Architektura pierwszego okresu
Trzy podstawowe okresy średniowiecza w Polsce
966 – lata 30 XI wieku- duży rozwój, budowle kościelne, poddani nie wytrzymują tempa rozwoju, reakcja pogańska w latach 30 Xi wieku, silne załamanie królestwa pierwszych Piastów, to co stało zburzono, najważniejsze relikwie państwowe św. Wojciecha
1050 – XIII wiek, Kazimierz Odnowiciel- początek sztuki romańskiej,
XII wiek- gotyk
Polska raczej nie jest jednym organizmem państwowym. Wielkopolska, Kraków, Śląsk. Grody czerwieńskie – Ruś wcześniej. Według najnowszych badań większość budowli murowanych powstała właśnie po napadzie na Kijów, dofinansowano budżet. Kilka grodów flankujących: Kałduz, Sandok, Kalisz, Płock, Łęczyca. Pozostałe poza Wielkopolską są rozrzucone na terenie kraju.
GRÓD:
Część z działalnością władcy, palatium królewskie, Katedra , Palatium, murowane, a pozostałe drewniane, grody były bardzo dobrze zabezpieczone, wały mogły osiągać nawet kilkanaście metrów wysokości.
Budowle murowane- Artyści (budowniczowie) sprowadzani spoza kraju
Pierwsza katedra w Gnieźnie około 1000, wykończona później, Chrobry przyjmował cesarza raczej w drewnianej, dobrze zachowane mozaiki podłogowe, (około XI wieku).
Wawel-Plecionki słabej jakości, nie radzili sobie z symetrią
Rotunda NMP na Wawelu, -przed rokiem 1000, najprawdopodobniej powstała jeszcze za panowania czeskiego, w pierwszym okresie warsztaty nie umiały wyciosać jednolitych bloków kamiennych, empora dla dostojników
Rotunda św. Wita w Pradze – 925r-pierwsza realizuje plan, który widzimy w Krakowie,
Jeśli chodzi o Wawel to generalnie sa takie rotundy, nie przekraczają 8m,
Ostrów Lednicki- na umocnionej wysepce, jest w połowie drogi między Poznaniem a Gnieznem, ważny ośrodek władzy, lata naste XI wieku tworzono budowle murowane, palatium i połączona z nim bezpośrednio świątynia, kamie jest coraz lepiej obrabiany, palatium jest budowlą piętrowa, a kaplica wykazuje powiązania z architekturą wschodnią,
Giecz-faworyzowany, służy Chrobremu, dwa kościoły i wały grodowe , całkiem ważny ośrodek władzy piastowskiej, prężnie się rozwijał, : kościół jednonawowy
Przemyśl - kolonizowany przez pierwszych Piastów, trochę na wzorcach wschodnich, tam gdzie palatium siedziba władcy czyli czasowa stolica. Dostawiono rotundę,
Poznań – pod kościołem NMP są resztki palatium Mieszka I, rotunda najprawdopodobniej była odseparowana od budynku, powstała w okolicach chrztu Mieszka I, świątynia była trójnawowa, micha do rozbaraniania wapnia albo chrzcielnicaMieszka
Kałdus – okolice Kujawy, miał być prawie trójnawowy, miał być to znaczący ośródek