Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska

Rok 2010/2011

Grupa L08

„Projekt prac geologicznych dla dokumentacji hydrogeologicznej określającej warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem inwestycji mogącej zanieczyścić wody podziemne – rozbudowa drogi ekspresowej S7 – stadium uszczegółowienia koncepcji programowej na odcinku Wodzisław – Moczydło”

Opracowała

…………………………………

Kielce, 1.04.2011r.

Spis treści

1. Wstęp.

2. Ogólna charakterystyka projektu inwestycji.

   1. Lokalizacja.

   2. Morfologia terenu.

   3. Hydrografia.

   4. Jakość wód powierzchniowych.

   5. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne.

3. Opis dotychczas wykonanych prac geologicznych.

4. Określenie zadania geologicznego i sposobu jego osiągnięcia.

   1. Badania terenowe – przez wykonanie do niniejszego projektu.

   2. Projekt prac geologicznych.

      1. Wiercenia.

      2. Badania geologiczne w otworach hydrogeologicznych.

      3. Badania fizykochemiczne próbek wody.

      4. Prace geologiczne.

5. Harmonogram projektu prac.

6. Spis literatury i materiałów archiwalnych.

Spis załączników

Załączniki graficzne.

1. Wycinek mapy topograficznej arkusz Jędrzejów – Wodzisław w skali 1:50000 z lokalizacja projektu prac.

2. Mapa dokumentalna projektu prac.

3. Profile otworów geologicznych.

4. Projekt profilu geologicznego otworu badawczego.

Załączniki tekstowe.

1. Karty otworów studziennych zinwentaryzowanych w terenie – studnie kopane i wiercone.

2. Zestawienie potencjalnych ognisk zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego zinwentaryzowanego w terenie.

1. Wstęp.

Przedmiotem opracowania jest dokumentacja hydrogeologiczna drogi ekspresowej S7 na odcinku Wodzisław – Moczydło.

Projekt prac geologicznych wykonujemy w celu:

• określenia warunków hydrogeologicznych dla celu rozbudowy drogi ekspresowej S7

• oceny stanu jakościowego wód podziemnych

• badania podatności wód wodonośnych na zanieczyszczenia

Projekt wykonywany jest na podstawie umowy pomiędzy zlecającym Generalną Dyrekcją Dróg i Autostrad a wykonawcą Politechniką Świętokrzyską w Kielcach.

Podstawą prawną projektu jest:

1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2005r. w sprawie gromadzenia i udostępniania próbek i dokumentacji geologicznych (Dz. U. Nr 153 poz. 1780).

2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 października 2005r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno-inżynierskie (Dz. U. 2005 Nr 201 poz. 1673).

3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko – (Dz. U. 2004 Nr 257 poz. 257).

4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie projektów prac geologicznych (Dz. U. z 2001r. Nr 153 poz. 1777)

5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzeniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2004 Nr 168 poz. 1763).

1. Ogólna charakterystyka.

   1. Lokalizacja.

Projekt dotyczy rozbudowy drogi ekspresowej S7 na odcinku Wodzisław – Moczydło. Wodzisław – początek trasy, jest to wieś położona w Polsce w województwie Świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Wodzisław. Moczydło - koniec trasy, to wieś w Polsce położona w województwie Małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Książ Wielki. Odległość pomiędzy tymi miejscowościami wynosi 5 km. Występują tereny zalesione i rolnicze.
2.2 Morfologia terenu.

Morfologia terenu na podstawie mapy topograficznej. Obszar powiatu jędrzejowskiego jest zróżnicowany pod względem ukształtowania powierzchni terenu. Pod względem fizyczno-geograficznym powiat jędrzejowski leży w obrębie dwóch makroregionów podprowincji Wyżyny Małopolskiej (342). Są to: Wyżyna Przedborska (342.1) oraz Niecka Nidziańska (342.2). Odcinek Wodzisław – Moczydło znajduje się w Niecce Nidziańskiej, której mezoregionami są Wyżyna Miechowska i Garb Wodzisławski.

Wyżyna Miechowska (342.22) - mezoregion fizycznogeograficzny w południowej Polsce, w województwach małopolskim i śląskim, będący najwyżej wzniesioną (Biała Góra k. Tunelu - 416 m n.p.m.) częścią Niecki Nidziańskiej. Jest to obszar typowo rolniczy z niewielkimi płatami lasów, o powierzchni 963 km². Ma bardzo urozmaiconą rzeźbę, występują na niej rozległe wzniesienia zbudowane z płasko zalegających margli kredowych pokrytych utworami lessowymi (szczególnie sprzyjającymi uprawom) oraz charakterystyczne obniżenia, zwane padołami. Padoły mają długość 2-8 km, szerokość 1-2 km i głębokość 30-50 metrów, wypełnione są iłami mioceńskimi.

