1. O czym mówi I prawo Mendla

Prawo czystości gamet:

Gamety zawierają tylko po jednym allelu danego genu.

2. Co oznacza prawo niezależnej segregacji dwóch par alleli (II prawo Mendla)

Prawo niezależnej segregacji dwóch par alleli:

Allele dwóch różnych genów przechodzą do gamet niezależnie od siebie.

3, Różnice między dominacją zupełną a niezupełną

Dominacja zupełna gdy allel dominujący całkowicie maskuje całkowite efekty działania allelu recesywnego natomiast w dominacji niezupełnej allel dominujący częściowo maskuje efekty działania allelu recesywnego.

4. Determinacja płci u kręgowców

determinacja płci, dotycząca formowania jajników lub jąder u zwierząt oraz organów kwiatowych u roślin, regulowana jest przez geny i (albo) przez czynniki środowiska - określa czy będziemy mied do czynienia z osobnikiem męskim czy żeńskim.

5. Rodzaje mutacji

mutacje punktowe zmiana pojedynczego nukleotydu w dna lub rna, np.:

-Substytucje (podstawienie): tranzycja lub transwersja

-inwersje

-addycje (insercja) pojedynczego nukleotydu

-delecje (pominięcie) pojedynczego nukleotydu

mutacje (aberracje) chromosomowe zaburzenie polegające na zmianie struktury lub liczby chromosomów, np.:

-inwersję – odwrócenie fragmentu chromosomu o 180 stopni

-translokację – przeniesienie odcinków między niehomologicznymi chromosomami.

mutacje genomowe - zmiany na poziomie pojedynczych nukleotydów

6. Wpływ mutacji na ewolucję

Skutki mutacji dla ewolucji mogą być:

- niekorzystne, czyli takie, które dają organizmowi mniejsze szanse na przeżycie. Niekoniecznie musi być to mutacja upośledzająca jego funkcjonowanie, czasami drobna zmiana powoduje obniżenie szans na przeżycie - na przykład zwierzę o zmienionym ubarwieniu, mimo, iż jest zdrowe i sprawne fizycznie, jest lepiej widoczne dla drapieżników. Niekorzystny skutek jest charakterystyczny dla większości mutacji, gdyż organizmy są na ogół tak dobrze przystosowane do środowiska w którym żyją, że wszelkie zmiany są najczęściej zmianami na gorsze.

- korzystne - czyli takie, które dają organizmom przewagę nad osobnikami nieposiadającymi nowej cechy. Takie mutacje utrwalają się w populacjach i mimo że zdarzają się bardzo rzadko, są ważnym czynnikiem sprawczym ewolucji.

- neutralne - czyli takie, których obecność w danych warunkach ani nie pomaga, ani nie przeszkadza w przetrwaniu. Allele warunkujące taką cechę utrzymują się w populacji i w przypadku zmiany warunków środowiskowych mogą okazać się bardzo przydatne. Tym samym ich rola w procesie ewolucji też jest istotna.

Dzięki zmienności mutacyjnej w populacjach pojawiają się nowe cechy.

7. Czym jest chów wsobny?

Chów swobodny (imbred)

-wzrost homozygotyczności stwarza niebezpieczeństwo spotkania się w formie homozygotycznej alleli niekorzystnych, np. genów letalnych.

- w populacji wsobnej szkodliwe allele szybko stają się homozygotyczne i są eliminowane w wyniku selekcji.

- szkodliwe allele są, w wyniku tego, eliminowane z populacji wkrótce po powstaniu w wyniku mutacji.

- śmiertelność w populacji swobodnej nie wzrasta, ponieważ powodowana jest mutacją, a nie wsobnością.

8. Zjawisko heterozji

- bujność mieszkańców pokolenia F1 w stosunku do form rodzicielskich,

- ujawnia się po skrzyżowaniu dwóch genetycznie różnych homozygotycznych genotypów

- nie jest dziedziczna i w pokoleniu F2 następuje wyraźny spadek bujności

- ma znaczenie dla hodowli: kukurydzy, żyta, buraka cukrowego, tytoniu, cebuli, kalafiora, pomidora, kapusty, marchwi.

