Angelika Wojtanowska
Agnieszka Szarawara
ASK(niestacjonarne)
Psychologia osobowości anorektyka
W codziennej pogoni za urodą, figurą i powodzeniem niektórzy nieco się gubią. Telewizja i wszystkie media ciągle zasypują nas obrazami "idealnej" kobiety i doskonałego mężczyzny (slajd 2).Oczywiście są to obrazy wyidealizowane, ale bardzo przemawiające do osób szczególnie wrażliwych na akceptację środowiska.
I w ten sposób każda dziewczyna chce mieć figurę jak Joanna Krupa a chłopak posturę Brada Pitta. A jak to osiągnąć, jak ma się 160 cm wzrostu i waży się 65 kg? Oczywiście zaraz w przerwie na reklamy albo na drugiej stronie dowiadujemy się o istnieniu magicznych diet oraz kieszonkowych wersji sprzętu kulturystycznego. I tu zaczyna się spirala śmierci. Kobiety rozpoczynają niekończące się cykle diet i odejmowania sobie od ust, a panowie wręcz konwulsyjnie zaczynają ćwiczyć i zajadać tzw. "koks" i co tam jeszcze koledzy z siłowni polecą.
Torturowane ciało
Zaczyna się zwykle niewinnie. Tylko parę zbędnych kilogramów, tylko kilka centymetrów mniej w talii. Stopniowo jednak odchudzanie staje się obsesją. A jedzenie - wrogiem numer jeden.
Jadłowstręt psychiczny dotyka najczęściej młodych dziewczyn i kobiet.(3) Najnowsze statystyki pokazują jednak, że zapada na nią również coraz większa liczba mężczyzn. Obniża się także wiek, w którym pojawiają się jej pierwsze symptomy - obecnie to tylko 12 lat... Jest to tym bardziej niepokojące, że anoreksja stanowi jedno z najbardziej śmiertelnych schorzeń o podłożu psychicznym, mimo że jest równocześnie najlepiej zbadane i opisane...
(4)Osoba chora na anoreksję odczuwa silny lęk przed przytyciem (liczą się tu nawet gramy) ma zaburzoną wizję własnej sylwetki, stosuje głodówki, środki przeczyszczające i dużo ćwiczy. Liczy kalorie, nierzadko je raz na kilka dni, w niewielkich ilościach. W efekcie chudnie, doprowadzając organizm do stanu prawie całkowitego wycieńczenia. Choroba ta przebiega też w głowie - stanowi swego rodzaju sposób na udowodnienie samemu sobie, że jest się perfekcyjnym, doskonałym na jakimś polu - organizm to obszar prywatny, nad którym ma się pełną kontrolę. Jeżeli anorektyk zechce, może nawet umrzeć - to zależy tylko i wyłącznie od niego, a nie od rodziny, środowiska itd. Głodówka daje chorym wewnętrzne poczucie siły i kontroli.
(5)Jak poznać, czy odchudzanie jest już chorobą?
Pierwsze kryterium to utrata wrażliwości na efekty diety. Osoba zdrowa po osiągnięciu zamierzonej masy ciała porzuca dietetyczne menu, skupiając się na utrzymaniu zdrowego stylu odżywiania i osiągniętej wagi. Anorektyczka przypomina szkielet, lecz wciąż uważa, że jest gruba, i dalej stosuje ścisłą dietę lub częste głodówki.
(6)Sztuka unikania
Anorektycy mają własne zasady doboru pokarmu. Przyjmują na przykład, że nie mogą zjeść niczego, co ma więcej niż 100 kalorii i zawiera choć odrobinę tłuszczu. Niezjedzone posiłki ukrywają przed domownikami: naczynia pozostawiają w takim stanie, który sugeruje, że np. zjedli obiad. Liczą kęsy lub dzielą jedzenie na bardzo małe porcje. Przyrządzają potrawy dla bliskich, lecz nie jedzą ich wspólnie, bo twierdzą, że najedli się w czasie ich przygotowywania.
(7)Osoba chora na anoreksję unika sytuacji związanych z jedzeniem w towarzystwie, na przykład niedzielnych obiadów u rodziny, wyjścia do pizzerii ze znajomymi itp. Jeśli nie ma wyboru, skarży się w czasie posiłku na dolegliwości brzuszne (ból żołądka, nudności, biegunka, wymioty), a bezpośrednio po zjedzeniu wychodzi do toalety. W domu twierdzi, że zdążyła zjeść tak dużo, że spożycie obiadu byłoby już szkodliwe dla zdrowia.