Garb Wodzisławski (342.24) - pas wzgórz o długości ok. 40 km i szerokości 10 km, wchodzący w skład Niecki Nidziańskiej. Od północy i wschodu ograniczają go doliny rzek: Mierzawy i Nidy. Od południowego zachodu ograniczony jest doliną Nidzicy. Wysokość wynosi od 261 m w pobliżu Doliny Nidy do 368 m na zachodzie. Nazwa Garbu pochodzi od miejscowości Wodzisław. Garb zbudowany jest z opoki kredowej. Wschodnia część przykryta jest lessem. Występują tu liczne jary i wąwozy. W przeważającej części jest to obszar rolniczy, ale dość liczne lasy zachowały się w północno-wschodniej części Garbu.

Do opisu wykorzystano informacje z „Geografia regionalna Polski” Jerzego Kondrackiego.

2.3 Hydrografia.

Przez obszar projektowanych prac przepływa rzeka Mozgawa. W całości znajduje się ona na terenie gminy Wodzisław i posiada dopływ Mozgawkę. Rzeka Mozgawa jest prawym dopływem rzeki Mierzawy w dorzeczu rzeki Nidy.

Rzeka Mierzawa jest prawobrzeżnym dopływem Nidy. Jej długość wynosi 59,6 km, zaś całkowita powierzchnia zlewni 563,6 km². Źródła znajdują się w miejscowości Bryzdzyn. Rzeka uchodzi do Nidy w okolicach Pawłowic koło Pińczowa.

Rzeka Nida to lewy dopływ górnej Wisły  o długości całkowitej 151,2 km i powierzchni dorzecza 3862 km². Jest najdłuższą rzeką województwa świętokrzyskiego. Jej źródłowy odcinek tworzy rzeka Biała Nida, wypływająca w okolicach Moskorzewa. Do największych dopływów Nidy zaliczane są: Brzeźnica (16,8 km), Mierzawa (59,6 km) i Maskalisa (21,6 km). Nida to typowa rzeka nizinna, której szerokość wynosi od 6 do 60 m, a głębokość od 0,4 do 3 m. Jej dolina zmienia wielokrotnie kierunek i szerokość. Wokół Garbu Pińczowskiego rzeka tworzy zakole i przyjmuje z prawej strony dopływ Mierzawę. Na tym odcinku ma charakter przełomowy. Dolina wcina się w osady kredowe, zwęża się do 450 m i rozdziela na dwa baseny: basen Skowronna Dolnego i basen ujścia Mierzawy.

Zbiorniki wód powierzchniowych na obszarze projektowanych prac znajdują się w dolinie Mozgawy w Wodzisławiu i w Mieronicach jako sztuczne zbiorniki wodne w formie stawów.

2.4 Jakość wód powierzchniowych.

Stan czystości wód powierzchniowych na terenie województwa świętokrzyskiego oceniany jest corocznie w oparciu o analityczne pomiary kontrolne realizowane w ramach monitoringu środowiska dla wód powierzchniowych płynących (sieć krajowa i regionalna) oraz zbiorników zaporowych (sieć regionalna). Badania te wykonuje Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach. Podstawowym celem monitoringu jest dostarczenie informacji o stanie czystości wód powierzchniowych niezbędnych dla ich ochrony i wspomagania procesów zarządzania zasobami wodnymi.

W roku 2008 monitoring jakości wód powierzchniowych prowadzony był zgodnie z „Programem monitoringu środowiska województwa świętokrzyskiego na lata 2007-2009” zaakceptowanym do realizacji przez Wojewodę Świętokrzyskiego i zatwierdzonym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Badania jakości i stanu wód powierzchniowych prowadzone były w punktach pomiarowo-kontrolnych, zlokalizowanych na rzece Nida. Pobór prób do badań i oznaczenia analityczne wykonywało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska posiadające Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego nr AB 106.

Wstępną ocenę jakości wód powierzchniowych za rok 2008 w odniesieniu do JCWP wykonano na podstawie nowego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz.1008), które zawiera sposób klasyfikacji i oceny oraz prezentacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych.

Stan ekologiczny jednolitej części wód powierzchniowych określa się, na podstawie wyników badań wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych, w punkcie pomiarowym zlokalizowanym na zamknięciu lub najbliżej zamknięcia JCWP, poprzez nadanie jej jednej z 5 klas jakości wód:

• klasa I – oznacza bardzo dobry stan ekologiczny,

• klasa II – oznacza dobry stan ekologiczny,

• klasa III – oznacza umiarkowany stan ekologiczny,

• klasa IV – oznacza słaby stan ekologiczny,

• klasa V – oznacza zły stan ekologiczny.

