
3: Strefa beta -mezosaprobowa:
* Dominuja dalsze procesy utleniania.
* Nastepuje mineralizacja zwiazkow organicznych.
* Liczba bakterii wynosi dziesiatki tysiecy w 1 mililitrze.
* Dominuja rosliny zielone -
* Zwierzeta to: orzeski, wrotki, larwy, pojawia sie wiele gatunkow ryb.
4: Strefa oligosaprobowa - strefa wody czystej. Cechy:
* Procesy utleniania zakonczone.
* Mul denny zmineralizany.
* Liczba bakterii ponicej 1000 w mililitrze.
* Rozwoj roslin zielonych.
* Woda bogata w skladniki mineralne i tlen.
* Pojawiaja sie takie organizmy, jak: wiciowce, zielenice, krasnorosty, skorupiaki, larwy chruscikow, larwy jetek.
* Pojawiaja sie ryby lososiowate.
strefa oligosaprobowa
strefa najmniej zanieczyszczona, której woda jest przezroczysta, pozbawiona zapachu i dobrze natleniona. Strefę zasiedlają bakterie chemosyntetyzujące, głównie nitryfikacyjne oraz żelaziste, autotrofy, nieliczne sinice, dużo okrzemek, glony, rośliny naczyniowe, stawonogi, mięczaki, ryby.
OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW
Cel oczyszczania ścieków:
Podstawowym celem oczyszczania ścieków jest ochrona środowiska naturalnego człowieka, a przede wszystkim ochrona czystości wód powierzchniowych. Na początku jednak trzeba wyjaśnić czym są ścieki i jak się dzielą.
Co to są ścieki ?
Ściekami nazywamy wody zużyte przez gospodarstwa domowe i zakłady przemysłowe, oraz wody spłukujące z powierzchni terenów miejskich i rolniczych, różnego rodzaju nieczystości. Występują w nich ponadto wirusy, bakterie, promieniowce i grzyby oraz jaja robaków pasożytniczych.
Podział ścieków:
Ścieki możemy podzielić na:
- miejskie i bytowo-gospodarcze: pochodzą one z zakładów pralniczych, gastronomicznych, szpitali, domów mieszkalnych, itp. Ścieki miejskie, oprócz zagrożenia biologicznego organizmów wodnych, stanowią poważne zagrożenie higieniczne, a nawet epidemiologiczne. Wraz z obiegiem wody rozprzestrzeniać się może dur brzuszny, czerwonka, wąglik, wirus Heinego Medina i żółtaczki zakaźnej;
- rolnicze: pochodzą ze spływu z podwórzy, gnojowisk, większych zakładów hodowli drobiu, tuczu świń. Ich działanie jest podobne do ścieków bytowo-gospodarczych;
- radioaktywne: pochodzące z zakładów naukowych, leczniczych, reaktorów atomowych itp. Są szczególnie groźne. Zatapia się je w tak zwanych mogielnikach lub betonowych skrzyniach.
- przemysłowe: pochodzące z procesów produkcyjnych i przetwórczych prawie wszystkich dziedzin przemysłu. Składają się głównie z kwasów mineralnych, zasad, soli metali ciężkich, cyjanków, substancji organicznych, olei mineralnych i tłuszczy.
Jak oczyszcza się ścieki ?
Analiza ścieków umożliwia dobór odpowiednich metod ich oczyszczania. Metody oczyszczania ścieków można podzielić na:
- mechaniczne: oparte na wykorzystaniu technologii rozdrabniania, cedzenia, sedymentacji, filtracji, wypieniania i odwirowania oraz flotacji;
- fizyczno - chemiczne: związane ze zjawiskami odparowania, odgazowania, wymrażania i wymiany jonowej;
- chemiczne: oparte a procesach utleniania, redukcji, wytrącania i zobojętnienia;
- bilogiczne: wykorzystujące odpowiednie metaboliczne przemiany bakterii. Metody biologiczne można zkolei podzielić na:
- naturalne: prowadzone w warunkach wytwarzanych przez samą przyrodę lub nieznacznie korygowanych celową działalnością człowieka;
- sztuczne: w urządzeniach zaprojektowanych i wybudowanych specjalnie do tego celu.
Rodzaje oczyszczalni ścieków:
Za względu na rodzaj oczyszczanych ścieków wyróżnia się:
- oczyszczalnie ścieków bytowo - gospodarczych;
- oczyszczalnie przemysłowe
- oczyszczalnie ścieków deszczowych
W zależności od zasięgu obsługiwanego terenu ogólnie oczyszczalnie ścieków można podzielić na miejscowe i grupowe. Wśród miejscowych można wyróżnić oczyszczalnie:
- jednostkowe
- osiedlowe
- oddziałowe
- zakładowe
- centralne: przyjmujące ścieki bytowo - komunalne i przemysłowe z miasta lub ścieki przemysłowe z kilku zakładów.
Oczyszczalnie grupowe można podzielić na:
- okręgowe
- regionalne
- transregionalne
Działanie oczyszczalni:
Ze względu na różne wymagania w stosunku do stopnia oczyszczania ścieków w poszczególnych oczyszczalniach można wykorzystywać metody oczyszczania w bardzo różnym zakresie. Wstępne mechaniczne oczyszczanie ścieków polega przede wszystkim na przeprowadzeniu ich przez kraty, piaskowniki i odtłuszczacze, a czasami także przez komory wstępnego napowietrzania. Produktami pozostałymi po pierwszej fazie oczyszczania są zanieczyszczenia duże, zatrzymywane przez kraty, np. puszki, butelki. Następnymi pozostałościami są substancje ciężkie, np. piasek, natomiast po fazie odolejania pozostają substancje lekkie, pływające po powierzchni wody. Następnym etapem oczyszczania ścieków jest sedymentacja, czyli proces polegający na opadaniu cząsteczek pod wpływem siły cięzkości. Trzeci stopień, to klarowanie, czyli oddzielanie zawiesin od cieczy poprzez filtrowanie, odwirowanie lub dodanie środków przyspieszających proces osadzania się cząstek zawiesiny. Tak oczyszczone ścieki można z powrotem wlewać do rzek, jezior, itp, chyba, że wymagają one jeszcze chlorowania lub oczyszczania biologicznego.
1