(8)W czasie zakupów notorycznie sprawdza wartość odżywczą produktów na etykietkach, rezygnuje z tych, które są zbyt kaloryczne. Katuje się częstymi, forsownymi i wyczerpującymi ćwiczeniami fizycznymi, np. bieganiem czy aerobikiem. Stosuje środki przeczyszczające, moczopędne lub hamujące apetyt. Nieustannie rozmawia o jedzeniu, wciąż obawia się, że przytyje.(9) Ciągle kontroluje swoją sylwetkę w lustrze, na wadze lub za pomocą centymetra.
Śmiertelnie piękna
W wyniku drakońskiej diety masa ciała anorektyka gwałtownie spada, co zazwyczaj chory stara się maskować noszeniem zbyt obszernych strojów. (10)Nakładanie na siebie wielu warstw ubrania nie tylko stwarza pozory zachowania odpowiedniej sylwetki, ale jest także rozpaczliwą próbą utrzymania prawidłowej temperatury ciała. Zanik znacznej ilości tkanki tłuszczowej powoduje bowiem nieustanne odczuwanie przenikliwego zimna i związanego z tym dyskomfortu.
Tkanka tłuszczowa jest nie tylko izolatorem termicznym. W przypadku kobiet produkuje ona również estrogeny. Dlatego gwałtowny spadek masy ciała jest przyczyną zaburzeń miesiączkowania u anorektyczki i trwałej niekiedy utraty płodności, związanej także z zanikiem wewnętrznych narządów płciowych. (11)Kobiece kształty, piersi i biodra budzą jej obrzydzenie, odrzuca całkowicie seksualność, ustanie miesiączek zaś przyjmuje z ulgą. Zadawanie sobie cierpień dla anorektyka jest postępowaniem słusznym, które ma zdyscyplinować ciało.
O dramatycznym deficycie składników odżywczych świadczy nie tylko wychudzona sylwetka. (12)Skóra blednie i przyjmuje szarawy odcień. Jest tak odwodniona, że można ją zebrać w fałd, bardzo wolno wracający do poprzedniego stanu. (13)Włosy stają się suche, rzadkie i łamliwe; często wypadają garściami. Oczy i policzki zapadają się. Zęby zaczynają się chwiać. Anorektycy mają zawroty głowy, czasami mdleją. W wyniku deficytu pierwiastków zachwiana zostaje równowaga mineralna organizmu: pojawia się osteoporoza kości oraz arytmia i kołatanie serca. To właśnie zaburzenia pracy mięśnia sercowego, wywołane niedoborem potasu, są najczęstszą przyczyną śmierci chorych na anoreksję.
(14)Zmiany psychiczne
Zmienia się także psychika anorektyka. Niedobór glukozy, głównego paliwa energetycznego mózgu, jest przyczyną zaburzeń koncentracji i myślenia. W każdej podejmowanej czynności chory dąży do perfekcji, jednocześnie nie wierzy w swoje możliwości. Poczucie własnej wartości jest u chorej osoby znacznie obniżone i uzależnione od tego, co i w jakiej ilości zjadła.
U podstaw anoreksji leżą zwykle poważne problemy psychospołeczne. Z tego właśnie względu trudności w przyjmowaniu pokarmów, aż do jadłowstrętu włącznie, nie mają podłoża fizjologicznego i leczenie farmakologiczne z reguły nie przynosi żadnej poprawy. Trzeba pamiętać, że odżywianie jest funkcją, poprzez którą człowiek zaspakaja wiele różnych potrzeb.
Anorektyk ma znaczne wahania nastroju; potrafi w ciągu kilku chwil przejść od stanu apatii do furii bez wyraźnej przyczyny. Z tego powodu ma problemy w relacjach z innymi i wykazuje tendencję do izolowania się od ludzi. Umożliwia mu to ukrywanie głodówki, zmniejsza liczbę komentarzy dotyczących zbyt chudej sylwetki, pogłębia tzw. negatywne głosy i wpędza w błędne koło poczucia winy.
Negatywne głosy to odczuwane przez chorego wyrzuty sumienia, zwykle osądzające anorektyka za jego chorobę. W przeciwieństwie do schizofrenii nie są to halucynacje, lecz własne osądy dotyczące samego siebie, mające usprawiedliwić dalsze odchudzanie: „jestem nadal za gruby, okropny, do niczego", „to wszystko przeze mnie", „zasłużyłem sobie na wszystko, co mnie spotyka", „zasługuję na śmierć".
(15)Cechy anorektycznej osobowości:
inteligencja,
przesadna ambicja,
upór w dążeniu do wybranego celu,
perfekcjonizm,
chłód emocjonalny,
niska samoocena i samoświadomość,
niskie poczucie własnej wartości i wartości własnych osiągnięć,
podatność na krytykę ze strony innych ludzi,
skłonność do braku zaufania w stosunku do siebie i innych ludzi.