Klasyfikacji stanu chemicznego dokonuje się na podstawie analizy wyników pomiarów substancji priorytetowych oraz innych zanieczyszczających z punktu pomiarowego danej JCWP. Podstawą oceny jest porównanie średnich lub maksymalnych stężeń z prób w danym roku z wartościami granicznymi dla poszczególnych substancji.

Wśród wskaźników decydujących o wynikach klasyfikacji stanu ekologicznego

dominowały elementy:

• biologiczne

• fizykochemiczne (charakteryzujące warunki tlenowe)

• biogenne

Na rzece Nida badanie i ocenę jakości wód przeprowadzono w punkcie pomiarowym Nowy Korczyn o nazwie: Nida, od Cieku od Korytnicy do ujścia, kod: PLRW20001021699, na kilometrze 6,1, rodzaj monitoringu: MO, MD.

W roku 2008 rzeka Mierzawa i Mozgawa nie zostały objęte programem pomiarowym monitoringu jakości wód powierzchniowych.

W porównaniu do roku 2007 oceny jakości wód po­wierzchniowych w województwie świętokrzyskim sporządzano na podstawie rozporządzenia Mini­stra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzch­niowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284), określającego 5 klas jakości wód:

klasa I (wody o bardzo dobrej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po prostym uzdatnianiu fizycznym,

− nie wykazujące żadnego oddziaływania antropogenicznego;

klasa II (wody dobrej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po typowym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym,

− wykazujące niewielki wpływ oddziaływań antropogenicznych;

klasa III (wody zadowalającej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po typowym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym,

− wykazujące umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych;

klasa IV (wody niezadowalającej jakości)

− spełniające wymagania dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia po wysokosprawnym uzdatnianiu fizycznym i chemicznym,

− wykazujące zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych na skutek

oddziaływań antropogenicznych;

klasa V (wody złej jakości)

− nie spełniające wymagań dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do spożycia,

− wykazujące zanik występowania znacznej części populacji biologicznych na skutek

oddziaływań antropogenicznych.

Wśród wskaźników decydujących o klasie jakości wód dominowały wskaźniki:

• bakteriologiczne

• tlenowe

• biogenne

• biologiczne

• barwa i zapach (grupa wskaźników fizycznych)

Na rzece Nida badanie i ocenę jakości wód przeprowadzono w trzech punktach pomiarowych:

• Żerniki o nazwie: Nida, od Hutki do Czarnej Nidy, kod: PLRW2000921639, na 99 kilometrze

• Wiślica o nazwie: Nida, od Hutki do Czarnej Nidy, kod: PLRW2000921699, na 23,2 kilometrze

• Nowy Korczyn o nazwie: Nida, od Hutki do Czarnej Nidy, kod: PLRW2000921699, na 6,1 kilometrze

oraz na rzece Mierzawa jeden punkt pomiarowy:

• Pawłowice o nazwie: Mierzawa od Cieku do Gniewięcina do ujścia, kod:

PLWR2000921669, na 23,2 kilometrze

Zgodnie z pomiarowym programem monitoringu jakości wód powierzchniowych z 2007 roku rzeka Nida w punktach pomiarowych takich jak: Żerniki, Wiślica, Nowy Korczyn prowadzi wody zakwalifikowane do IV klasy czystości, są więc to wody o niezadawalającej jakości.

Zaś rzeka Mierzawa w punkcie pomiarowym Pawłowice prowadzi wody o III klasie czystości, czyli są to wody zadowalającej jakości.

Podstawowe źródła zanieczyszczenia wód powierzchniowych to ścieki (surowe lub niedostatecznie oczyszczone) komunalne z jednostek osadniczych. Pomimo tak niekorzystnej klasyfikacji wód powierzchniowych na terenie powiatu obserwuje się stopniową poprawę ich jakości. Poprawa stanu czystości wód powierzchniowych jest wynikiem restrukturyzacji wielu gałęzi przemysłu, rezygnacji z technologii uciążliwych dla środowiska, regresu gospodarczego, większej (z roku na rok) ilości oczyszczalni ścieków oraz rozwoju technologii pozwalających na wyższą efektywność (wysoki stopień) redukcji zanieczyszczeń.

2.5 Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne.

W obszarze występują dwa główne zbiorniki wód podziemnych: Niecka Miechowska (NW) GZWP nr 408 (C₃) i Niecka Miechowska (NE) nr 409 (C₃).

