Seminarium
Uwarunkowania rozwoju płodu w końcowym okresie ciąży oraz dziecka w pierwszym miesiącu po urodzeniu - Część 1
Rozwój- całokształt procesów zmierzających do osiągnięcia pełnej dojrzałości, ze zdolnością do reprodukcji.
Rozwój- pochodna 3 procesów:
wzrastania- zwiększanie wymiarów ciała, zgodnego z zapotrzebowaniami morfologicznymi i funkcjonalnymi organizmu
różnicowania- morfologiczna specjalizacja narządowa, z kształtowaniem typowym dla wieku proporcji ciała
dojrzewania- tj. doskonalenia funkcji
Wzrastanie jest efektem:
- hiperplazji komórek- wzrost liczby komórek
-hipertrofii- wzrost wymiarów komórek
Dynamika wzrastania dziecka w łonie
8 t.c. – 1g, 2,5cm
16 t.c.- 100 g , 17 cm
28 t.c.- 1000 g , 35 cm
Czynniki warunkujące proces wzrastania:
1. endogenne (genetyczne) – determinanty rozwoju np. rasa
2.paragenetyczne- stymulatory rozwoju np. wiek matki, kolejność porodu, warunki konstytucjonalne, stan zdrowia rodziców
3.egzogenne- modyfikatory rozwoju np. klimat, praca, wykształcenie rodziców
Wzrastanie płodu determinuje:
-> genetycznie uwarunkowany potencjał wzrostowy
-> środowisko matczyne
-> maciczno- łożyskowo- płodowy przepływ krwi
Hipotrofia wewnątrzmaciczna (IUGR)
- upośledzenie wewnątrzmacicznego wzrastania płodu
-dzieci rodzą się niedożywione
Czynniki modyfikujące urodzeniową masę ciała:
I. GENETYCZNE – 38%
-genotyp matki- 20%
-genotyp płodu- 16%
- płeć dziecka – 2%
II. ŚRODOWISKOWE- 62%
- ogólnie związane z matką- 18%
-bezpośrednio związane z matką- 6%
-wiek matki i kolejność porodu – 8%
-nieznane- 30%
Wzrastanie płodu w końcowym okresie ciąży zależy od:
- maciczno- łożyskowo- płodowego przepływu krwi
-ilości dostarczonych do płodu substratów, głównie glukozy i tlenu
- możliwości ich wykorzystania
Dla prawidłowego wzrastania w końcowym okresie ciąży potrzebne są:
5-6 mg glukozy /kg/min
4-6 ml tlenu /kg/min
Hormon wzrostu- działanie na tkankę mięśniową i chrzęstną :
- działa podobnie do insuliny
IGF:
- stymuluje chondroblasty i chondrocyty do syntezy DNA i RNA
- wzrost syntezy białek( glikogen, proteoglikany)
- wzrost inkorporacji siarki do tkanki chrzęstnej i kości
- wzrost mineralizacji kości
- wzrost kościotwórczej aktywności osteoblastów, bo zwiększone stężenie osteokalcyny i kolagenu I
Proces wzrastania- rola czynników hormonalnych:
GH
H. tarczycy
H. płciowe
Insulina
GKS
PTH
Peptydowe czynniki wzrostu, gł. IGF-1
Etapy rozwoju funkcji wydzielniczej przysadki:
- 8 t. c. –kom. kwasochłonne- obecność GH
- 12 t. c. – GH w łożysku naczyniowym
- 20-24 t. c.-najwyższe stężenie GH
- III trymestr- spada GH, bo zwiększa się wrażliwość komórek somatotropowych na działanie - czynników hamujących (somatostatyna, IGF-1 )
- końcowy okres ciąży- wyrzut GH na zasadzie cyklicznego wyrzutu
Uwalnianie GH w okresie płodowym modyfikują:
-GHRH (somatoliberyna)
-SRIF ( somatostatyna)
-IGF-1
-ghrelina
Niedobór GH:
- zwolnienie tempa wzrastania-
-tendencja do hipoglikemii
-niemowlęcy wygląd twarzy
-rozmieszczenie tkanki tłuszczowej- typ niemowlęcy
-opóźnione ząbkowanie, wiek kostny, dojrzewanie płciowe
Hormon wzrostu-
Działa antagonistycznie do insuliny na gospodarkę węglowodanów i tłuszczów
- działanie hiperglikemizujące i lipolityczne
Hormony tarczycy-
1) NIE WPŁYWAJĄ na wzrastanie płodu
(+)
Dojrzewanie kośćca, płuc płodu
Różnicowanie i dojrzewanie komórek układu nerwowego
2) W okresie poniemowlęcym są związane z procesami wzrastania dziecka- ich niedobór często współistnieje z upośledzonym wydzielaniem hormonu wzrostu
Czynniki endokrynne warunkujące wzrastanie płodu:
Insulina
IGF-1
H. wzrostu ?
H. tarczycy?
Hormony produkowane przez łożysko( laktogen łożyskowy) ?
Peptydowe czynniki wzrostu? (EGF,IGF-2)
Związki polipeptydowe syntetyzowane w łożysku
Proto-onkogeny C-sis i C-myc
Inne proto-onkogeny np. C-erb B-proto-onkogen, którego budowa jest zbliżona do ligandu receptora EGF