Wykład 2, 17.10.2013

1. System bankowy- całokształt instytucji bankowych, cele reguły i procedury wg. których wykonują one swoją działalność, a także normy określające ich wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem.

• Ustawa Prawo Bankowe- najważniejsza z ustaw o bankowości

• Ustawa o NBP

1. Modele organizacji systemu bankowego:

• Monobank- najważniejszym bankiem jest Bank Centralny, oprócz swoich funkcji pełni funkcje komercyjne- obsługuje podmioty gospodarki narodowej. Ma rozbudowaną sieć oddziałów.

Dawniej w Polsce oprócz Banku Centralnego mieliśmy banki wyspecjalizowane(oddziały BC):

• Bank Handlowy S.A

• PKO

• BGŻ

• BRE Bank

oraz 1663 banków spółdzielczych

• System polibankowy(wieloszczeblowy, w Polsce system dwuszczeblowy)

I szczebel- Bank Centralny(funkcja emisyjna, banku państwa, banku banków). Funkcje zastrzeżone wyłącznie do jego kompetencji.

Bank Centralny

Banki komercyjne(nastawione na zysk)

II szczebel- banki komercyjne obsługujące podmioty gospodarcze, czyli indywidualnych klientów.

W Polce w przyszłości może być system trzyszczeblowy. Wejdzie Europejski Bank Centralny(gdy będziemy w Unii Walutowej, w strefie euro)- również będzie zajmował się polityką pieniężną.

1. Funkcje Banku Centralnego:

• Emisyjna- na zasadzie wyłączności BC emituje pieniądz gotówkowy- emisja biletów Banku Centralnego- banknoty, oraz bilonów metalowych.

Różnica między nimi: Nikt w Polsce nie może odmówić zapłaty w banknotach, ale może odmówić zapłaty w bilonach metalowych, ponieważ moneta to tylko pieniądz zdawkowy. Natomiast jedynie bank ma obowiązek przyjąć od nas każdą ilość bilonu metalowego.

Który z krajów ma więcej niż jeden bank emisyjny: Wielka Brytania( Bank Szkocji, Bank Anglii, Bank Północnej Irlandii).

Bank Centralny w ramach funkcji emisyjnej, emituje również pieniądz bezgotówkowy, ale nie na zasadzie wyłączności.

Pieniądz skrypturalny(bezgotówkowy) przede wszystkim emitują banki komercyjne.

Zapis na kontach( na rachunkach bieżących) to moment emisji pieniądza. Łatwo się go emituje ale są pewne ograniczenia.

• Banku państwa- NBP formułuje i realizuje politykę pieniężną, organizuje i czuwa nad przebiegiem procesów rozliczeń i rozrachunków w systemie bankowym, ponosi współodpowiedzialność za politykę kursową, prowadzi obsługę bankową Skarbu Państwa, prowadzi rachunki Rządu, centralnych instytucji bankowych w ramach obsługi bankowej, prowadzi rachunki funduszy celowych i jednostek budżetowych.

• Banku banków- może udzielać bankom drugiego szczebla pożyczek i kredytów(np. po to by banki mogły poszerzyć swoją działalność kredytową lub by ratować ich płynność). BC pośrednio wpływa na stopy kredytowe i depozytowe, ustala stopy procentowe. BC- prowadzi politykę stóp procentowych. NBP ustala i realizuje politykę rezerw obowiązkowych i ustala stopy rezerw obowiązkowych, organizuje operacje otwartego rynku, odpowiada za stabilność, rozwój i sprawność funkcjonowania całego systemu bankowego.

1. Różnice między monobankiem a systemem polibankowym na przykładzie Polski( co się zmieniło po reformie w 1989r)

Przed reformą charakterystyczne było:

• Ograniczona liczba banków

• Brak konkurencji na rynku bankowym

• Była ścisła specjalizacja banków

• NBP pełnił funkcje banku komercyjnego i niektóre funkcje banku centralnego( np. funkcji banku banków nie pełnił- nie było jej)

• Administracyjnie ustalano stopy procentowe i kierunki kredytowania oraz wielkość akcji kredytowej- to wszystko ustalał Rząd.

• Nie było norm ostrożnościowych

• BC nie prowadził polityki pieniężnej- nie było również instrumentów tej polityki

• Nie było rynku międzybankowego( międzybankowego systemu rozliczeniowego)

Po reformie:

• Powstał system prawny, który regulował działalność banków(ustawa o NBP, prawo bankowe)

• Na bazie oddziałów BC wyłoniono sieć banków komercyjnych- jako pierwszy wyłoniono PKO.

