1. Metakrzemian potasu K₂SiO₃ jest składnikiem szkła wodnego. Zaproponuj dwie metody otrzymywania K₂SiO₃ i napisz równania odpowiednich reakcji.

2. W jaki sposób można zmieniać właściwości fizyczne szkła?

3. Wymień zastosowania szkła.

4. W wyniku krasowienia skał wapiennych powstaje wodorowęglan wapnia – nietrwała sól kwasu węglowego, która łatwo ulega rozpadowi. Podaj równanie reakcji rozkładu wodorowęglany wapnia oraz opisz w jaki sposób można zidentyfikować wydzielający się w tej reakcji gaz.

5. Stalagnaty to nacieki jaskiniowe w postaci kolumn lub słupów łączących strop jaskini z jaj dnem. Powstają w wyniku połączenia się stalaktytu ze stalagmitem. Naszkicuj, jak wyobrażasz sobie stalagnat, oraz opisz, którą jego część stanowi stalaktyt, a którą stalagmit.

6. Podaj odpowiednie równania reakcji, opisujące poszczególne etapy powstawania zaprawy murarskiej: wapień (CaCO3)→ wapno palone (CaO)→ wapno gaszone (CaOH)2)→ stwardniała zaprawa murarska (CaCO3).

7. Dawniej w budownictwie zamiast tynków zawierających zaprawę murarską często stosowano tak zwane tynki piaskowe, złożone głównie z piasku i wody. Zaproponuj, w jaki sposób – używając jednego odczynnika – można odróżnić te dwa rodzaje tynków.

8. Nazwij następującą sól i jej uwodnione formy: FeCl₂, FeCl₂•2H₂O, FeCl₂•4H₂O, Na₂CO₃•H₂O, Na₂CO₃•7H₂O, Na₂CO₃•10H₂O, CaSO₄, CaSO₄•2H₂O, FeCl_3, FeCl₃•6H₂O, MgSO₄, MgSO₄ •7H₂O, CuSO₄, CuSO₄•5H₂O.

9. Wyjaśnij, czym różni się krasowienie osadowych skał wapiennych od krasowienia skał gipsowych.

10. Dlaczego gips palony, a nie wapno palone, jest używany do unieruchamiania złamanych kończyn?

11. Uzasadnij, od czego zależy barwa różnych hydratów tej samej soli.

12. Napisz wzory sumaryczne i nazwy systematyczne następujących minerałów: kwarc, anhydryt, kalcyt.

13. Przyporządkuj podane nazwy do odpowiednich rodzajów skał: gips, wapień, anhydryt, kreda, marmur, (skały wapienne, skały gipsowe)

14. Uporządkuj podane odmiany paliw kopalnych wg zwiększającej się w nich zawartości węgla pierwiastkowego:

    1. Węgiel kamienny, b) torf,

    2. antracyt, d) węgiel brunatny

15. Opisz zastosowania diamentu i grafitu związane z podanymi właściwościami:

    1. Najtwardsza ze znanych substancji naturalnych

    2. Miękka substancja stała

    3. Zdolność załamywania światła

    4. Zdolność przewodzenia prądu elektrycznego

16. Wskaż, która próbka zawiera więcej czystego węgla: 60 kg antracytu (94% węgla pierwiastkowego) czy 160 kg torfu (59% węgla pierwiastkowego)Objętość dwóch próbek: 70-karatowego diamentu (1karat=0,2g) oraz grafitu o masie 8,5g jest taka sama i wynosi 4,0cm³. Oblicz gęstość obu alotropowych odmian węgla.

17. Jednym z najcenniejszych diamentów w Polsce jest 10-karatowy diament w koronie króla Jana II Kazimierza Wazy. Wiedząc, że gęstość diamentu wynosi 3,52g/cm³, oblicz, jaką objętość (w cm³) ma ten diament.

18. Stwierdzona, iż masa cząsteczkowa jednego z fullerenów wynosi w przybliżeniu 840u. Oblicz z ilu atomów węgla składa się cząsteczka tego fullerenu.