Anorektyczki są opisywane jako wzorowe uczennice, oddane córki, osoby zamknięte w sobie, które potrafią pracować ponad siły aby osiągnąć sukces, a gdy już osiągną swój cel nie odczuwają z tego powodu satysfakcji.
Uwaga! - posiadanie ww. cech charakteru nie oznacza, że zachoruje się na anoreksję.
Zmiany psychiczne mogące towarzyszyć anoreksji:
- drażliwość
-dezorientacja -zakłopotanie
-nastrój depresyjny( poczucie beznadziejności, winy, niska samoocena)
-bezsenność
-zachowania obsesyjno-kompulsywne, zwłaszcza w odniesieniu do jedzenia.
Gdy osoba wyniszczona głodówką odzyskuje utraconą wagę, zmiany psychiczne również powoli cofają się. Dziwnym zaburzeniem psychicznym jest występująca u pacjentek z anoreksją tendencja do kradzieży drobnych przedmiotów z wystaw w domach towarowych, znacznie większa niż u osób pozbawionych tych schorzeń.
Dla obniżenia masy ciała chorzy stosują różne metody:
- radykalne ograniczenie ilości spożywanego pokarmu połączone z okresowymi głodówkami,
- stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych,
- prowokowanie wymiotów po każdym posiłku,
- duży wysiłek fizyczny w celu zużycia kalorii.
Stosowane metody prowadzą do poważnych zakłóceń biochemicznych oraz zaburzeń czynności wielu narządów i układów. Niektóre z nich mogą być groźne dla życia. Współczynnik umieralności wynosi, w zależności od badań, 4-22%. Najczęstszymi przyczynami śmierci są somatyczne zaburzenia układu sercowo-naczyniowego, infekcje oraz samobójstwa. Powikłania somatyczne ustępują w trakcie leczenia lub po osiągnięciu prawidłowej masy ciała.
Sposób odżywiania sie anorektyka przybiera często dziwne formy. Ponieważ pokarm widziany jest jako zanieczyszczenie organizmu, anorektyczka żywi się przeważnie małymi porcjami nabiału, suszonymi owocami i słodyczami. Kiedy zostaje zmuszana do jedzenia przy stole to stosuje wiele wybiegów:
-manipuluje sztućcami, nie wkładając nic do ust albo wypluwa dyskretnie każdy kęs do serwetki
-gdy otoczenie nalega, by przytyła, to „przybiera na wadze”, pijąc ogromne ilości wody albo napełniając kieszenie ciężkimi przedmiotami.
Przyczyny anoreksji
- Zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała - chorzy nie zdają sobie sprawy z tego, jak bardzo są wyniszczeni, nie widzą swojej chudości.
- Niezadowolenie z figury - prowadzi do obsesyjnego myślenia o jedzeniu i strachu przed przybraniem na wadze, co powoduje stosowanie diet odchudzających zwiększających ryzyko zaburzeń jedzenia.
- Przekonanie, że szczupła sylwetka jest pomocą w życiu - wiele nastolatek jest przekonanych, że ładna figura pomoże im zdobyć dobrą pracę, znaleźć chłopaka, zapewni sympatię rówieśników oraz pozycję w rodzinie.
- Negatywny stosunek do dojrzewania - dziewczęta cierpiące na anoreksję unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z chłopcami. Zaprzeczają własnej seksualności. Często towarzyszy temu poczucie niepewności własnej atrakcyjności.
- Lęk przed "dorosłością" - część kobiet cierpiących z powodu anoreksji boi się dojrzałości fizycznej i psychicznej. W wyniku unikania jedzenia sylwetka pozostaje podobna do dziecka przed okresem pokwitania, miesiączka nie pojawia się lub zanika.
- Niska samoocena i brak wiary w siebie - osoby chore są solidne, koncentrują się na nauce, cechuje je duża potrzeba sukcesu, ale także niepewność, lęk przed niepowodzeniami, nadmierny krytycyzm wobec siebie.
Dlaczego anoreksja dotyczy głównie dziewcząt?
Kobiety posiadają bardziej złożoną psychikę niż mężczyźni. Poza tym panuje obecnie wielka presja niektórych środowisk społecznych, a przede wszystkim mediów, które kreują kobiety szczupłe, a więc delikatne, kruche, słabe. Kobieta pulchna postrzegana jest jako silna, narzucająca swoje zdanie, twarda oraz mało kobieca. Inna przyczyna zapaści na tę chorobę może być związana ze stanami psychicznymi dziewcząt, które w okresie dojrzewania często mają problemy z określeniem własnej tożsamości. Jeśli rodzina jest względem siebie otwarta, życzliwa i nie stawia zbyt wygórowanych żądań, wówczas dziewczynie łatwiej jest wkraczać w świat dorosłych. Natomiast zaburzenia relacji w rodzinie mogą wpływać na zły sposób odżywiania się prowadzący do anoreksji.