• Od roku 1989 zaczęło działać kolejnych 9 banków, na bazie oddziałów okręgowych NBP:

• Bank Gdański,

• Bank Śląski,

• BPH w Krakowie(bank przemysłowo- handlowy),

• Bank depozytowo kredytowy w Lublinie,

• PBG w Łodzi,

• WBK w poznaniu,

• Bank Zachodni we Wrocławiu,

• PBK w Szczecinie,

• Państwowy Bank Kredytowy w warszawie

Były to banki państwowe, w 1991 roku przeszły proces komercjalizacji- przekształcono je w jednoosobowe spółki skarbu państwa, a następnie rozpoczął się właściwy proces komercjalizacji i prywatyzacji(Banki wchodziły na giełdę)

• Była możliwość prawna tworzenia banków prywatnych( powstało ich sporo, ale zaostrzono przepisy i dużo z nich upadło)

• Powstał BGK- Bank Gospodarstwa Krajowego

• Klient zyskał prawo wyboru banku

• Stosunki bank- klient oparto na umowach, a nie na monopolu.

• Banki zyskały samodzielność w prowadzeniu swojej działalności

• NBP zaczął być w końcu bankiem centralnym, niezależnym od rządu

• BC zaczął wreszcie realizować politykę pieniężna, pojawiły się instrumenty polityki

• Powstał nadzór bankowy, wprowadzono normy do sektora bankowego by był bezpieczny

• Dostosowano się do wzorców bankowości rynkowej- zachodniej.

• Wprowadzono obowiązek publikacji sprawozdań finansowych banków .

5. Aktywa sektora finansowego( Kolejność od największej ilości aktywów)

1.Aktywa sektora bankowego

2.OFE

3. Ubezpieczenia

4. Fundusze inwestycyjne

5. SKOKI

W Polsce jest:

Banki komercyjne - 45

Oddziały instytucji kredytowych – 25

Placówki bankowe -ponad 15 tys.(15430)

Większość naszych banków kontrolują inwestorzy zagraniczni, tylko 9 jest kontrolowanych przez Polaków, a 36 przez zagranicznych. Największa rolę odgrywają inwestorzy z Włoch i Niemiec.

Wykład III 24.10.2013 r.

Polityka pieniężna to całokształt rozwiązań i działań podejmowanych w gospodarce przez BC w celu zaopatrzenia podmiotu w pieniądz i kredyt, a także w celu regulowania wielkości podaży pieniądza.

• Kształtuje ona wszystkie zjawiska finansowe w gospodarce, oddziałuje na podaż i popyt pieniądza.

• Oddziałuje również na politykę dewizowo-kredytową banków szczebla drugiego.

Cechy skutecznej polityki pieniężnej:

1. Spójność polityki pieniężnej z polityką fiskalną ( polityką gospodarczą państwa).

Zazwyczaj cele polityki pieniężnej różnią się od celów polityki gospodarczej.

Podstawowym celem działania BC jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu działań rządu, jeżeli wspieranie nie ogranicza realizacji polityki pieniężnej.

1. Wyznaczone cele polityki pieniężnej muszą być jasno określone, mierzalne, a BC musi mieć rzeczywisty wpływ na ich realizację.

2. Charakter polityki pieniężnej powinien być konsekwentny i długoterminowy.

W krótkim okresie czasu trudno zaobserwować efekty wprowadzonych działań.

1. Realizacja polityki pieniężnej musi być na bieżąco monitorowana.

Gdyby w okresie realizacji polityki pieniężnej wystąpiły jakieś zagrożenia realizacji celu albo inne uchybienia, to dzięki jej monitorowaniu można odpowiednio wcześniej podjąć pewne działania, mające pomóc w zrealizowaniu założonych celów.

Na realizację polityki pieniężnej składają się 2 etapy:

1. Kształtowanie założeń polityki pieniężnej:

• Identyfikuje się i ocenia uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne, w których będzie prowadzona polityka pieniężna, a następnie się je analizuje.

• Przyjmuje się założenia liczbowe dotyczące celów polityki pieniężnej (prognozy dot. celu finalnego, celów pośrednich oraz celów operacyjnych).

