Geomorfologia- odpowiedzi na pytania

1. Elementy rzeźby powierzchni:

–powierzchnie:

1. Wypukła

2. Wklęsła

3. Złożona

- linie

-punkty

1. linia wododziałowa- rozgranicza dwie górne powierzchnie nachylone w strony przeciwne i łączące się z powierzchniami bocznymi, po których spływa woda do dwóch różnych dolin- jest granicą dwóch dorzeczy.

2. Linia grzbietowa łączy najwyżej położone punkty na grzbiecie, na terenach górzystych i pagórkowatych stanowiąc równocześnie linię wododziałową

3. Linia ściekowa- to trasa cieków stałych i okresowych. Łączy najniższe punkty terenu i stanowi granice zlewu. Profil podłużny jest zawsze nachylony w jednym kierunku, łączy najniższe punkty na profilach poprzecznych.

4. Linia największego spadku- linia po której spływa kropla wody. Jest położona na powierzchniach górnej, bocznej lub dolnej, nachylonej do poziomu i nie jest widoczna w terenie. Każdy punkt zlewni ma inną linię, także linia ściekowa jest linią największego spadku, lecz linia ściekowa dla każdej zlewni jest inna

5. Linia podnóża- powstaje na przecięciu powierzchni zbocza formy terenowej z powierzchnią podnóża, będącego cześcią otaczającej wzniesienie terenowe powierzchni równinnej. Jest równoległa do warstwic

6. Linia charakterystyczna- na ogół wyraźnie widoczna w terenie, a na prawidłowo wykonanej mapie powinna być czytelna. Należą do nich

-wododziałowa

-największego spadku

-ściekowa

-podnóża

1. Punkt charakterystyczny- to taki, którego można wyróżnić w terenie i którego wysokość wpisuje się na mapie. Np..

-szczyt

-ujście

-punkt depresji

-najniższy punkt grzbietu

1. Formy rzeźby:

1. Proste

1. Równina- najprostsza forma terenowa składająca się z powierzchni prawie równej, ma nieznaczne różnice wysokości pomiędzy punktami. Spadki nie przekraczają 2%

2. Pagórek- odosobnione wzniesienie na równinie, ma powierzchnie boczne(zbocza/stoki) i górne(szczyt). Powierzchnie górna może być spłaszczona, kopulasta lub ostro szczytowa. Przyległy pas równiny to podnóże. Mają wysokość względną do 200m

3. Kotlina- terenowe zagłębienie, ma zbocza i dno, zbocza mogą być wklęsłe lub wypukłe, nie ma odpływu kiedy dno ma kształt czasy w najniższym punktem w środku, ma odpływ jeśli dno jest nachylone w jednym kierunku.

4. Dolina- wydłużone zagłębienie, ma zbocza oraz dno ze spadkiem w kierunku podłużnym i linią ściekową

5. Rynna- wąskie zagłębienie, zwykle głęboko wcięte w otaczający teren o kształcie wydłużonym. Tworzona na skuter erozji.

6. Taras- powierzchnia różna lub prawie równa, występuje na terenie falistym lub górzystym jako cześć zbocza, duży to ława, a mały-postój

7. Krawędź-powstaje przy przejściu z wyższego poziomu reliefu na niższy. Profil może być wklęsły, wypukły lub wypukło-wklęsły. Zależnie od genezy wyróżniamy

-krawędź dolinowa

-faleza

-krawędź uskokowa

-kuesta

1. Wał- wydłużone wzniesienie zbocza przeważnie wypukłe. Linia podnóża zaznacza się mniej lub bardziej wyraźnie, górna powierzchnia może być zaokrąglona lub spłaszczona

2. Siodło- powierzchnia wklęsło-wypukła, znajduje się miedzy dwoma powierzchniami szczytowymi w paśmie pagórów. Charakterystycznym punktem jest najniższy punkt grzbietu, w rzeźbie górskiej nazywane jest przełęczą

1. Złożone

1. Pasmo pagórów/górskie- gdy w szeregu każdy pagórek/góra styka się z następnym, na powierzchniach górnych powstaje falista linia grzbietowa i wododziałowa, gdy ma formę zwartą, a nie wydłużoną nosi nazwę wzgórz lub grupy pagórów

1. Typy rzeźby terenu:

-równinny

-falisty-teren poprzecinany szerokimi dolinami i pojedynczymi wzniesieniami mającymi łagodne zbocza

-górski

-wysokogórski- powstał na zlodowaconych obszarach górskich w wyniku przeobrażenia przez lodowiec starszych form peryglacjalnych. Cechuje się ostrymi, rozczłonkowanymi graniami oraz licznymi przegłębieniami i progami w dnach dolin. Formami są np. cyrki lodowcowe, żłoby lodowcowe

1. Mapa spadków

1. Spadek terenu- kąt zawarty między linią łączącą dwa punkty terenu, pomiędzy którymi określany jest spadek, a rzutem tej linii na płaszczyznę poziomą

2. Dla wyznaczenie spadku należy obliczyć stosunek różnicy wysokości pomiędzy dwoma punktami do ich odległości w rzucie poziomym

3. Musimy znać:

- wielkość cięcia warstwicowego- a

-skalę mapy (mianownik skali mapy to M)

-α – kolejne wartości spadków ustalone wcześniej

X=a/M*ctgα

1. Zasady wykreślania wykresu:

-odczytujemy a

-ustalamy skalę spadków (w stopniach)

-wyznaczamy graficznie lub analitycznie

1. Intensywność urzeźbienia

1. To stosunek sumy uśrednień obliczonych na podstawie profili hipsometrycznych badanego terenu do pierwiastka wszystkich pól powierzchni obszaru badań wyrażona w kilometrach. Dzielimy je na małe, średni i duże

2. Obliczamy ze wzoru:

I=$\frac{\sum_{}^{}{usr}}{\sqrt{P}}$

Gdzie uśr= $\sqrt{|h_{2} - h_{1}|} + \ \sqrt{|h_{3} - h_{2}|} + \ldots + \sqrt{|h_{n} - h_{n - 1}|}$

h- wyróżniający się punkt profilu

P-pole powierzchni w km

1. Krzywa hipsograficzna- analiza jej pozwala nam na określenie stadium rozwoju geomorfologicznego(młodego, dojrzałego, starego) jest to procentowy udział terenów zawierających się w pewnych przedziałach wysokościowych w stosunku do obszaru badań

2. Terasa- spłaszczenie terenowe ciągnące się wzdłuż rzeki nad równiną zaleową. Terasy posiadają zbliżony do siebie spadek i są oddzielone załomami, każdy z nich świadczy o zmieniającym się z upływem czasu poziomie koryta rzeki