Jakie są pierwsze sygnały, które powinny zwrócić uwagę rodziców?
Niestety, najczęściej jest tak, że rodzina zauważa problem i reaguje zbyt późno. Rodzice powinni zaniepokoić się już, gdy dziecko notorycznie unika zasiadania do wspólnych posiłków. Zauważyć też można zmiany w zachowaniu dziecka, jego nastroju i oczywiście także w wyglądzie. Dziecko zaczyna mieć szarą i suchą skórę, odczuwa zimno, skarży się na bóle brzucha i jest coraz bardziej wychudzone, jest też nieobecne lub agresywne. Agresja staje się dominująca, funkcjonuje jako mechanizm obronny przed kontaktami z rodziną, jest też ucieczką przed koniecznością jedzenia. Anorektycy potrafią w umiejętny sposób manipulować swoją rodziną.
(16)Dlaczego leczeniu anoreksji poddawana jest cała rodzina?
Anoreksja upowszechnia się między innymi dlatego, że zaczynamy gubić się w dobrobycie, stawiamy sobie - rodzicom i swoim dzieciom coraz większe wymagania i żądania. Praca rodziców zmusza ich do długiego przebywania poza domem. Po powrocie natomiast nie padają w stronę dzieci pytania tego typu jak: co u ciebie słychać?, co czujesz?, jak ci jest ze mną?, co w dniu dzisiejszym się tobie udało? Niezwykle ważne dla dziecka są jego relacje z otoczeniem. Dziecko często nie znajduje w rodzinie swojego miejsca, nie czuje się zaakceptowane takie, jakim jest. Dlatego tak ważna w leczeniu anoreksji jest pełna współpraca z rodzicami, którzy najczęściej są zszokowani wiadomością, iż choroba ta dotknęła właśnie ich dziecko.
Dlaczego tak trudno wyleczyć anoreksję?
Anoreksja jest bardzo skomplikowaną chorobą, chorzy zbyt późno rozpoczynają leczenie. Rodzice pierwsze objawy typu: kolejna dieta, zmiany w wyglądzie zewnętrznym, niegrzeczne zachowanie czy arogancja tłumaczą sobie buntem dojrzewającego młodego człowieka. Gdy choroba jest już zauważalna "gołym okiem", to jej stadium jest niezwykle daleko posunięte. W anoreksję popada się bardzo łatwo, a jest to proces bardzo długi oraz głęboki. Uzupełnienie wszystkich powstałych w organizmie anorektyczki strat jest niezwykle trudne. Poza tym uzależnienie psychiczne w anoreksji jest tak duże, że potrzeba wiele trudu i pracy, aby je pokonać. W dziewczynie dotkniętej chorobą trzeba wzbudzić przekonanie, że jest piękna, inteligenta i mądra dla wszystkich, a więc rodziny, przyjaciół oraz najbliższego otoczenia. To zadanie jest niezwykle trudne do osiągnięcia. A zdarza się też tak, że u pacjentki, która znajduje się na drodze do wyleczenia, następuje załamanie choroby i pracę trzeba rozpoczynać od nowa.
(17)Statystyki:
- 81% dziesięciolatków boi się, że kiedyś utyje.
- 51% dziewięcio- i dziesięciolatków czuje się lepiej będąc na diecie
- Przeciętna kobieta ma około 165 cm wzrostu i waży około 75 kg.
- Przeciętna modelka ma 175 cm wzrostu i waży około 55 kg. Większość modelek jest o wiele szczuplejsza niż 98% kobiet!!!!
- 91% kobiet, które ukończyły szkołę średnią próbowało kontrolować swoją wagę
- 22% kobiet jest na diecie od czasu do czasu lub stale.(18)
- 35% ludzi, którzy stosują diety popada w choroby typu bulimia czy anoreksja.
- 10% dziewcząt i kobiet i około 6% chłopców i mężczyzn zmaga się z chorobami takimi jak anoreksja czy bulimia.
- 70-80% obserwowanych wypadków anorektyczka w odpowiednim czasie zaczyna jeść.
- 80% przypadków po ok. dwóch latach wracają miesiączki.
- Przynajmniej 50.000 ludzi umrze z powodu złych nawyków żywieniowych
- 5-10% chorych na anoreksje umiera z wycieńczenia i niedożywienia organizmu.
Psychika chorej
Młoda osoba, jak dotąd spokojna, coraz częściej wykłóca się z rodzicami o ilości pożywienia, jakie zjadła albo i nie….