• Określa się sposoby i narzędzia, za pomocą których będziemy wprowadzać w życie założenia polityki pieniężnej.

• Określa się sposoby monitorowania polityki pieniężnej i metody reagowania na nieprawidłowości.

1. Realizacja polityki pieniężnej:

• Władza monetarna wybiera i stosuje określone instrumenty realizacji polityki pieniężnej, zmierzając do realizacji celu polityki pieniężnej.

Rodzaje celów polityki pieniężnej:

• Cel strategiczny – ma charakter celu finalnego. To cel główny/nadrzędny polityki pieniężnej, który kształtuje długookresową sytuację gospodarczą danego kraju.

• To np. stabilizacja cen, przyspieszenie wzrostu gospodarczego, zwiększenie zatrudnienia.

• W Polsce od 2004 r. celem finalnym jest cel inflacyjny, który brzmi: ustabilizować inflację stopę inflacji na poziomie 2,5 %.

• Zadaniem BC, który ma realizować cel inflacyjny jest prowadzenie takiej polityki pieniężnej, aby przyrost cen w gospodarce nie powodował wzrostu inflacji.

• Współcześnie banki centralne przez stabilność cen rozumieją inflację na tyle niską, aby nie wywierała ona negatywnego wpływu na decyzje (inwestycyjne i oszczędnościowe) podejmowane przez uczestników danego rynku.

• Cele pośrednie – służą realizacji celu strategicznego (długookresowego).

• W Polsce od 1999 r. celem pośrednim jest roczny cel inflacyjny, czyli określenie dopuszczalnego przyrostu cen na dany rok.

• Cele operacyjne – wytycza się je, aby osiągnąć cele pośrednie.

• W Polsce celem operacyjnym BC jest od 1999 r. kontrola stóp procentowych na rynku międzybankowym.

Rodzaje polityki pieniężnej, które BC może prowadzić:

• Restrykcyjna polityka pieniężna – polityka „drogiego pieniądza”.

• Prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza w gospodarce.

• Prowadzi do ograniczania inflacji.

• Osłabia wzrost gospodarczy.

• Przyczynia się do wzrostu bezrobocia.

• Zmniejsza płynność sektora bankowego.

• Ekspansywna polityka pieniężna – polityka „taniego pieniądza”.

• Prowadzi do zwiększenia podaży pieniądza.

• Prowadzi do zwiększenia płynności sektora bankowego.

• Pobudza wzrost gospodarczy.

• Ogranicza bezrobocie.

• Może spowodować przyrost stopy inflacji.

Narzędzia realizacji polityki pieniężnej – wyznaczane przez RPP:

• Instrumenty kontroli ogólnej – są stosowane na bieżąco.

• Rezerwy obowiązkowe – instrument o charakterze administracyjnym).

• Operacje kredytowo-depozytowe i stopy ich oprocentowania.

• Operacje otwartego rynki i stopa referencyjna.

• Instrumenty kontroli selektywnej – są wykorzystywane przez BC, gdy mechanizm bankowy nie radzi sobie z zapewnieniem właściwego przepływu funduszy w gospodarce, np.:

• BC wskazuje bankom cele, jakie mają wykonać.

• BC może zdecydować o kierunku kredytowania (przeznaczeniu kredytów).

• BC może wydać całkowity zakaz udzielania kredytów.

• Oddziaływanie przez perswazję – to powszechnie stosowana forma realizacji celów polityki pieniężnej; są to zalecenia kierowane do banków (nie mają mocy wiążącej).

REZERWY OBOWIĄZKOWE – art. 38 Ustawy o NBP:

1. W celu kształtowania podaży pieniądza i działalności kredytowej NBP gromadzi rezerwy obowiązkowe banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej.

2. Rezerwę obowiązkową banków stanowi wyrażona w złotych część środków pieniężnych w złotych i w walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych, środków uzyskanych z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez bank podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków:

1. przyjętych od innego banku krajowego, spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej oraz Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej;

2. przyjętych od banku zagranicznego na podstawie umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy;

3. pozyskanych z zagranicy co najmniej na 2 lata;

4. pozyskanych na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych oraz pozyskanych na podstawie umów o prowadzenie indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego;

5. uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych zabezpieczonych hipotecznie o okresie wykupu powyżej pięciu lat oraz ze sprzedaży listów zastawnych o okresie wykupu powyżej pięciu lat.

