Minerał jest to rodzima faza krystaliczna powstająca w skutek procesów geologicznych lub kosmologicznych. Mineraloid Jednorodność mówi o tym że, wszystkie właściwości fizyczne i chemiczne sa we wszystkich punktach jednakowe Izotropia takie same odległości atomów od siebie Anizotropia różne odległości atomów od siebie Kryształ ciało krystaliczne zachowujące prawidłową ,wielościenną postać zewnętrzną ,postać wykształcona samorzutnie Symetria prawidłowe powtarzanie się w przestrzeni pewnych motywów według określonych przepisów Elementy symetrii:-oś inwersyjna/zwierciadlana/ jednokrotna ,dwukrotna ,trójkrotna ,czterokrotna ,sześciokrotna ,centrum ,płaszczyzna symetrii Grupa symetrii kombinacje przekształceń symetrycznych Grupa symetrii punktowej jedna z 32 możliwych kombinacji przekształceń symerii punktowej Układ krystalograficzny zbiór klas krystalograficznych których kryształy daje się odwzorować w identycznym systemie osi współrzędnych (x, y, z) lub (x1, x2, x3, z) wybranych z naturalnych kierunków istniejących na kryształach- zbiór kryształów o tej samej symetrii Niezmiennik przekształcenia zbiór punktów nie ulegającym przemieszczeniu w czasie przekształceń Formy proste zespół ścian symetrycznie równoważnych (postacie proste pedion ,pinakoid ,doma) Formy złożone
Definicje: skała osadowa- utwór geologiczny powstały na powierzchni ziemi z nagromadzenia substancji mineralnych i/lub organicznych.ziarna-pojęcie ogólne ,nadrzędne.klasty-(okruchy).piroklasty-dzielimy ze wzgl na charakter : krystaloklasty-poj. Kryształy lub ich odłamki ,witroklasty –fragmenty szkliwa litoklasty-fragmenty skał.bioklasty-szczątki organiczne.allochemy-składniki ziarnowe skał węglanowych ;nie szkieletowe- składniki detryczne niepochodzące ze szkieletów mikroorganizmów ,bezkręgowców lub roślin wapiennych.ortochemy- w skałach węglanowy cement i matrix.matrix-allogeniczna okruchowa ,okruchowo-ilasta lub ilasta substanja o ziarnach drobniejszych od szkieletu.cement-spoiwo utworzone z minerałów powstałych in situ.sparyt- jest to cement w skałach węglanowych .Jest to grubokrystaliczny węglanu.mikryt- drobnokrystaliczny węglan wapnia .Podział skał osadowych:Skały klastyczne (okruchowe) ,ilaste ,pochodzenia chemicznego i organicznego.3. Skały piroklastyczne: (>75% piroklastów).Podział zwgl na charakter :-krystoklasty (pojedyncze kryształy lub ich odłamki) – wirtoklasty (fragmenty szkliwa ) – litoklasty (fragmenty skał) ; Podział zwgl na rozmiar : Luźne –warstwa bloków ,bomb; tefra blokowa ,bombowa – warstwa lapili ,tefra ,3,Skały klastyczne, podział, skały przejściowe, Piroklastyczne (>75% piroklastów)- piroklastyczno – epiklastyczne (tufity) {25-75 % piroklastów} – epiklastyczne (<25% piroklastów).5. Elementy budowy skał epiklastycznych- (szkielet ziarnowy – dominujące w danej skale okruchowej frakcje ziarnowe *spoiwo –matrix –cement *pory ) 6. Frakcje Frakcja : żwir ,piasek (bardzo grubo ziarnisty (głazy), gruboziarnisty ,średnio ziarnisty ,drobnoziarnisty ,bardzo drobnoziarnisty ).7. Wysortowanie. Definicja –jest to stopień selekcji okruchów , metody oznaczania –porównywanie do wzorców pettijohn ,blatt oraz graficzny wskaźnik wysortowanie GSO, znaczenie – Czym materiał lepiej wysortowany tym skała dłużej transportowane gdyż wtedy materiał mógł się stać jednolitej wielkości .8. Morfologia. Definicja – to inaczej kszatałt (obtoczenie kulistość cechy powierzchni ) ; kształt – dyskoidalne –kuliste –elipsoidalne –wrzecionowate ;porównanie długości boków, metody oznaczania-na podstawie diagramów ,obtoczenie –diagram .9. Szkielet ziarnowy – elementy opisu; Rodzaj ziaren (kwarc (mono-i polikrystaliczny) ,skalenie (K- skalenie i sodowe plagioklazy) ,okruchy skał(litoklasty) ,blaszki mik i chlorytów, agregaty glaukonitu ,minerały ciężkie ,inne :bioklasty ooldy intraklast konkrecje)(skały