(19)Głodowanie ma wielki wpływ na psychikę. Niedożywienie powoduje zmiany biochemiczne, które oddziałują na myśli, uczucia i zachowania. Występuje łatwość popadania w rozdrażnienie albo apatię, ponieważ organizm zużył zapasy tłuszczu, łącznie z tymi, które znajdują się w mózgu. Prowadzi to do krnąbrności, nie przyznawania się do choroby i niezgody na leczenie.
Na początku choroby młode osoby opisując chorobę nawiązują do nastroju euforii. Nareszcie coś od nich zaczyna zależeć: same ustalają ilość spożywanego jedzenia, ciągle się SAME kontrolują i same ĆWICZĄ.
Czują się silne. Osoba, która nigdy nie sprzeciwiła się opiekunom, czuje dreszczyk buntu. Po raz pierwszy w życiu coś od niej zależy — i to coś tak ważnego, jak jedzenie.
Niektóre dziewczęta stwierdzają, iż zatrzymanie miesiączki daje im poczucie
władzy, gdyż same mogą decydować o swojej kobiecości.
Anorektyczka chce się wywyższać, chce być zauważona i doceniana za wszystko co zrobi- wytycza sobie coraz większe wymagania i surowsze reguły.
Ostry reżim daje poczucie własnej wartości.
W miarę jak dziewczyna traci na wadze, coraz bardziej się lęka, czy nie je za dużo. Obawia się, ze, jeśli odpuści dietę choćby na chwilę, straci nad wszystkim kontrolę i zacznie objadać się. Chora nie dojada, zabezpieczając się w ten sposób na wypadek, gdyby chciała ulec pokusie, której z reguły nie ulega.
Lekceważenie sygnałów wysyłanych przez organizm jest kolejnym psychologicznym efektem anoreksji. Chora chce jeść, gdy patrzy na rodzinę podczas posiłków wyje z głodu, potrafiła jednak sobie odmówić, zignorować sygnały głodu, chłodu dochodzące z organizmu, czuje wtedy satysfakcję, że umie sama sobą pokierować.
Obsesja na punkcie porządku to następny psychologiczny efekt anoreksji. Zapisywanie swojej wagi, liczenie przyswojonych kalorii, wypunktowywanie wykonywanych ćwiczeń, staje się codziennością- dotyczy to również nauki, wobec, której staje się wymagająca. Choć zawsze uczyła się dobrze, teraz jest wręcz fanatyczką. Sporządza notatki z własnych notatek i przegląda je do późna w noc, bez względu na to, czy następnego dnia będzie sprawdzian, czy też nie.
Im dłużej choroba jest nieleczona, tym bardziej zwiększa się możliwość pojawienia się depresji. Chora za wszelką cenę chce być niezależna, która to niezależność wywalczyła dzięki- jak jej się wydaje- głodówce. Im dłużej trwa anoreksja, tym bardziej osoba jest niespokojna, przygnębiona i przerażona. Nie tylko jej ciało jest wycieńczone i wyczerpane, ale i ona sama prowadzi nieustającą walkę z samą sobą.
Anoreksja to nie humory dojrzewającej panny ani przejściowe fanaberie młodego chłopaka, który chce się podobać dziewczynom. Jest poważną, często występującą chorobą o znacznej śmiertelności. Niestety, co piąta z tych młodych kobiet umiera mimo podejmowanych prób leczenia.
Osoba dotknięta anoreksją nie martwi się tym zaburzeniem. Twierdzi, że czuje się dobrze i że nie ma potrzeby jeść więcej, niż to czyni. Nie jest to jednak prawdą, gdyż w rzeczywistości osoba ta przeżywa niepokój, zamyka się w sobie, uruchamia mechanizmy obronne, a jej relacje z innymi ludźmi stają się coraz bardziej powierzchowne i niespokojne. Gdy problem zaczyna przybierać dramatyczne rozmiary, wtedy osoba dotknięta anoreksją zaczyna negować podstawowe fakty. A gdy najbliżsi przymuszają ją do jedzenia, wtedy broni się poprzez wymioty, zażywa środki przeczyszczające, podaje błędne informacje o aktualnej wadze ciała, albo przeciwnie: odżywia się po kryjomu i popada w czasową bulimię.
