W konstytucji RP zawarta jest gwarancja wolności sumienia i religii 1989. Obowiązuje zasada uprawnienia Kościołów i związków wyznaniowych. Autonomia i niezależność państwa i Kościoła ale też współpraca np. w walce z bezrobociem. Konkordat -1993 umowa zawierana między Stolicą Apostolską a danym państwem. Kościoły... w Polsce: Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Ewangelicko - Augsburski, Polskokatolicki, Zielonoświątkowy, Związek Gmin Żydowski. Procedura rejestracyjna nowego Kościoła lub zw. Wyznaniowego : złożenie wniosku o wpis do rejestracji przez obywatela Polski, potrzebne też (100 podpisów). Ekumeniczny ruch, ekumenizm, nurt chrześcijański propagujący porozumienie i współpracę pomiędzy kościołami, dążący w dalszej perspektywie do zjednoczenia chrześcijan. Prawo - w sensie przedmiotowym to zbiór norm postępowania, których naruszenie grozi sankcjom, uprawnienia przyznane jednostce przez obowiązujące przepisy prawne. Normy społeczne - wyznacznik postępowania ludzkich zachowań. Norma prawna - narzucona przez władzę państwową i zagwarantowana przymusem państwowym, określa ona adresata, okoliczności i wzór zachowania. Przepis prawny - redakcyjna jednostka aktu prawnego. Funkcje prawa: regulacja życia społ. - utrwalenie ładu społ., wychowawcza - kształtowanie pozytywnych zachowań, dystrybucyjna - rozdział dóbr społ., represyjna - wymierzanie kar za przestępstwa., kulturotwórcza - utrzymywanie ciągłości historycznej narodu i państwa. Prawo naturalne - przyrodzone człowiekowi, wypływające z jego ludzkiej natury. Prawo stanowione - ogół norm zachowania ustanowionych lub uznanych przez państwo. Falandyzacja prawa - omijanie go tak by było legalne. Prawo anglosaskie - prawo zwyczajowe, zdroworozsądkowe, brak kodeksów. Prawo kontynentalne - kodeksy najwyższą formą prawa = tradycyjne. Podmioty prawa: osoby fiz. - każdy człowiek zdolny do czynności prawnych, czyli mogące stawać przed sądem. Osoba prawna - organizacje, firmy, stowarzyszenia. 1.hammurabi 2.dekalog 3.drakon 4.likurg 5.dwanaście tablic. 6kodeks cywilny Napoleona7. Thomas Jefferson. Dobre prawo - stabilne, zapewnia bezpieczeństwo i ochronę jego praw. Samorząd terytorialny, rodzaj samorządu, forma organizacji społeczności lokalnych powołana do kierowania i zarządzania sprawami publicznymi w interesie mieszkańców. Wyłonił się z różnych form organizacji społeczności lokalnych (miast i wsi). Władza lokalna, typ władzy wynikającej z zasady decentralizacji państwa, ma kompetencję do podejmowania określonych decyzji i tworzenia reguł (jurysdykcja) odnoszących się do zachowania ludzi zamieszkujących określoną część terytorium państwa. Samorząd, zakres kompetencji do rozstrzygania spraw określonej społeczności, reprezentowania jej przed organami państwa i wykonywania zadań wynikających z ustaw, umów i porozumień, ustalony przez prawo. Samorząd gminny - wójt: wykonywanie uchwał, przygotowywanie projektów uchwał, przygotowywanie projektu budżetu, sprawowanie funkcji kierownika urzędu, reprezentowanie gminy na zewnątrz. Samorząd powiatowy - posiada możliwość kształtowania własnej wewnętrznej organizacji, m.in. wyboru organów samorządu powiatowego (rada powiatu, zarząd powiatu), a także stanowienia poprzez te organy aktów prawa miejscowego. Powiaty tworzone są przez kilka gmin (wiejskich, wiejsko-miejskich, miejskich). Organem władzy wykonawczej w powiecie jest zarząd powiatu, któremu przewodniczy starosta. Zarząd ze starostą jest wybierany przez radę powiatu. Samorząd wojewódzki - powołany jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych na niego zadań. Samorząd województwa - posiada możliwość kształtowania własnej wewnętrznej organizacji, m. in. wyboru organów samorządu wojewódzkiego (sejmik województwa, zarząd województwa), a także stanowienia poprzez te organy prawa miejscowego.