10 lutego 2012
Test jednokrotnego wyboru – zaliczenie.
Gospodarowanie – wytwarzanie i podział dóbr i usług, które zaspokajają nasze potrzeby.
Potrzeby - > Dobra i usługi
1. państwo (rozdział, przydział) finansuje wytwarzanie niektórych dóbr i usług, pobierając środki z podatków
2. rynek (transakcja kupna) przedsiębiorstwa prywatne, najwyższy zysk, klient – zaspokajanie potrzeby
Proces gospodarowania: co, ile, jak, dla kogo wytwarzamy? U podstawy odpowiedzi na te pytania leżała tradycja.
Sposoby gospodarowania to systemy społeczno-gospodarcze.
System rynkowy powstaje w XVII w. Nabywamy dobra i usługi tworzone przez państwo lub rynek. Postęp technologiczny wpływa na sposób gospodarowania. Możemy wytworzyć w mniejszym czasie więcej dóbr niż w systemie feudalnym. System feudalny opierał się na rolnictwie. Władza była oparta o feudałów, o majątki ziemskie. Kiedy pojawia się maszyna ziemia staje się mniej ważna. Centrum gospodarowania to miasto. Pojawia się nowa grupa społeczna – robotnicy. Rynek mówi co wytwarzać i za ile. Gospodarka kapitalistyczna powoduje gwałtowny rozwój technologiczny.
Dominacja rynku: USA
Dominacja państwa: Korea Północna, Kuba
Brak dominacji: Unia Europejska znajduje się pomiędzy – wszędzie przeważa prywatna własność, z drugiej strony rola państwa jest duża – „przesocjalizowana” Europa, państwo jest opiekuńcze. Zaspokaja potrzeby zrodzone przez socjalizację.
Doktryna merkantylistyczna:
W zależności od prowadzonej polityki wyróżnia się dwa zasadnicze okresy:
• Merkantylizm wczesny, gdzie główny nacisk był położony na wzroście zasobów kruszców poprzez korzystny bilans wymiany handlowej.
• Merkantylizm tzw. właściwy (rozwinięty), czyli okres charakterystyczny dla etapu produkcji manufakturowej.
Nazwiska związane z doktryną: Adam Smith, Jean Baptysta Colbert, James Steuart.
Jean Baptysta Colbert zaleca władcy, aby budować ze środków państwa manufaktury. Potem oddał w dzierżawę lub za zasługi do zarządzania manufakturą. By mógł rozwijać się przemysł potrzeba dróg. Tylko kiedy będą to drogi publiczne, bezpieczne rozwinie się handel.
Prawa ekonomiczne – mówią o stale powtarzających się związkach w procesie gospodarowania. Prawidłowości te opisują zachowania ludzi, mimo posługiwania się liczbami. Jeżeli cena rośnie, to znaczy, że dobro jest potrzebne.
Prawa ekonomiczne należą do grupy nauk społecznych. Można je sklasyfikować według kryteriów:
przyczynowo-skutkowe – mówią o takich prawidłowościach, gdzie jedno zjawisko jest przyczyną, drugie skutkiem. (A –> B)
funkcjonalne – daje się przedstawić za pomocą funkcji matematycznych. (wykresy)
współistnienia – opisują nam strukturę, łączne występowanie jakichś zjawisk.
Prawa ekonomiczne mają cechy wszystkich nauk, oraz takie, które występują tylko w naukach humanistycznych.
Cechy:
mają charakter obiektywny – występują zawsze, niezależnie od naszej świadomości,
żywiołowy - działają niezależnie od naszej woli. Czy chcemy tego czy nie, jeśli podejmiemy A to nastąpi skutek B. Traktujemy gospodarkę jak świat przyrody – możemy wykorzystać alternatywę, skutek może nastąpić, ale może zostać zminimalizowany lub może nas nie dotknąć. Możemy podjąć również decyzję C.Prawo Lafera – jeżeli rosną podatki nie znaczy, że państwo otrzyma więcej pieniędzy. Społeczeństwo może się zbuntować.
statystyczny (stochastyczny) - dana prawidłowość, związek między zjawiskami gospodarczymi, potwierdza się w większości przypadków, ale nie w każdym. Wynika to stąd, że w naukach społecznych nie mamy do czynienia z materią, a z zachowaniami dużych grup ludzi.
Badanie budżetów rodzinnych przez Ernesta Engla Ze wzrostem dochodów zmienia się struktura wydatków – proporcjonalnie mniej wydajemy na żywność. Jeżeli społeczeństwo wydaje procentowo mniej na żywność – oznacza to bogacenie się społeczeństwa.
Prawo Kopernika-Greshama: pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy.
Jeżeli w sklepie pojawiło się coś co można do tej pory można było kupić za dolary, kupowało się to za złotówki, ponieważ chciano posiadać dolary – pieniądz lepszy względem złotówki. Wynika to stąd, że za dolary kupowano dżinsy z Pewexu, a za złotówki tylko ocet.
W sklepie ścibolimy monety, a nie papierki, jeżeli mamy czas. Bilon wydaje się nam być gorszym pieniądzem. Wachlarz banknotów podoba nam się bardziej.
historyczny - inaczej zachowujemy się w różnych „czasach”. Prawa są prawdziwe na pewnym etapie rozwoju.
są odkrywane specyficzną metodą badawczą - nie możemy stworzyć laboratorium zamkniętego. Tu działa metoda indukcji i dedukcji.