Poziom wodonośny w utworach kredy dolnej (Cr₁) ujmowany jest w rejonie Małogoszczy i związany jest z występowaniem piaskowców i piasków. Ze względu na nieznaczne rozprzestrzenienie tych utworów poziom ten nie ma znaczenia użytkowego.

Poziom wodonośny w utworach kredy górnej(Cr₃) jest podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę do celów komunalnych i przemysłowych regionu. Zwierciadło wody występuje na głębokości 15-50 m i może występować pod niewielkim napięciem hydrostatycznym. Wydajności potencjalne studni wierconych są zróżnicowane i najczęściej wynoszą 10-30 m³/h i 50-70 m³/h, lokalnie wydajności studni dochodzą do 120 m³/h. Poziom ten jest słabo izolowany od powierzchni terenu, w związku z tym narażony jest na zanieczyszczenia z powierzchni. Jakość wody podziemnej w większości badanych studniach wierconych wykazuje Ib klasę czystości, odpowiadającą wymaganiom stawianym wodzie do spożycia przez ludzi. Lokalnie mogą zawierać podwyższoną zawartość żelaza i manganu, wymagające prostego uzdatniania. Poziom ten podlega ochronie w granicach Głównych Zbiorników Wód Podziemnych o charakterze porowo-szczelinowym GZWP nr 408 - Niecka Miechowska NW i nr 409 Niecka Miechowska SE.

Czwartorzędowe (Q) piętro wodonośne tworzą poziomy podglinowe, międzyglinowe i poziomy dolin rzecznych. Lokalnie poziom ten znajduje się w łączności hydraulicznej z niżej występującym poziomem jurajskim i kredowym. Poziom ten występuje na całym terenie lecz nie stanowi ciągłej warstwy wodonośnej. Ujmowany jest on studniami kopanymi na potrzeby lokalne indywidualnych gospodarstw rolnych. Zwierciadło wody jest przeważnie swobodne i występuje na głębokości kilku metrów. Poziom ten jest słabo izolowany od powierzchni terenu, w związku z tym narażony jest na zanieczyszczenia. Jakość wody podziemnej wykazuje podwyższoną zawartość żelaza i manganu.

Wody podziemne wymagają ochrony jakości przede wszystkim z uwagi na fakt wykorzystywania ich na szeroką skalę jako podstawowe źródło dla celów zaopatrzenia ludności w wodę oraz jako uzupełnienie wykorzystywanych wód powierzchniowych o niższej jakości. Ponadto stanowią rezerwę wody pitnej dla przyszłych pokoleń.

Monitoring wód podziemnych w województwie świętokrzyskim w roku 2008, którego głównym zadaniem jest rozpoznawanie oraz stała kontrola jakości zbiorników wód, prowadzony jest w ramach monitoringu operacyjnego, którym obejmuje się jednolite części wód podziemnych uznane za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych. Badania i klasyfikacja wód podziemnych prowadzone są przez Państwowy Instytut Geologiczny przy koordynacji Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Ocena stanu wód podziemnych za rok 2008 dokonana została na podstawie nowego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896).

Jakość wód podziemnych w poszczególnych punktach monitoringu sieci krajowej w województwie świętokrzyskim w 2008 roku została określona według nowej klasyfikacji podanej w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896).

Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących klas jakości wód podziemnych:

Klasa I – wody bardzo dobrej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i nie wskazują na wpływ działalności człowieka,

Klasa II – wody dobrej jakości, w których wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby,

Klasa III – wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka,

Klasa IV – wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka,

Klasa V – wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka.

Wody podziemne w badanych punktach monitoringowych charakteryzują się dobrym stanem chemicznym – w 78% ppk stwierdzono klasy I – III. W odniesieniu do roku 2007

w dwóch punktach: Sulisławice i Mściów nastąpiła poprawa jakości wody z klasy IV na II i III.

3. Opis dotychczas wykonanych prac geologicznych.

Dotychczas wykonane prace zostały przeprowadzone w celu rozpoznania warunków geologiczno-inżynierskich w przypowierzchniowych partiach terenu. Badania posłużą do określenia dalszych prac geologiczno-hydrologicznych oraz stosunku oddziaływań na środowisko znajdujące się w pobliżu inwestycji. Do opisania morfologii terenu wykorzystano „Geografie regionalną Polski” Jerzego Kondrackiego.

Do tej pory dokonano przeglądu jakości wód powierzchniowych (prowadzonych zgodnie z „programem monitoringu środowiska województwa świętokrzyskiego na lata 2007-2009”), a także wód podziemnych (wyniki pomiarów jakości wód podziemnych

w województwie świętokrzyskim w 2008 roku). W ramach projektu wykorzystuje się mapy geologiczne i hydrogeologiczne, wyniki prac kartograficznych i wiertniczych, a także opracowania regionalne.