19. Wskaż, które z wymienionych mydeł mają stały stan skupienia:

C₁₅H₃₁COOLi

(C₁₇H₃₃COO)₂Mg

C₁₇H₃₅COOK

(C₁₅H₃₁COO)₂Ca

C₁₇H₃₃COONa

Stearynian sodu

Palmitynian sodu

Oleinian litu

Stearynian magnezu

Oleinian potasu

1. Określ, czy do produkcji tkanin impregnowanych można użyć stearynianu magnezu. Odpowiedź uzasadnij.

2. Napisz nazwy systematyczne i wzory sumaryczne substancji oznaczonych literami X i Y.

X + KOH→ C₁₇H₃₁COOK +Y

1. Zapisz r-nie reakcji zmydlania tłuszczu podstawiając za R₁, R₂, R₃ wzory łańcuchów pochodzących od różnych reszt kwasowych odpowiednich kwasów tłuszczowych. Podpisz produkty reakcji.

2. Oblicz ile gramów wodorotlenku sodu potrzeba do przeprowadzenia reakcji zmydlania 40 g tripalmitynianu glicerolu i ile gramów mydła można otrzymać w tej reakcji, przy założeniu, że przebiegnie ona ze stuprocentową wydajnością.

3. Podziel wymienione materiały na zwilżalne i niezwilżalne:

   1. Sierść psa

   2. Pióro gęsie

   3. Wypastowane buty

   4. Ręcznik papierowy

   5. Koszula bawełniana

   6. Torba z polietylenu

   7. Drewno

   8. Kreda

   9. Szkło

4. . Napisz wzór sumaryczny i nazwę systematyczną mydła sodowego, którego model przedstawiono poniżej. Zaznacz część hydrofilową, hydrofobową oraz głowę i ogon.

1. Ustal, w której zlewce powstanie więcej nierozpuszczalnych soli. Napisz ich wzory sumaryczne oraz nazwy systematyczne. Skorzystaj z tabeli rozpuszczalności soli.

2. Wskaż, które z podanych substancji można zastosować do usunięcia twardości wody spowodowanej obecnością wodorowęglanu wapnia. Odpowiedź uzasadnij.

NaCl

NaOH

Na₂CO₃

Na₃PO₄

1. Dlaczego na powierzchni wody tworzy się napięcie powierzchniowe?

2. Dlaczego mydło zmniejsza napięcie powierzchniowe?

3. W jaki sposób można pozbyć się twardości węglanowej, a w jaki niewęglanowej?

4. Zapisz równania reakcji przedstawiające proces usuwania twardości węglanowej wody.

5. Określ, jaki typ emulsji przedstawia schemat. Wskaż część hydrofilową emulgatora.

6. Naturalny olejek różany otrzymywano z płatków róży metodą enfleurage, która polega na pochłanianiu przez tłuszcz olejków eterycznych zawartych w płatkach. Do uzyskania 1 kg olejku potrzeba 3t płatków. Oblicz zawartość procentową (procent masowy) olejku różanego w płatkach róży.

7. Jednym ze składników toniku do cery tłustej jest etanol. Aby przygotować 100g toniku, należy użyć 20g tego alkoholu. Oblicz, jaką objętość etanolu należy odmierzyć, aby wyprodukować 50g tego toniku. Przyjmij, że gęstość etanolu to d=0,79 g/cm³

8. Oblicz ile gramów poszczególnych składników należy użyć, aby otrzymać 150g pudru o następującym składzie (w procentach masowych): skrobia ryżowa lub kreda – 40%, talk – 30%, tlenek cynku – 24%, stearynian cynku – 6%.

9. Wyjaśnij dlaczego woda z octem zmywa osad po twardej wodzie z wewnętrznych ścianek wazonów. Napisz równanie przykładowej reakcji chemicznej.

10. Napisz wzory sumaryczne związków chemicznych, które powstaną z jonów: CO₃^2-, PO₄^3-, Na⁺, Ca²⁺. Wskaż, który z tych związków chemicznych przyczynia się do eutrofizacji wód.