9. Główne czynniki ewolucji

- selekcja naturalna

- mutacje

- dryf genetyczny

- dobór naturalny

- migracje

10. Dobór naturalny a selekcja naturalna

Dobór naturalny - Osobniki posiadające korzystne cechy mają większą szansę na przeżycie i rozmnażanie co prowadzi do zwiększania częstości występowania „korzystnych genów” w populacji.

Selekcja naturalna – główny czynnik ewolucji organizmów, którego działanie sprawia że spośród różniących się genetycznie osobników populacji przeżywają i pozostawiają potomstwo jedynie najlepiej przystosowane do środowiska.

11. Czym jest dostosowanie?

zdolność organizmu, wynikająca z jego genotypu, do skutecznego współzawodnictwa i przekazywania zasobów genetycznych następnym pokoleniom.

12. Działanie doboru naturalnego

Osobniki posiadające korzystne cechy mają większą szansę na przeżycie i rozmnażanie co prowadzi do zwiększania częstości występowania „korzystnych genów” w populacji.

13. Czym jest dryf genetyczny?

Dryf genetyczny polega na zmianach częstości występowania neutralnego allelu w populacji, wynikających z losowego charakteru przekazywania genów przez rodziców potomstwu.

14. Dziedziczenie pozajądrowe

dziedziczenie cech w inny sposób, niż przez geny znajdujące się na chromosomach, np. dziedziczenie materiału genetycznego zlokalizowanego w chloroplastach i mitochondriach. Dziedziczenie takie nie odbywa się zgodnie z prawami Mendla.

15. Główne czynniki wpływające na częstość występowania alleli i genotypów

1. mutacje

2. selekcja naturalna

3. dobór naturalny

4. dryf genetyczny

5. migracje

16. Prawo Hardy-Weinberga

Założenia:

– Duża populacja, ściślej nieskończona

– Nie działa selekcja, brak migracji i mutacji

– Kojarzenie osobników jest losowe

– Dla ułatwienia:

• rozpatrujemy nie zachodzące na siebie pokolenia

• rozpatrujemy dwa allele w jednym locus na chromosomie

Autosomalnym

17. Badania polimorfizmu białek

Polimorfizm genetyczny, czyli genetyczna wielopostaciowość, to występowanie dwóch lub więcej alleli tego samego genu w populacji, uwarunkowane genetycznie, hormonalnie lub środowiskowo. Polimorfizm dostarcza informacji dotyczących struktury różnych populacji, dzielącego je dystansu genetycznego, pozwala śledzić skutki selekcji, inbredu, dryfu genetycznego oraz odpowiedzi populacji na zmiany zachodzące w środowisku

18. Łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR)

stosowana do powielania fragmentów DNA

• prosta technicznie (cała syntezaw jednej probówce: matryca DNA+trifosforany

nukleotydów+nadmiar starterów+termostabilna polimeraza DNA)

• wymaga nieznacznej ilości wyjściowego DNA (nawet z jednej lub z kilku komórek)

• polega na powtórzeniu wielu cykli polimeryzacji DNA przez termostabilną

polimerazę DNA

• w pojedynczym cyklu zachodzą kolejno:

1 - termiczna denaturacja powielanego DNA (około 90 °C)

2 – po obniżeniu temperatury (około 40-60 oC) przyłączanie starterów

(20-30-nukleotydowe) do komplementarnych sekwencji otaczających

(od końców 3’) powielany odcinek DNA

3 – polimeryzacja DNA (72°C); jedynie po pierwszym cyklu powielone

odcinki są różnej długości – w miarę wzrostu liczby cykli wzrasta ilość

produktu zawartego między starterami; po 30-40 cyklach uzyskuje się

106 namnożenie powielanego fragmentu DNA

19. Wykorzystanie inżynierii genetycznej w akwakulturze

20. Badania archiwalnego DNA