Wzór i antywzór żony w literaturze

W różnych epokach literackich różne były zapatrywania na rolę, funkcję oraz naturę kobiety. Stąd też niemały wpływ koncepcji i założeń danych epok na kształtowane przez pisarzy wzory i antywzory żon.
Otóż bohaterka „Makbeta” Williama Szekspira jest żoną, której wizerunek został ukształtowany pod dyktando renesansowych a właściwie jeszcze średniowiecznych założeń. Jest ona, bowiem ukazana z perspektywy stereotypowego obrazu kobiety, w którym dominuje obłuda, zło, kłamstwo.
Obraz kobiety - żony w literaturze Młodej Polski cechuje się dużą dozą erotyzmu. Kobieta a więc i żona jest często traktowana jako uosobienie sił życia, natury, tworzenia. Powiązanie tegoż motywu z „ludo” czy jak kto woli z „chłopomanią” ma swe odzwierciedlenie w osobie Hanki - jednej z bohaterek „Chłopów” Władysława Reymonta.
Innym równie ważnym tematem występującym w Młodej Polsce jest temat buntu, walki z mieszczaństwem uosabianym przez filistra. Tenże temat podjęty przez Gabrielę Zapolską w dziele pod tytułem „Moralność pani Dulskiej” ukazuje nam oblicze kobiety złej, obłudnej moralnie, jednym słowem niedobrej żony.

„MORALNOŚĆ PANI DULSKIEJ”
„Moralność Pani Dulskiej” urosła w literaturze polskiej do rangi symbolu wszystkich cech, jakie przypisujemy złej żonie.
Zasadniczym elementem w postawie Dulskiej jest obłuda i dwulicowość. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest fakt, że do języka wszedł i nadal funkcjonuje termin „dulszczyzny”.
Dulska jako żona wyzwala w Felicjanie jedynie protest i bunt, który przybiera dość niezwykłą formę: milczenia i ignorancji.
Lektura uprawnia do myślenia, iż Dulska jako żona ukazana jest marginalnie. Skąpość prezentacji i wyrażania uczuć wobec Felicjana jest również potwierdzeniem, iż bardziej jest ona matką, gospodynią, ciotką aniżeli żoną.
Niezwykle ważnym elementem potwierdzającym osadzenie Dulskiej, pośród antywzorów żony jest jej koncepcja, filozofia wyrażająca stosunek do ogółu mężczyzn.
Otóż nasza bohaterka postrzega męża jedynie jako źródło dochodów, osobę, która nie ma prawa decydowania o własnym losie. Co prawda Dulska pozwala Felicjanowi na odrobinę luksusu w postaci cygara bądź codziennego kieszonkowego na kawę, ale jest to moim zdaniem jedynie namiastka wolności pozwalająca zachować pozory sprawiedliwości oraz w pewnym sensie podkreślenie własnej, wysokiej pozycji.
Owo milczenie i ignorancja - odzwierciedlenie buntu Felicjana, o czym już zresztą wcześniej wspomniałem jest niezbitym dowodem na patologię występującą w rodzinie Dulskich. Stosunki między małżonkami w sposób znaczący odbiegają od przyjętych norm, zasad, wyobrażeń. Dulska objawia się czytelnikowi jako rygorystyczna pani domu, która nie liczy się ze zdaniem męża. Nawet w obliczu rodzinnej tragedii, za którą uważała chęć poślubienia przez Zbyszka służącej uważa, iż Felicjan powinien poprzeć jej postawę, powinien wymóc na synu zmianę decyzji. Nie konsultuje się z mężem w sprawach dotyczących życia rodziny, jak i również w sprawach dotyczących prowadzenia kamienicy. Sama załatwia wszystkie sprawy, widzimy to chociażby w momencie wymówienia mieszkania jednej z lokatorek, która naraziła na szwank dobre imię właścicielki i reszty lokatorów nieudaną próbą samobójczą.
Dulska swym postępowaniem pozbawia męża autorytetu w oczach córek: Hesi i Meli, syna: Zbyszka a także często odwiedzającej ich dom krewnej: Juliasiewiczowej. Przykładem takiego stanu rzeczy jest scena, w której Dulska przypomina, a raczej nakazuje Julianowi odbyć zdrowotny, zalecony mu przez lekarza spacer na Wysoki Zamek, który to spacer o dziwo odbywał się po pokoju. Jest to moim zdaniem jedna z bardziej drastycznych scen, scena przesiąknięta lekceważącym stosunkiem Dulskiej wobec męża, scena ukazująca bezmiar upokorzeń, których doznaje Felicjan.
Dulską z pewnością możemy nazwać tyranką. Niezaprzeczalnie dominuje nad mężem, narzucając mu przy tym swą wolę a nawet poglądy.
jak przebaczać, czyli po prostu jak być dobrą żoną