Cierpienie jest motywem często pojawiającym się w dziełach literackich. Praktycznie każde dzieło zawiera w sobie choćby odrobinę cierpienia, ponieważ jest ono nieodłącznym elementem ludzkiego życia. Każdy człowiek zaznaje tego uczucia, niektórzy więcej, inni mniej, ale jednak nie ma osoby, która by chociaż raz nie cierpiała. Cierpienie to ból , doznanie braku lub straty doświadczane przez nas, o czym cały czas pamiętamy, bo jest ono obecne w naszym życiu na co dzień. Objawia się ono w różny sposób i każdy cierpi z innego powodu.

A) Pierwszym przykładem motywu cierpienia są treny Jana Kochanowskiego. W dziele tym zmarła córka Kochanowskiego , która jest powodem jego cierpień opisana jest wszechstronnie: jej wygląd, gesty, zachowanie, jej niezwykłe zalety i zdolności pojawiające się we wszystkich wspomnieniach ojcowskich by wyrazić żal i podkreślić poczucie pustki. Poeta informuje czytelnika również o wieku córeczki…. Cytat[ „A to w tak młodym wieku sobie poczynała…..” ]
W postaci Urszulki można dostrzec małe, wrażliwe, ruchliwe i kochające swoich rodziców dziecko.
Jej portretowaniu towarzyszą nieustanne relacje o cierpieniach ojca. Jest on równie ważnym jak Urszulka bohaterem Trenów. W trenach rola poety opłakującego śmierć swojego dziecka zespolona jest w sposób nierozerwalny z rolą cierpiącego ojca. W poszukiwaniu pociechy Kochanowski zwraca się kolejno do czasu, rozumu, wreszcie do Boga. Cytat ….[ wielkie przed Tobą są występy moje ….]
W obliczu śmierci bliskiej osoby wszystkie ideały okazały się nieważne i złudne.
Kryzys światopoglądowy objął wszystkie elementy światopoglądu człowieka renesansowego. Tren XIX jest próbą uzdrowienia podmiotu lirycznego .
Monolog matki jest pocieszeniem strapionego ojca. Dla poety bardzo ważne są napomnienia matki, które pomagają mu w odbudowaniu światopoglądu . Kochanowski pozostaje humanistą, gdyż ratunek odnajduje nie w Bogu, lecz polega na siłach człowieka, który z godnością znosi ludzki los pełen kaprysów fortuny. Jest to apel do rozsądku i stanowczości, która musi miarkować najgłębszy nawet żal. Matka Jana Kochanowskiego odwołuje się do najogólniejszych wyobrażeń o życiu pozagrobowym, jako odejścia od ziemskich trosk i kłopotów, których uniknęła Urszulka.

B) Kolejnym utworem, który potwierdza moją tezę jest dzieło Bolesława Prusa pt. Lalka. Głównym bohaterem jest Stanisław Wokulski- bogaty kupiec, pozytywista i romantyk. Wiele przeszedł, podjął studia, których jednak nie mógł ukończyć, walczył w oddziale partyzanckim gdzie poprzez potyczkę został zesłany na Syberię. Po powrocie Wokulski nie potrafił odnaleźć się w po powstańczej rzeczywistości. Żył pogrążony w apatii i nudzie. Pewnego razu wszystko się zmieniło gdy bohater zobaczył w teatrze piękna Izabelę Łęcką w której od razu się zakochał. Jego cierpienie polegało na nieszczęśliwej miłości do kobiety którą pokochał od pierwszego wejrzenia, a która nigdy nie odwzajemniła jego uczuć. Bohater powiększył swój majątek i za wszelką cenę chciał zdobyć serce panny Łęckiej, która była arystokratką. Wokulski jest człowiekiem mądrym i rozsądnym, a zarazem marzycielem , który pragnie poświęcić wszystko dla ukochanej.
Bohater o swoich uczuciach do panny Izabeli zwierzał się tylko swojemu przyjacielowi doktorowi Szumanowi. Stanisław pragnie zdobyć względy arystokratki, lecz cokolwiek by nie zrobił jego starania i tak szły na marne. Łęcka uważała siebie za ideał, który inni mężczyźni powinni czcić. Odnosiła się do mężczyzn z pogardą. Wokulski żyje złudzeniami o małżeństwie z Izabelą i wielkiej miłości, jednak ona nie zamierza go pokochać a tym bardziej wyjść za niego za mąż . Cierpienie jakie zadawała mu ukochana doprowadziły go do stanu w którym próbował popełnić samobójstwo. Stanisław cierpi także z powodu niezrozumienia, plotek i upokorzenia ze strony arystokracji oraz przez samotność. Powodem tej samotności jest właśnie odrzucenie przez tych ludzi a w szczególności odrzucenie przez Izabelę Łęcką. Bohater traci przez nią sens życia, sens robienia czegokolwiek gdyż to ona motywowała go do działania.

C) W utworze „ Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego także można odnaleźć motyw cierpienia. Cierpią ludzie bezdomni, włóczędzy, nędzarze, którzy nie mają gdzie mieszkać lub mieszkają w starych rozpadających się chałupach czy też chlewach. Ci ludzie umierają z głodu, z powodu różnych chorób i nikt nie chce im pomóc w polepszeniu bytu. Głównym bohaterem tego utworu jest Tomasz Judym , który również doznaje cierpienia. Judym jest lekarzem, lecz żeby zdobyć to miano musiał przez wiele lat cierpieć, wyrzekać się wszystkiego i uczyć się w bardzo ciężkich warunkach. Bohater nie miał lekko, nawet w późniejszym czasie życie go nie oszczędzało.
Po powrocie z Paryża i zaprezentowaniu swojego referatu w domu doktora Czernisza, został wyśmiany przez duże grono lekarzy. Kolejnym przykrym przeżyciem Judyma był pobyt w uzdrowisku w Cisach, gdzie wszelkie jego pomysły związane z polepszeniem uzdrowiska i pomocą chorym ludziom były odrzucane przez dyrektora. Tomasz został zwolniony z pracy. Bohater spotkał też w cisach Joanne Podborską, którą bliżej poznał i z czasem się zaręczyli. On ją kochał , ona również odwzajemniała jego uczucia. Jednak największy ból sprawiała mu konieczność rozstania się z Joasią.
Doktor Tomasz objął nową posadę lekarza zakładowego przy kopalni, ale i tam bohater był wstrząśnięty warunkami pracy ludzi. Gdy odwiedziła go Joanna pragnąc zostać z ukochanym i stworzyć rodzinę, ten odrzucił jej uczucia, ponieważ czuł potrzebę poświęcenia się dla dobra biednych i chorych ludzi. Tym samym Judym skazuje również swą ukochaną na cierpienie i samotność.
Bohater jest wewnętrznie rozdarty pomiędzy szczęściem osobistym, a poczuciem odpowiedzialności za powierzonych jego opiece biedaków. Symbolem uczuć bohatera jest rozdarta sosna symbolizująca cierpienie i rozterki głównego bohatera.

Podsumowując moja pracę uważam , ze tak jak miłość, radość , szczęście tak i cierpienie jest jednym z wielu doznań ludzkich. Cierpimy ponieważ mamy uczucia i nie jesteśmy obojętni. Utrata bliskiej osoby, nieszczęśliwa miłość czy po prostu niepowodzenie w życiu to powód cierpienia. Objawia się to płaczem, chęcią ucieczki od świata, odwróceniem się od Boga a nawet chęcią popełnienia samobójstwa.