Prace geologiczne i hydrogeologiczne opracowane zostały na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie projektów prac geologicznych (Dz. U. 2001 Nr 153 poz. 1777) jak również zasad sporządzania dokumentacji określających warunki hydrologiczne w związku z projektowaniem dróg krajowych

i autostrad – poradnik metodyczny – Andrzej Rodzoch 2006.

4. Określenie zadania geologicznego i sposobu jego osiągnięcia.

Zadanie geologiczne stanowi określenie budowy geologicznej podłoża projektowanej rozbudowy drogi ekspresowej S7 na odcinku Wodzisław – Moczydło i jego otoczenia.

Zadanie geologiczne na terenie projektowanej trasy oraz w jej rejonie polega na:

• szczegółowym udokumentowaniu warunków hydrogeologicznych

• oceny stopnia zanieczyszczenia gruntów i wód podziemnych

• ocenę możliwego oddziaływania na stan wód podziemnych

• szczegółowe rozpoznanie powierzchni piezometrycznych

• głębokość do stropu i ustalonego zwierciadła

• rozpoznanie profilu litologicznego nadkładu

• miąższość i rodzaj nadkładów izolujących

W celu rozwiązania zadania geologicznego przewiduje się wykonanie prac terenowych, laboratoryjnych i kameralnych. Finalnym rezultatem tych prac będzie opracowanie dokumentacji geologiczno - inżynierskiej.

4.1. Badania terenowe – prace wykonane do niniejszego projektu.

Prace do niniejszego projektu prowadzone były wzdłuż istniejącej drogi krajowej o szerokości 200m z prawej i z lewej strony (pas 400m) od marca do kwietnia 2011 roku. Prace terenowe polegały na wykonaniu inwentaryzacji istniejących ujęć wód podziemnych (studnie kopane i wiercone). Wraz z inwentaryzacją przeprowadzony został wywiad i wizja w terenie, prace zwane kartowaniem hydrogeologicznym. Przeprowadzono kartowanie sozologiczne potencjalnych ognisk zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego.

W wyniku przeprowadzonych badań na terenie prac zlokalizowano i zbadano stan techniczny 32 studni kopanych. Do projektu dołączone są karty otworów studziennych z dokładną ich charakterystyką (załącznik tekstowy nr 1). W miejscowości Wodzisław znajduje się 21 studni (8 nieużywanych, 6 używanych do celów gospodarczych, 2 używanych do celów spożywczo-gospodarczych, 5 b.d), w miejscowości Świątniki znajduje się 9 studni (3 nieużywanych, 3 używanych do celów gospodarczych, 3 używanych do celów spożywczo-gospodarczych) natomiast w miejscowości Stara Olszówka znajduje się 2 studnie (1 nieużywana, 1 używana do celów gospodarczych).

W wyniku przeprowadzonych badań na terenie prac zlokalizowano i zbadano stan techniczny 7 studni wierconych. W pobliżu miejscowości Wodzisław znajduje się 5 studni (o numerach 45, 46, 47, 48, 49), natomiast w pobliżu Moczydła zlokalizowano 2 studnie (o numerach 103 i 108). Szczegółową charakterystykę niektórych studni wierconych umieszczono w załączniki tekstowym nr 1.

W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych studni ustanawia się strefy ochronne ujęć wód podziemnych

i powierzchniowych. Na odcinku trasy Wodzisław-Moczydło nie zlokalizowano strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej. Najbliższa strefa ochronna znajduje się w miejscowości Klemencice (załącznik graficzny nr 2). Na takim obszarze obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody.

W strefie ochronnej ujęcia wody podziemnej koło miejscowości Klemencice ulokowane są dwie studnie wiercone o numerach 37 i 38 (załącznik graficzny nr 2).

Podczas inwentaryzacji na terenie prac zlokalizowano 1 ognisko zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego w pobliżu miejscowości Moczydło ( cmentarz Żydowski).

4.2 Projektowane prace geologiczne

W celu uściślenia rozpoznania warunków geologiczno-inżynierskich w przypowierzchniowych partiach terenu wykonano badania, które określiły parametry geotechniczne gruntu i głębokość wód gruntowych.

