Pośmiertna droga do Hadesu

Motyw śmierci jest wszechobecny w literaturze, malarstwie, architekturze, lecz przede wszystkim jest powszechnie znany każdemu. Niewątpliwie, śmierć jest pisana człowiekowi, a ponieważ jest nieunikniona i nieodwracalna także dosięga każdego – zaczynając od małych, niewinnych dzieci przez zapracowanych dorosłych aż do zbirów i bandziorów. „Tren XIV” Jana Kochanowskiego oraz wiersz „Nad Styksem” Wisławy Szymborskiej ukazują pośmiertną drogę duszy do Hadesu.

„Tren XIV” nawiązuje ściśle do biografii Jana Kochanowskiego, ponieważ opisuje próby poszukiwania Urszulki. Stęskniony za córką pragnie znaleźć wrota do zaświatów, których szukał dawniej Orfeusz. Przepełniony żalem ojciec udałby się w czeluści podziemi, aby ją znaleźć, a niesiony nadzieją i miłością ojcowską pokonałby wszystkie przeszkody. Zwraca się do Lutni będącej uosobieniem poezji. W apostrofie prosi ją o pomoc w znalezieniu ukojenia i o pocieszenie w tak trudnej sytuacji. Ma nadzieję, że jego twórczość poruszy surowego Plutona, który w zamian zwróci mu Urszulkę. Jan Kochanowski skupia się na motywach przywołanych z mitologii greckiej.
W ten sam sposób robi to Wisława Szymborska, która w swoim wierszu „Nad Styksem” czerpie inspirację z mitologii, lecz zupełnie inaczej przedstawia obraz podziemnej krainy. Hades przedstawiony przez poetkę jest bardzo uwspółcześniony. Znajdują się w nim megafony, ciemności rozświetlają reflektory. Brzegi Styksu zostały zabetonowane, a nad samą rzeką wybudowano wiele budynków takich jak magazyny czy biura. Charon nie przewozi już dusz drewnianą łodzią tylko używa w tym celu setek motorówek. Ze względu na ilość maszyn, miejsce wsiadania podzielono na sektory, a łodzie obdarzono numerami. Autorka ironicznie mówi, iż zniesiono także opłaty za przeprawę przez rzeki. Nad Styksem oczekuje wiele dusz, panuje ogromny tłok i ścisk. Coraz więcej ludzi umiera, a cywilizacja pędzi do przodu. Szymborska, wręcz szyderczo, uważa Hades za nowoczesny biznes, który niejako reklamuje opisując go. Nawiązuje w ten sposób, jak zwykle w każdym wierszu, do popkultury i masowości współczesnego świata.

Pojedynczy utwór Wisławy Szymborskiej „Nad Styksem” jest apostrofą skierowaną do „indywidualnej, zdumionej duszyczki” czyli do pojedynczego człowieka. Występuje w nim liryka inwokacyjna, a podmiotem lirycznym jest sama autorka. Utwór stanowi refleksję poetki na temat dzisiejszego świata, który jest „zwielokrotniały” i przepełniony złem (wojnami i dyktaturą).
Można natomiast domyślać się, iż „Tren XIV” Jana Kochanowskiego to monolog cierpiącego i pogrążonego w żalu ojca. Jest on ściśle powiązany z życiem osobistym poety. W wierszu występuje liryka wyznania, a podmiotem lirycznym jest sam autor. Równie istotną sprawą jest apostrofa w wierszu Kochanowskiego. Zwraca się on bowiem do swojej „lutni” i błaga, aby go nie zostawiała. Utożsamia się w tym fragmencie z Orfeuszem, któremu po utracie Eurydyki została tylko lutnia. Można także na to spojrzeć z innej perspektywy, iż Jan Kochanowski pragnie aby właśnie ta lutnia zwróciła mu córkę (tak jak Orfeuszowi Eurydykę). Treny Kochanowskiego są cykliczne, składają się z XIX trenów na cześć jego córki. Gradacyjnie prowadzą wzwyż do apogeum bólu poety („Tren X”), natomiast później następuje degradacja uczuć oraz pogodzenie się z losem („Tren XIX”).
Wiersze tworzą razem skończoną całość, wzajemnie się dopełniają. Pierwszy (Kochanowskiego) ukazuje uczucia, jakie towarzyszą człowiekowi przy smutnej chwili śmierci kogoś bliskiego, natomiast drugi wiersz stanowi swego rodzaju przewodnik po krainie umarłych. Mamy tu do czynienia z toposem życia i śmierci. Wisława Szymborska utożsamia nasz współczesny świat z Hadesem, ponieważ chce uświadomić czytelnikowi, iż jeśli będzie on dalej szedł w tym kierunku stanie się jeszcze bardziej mroczny i pozbawiony emocji.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Edukacja prawna droga do przyjaznej i bezpiecznej szkoly[1]
ABC mądrego rodzica droga do sukcesu
ABC madrego rodzica Droga do sukcesu
Droga do Hogwartu, METODYKA, ZABAWY TEMATYCZNE
DROGA DO BETLEJEM
3 - Droga do Sukcesu - strona druga, fm, 45 sekundowa prezentacja, sekrety, teczka fm
Droga do Chrystusa E G White
Droga do zdrowia rak
Laske Edwar Szachy i Warcaby Droga do mistr
droga do doskonalosci
Droga do doskonałości fragment
Mandala - droga do centrum świata, psychologia, Buddyzm
DROGA DO W ADZY SADDAMA HUS, Inne
Najszybszą drogą do uzyskania nowych kwalifikacji zawodowych, pedagogika psychologia coaching doradz
droga do bogactwa

więcej podobnych podstron