Zadania RPP – art. 12 Ustawy o NBP:

1. Rada Polityki Pieniężnej, zwana dalej „Radą”, ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego.

2. Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:

1. ustala wysokość stóp procentowych NBP;

2. ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i wysokość jej oprocentowania;

3. określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych;

4. zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP;

5. przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP;

6. ustala zasady operacji otwartego rynku.>

1. Rada dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej.

Operacje otwartego rynku – dokonywanie przez BC transakcji na papierach wartościowych z bankami komercyjnymi.

• Sprzedając bankom papiery wartościowe BC zmniejsza płynność sektora bankowego, ograniczając tym samym ich możliwości kredytowe.

• Z kolei kupując od banków papiery wartościowe, BC zwiększa ich płynne rezerwy, które mogą być wykorzystane, jako źródło wzrostu akcji kredytowej.

Operacje otwartego rynku dzielimy na:

• Bezwarunkowe (bezwarunkowy zakup, bezwarunkowa sprzedaż) – BC kupuje od banków papiery wartościowe, bądź im je sprzedaje, nie nakładając na nie obowiązku odkupu bądź odsprzedaży tych papierów wartościowych po pewnym czasie.

• Warunkowe (warunkowy zakup: repo, warunkowa sprzedaż: reverse repo):

• Warunkowy zakup – Repo – BC kupuje od banków komercyjnych papiery wartościowe, zobowiązując je jednocześnie do ich odkupienia od BC po określonej cenie i w umówionym w przyszłości terminie.

• Warunkowa sprzedaż – Reverse repo – BC sprzedaje bankom komercyjnym papiery wartościowe, zobowiązując je jednocześnie do ich odsprzedaży BC po określonej cenie i w umówionym w przyszłości terminie.

Typy operacji otwartego rynku:

• Podstawowe – są przeprowadzane przez BC regularnie.

• Polegają na emisji 7-dniowych bonów pieniężnych NBP.

• Przetargi na te bony odbywają się raz w tygodniu, a minimalną rentowność tych operacji ustala stopa referencyjna BC.

• Stopa referencyjna – minimalna rentowność podstawowych operacji otwartego rynku; określa kierunek prowadzonej przez BC polityki pieniężnej, bezpośrednio oddziałuje na poziom stóp rynku międzybankowego.

• Dostrajające

• Strukturalne

WYKŁAD 4

W strefie euro prowadzi się wspólną politykę pieniężną.

1). EUROPEJSKI SYSTEM BANKÓW CENTRALYCH tworzony przez:

• Europejski Bank Centralny- najważniejszy

• Narodowe banki centralne krajów UE (NBC)- obecnie 28 krajów członkowskich UE. Kraje w Unii Europejskiej:

• Pierwsze 15 państw: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy, Dania, Szwecja, Wielka Brytania.

• Od maja 2004: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowenia, Słowacja, Węgry.

• Od 2007: Rumunia, Bułgaria.

• Od 2013: Słowenia.

2). Organy Europejskiego Systemu Banków Centralnych to:

• Zarząd EBC - 6- osobowy, jest to organ wykonawczy, realizuje zalecenia rady prezesów, realizuje funkcję emisyjną, przeprowadza operacje zagraniczne, administruje rezerwą walutową Europy, przeprowadza rozliczenia pieniężne w unii.

• Rada prezesów (kiedyś rada zarządzająca) którą tworzą zarząd i prezesi narodowych banków centralnych strefy euro. Jest to najważniejszy organ strefy euro-Najważniejszym zadaniem jest określenie polityki pieniężnej strefy euro. Pozostałe zadania to wytyczanie celów polityki pieniężnej, ustalanie wiodących stóp procentowych, określanie wysokości rezerw obowiązkowych i zasad ich liczenia, autoryzowanie emisji banknotów euro i zatwierdzanie emisji monet euro, uchwalanie jednolitych procedur informacyjnych i księgowych, uchwalanie regulacji określających wewnętrzną organizację EBC, zapewnianie solidności i efektywności systemów we wspólnocie, określanie zasad przeprowadzania operacji otwartego rynku.

• Rada ogólna- tworzona przez prezesa oraz wice prezes zarządu i prezesów Banków Centralnych wszystkich państw Unii Europejskiej - jest to najmniej znaczący organ EBC, pomaga gromadzić informacje statystyczne, prowadzi sprawozdawczość.