4.2.1 Wiercenia

Do niniejszego projektu zostały zaprojektowane 2 otwory hydrogeologiczno – badawcze, którego jeden mieści się w pobliżu projektowanego odcinka drogi ekspresowej Wodzisław-Moczydło. Otwory te przysłużą się do uszczegółowienia warunków hydrogeologicznych na danym obszarze. Natomiast zostaną one zaprojektowane na podstawie mapy topograficznej stanowiącej załącznik graficzny numer 2, w wyniku inwentaryzacji studni przeprowadzonej w maju 2009 roku, jak również w wyniku zabranych informacji o geologii, głębokości zwierciadła wody, analizy materiałów archiwalnych oraz analizy kart otworów studziennych, znajdujących się w załączniku tekstowym numer 1. Zatem można stwierdzić, że otwory hydrogeologiczno – badawcze powstaną w miejscu, gdzie nie ma rozpoznania hydrogeologicznego.

W celu projektowania otworów wykorzystuje się:

• mapę dokumentacyjną

• mapę hydrogeologiczną

• mapę geologiczną

• wyniki inwentaryzacji studni kopanych i wierconych

• analizę materiałów archiwalnych oraz materiały dotyczące kart otworów studziennych

Celem prac wiertniczych jest przede wszystkim rozpoznanie warunków gruntowo wodnych w podłożu projektowanej inwestycji, w szczególności zaś uzyskaniu informacji na temat:

• miąższości i litologii strefy aeracji

• miąższości i rodzaju osadów słabo przepuszczalnych w nadkładzie analizowanego poziomu wodonośnego (poziomu głównego zbiornika wód podziemnych)

• głębokości nawierconych i ustalonych zwierciadeł wód podziemnych

• jakości wód podziemnych

W celu zaprojektowania otworu hydrogeologicznego badawczego OH-1, przyjęto dwie studnie kopane, które stanowiły punkty odniesienia do obliczenia parametrów studni nowopowstałej. Przy projektowaniu należało pamiętać, aby studnia OH-1 znajdowała się co najmniej 500 metrów od obu studni kopanych oraz aby odwiert do poziomu zwierciadła wody był optymalnie najpłytszy. Po odwierceniu, otwór hydrogeologiczny badawczy zostanie zlikwidowany urobkiem własnym poprzez ubijanie z zachowaniem pierwotnego profilu geologicznego.

Otwór hydrogeologiczny OH-1

Otwór studzienny: SK-3 (Świątniki) rzędna zwierciadła wody 261,50m n.p.m.; rzędna terenu 280,00m n.p.m.

Otwór studzienny: SK-12 (Wodzisław) rzędna zwierciadła wody 235,50m n.p.m.; rzędna terenu 239,00m n.p.m.

Odległość między otworami w terenie wynosi 1km.

Rzędna terenu w miejscu projektowanego otworu wynosi 259,5m n.p.m.

Różnica rzędnych zwierciadła wody otworów studziennych SK-3 oraz SK-12 wynosi:
261,50-235,50=26m

x – spadek w miejscu projektowanego otworu hydrogeologicznego

1000m=26m
500m=x m
x=13 m

Wysokość zwierciadła wody: 235,50m+13m = 248,5m n.p.m.

Wysokość odwiertu pod zwierciadło wody – 3m

Prawdopodobna głębokość otworu: 259,5m – 248,5m +3m= 14m

Głębokość wiercenia do I warstwy wodonośnej: 259,5m-248,5m= 11 m

Otwór hydrogeologiczny OH-2

Otwór studzienny: SK-10 (Świątniki) rzędna zwierciadła wody 236,50m n.p.m.; rzędna terenu 241,00m n.p.m.

Otwór studzienny SK-24 (Wodzisław) rzędna zwierciadła wody 232,10m n.p.m.; rzędna terenu 238,00m n.p.m.

Odległość między otworami w terenie wynosi 1km.

Rzędna terenu w miejscu projektowanego otworu wynosi 239,5m n.p.m.

Różnica rzędnych zwierciadła wody otworów studziennych SK-10 oraz SK-24 wynosi:

236,50m-232,10m= 4,4m

x - spadek w miejscu projektowanego otworu hydrogeologicznego

1000m=4,4m
500m=x m

x= 2,2 m

Wysokość zwierciadła wody: 232,10m+2,2m= 234,3m n.p.m.

Wysokość odwiertu pod zwierciadło wody – 3m

Prawdopodobna głębokość otworu: 239,5m-234,3m+3m= 8,2m

Głębokość wiercenia do I warstwy wodonośnej: 239,5m-234,3m= 5,2m

Analiza najbliżej usytuowanych studni wiertniczych (nr 45 oraz 47) względem studni projektowanej pozwoliła na przedstawienie prawdopodobnego profilu geologicznego otworu hydrogeologicznego OH-1 oraz OH-2, który przedstawia poniższa tabela:

Studnia nr 45
rzędna terenu 251m n.p.m.

litologia	głębokość spągu w-twy m ppt
Glina zwałowa	5
Margle ilaste	16,7
Margle	45
zw wody ustabilizowane/nawiercone [m npm]	16,7

Studnia nr 47
rzędna terenu 238,5m n.p.m.

