OCHRONA GLEB

wykład 1, 5.10.2012

Dlaczego gleby podlegają ochronie?

Znaczenie gleb związane jest z tym, że stanowią one środowisko dla wzrostu roślin:

• funkcje gospodarcze: rolnicza, ogrodnicza, leśna

• funkcje ekologiczne w skali lokalnej i globalnej:

  • produkcja pierwotna związków organicznych

  • rola w obiegu C w przyrodzie

  • modyfikowanie obiegu wody i kształtowanie klimatu

  • bioróżnorodność

• inne funkcje, np. estetyczne, naukowe, dokumentacyjne, ochronne

Degradacja gleb- pogorszenie ich właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych oraz spadek ich aktywności biologicznej, co powoduje zmniejszenie ilości oraz jakości pozyskiwanej biomasy roślin (Ustawa o ochronie gruntów ornych i leśnych)

Dewastacja gleb- całkowita utrata wartości użytkowych gleb

Problemy związane z ochroną gleb:

1. Ochrona zasobów gleb- ochrona przed utrata gleb, zwłaszcza najlepiej pełniących funkcję zaopatrywania roślin

2. Ochrona gleb przed degradacją (pogorszeniem właściwości)- w tym przed zanieczyszczeniem

3. Konieczność odtwarzania (rekultywacji) gleb zdegradowanych i zdewastowanych

Problematyka ochrony gleb w polityce UE:

- konferencja „Polityka ochrony gleb w UE” 1998r.- powołanie Europejskiego Forum Glebowego. Komisja Europejska uznała, że konieczne jest opracowanie kompleksowej strategii UE w dziedzinie ochrony gleb

- strategia tematyczna UE w dziedzinie ochrony gleb 2002r.

- docelowo: Dyrektywa Glebowa

Główne mechaniczne zagrożenia gleb:

1. Erozja

2. Spadek zawartości materii organicznej

3. Skażenie gleby

   1. lokalne

   2. rozproszone

4. Zasklepianie gleby

5. Zagęszczenie gleby

6. Spadek różnorodności biologicznej

7. Zasolenie

8. Powodzie i osuwiska ziemi

Rodzaje degradacji gleb:

1. Przeznaczanie gleb produktywnych na cele nierolnicze i nieleśne, wyłączenie z użytkowania

2. Procesy naturalnej degradacji, intensyfikowanej przez działalność człowieka:

- erozja wodna i wietrzna

- pustynnienie i stepowienie

1. Degradacja antropogeniczna:

- geomechaniczna

- hydrologiczna

- chemiczna

1. Inne formy degradacji, m.in. biologiczna, zanieczyszczenie mechaniczne

Erozja gleb- niszczenie powierzchniowej warstwy gleby, polegające na dezintegracji struktury gleby i mechanicznym przemieszczeniu cząstek glebowych pod wpływem siły zewnętrznej.