Wraz z rozwojem choroby widać coraz wyraźniej, że to, co wydawało się problemem wewnątrzpsychicznym osoby odmawiającej przyjmowania pokarmów, okazuje się problemem interpersonalnym. Zaczyna się etap otwartej walki w postaci coraz silniejszych nacisków, by osoba dotknięta anoreksją zaczęła wreszcie jeść. W odpowiedzi przychodzi zwykle jeszcze bardziej radykalne odrzucenie wszelkich pokarmów. Wtedy staje się jasne, że dotychczasowe kompromisy z chorym były błędem i rodzina zwraca się do lekarzy o pomoc medyczną. U osoby chorej agresywna obrona przemienia się stopniowo w kruchość emocjonalną, apatię i smutek, a jej ciało traci czasem nawet połowę swojej normalnej wagi. Następuje spowolnienie metabolizmu, pojawia się anemia i zaburzenia hormonalne.
Podstawowym problemem w przypadku anoreksji nie są zjawiska fizjologiczne czy jakieś predyspozycje anatomiczne, lecz postawa buntu danej osoby wobec życia i własnego środowiska. Z tego właśnie względu anoreksja bardzo rzadko występuje jednocześnie u innych członków rodziny, a pomoc o charakterze medycznym jest nieskuteczna. Szansę na zmianę sytuacji stwarza natomiast psychoterapia i/lub zmiana środowiska. Psychospołeczne podłoże anoreksji potwierdza fakt, że w 50% przypadków anoreksja dotyczy jedynaczek, w 20% córek pierworodnych, a u dziewcząt występuje wielokrotnie częściej niż u chłopców. Osoby dotknięte anoreksją mają często problemy z realistyczną percepcją siebie i w własnego ciała oraz z zachowaniem rozsądnych granic w kontakcie ze światem zewnętrznym.
Anoreksję leczy się w różny sposób. Jeśli występuje zagrożenie życia, pacjentów kuruje się w szpitalu i karmi ich dożylnie. Jest to jednak tylko leczenie objawowe. Walka z chorobą wymaga zwalczenia przyczyny jadłowstrętu, czyli intensywnej psychoterapii, połączonej niekiedy z terapią rodzinną. W ciężkich, zaawansowanych przypadkach kurację przeprowadza się w klinikach wyspecjalizowanych w leczeniu zaburzeń łaknienia.
Terapia na oddziale zamkniętym polega na narzuceniu pewnego reżimu (zakaz wychodzenia, kupowania jedzenia, nadzór w czasie spożywania posiłku i pół godziny po jego zakończeniu) i łagodzeniu go w miarę, jak chory przybiera na wadze. Podaje się sześć lekkostrawnych posiłków dziennie i stopniowo wzbogaca dietę. Przez cały okres pobytu zaleca się udział w terapii zajęciowej. Chora może wrócić do domu, gdy stwierdzi się znormalizowanie nawyków żywieniowych, a BMI (masa ciała podzielona przez wzrost do kwadratu) przekroczy 18 + 1 kg.
Powikłania:
- Cały organizm- wychudzenie lub wyniszczenie organizmu, możliwość występowania skrycie przebiegających, nasilających wyniszczenie organizmu infekcji, w wypadku typu żarłoczno-wydalającego anorexia nervosa na plan pierwszy mogą się wysuwać zaburzenia związane z wymiotami i nadużywaniem środków przeczyszczających.
- Ośrodkowy układ nerwowy- zmiany w OUN - zaniki korowe, zanik istoty białej, powiększenie przestrzeni płynowych, trwałe deficyty neuropsychologiczne, apatia, trudności w koncentracji, depresja, napady padaczkowe, objawy psychoorganiczne (nawet w okresie normalizacji wagi) powiązane z uszkodzeniem struktur pnia mózgu, wyniszczeniem korowym, poszerzeniem komór mózgu.
- Układ krążenia- bradykardia, zaburzenia rytmu serca, spadki ciśnienia tętniczego krwi, sinica, zanik mięśnia sercowego -objaw "małego serca", skurcze przedwczesne przedsionkowe i komorowe, zwolnienie akcji serca do 60 uderzeń na minutę, pojawienie się szmeru sercowego, przedłużenie przewodzenia poprzez pęczek Hisa, zawroty głowy, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, omdlenia, zastoinowa niewydolność serca.
- Układ kostny- osteopenia, osteoporoza, podatność na złamania kości, zahamowanie wzrostu,
- Układ mięśniowy- osłabienie siły mięśniowej, skurcze i bóle mięśniowe,
- Narządy rozrodcze- zahamowanie rozwoju psychoseksualnego, zanik miesiączki, zanik libido,
- Układ dokrewny i metabolizm- liczne zmiany hormonalne, zaburzenia elektrolitowe, hipofosfatemia, hiperfosfatemia, hipoglikemia, odwodnienie, hipercholesterolemia, zaburzona regulacja temperatury ciała,
- Układ krwiotwórczy- anemia, pancytopenia, neutropenia z limfocytozą, trombocytopenia, niski opad (OB), hipoplazja szpiku,
- Układ pokarmowy- bóle brzucha, wymioty, wzdęcia, zaparcia, przedłużone opróżniania się żołądka, zaburzenia pasażu w przewodzie pokarmowym, zaburzone wskaźniki wątrobowe, uczucie nadmiernej pełności w śródbrzuszu, bóle brzucha, wzdęcia i zaparcia.