Eurosystem- Polska nie spełnia kryteriów konwergencji (m.in. mamy za duży deficyt budżetowy) więc nie jest w tym systemie (strefa euro), więc nasz BC nie jest w Radzie Prezesów.

Rada Prezesów jest najważniejszym organem Unii strefy euro.

Nasz prezes NBP jest w Radzie Ogólnej.

Pojęcie eurosystemu:

• Pojęcie wprowadzone przez radę Zarządzającą EBC w listopadzie 1998 roku,

• Na eurosystem składa się EBC+ NBC strefy euro państw unii gospodarczej i walutowej (UGiW) – obecnie w strefie jest 17 państw: Finlandia, Francja, Grecja, Austria, Belgia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy, Słowenia, Malta, Cypr, Słowacja, Estonia.

• Zarząd EBC to organ wykonawczy, czyli realizuje zalecenia Rady Prezesów, także w dziedzinie polityki pieniężnej, organizuje funkcjonowanie wspólnego systemu, realizuje funkcję emisyjną w eurosystemie (emisja euro), przeprowadza razem z Bankami Centralnymi i narodowymi operacje zagraniczne, administruje rezerwą walutową wspólnoty, ma zapewniać sprawne funkcjonowanie systemu płatniczego, systemu rozliczeń pieniężnych w UE.

• Najważniejszy organ wykonawczy to Rada Prezesów, której głównym zadaniem jest określanie polityki pieniężnej strefy euro, wytyczanie celów tej polityki pieniężnej (celu finalnego, pośredniego, celów operacyjnych), ustalanie wiodących stóp procentowych w strefie euro, określanie wysokości rezerw obowiązkowych i zasad liczenia, autoryzowanie emisji banknotów euro i zatwierdzanie wielkości emisji monet euro, uchwalanie jednolitych procedur (informacyjnych, księgowych), uchwalanie regulacji określających wewnętrzną organizację EBC, zapewnienie efektywności i solidności systemów płatniczych oraz uchwalanie regulacji, które maja je zapewnić, określanie zasad przeprowadzania operacji otwartego rynku,

• Rada Ogólna – najmniej znaczący organ, pomaga NBP w gromadzeniu informacji statystycznych, prowadzi sprawozdawczość itd. W Radzie Ogólnej jest prezes NBP.

3). Rodzaje niezależności Banku Centralnego- ważna rola w dzisiejszej gospodarce. Istnieją 4 płaszczyzny niezależności BC:

• Instytucjonalna- nikt nie może wpływać na decyzję BC realizującego politykę pieniężną- żaden organ nie może zmieniać, zatwierdzać, zawieszać, znosić, odraczać czy odrzucać decyzji BC ( ani minister finansów, ani premier, ani sejm, ani prezydent ) Polski BC ma niezależność instytucjonalną.

• Funkcjonalna- zdolność banku centralnego do samodzielnego kształtowania i realizacji polityki pieniężnej oraz wykonywania innych zadań statutowych. ( np. polityka rezerw)

• Personalna- kadencja prezesa BC powinna być długoletnia , a poza tym powinno funkcjonować ustawowe wzmocnienie pozycji prezesa BC określające sposób jego powoływania i odwoływania ( dotyczy też członków zarządu). W Unii Europejskiej określono minimalny czas kadencji prezesa BC- 5 lat. W Polskim prawie „ta sama osoba może pełnić funkcję prezesa 2 kadencje pod rząd”, czyli razem 2 lata . W Polsce kadencja trwa 6 lat, w EBC 8 lat. W Polsce kandydata wskazuje prezydent, a głosuje nad nim sejm. Można go odwołać w przyczynach: śmierci, długotrwałej choroby, zrzeknięcia się lub gdy popełni przestępstwo świadomie i zostanie mu to udowodnione. W Polsce Bank Centralny jest niezależny personalnie.

• Finansowa- zdolność BC do samodzielnego zaopatrywania się w środki finansowe niezbędne do prawidłowego wypełniania jego zadań, przy czym ani parlament ani rząd nie mogą wywierać wpływu na finanse BC- w Polsce jest niezależny finansowo, nie musi mieć zysku, bo nie jest bankiem komercyjnym.

