Wykład 15. 11.2012
Zapasy występują jako:
materiały, surowce, elementy kooperacyjne
produkcja w toku: półfabrykaty i gotowe elementy- zapasy robót w toku
wyroby gotowe: ukończone i skompletowane wyroby
zapasy tworzone w przedsiębiorstwie lub sieci dystrybucji- oczekujące na sprzedaż
Powody tworzenia zapasów:
zapewnienie ciągłości dostaw do odbiorców (zapewnienie dostępności dóbr w przypadkach występowania przewidywanego popytu, wahań popytu, zmian popytu)
zapewnienie ciągłości produkcji (zapobieganie skutkom wahań zużycia, amortyzowania zmian produkcji, wymagania technologii produkcji)
Funkcje zapasów:
stanowią ochronę przed niepewnością dostaw
zapewniają ciągłość dostaw w przypadku produkcji sezonowej i zużycia całorocznego
umożliwiają zaspokojenie szczytowego zapotrzebowania w przypadku produkcji całorocznej i krótkoterminowego wysokiego zużycia
umożliwiają zakup partii surowca spowodowanego dominacja sprzedającego nad odbiorcą
pozwalają na prowadzenie gry rynkowej przy wykorzystaniu koniunktury i dekoniunktury cenowej
umożliwiają wąską specjalizację produkcji
pozwalają na dostosowanie zapasów do potrzeb wynikających z preferencji odbiorców
umożliwiają sprzedaż dużych partii wyrobów
stanowią czynnik pozwalający łagodzić skutki rozrzutu przestrzennego dostawców i odbiorców w skali krajowej i światowej
stanowią istotny element kanałów dystrybucji
pozwalają na wyrównanie wahań podaży i popytu
Koszty tworzenia zapasu:
Koszty niezależne od wielkości pojedynczej dostawy, a zatem od wielkości zapasu rotującego (koszty stałe, uzupełnianie zapasu) np.:
-koszty działania zaopatrzenia (zakupów) obejmujące wynagrodzenie z pochodnymi, koszty użytkowania pomieszczeń, zużycie prądu
- koszty utrzymania własnego taboru samochodowego, wykorzystywanego w realizacji dostaw
Koszty zależne od wielkości pojedynczej dostawy, zatem od wielkości zapasu rotującego ( k. zmienne uzupełnienia zapasu) np.:
-koszty składowania zamówień
-koszty zmienne transportu (zależne od liczby dostaw)
-koszty ubezpieczeń
-koszty związane z celnymi opłatami manipulacyjnymi
- koszty specjalne przyjęcia dostaw (np. badania laboratoryjne każdej dostawy)
Koszty utrzymywania zapasu:
-koszty niezależne od wielkości zapasu (k. stałe utrzymania zapasu, np:
amortyzacja budowli magazynowych
amortyzacja wyposażenia magazynowego
koszt personelu magazynowego
- koszty zależne od wielkości zapasu (k. zmienne utrzymania zapasu):
koszty zamrożonego ( zaangażowanego) kapitału(k. kredytu) lub utraconych korzyści i inwestycyjnych z kapitału własnego
dodatkowe koszty wykorzystanej przestrzeni magazynowej (k składowania)
koszt manipulacji i materiału
koszt utrzymania magazynu
koszt naturalnych strat i ubytków magazynowych
koszt ryzyka związany z zapasem (k. kradzieży i innych strat)
koszt obsługi zapasów (k. ubezpieczenia zapasu i podatki)
Koszty braku zapasu:
-koszty niezależne od wielkości braku np.:
koszt awaryjnego zakupu (dodatkowy koszt transportu)
koszt przestoju instalacji lub linii produkcyjnej
wielkość przewidywanej utraconej marży od utraconego klienta
kara umowna nakładana przez odbiorcę w przypadku niezrealizowania pełnego zamówienia
-Koszty zależne od wielkości braków np.:
koszt awaryjnego zakupu (np. wyższa cena jednostkowa)
koszt niewykonanej produkcji (zależny od wielkości braku surowca)
utracona marża od każdej niesprzedanej pozycji
kara umowna nakładana przez odbiorcę za każdą jednostkę niezrealizowanej części zamówienia
Koszt nabycia= cena+ transport+ koszt przyjęcia materiałów do przedsiębiorstwa (np. kontroli jakości, ilości, itp.) + koszt pozyskania informacji (np. badań rynku)+ koszt obsługi prawnej umowy+ koszt reklamacji + koszt fakturowania i wiele, wiele innych składników.
Relacja jakość cena (koszt nabycia).
Rabaty ilościowe, wartościowe, lojalnościowe, skonto, promocje, okazje wyprzedaże licytacje.
Dopłaty za ekspresowy czas dostawy, małą ilość, niestandardową ilość, konfekcję do innych opakowań, niestandardową partię transportową.
Magazynowanie a składowanie
Magazynowanie- zespół czynności związanych z czasowym przyjmowaniem, składowaniem, przechowywaniem, kompletowaniem, przemieszczaniem, konserwacją , ewidencjonowaniem, kontrolowaniem i wydawaniem dóbr materialnych (zapasów).
Składowanie –zbiór czynności związanych z umieszczeniem (ułożeniem) zapasów na przestrzeni składowej budowli magazynowej.
Podstawowe zadanie magazynów:
Zapewnienie właściwych warunków przechowywania dla utrzymania w dobrym stanie składowanych zapasów
Przygotowanie zgodnych pod względem ilości, jakości i asortymentu zestawu wyrobów , towarów materiałów żądanych przez odbiorców
Wyrównanie planowanych i losowych dysproporcji między potrzebami produkcji i obrotu a zużyciem i konsumpcją
Pobieranie kompletacja i formowanie jednostek ładunkowych zgodnie z potrzebami odbiorców
Kształtowanie pozoru zapasów m. In przez sygnalizowanie o stanach nadmiernych lub poniżej ustalonego min.
Zadania i problemy magazynowania:
kupno lub dzierżawa magazynu i jego wyposażenia
liczba lokalizacji, pojemność magazynów, obszar dostaw do poszczególnych magazynów
eksploatacja magazynów siłami własnymi lub przez wynajem przedsiębiorstwa
wyposażenie techniczne
Miejsce magazynowania w budynku magazynu
metoda magazynowania (ukształtowanie miejsca stosów)
ukształtowanie rampy załadunkowej
odprawienie środków transportowych
organizacja kompletacji
efektywne wykorzystanie personelu magazynowego, bezpieczeństwo jego pracy