Litologia	głębokość spągu w-twy m ppt
Piasek drobny	8
Margle ilaste	25
Margle	41
zw wody ustabilizowane/nawiercone [m npm]	25

4.2.2 Badania geologiczne w otworach hydrogeologicznych

W trakcie wiercenia wykonany zostanie profil geologiczny. Wykonane również zostaną pomiary dla nawierconego i ustabilizowanego zwierciadła wody.

Po zakończeniu wiercenia i zabudowie filtra przeprowadzone zostanie pompowanie próbne składające się z dwóch etapów, tj. pompowania oczyszczającego i promowania pomiarowego. Pompowanie oczyszczające powinno trwać aż do całkowitego oczyszczenia się wody z zawiesiny mechanicznej, ale nie krócej jak 24 godziny.

Rozpocząć je należy od wydajności minimalnej rzędu ca 5 m³/h i w miarę oczyszczania się wody wydajność zwiększać. Możliwa do osiągnięcia depresja nie powinna obniżyć dynamicznego zwierciadła wody niżej niż do 26 m p.p.t..
Po zakończeniu pompowania oczyszczającego studnię zachlorować i po stójce na odkażenie przeprowadzić pompowanie pomiarowe przy trzech ustalonych stopniach dynamicznych stanowiących 1/3, 2/3, 3/3 depresji maksymalnej.

Zakłada się czas pompowania pomiarowego 3 x 24 godziny.

Pompy do pompowania zapuścić do rury międzyfiltrowej na głębokość około 34 m. Po pompowaniach wykonać stabilizację zwierciadła wody.

4.2.3 Badania fizyko-chemiczne próbek wody

W trakcie pompowania pomiarowego pobrać próby wody do analiz fizyko – chemicznej i bakteriologicznej. Analizy wykonać powinno laboratorium stacji sanitarno – epidemiologicznej. Z przewiercanej warstwy wodonośnej pobrać należy próby piasku i wykonać analizy granulometryczne. Ewentualne pobranie próby wody do analizy technologicznej uzgodnić z inwestorem.
W trakcie głębienia otworów badawczych należy opróbować wyrobiska pobierając

próbki punktowo co 1.0 mb oraz z każdej zmiany litologii i barwy. Próbki powinny być

przechowywane w skrzynkach (znormalizowanych o pojemności przegród 1 dm3)

w magazynie Wykonawcy do czasu przyjęcia dokumentacji powykonawczej. Na

skrzynkach w sposób trwały należy zaznaczyć głębokość pobrania próbki, numer otworu,

nazwę miejscowości w której obrębie wykonane są roboty oraz numer budowy. Próbki

powinny być stale zabezpieczone przed bezpośrednim wpływem odpadów atmosferycznych i dużych zmian temperatury. Pobierane w czasie wiercenia próbki gruntu zaliczane są do próbek czasowego przechowania – zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001roku w sprawie gromadzenia i udostępniania próbek i dokumentacji geologicznych (Dz. U. nr 153, poz. 1780). Próbki mogą być zlikwidowane po przyjęciu dokumentacji przez właściwy organ administracji geologicznej.

W trakcie opróbowania otworów należy dokonać makroskopowego opisu próbek, co

powinno mieć swoje odzwierciedlenie w kartach otworów badawczych.

Próby wody do badań fizyko – chemicznych należy pobrać ze wszystkich otworów

badawczych. W pobranych próbach wody konieczne jest oznaczyć następujące

wskaźniki:

- odczyn (pH)

- utlenialność – BZT5, ChZT

- chlorki

- siarczany

- azot amonowy, azotany

- przewodność elektryczna właściwa

- ogólny węgiel organiczny (OWO)

- metale (Cu, Pb, Zn, Cd, B, Hg)

4.2.4 Prace geodezyjne

Zaprojektowane otwory hydrogeologiczne badawcze i wytypowane studnie kopane
zostaną zniwelowane w dowiązaniu reperów państwowej sieci geodezyjnej lub punktów o znanej wysokości. Wykonywanie prac ziemnych i robót geologicznych, a zwłaszcza wierceń otworów, niesie ryzyko stworzenia zagrożeń dla środowiska i bezpieczeństwa publicznego.

Spowodowane to jest specyfiką tych robót polegających na przewiercaniu interwału, w którym mogą znajdować się rurociągi prowadzące różnego rodzaju media, kable energetyczne, zbiorniki podziemne, kanalizacja itp. Poza tym istnieje możliwość zakłócenia naturalnego obiegu wód podziemnych.