Celem finalnym EBC jest utrzymanie stabilności cen na terenie Unii Gospodarczej i Walutowej. Stabilność cen wyznacza zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych w strefie euro ( bierze się pod uwagę ceny dóbr i usług wybrane do koszyka)- mierzy stabilność cen. Jeśli indeks w ciągu roku nie urośnie więcej niż 2% to ceny są stabilne. Żeby osiągnąć cel inflacyjny EBC wykorzystuje instrumenty:

• Administracyjne

• Rezerwy obowiązkowe

W EBC:

- stopa podstawowa, która wynosi 1% (wcześniej wynosiła 2%). Rezerwę tej stopy nalicza się od pasywów, które bank uzyskał, ale których termin zapadalności jest krótszy niż 2 lata (zobowiązania banku do 2 lat),

- stopa zerowa, która dotyczy zobowiązań o terminie wymagalności powyżej dwóch lat.

W Polsce stopa rezerwy wynosi 3,5%.

• Pułapy i limity kredytowe a także blokady środków.

• Rynkowe

• Operacje otwartego rynku

• Główne operacje refinansowe- przeprowadzane co tydzień na okres 2 tyg,

• Operacje refinansowania długoterminowego – raz w miesiącu na okres 3 miesięcy,

• Operacyjne precyzyjnej regulacji- gdy jest gwałtowna zmiana płynności, niestandaryzowany okres, stosowane doraźnie,

• Operacje strukturalne.

• Refinansowanie banków

• Depozyty nocne

WYKŁAD 5

Polityka pieniężna EBC

Cel :

NBP – cel inflacyjny, ustawa o NBP– utrzymania stabilności cen na terenie przy jednoczesnym wspieraniu polityki rządów o ile nie przekracza…

EBC – utrzymanie stabilności cen na terenie Unii Gospodarczej i Walutowej.

Zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych – liczony na bazie wybranego koszyka dóbr i usług, przeważają w nim dobra. Ceny są stabilne jeżeli indeks ten w skali roku nie jest wyższy niż 2,5 % (gdy ceny nie rosną w ciągu roku powyżej 2,5%). Aby zrealizować ten cel finalny EBC dysponuje pewnymi narzędziami.

NARZĘDZIA EBC:

1. Narzędzia o charakterze administracyjnym :

• Rezerwa obowiązkowa - Rozporządzenie rady Europy uprawnia EBC do ustalania stopy rezerwy obowiązkowej w przedziale od 0 do 10 %. EBC zdecydował się na przyjęcie dwóch stóp r. obow.:

1. Stopa standardowa – wynosi obecnie 1 % (w Polsce 3,5%). Jest stosowana do zobowiązań banku z tytułu przyjętych depozytów i sprzedanych bankowych dłużnych pap wart o terminie wymagalności bądź wypowiedzenia do 2 lat.

2. Stopa zerowa (0%)- stosuje się do depozytów I bankowych dłużnych papierów wartościowych o terminie wymagalności lub wypowiedzenia powyżej 2 lat

Środki przetrzymywane przez bank na rachunku rezerw obowiązkowych są oprocentowane.

Oprócz rezerwy obowiązkowej można również stosować pułapy/limity kredytowe, żeby ograniczyć podaż pieniądza.

1. Narzędzia o charakterze rynkowym

• Najważniejszym narzędziem są operacje otwartego rynku :

1. Główne operacje refinansowe - sterują stopami% w strefie euro, regulacja płynności rynku, oprocentowanie sygnalizuje kierunki rozwoju polityki monetarnej. Operacje te wykonywane są prze narodowe banki centralne na podstawie przetargów standardowych, które prowadzone są co tydzień na okres 2 tygodni ( w Polsce były na 7 dni)

2. Operacje refinansowania długoterminowego – cyklicznie przeprowadzane operacje w stałych odstępach czasu,, charakter interwencyjny – dostarczają płynności albo niwelują, przeprowadza się je raz w miesiącu na okres 3 miesięcy. Stopa oprocentowania jest zmienna.

3. Operacje precyzyjnej regulacji – czas nie jest wystandaryzowany, organizowane doraźnie, gdy jest taka potrzeba. Mają na celu łagodzić wpływ gwałtownych zmian płynności na poziom stóp procentowych. zmniejszenie bądź zwiększenie płynności, przetargi wykonywane w ciągu godziny, ustala się rentowność takich operacji

4. Operacje strukturalne – jw. + mają za zadanie regulowanie płynności długoterminowej sektora bankowego, mają charakter zasilający i absorbujący. NBP może wcześniej wyemitować lub wykupić bony pieniężne, w zależności od tego jaka jest potrzeba sterowania płynnością. Są najrzadziej stosowane.

