LEKCJA 58

Gen - podstawowa jednostka dziedziczenia.

str. 14

1. FENOTYP - zespół cech organizmu, stanowi wynik współdziałania GENOTYPU (zespół czynników dziedzicznych) i warunków środowiska, w których organizm się rozwija i przebywa - osobniki o jednakowym genotypie mogą mieć różny fenotyp, jeżeli rozwijają się w innych warunkach

2. GENY

   1. jednostki dziedziczenia, decydujące o przekazywaniu cech (dziedziczności)

   2. znajdują się w chromosomach (odcinki DNA), ułożone są liniowo w ściśle określonej sekwencji (kolejności) kodują konkretne białka

   3. geny występują także u bakterii i wirusów, nie posiadających typowych chromosomów

   4. z niewielką, specyficzną dla danego genu i organizmu częstością geny zmieniają się, czyli mutują (mutacja)

3. ALLELE – odmiany tego samego genu zajmujące to samo miejsce w chromosomie

4. Wyróżniamy geny:

   1. dominujące – panujące

   2. recesywne – ustępujące genom dominującym

   3. epistatyczne

   4. hipostatyczne – nie przejawiają się cechy uwarunkowane przez określony gen (hipostatyczny) wskutek tłumiącego działania genu z innej pary (gen epistatyczny, supresor).

   5. poligeny - geny wielokrotne, stopień wykształcenia się tej cechy tzw. cechy ilościowe jest wynikiem sumowania się efektów działania poligenów.

   6. sprzężone – geny zależne od występowania innych genów np. sprzężone z płcią

   7. struktury (strukturalne), zawierające informację o syntezie białek

   8. regulatorowe (regulatory), regulujące aktywność genu strukturygeny

   9. homeotyczne – kontrolujące rozwój zarodkowy

   10. geny letalne - powodujące zamieranie gamet lub śmierć organizmu wskutek zaburzeń rozwojowych