monokrystaliczne oligomiktyczne i polimiktyczne), Własności geometryczne ziaren: wielkość (Frakcja: żwir ,piasek (bardzo grubo ziarnisty (głazy), gruboziarnisty ,średnio ziarnisty ,drobnoziarnisty ,bardzo drobnoziarnisty ),wysortowanie : bdb ,db ,śr ,źle, b źłe i bdb, db ,śr,źle ; morfologia :kształt ,obtoczenie ,kulistość ,cechy powierzchni;; Upakowanie szkielet zwarty i swobodny ; orientacja ziaren .10. Rodzaje spoiwa- ‘geneza’ matrix / cement;’wypelnienie’ Bazalne porowe kontaktowe.11. Przegląd skał epiklastycznych Gruzy, brekcje ,żwiry ;śr.klastyczne :piaski ,piaskowce (kwarcowe subarkozowe arkozowe sublityczne szarogłazowe ),udział spoiwa (waki , arenity); drobnoklastyczne (pył – frakcja pyłowa ,luźne okruchy skał / pyłowiec- zwięzły pył ,muł – frakcja pyłowa , luźćne okruchy skał mułowiec- zwięzły muł więcej minerałów ilastych ,less- skała o genezie eolicznej ,dobrze wysortowana zbudowana z kwarcu i skaleni min ilastych kalcytu ;łupki – to skały o frakcji pyłowej ,zwięzłe pyłowcowe i mułowcowe.) 12. Minerały grupy SiO2-opal ,chalcedon ,kwarc.13. Budowa podstawowych minerałów ilastych, morfologia ziaren i agregatow .14. Minerały węglanowe cechy optyczne wraz ze wzorami i występowaniem.15. Minerały ewaporatowe – halit ,gips i anhydryt cechy optyczne wraz ze wzorami i występowaniem.16. Minerały autogeniczne i allogeniczne , definicje – allogeniczne powstają poza środowiskiem tworzenia się danej skały osadowej a do basenu sedymentacyjnego trafiają w wyniku mechanicznego wietrzenia i erozji skał starszych; autogeniczne powstają w obrebie środowiska tworzenia się skały jako wynik procesów chemicznych lub biochemicznych ,diagenetycznych, przykłady.17. Kaoliny pierwotne –określa się jako powstaje in situ ze skał macierzystych zasobne w glino-krzemiany nie tylko w wyniku wietrzenia ale również procesów hydro-termalnych wtórne- nazywane kaolinami osadowymi powstają w wyniku procesow sedymentacji redeponowanego kaolinitu w środowisku słodko wodnym lub w osadach deltowych i lagunowych.18. Bentonity –powstają jako produkt montmorillonityzacji szkliwa wulkanicznego skał piroklastycznych przy pH>8 .19. Składniki skał węglanowych – a. allochemy – składniki ziarnowe: nie szkieletowe i szkieletowe; b. ortochemy: cement – sparyt, matrix – mikryt.21. Skały węglanowe powstające w środowisku kontynentalnym, krótka charakterystyka:Caliche – drobnoziarnista, kredowata, powstała w procesach glebotwórczych; martwice wapienne – wytracanie minerałów węglanowych w pobliżu cieków, bagien i obszarów przyźródłowych; trawertyn – lepiej zlityfikowana martwica wapienna; kreda jeziorna – wytrącana w jeziorach zubożałych w CO222. Dolomity – podział, skład mineralny, sposób powstania-proces dolomityzacji –wypieranie CA przez Mg ; Diagenetyczne (z mułu wapiennego) i Epigenetyczne (skały wapienne) ((mogą powstać w całości z mikrytowej bądź sparytowej masy podstawowej (zdolomityzowane szczątki organizmów)(przypuszczalnie mogą istnieć dolomity syngenetyczne {pierwotne} ale nie udowodniono tego jeszcze )23. Skały krzemionkowe – podział organiczne (diatomity ,radiolaryty ,spongiolity) i chemiczne (gejzeryty ,martwice i konkrecje krzemionkowe skały krzemionkowe24. Skały ewaporatowe – definicja- skały osadowe pochodzenia chemicznego, na ogół łatwo rozpuszczalne, powstające w wyniku wytrącania się wskutego intensywnego parowania w zbiorniku zamkniętym.Skały ewaporatowe: skały dolomitowe i magnezytowe ,skały gipsowe (gipsyty, gipsowce, selenitowe, alabastry) ,skały anhydrytowe (anhydrytyty, anhydrytowce) ,sole kamienne (halityty, halitowce) ,sole potasowo-magnezowe: = karnalitowe, polihalitowe, langbeinitowe, kizerytowe, sylwinowe, sole twarde,skały ilasto-solne: iły solne, zubry i sole ilaste ,Geneza: - ewaporaty sensu stricto - ewaporaty klastyczne- ewaporaty zmetamorfizowane