- Układ moczowy- obrzęki głodowe, nefropatia, spadek filtracji kłębowej, kamica nerkowa
- Skóra- lanugo, suchość skóry i łamliwość paznokci, zajady, ścienienie włosów na głowie, łuszczenie, suchość i mała elastyczność skóry określanej mianem "brudnej", czasem zanik zmian trądzikowych, pojawienie się charakterystycznego meszku na ciele, wypadanie włosów pod pachami i na wzgórku łonowym, kruchość i łamliwość włosów na głowie.
Czy to już choroba?
Na zaburzenia postrzegania własnej sylwetki może wskazywać nie tylko stosunek do jedzenia, lecz także do aktywności fizycznej.
Pewne sygnały mogą świadczyć o tym, że dzieje się coś złego, np.:
zmuszanie się do sportu mimo złego samopoczucia;
poczucie winy spowodowane wykonaniem mniejszej liczby ćwiczeń niż zwykle;
dokładne obliczanie (na podstawie ilości spożytych kalorii), ile należy spalić;
ćwiczenie dla samego wysiłku, a nie dla przyjemności spotkania się z innymi osobami;
nieustanne bycie w ruchu w celu spalania tłuszczu; sięganie po inne sposoby niż ćwiczenia (środki przeczyszczające, głodówki, środki zmniejszające apetyt), aby zrzucić zbędne kilogramy; strach przed przytyciem z powodu przerwy w ćwiczeniach.
(20)GDZIE SZUKAĆ POMOCY?
Cierpiący na zaburzenia jedzenia nie potrafią pomóc sobie sami. Podobnie jak inni uzależnieni mają zakłócony obraz stanu własnego zdrowia fizycznego i psychicznego. Dlatego jeśli u kogoś z twoich bliskich zauważysz objawy zaburzeń jedzenia, interweniuj jak najszybciej.
Podsumowując powyższe analizy można stwierdzić, że u podstaw anoreksji leży zwykle bunt przeciw życiu w określony sposób i w określonym środowisku. Matki córek dotkniętych anoreksją są zwykle kobietami, które odnoszą sukcesy w pracy zawodowej i środowisku społecznym, a jednocześnie mają tendencję do perfekcjonizmu. Często okazują się jednak wewnętrznie sfrustrowane i dążą do doskonałego wypełniania również roli matki. Z kolei ojcowie — nawet, jeśli osiągają sukcesy zawodowe i finansowe — czują się odsunięci na drugi plan i bywają pasywni w środowisku rodzinnym. Są zbytnio przejęci tym, co zewnętrzne i powierzchowne. Oczekują od dzieci wielkich sukcesów i dużej pewności siebie. Obydwoje rodzice troszczą się bardziej o prawidłowe wypełnienie swych zewnętrznych funkcji i obowiązków, niż o wewnętrzną, pogłębioną więź z dzieckiem. Ponadto nie są zwykle świadomi konfliktów, jakie przeżywają w relacji mąż - żona. W tej sytuacji matka dąży do podporządkowania córki własnym potrzebom i do izolowania jej od ojca. Ta sytuacja prowokuje córkę do nieświadomego buntu psychicznego.
Według różnych badań wśród nastolatków dotkniętych anoreksją tylko 3% do 20% to chłopcy. Ci ostatni są zwykle znacznie bardziej pasywni i apatyczni niż dziewczęta. Ich matki mają tendencję do wyraźnej agresji wobec swoich synów lub do zachowania nadmiernej bliskości. Chłopcy dotknięci anoreksją przeżywają zwykle trudności w relacji z innymi ludźmi, mają wyraźnie zawężone zainteresowania, skupiają się przesadnie na swojej cielesności. Odmowa jedzenia jest symbolem ucieczki od dorosłości i sposobem na przedłużenie relacji typu dziecko — matka.