Podczas prac geologicznych powstają odpady wiertnicze, które mogą negatywnie wpływać na otoczenie. Ponadto rury w otworach i w gruncie wypełniane będą roztworem glikolu propylenowego.

W przypadku projektowanego otworu i prac ziemnych na terenie projektowanego odcinka możliwość wystąpienia zagrożeń opisanych powyżej jest zredukowana do minimum ponieważ:

a) teren jest dobrze opisany pod względem infrastruktury technicznej wykonanej w gruncie i nie zachodzi możliwość trafienia w nieoznaczone elementy infrastruktury

b) prace wiertnicze będą wykonywane z wykorzystaniem zbiorników na odpady płuczkowe, co uniemożliwia przedostanie się niebezpiecznych substancji do środowiska,

c) wykorzystywana do wierceń płuczka wiertnicza będzie miała skład zapewniający biodegradowalność niebezpiecznych substancji mogących skazić środowisko,

d) odpady będą sukcesywnie utylizowane poprzez wywóz na składowisko odpadów przemysłowych,

e) otwory wiertnicze po wywierceniu będą wyposażone w zamknięty, szczelny układ rur nie posiadający hydraulicznej łączności z górotworem. Ponadto po zapuszczeniu rur otwory zostaną wypełnione celem zabezpieczenia interwałów wodonośnych.

f) teren prac będzie oznakowany i zabezpieczony przed przedostaniem się osób niepowołanych,

g) glikol propylenowy stosowany do wypełniania rur jest substancją biodegradowalną,

h) cyrkulacja roztworu glikolu w systemie będzie bezpieczna z tego względu, że układ obiegowy będzie zamknięty i szczelny (wykonana będzie wysokociśnieniowa próba szczelności).

Projektowane prace geologiczne nie będą miały negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Nie będą wymagały wycinania drzew, budowy dróg, itp.. Teren wiercenia należy ogrodzić taśmą, oznakować tablicami zakazującym wstępu osobom postronnym.

Dodatkowo ogrodzić dół urobkowy.

Prace prowadzić zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa Górniczego
i przepisami BHP. Osoby wykonujące prace powinny być przeszkolone w zakresie przepisów BHP a wiertacze i kierownik wiercenia posiadać odpowiednie uprawnienia. Załoga winna być wyposażona w odpowiedni sprzęt ochronny jak kaski, rękawice, pasy bezpieczeństwa, okulary ochronne, itp. zależne od potrzeb, a ruchome części wiertnicy osłonięte.

Rozpoczęcie prac należy zgłosić w urzędzie gminy, starostwie powiatowym
i okręgowym urzędzie górniczym. Po zakończeniu prac teren uporządkować.

Otwory zostaną zlikwidowane urobkiem własnym poprzez ubijanie z zachowaniem pierwotnego profilu geologicznego.

5. Harmonogram projektowanych prac

Przewiduje się, że prace geologiczne objęte niniejszym projektem zostaną wykonane

w miesiącu maju i czerwcu bieżącego roku. W pierwszej kolejności zostanie

przeprowadzone kartowanie terenowe, a następnie wiercenia badawcze i badania polowe. Próby wody i gruntu pobrane w czasie prac polowych zostaną poddane obróbce laboratoryjnej. Końcowym efektem prac będzie opracowanie dokumentacji określającej warunki hydrogeologiczne wraz ze sformułowaniem stosownych wniosków i wykonanej w okresie 3 miesięcy od zakończonych prac terenowych i uzyskanych wyników badań laboratoryjnych. Po zatwierdzeniu projektu przez odpowiedni organ administracji geologicznej przystępujemy do jego realizacji zgodnie z harmonogramem prac:

	Tydzień
Zakres prac	I
Roboty wiertnicze	----
Obserwacje i pomiary hydrogeologiczne, pobór próbek
Badania laboratoryjne
Prace geodezyjne
Prace dokumentacyjne

Wnosi się o zatwierdzenie terminu realizacji projektu. Rozpoczęcie prac 08.08.2011r., planowany koniec prac 10.11.2011 r.

6. Spis literatury i prac archiwalnych

1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie projektów prac geologicznych.

2. Wyniki pomiarów jakości wód podziemnych w województwie świętokrzyskim w roku 2008.

3. Program monitoringu środowiska województwa świętokrzyskiego na lata 2007-2009.

4. Kondracki J., Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa 2000 r.

5. Rodzoch A., Zasady sporządzania dokumentacji określających warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem dróg krajowych i autostrad, NFOŚIGW, Warszawa 2006 r.