Obecnie dzięki coraz lepszemu rozumieniu przyczyn anoreksji i coraz większej ofercie terapeutycznej, ilość przypadków śmiertelnych zmniejszyła się do około 10%. Można wyodrębnić trzy typy interwencji stosowane w odniesieniu do tej choroby: izolacja od środowiska rodzinnego, pomoc medyczna oraz psychoterapia. Większość specjalistów uważa, że nie można leczyć skutecznie anoreksji wtedy, gdy chory pozostaje wśród swoich bliskich. Izolacja jest zwykle konieczna aż do osiągnięcia rzeczywistej poprawy. Czasami trzeba karmić osobę chorą w sposób wymuszony i stopniowo uczyć ją zmiany w dotychczasowym sposobie odżywiania. Niektórzy lekarze stosują elektrowstrząsy. Ogromna większość specjalistów uważa jednak, że podstawą zdrowienia jest psychoterapia połączona z terapią rodziny. Mimo wszystko tylko około 35% osób dotkniętych anoreksją wraca do w pełni normalnego funkcjonowania. W tej sytuacji niezwykle ważne jest zapobieganie anoreksji poprzez eliminowanie jej podstawowych przyczyn. Staje się to możliwe wtedy, gdy rodzice uczą swoje dzieci realistycznego myślenia i gdy wprowadzają je w świat dojrzalej miłości, tworząc w ten sposób klimat bezpieczeństwa i stymulując optymalny rozwój. To wszystko może dokonać się jedynie w tych rodzinach, w których dany rodzic potrafi przyjąć siebie samego i swego współmałżonka z dojrzałą miłością i gdy obydwoje rodzice okazują się zdolni do konsekwentnego i cierpliwego podjęcia trudu odpowiedzialnego wychowania.
Niestety, jak wynika z wielu badań, wraz z wydłużaniem się czasu obserwacji rośnie również śmiertelność, w jadłowstręcie psychicznym sięga ona 15-20%. Zaburzenia odżywiania znajdują się na drugim miejscu, co do ryzyka śmierci wśród chorób psychicznych, przed chorobami afektywnymi i schizofrenią. Trzeba zaznaczyć tu, że tak wysoka śmiertelność związana jest zarówno z powikłaniami somatycznymi jak i wysokim wskaźnikiem samobójstw podejmowanych przez tych pacjentów.
(21)Blogów propagujących anoreksję na polskich stronach internetowych jest coraz więcej i coraz więcej młodych dziewcząt anoreksję postrzega nie jako chorobę, ale jako styl życia.
Będziesz się głodziła i robiła wszystko, aby wyglądać coraz szczuplej - to jedno z dziesięciu przykazań motylków, które jednoczą się w Internecie.
Motylki mówią, że żyją pro-ana. Ana, czyli anoreksja - to styl życia, który promują w sieci. Jego założenia to dążenie do perfekcyjnej figury, promowanie diet, odmawiania jedzenia, a wręcz dążenie do chorobliwego wychudzenia ciała. Bycie chudą jest ważniejsze od zdrowia. Wszystkie - od morza po Tatry - przekonują, że pro-ana to nie jest choroba. Nieoficjalnym znakiem rozpoznawczym motylków są bransoletki. Kolor czerwony oznacza anoreksję, fioletowy - bulimię.
Ania prowadzi blog, dzięki któremu może zawierać przyjaźnie z innymi motylkami. Pomagają sobie, dopingują się w odchudzaniu, obrzydzają nawzajem jedzenie.
- Wiadomo. W grupie raźniej. Jest wiele więcej dziewcząt, które chcą tak jak ja być motylkiem - mówi Ania.
Na blogach dziewczyny chwalą się każdym zrzuconym kilogramem. Promują ćwiczenia i diety. Podpowiadają, jak najskuteczniej pozbyć się jedzenia po napadzie wilczego głodu.
Strony internetowe blogów anorektyczek:
anoreksja-przejmujący filmik dokumentalny:
http://www.youtube.com/watch?v=u14hJj5IPV8
(22)Przykład z życia wzięty..
Charlotte Seddon powszechnie uważano za inteligentną, pewną siebie i popularną dziewczynę. Była przewodniczącą szkolnego samorządu i planowała wyższe studia. Kiedy 20 grudnia straciła przytomność i zmarła w swoim domu w Padiham, wkrótce po wypisaniu ze szpitala, miała 17 lat i ważyła 38 kg.
Podczas rozprawy przed sądem koronera biegły podał, że serce dziewczyny skurczyło się do 190 gramów, podczas gdy norma wynosi 320 g. Dopiero po śmierci Charlotte jej rodzice odkryli, że córka prowadziła pamiętnik, w którym opisywała swoją chorobę. Pisała, że wpadła w pułapkę - błędne koło utraty wagi, liczenia kalorii, depresji, wyczerpujących ćwiczeń i głodówek.
Warto wiedzieć
W ponad 30 krajach na całym świecie działają Strażnicy Wagi-grupy wsparcia dla osób pragnących pozbyć się nadwagi. Pierwszym strażnikiem była Amerykanka Jean Nidetch, która przez całe lata bezskutecznie walczyła ze zbędnymi kilogramami i to ona wpadła na pomysł powołania Strażników Wagi.
Koniec..
14