Kluczowymi operacjami które przeprowadza eurosystem są główne operacje refinansowe – sterują stopami procentowymi, regulują płynność rynku, oprocentowanie tych operacji sygnalizuje kierunki polityki monetarnej

Banki stopnia II

Bank - osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Banki w Polsce mogą być tworzone jako państwowe, akcyjne i spółdzielcze.

W ustawie zapisane są warunki jakie musi spełnić kandydat chcący uzyskać licencję bankową :

1. Kapitał

• Banki państwowe (akcyjne) - 5 mln euro

• Banki spółdzielcze - 1 mln euro

1. Pomieszczenie

2. Udokumentowane prowadzenie banku

3. Plan działania banku na pierwsze 3 lata działalności

Jak bank spełni te warunki to składa wniosek do KNF, która wydaje licencję. Gdy bank uzyska licencje bankową to musi podjąć działalność w ciągu roku.

Ryzyko - Już w ogólnej definicji banku jest nacisk na ryzyko, nie da się go ograniczyć do zera. Bank zarabia na ryzyku więc nie jest ono negatywne. Gdyby nie było ryzyka to nie byłoby banków.

Instytucja kredytowa

Art. 4 ust. 1 pkt 17 Prawo bankowe

Podmiot mający swoją siedzibę na te terytorium jednego z państw członkowskich lecz poza granicami Polski, prowadzący we własnym imieniu i na własny rachunek, na podstawie stosowanego zezwolenia działalność w zakresie przyjmowania depozytów lub innych środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym, w zakresie udzielania kredytów lub wydawania pieniądza elektrycznego.

Odział instytucji kredytowej

Def zgodna z art. 4 ust 1 pkt 18 prawa bankowego

Jednostka organizacyjna instytucji kredytowej wykonująca w jej imieniu i na jej rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego tej instytucji kredytowej.

Wg art. 5 pkt 4 ustawy o swobodzie działalności ..

Oddział prowadzący działalność gospodarczą poza siedzibą lub głównym miejscem jej wykonywania przez instytucję kredytową

Cechy odziały instytucji kredytowej

• Jednostka organizacyjna instytucji kredytowej

• Zlokalizowany poza państwem jej siedziby

• Brak odrębnej osobowości prawnej

• Zlokalizowany na terenie Polski

• W ramach instytucji kredytowej wykonuje czynności wynikające z posiadanego przez instytucję kredytową zezwolenia

Bank zagraniczny i bank krajowy

• Krajowy – bank z siedziba na terenie RP

• Zagraniczny – bank z siedzibą poza RP i poza obszarem UE

Organizacja prawa banków w Polsce

• Państwowe – założycielem jest skarb państwa

• Spółdzielcze – założycielem mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla założenia spółdzielni

• W formie spółek akcyjnych – założycielami tego banku mogą być osoby prawne i osoby fizyczne musi ich być co najmniej 3

• Przepisy te nie dotyczą banków którymi założycielami jest bank krajowy, skarb państwa, instytucja kredytowa, bank zagraniczny, zagraniczny zakład ubezpieczeń, międzynarodowa instytucja finansowa.

Bank państwowy

• Założony przez rade ministrów na wniosek ministra skarbu po zaopiniowaniu przez KNF (podobnie jest przy likwidacji banku)

• Rozporządzenie rady ministrów określa nazwę banku, jego siedzibę, fundusze statutowe oraz zakres jego działalności. Nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Statut nadawany jest przez ministra skarbu państwa w porozumieniu z ministrem finansów.

• Organami banku państwowego są rada nadzorcza i zarząd – ich działanie określa statut banku

• Rada nadzorcza powoływana na okres 3 lat. Przewodniczący powoływany i odwoływany przez rade ministrów. Rada nadzorcza powołuje i odwołuje prezesa zarządu i członków

Banki spółdzielcze

Spółdzielnia oferująca produkty i usługi finansowe.

Obszar działalności uzależniony jest od wielkości banku (wysokości funduszu własnego)

• zrzeszone – których kapitał własny wynosi od 1 mln EUR i mniej niż 5 mln EUR

• niezrzeszone – z kapitałem równym lub wyższym niż 5 mln EUR

Ograniczenia działania banków spółdzielczych:

• Bank spółdzielczy o kapitale 1 mln euro prowadzi działalności na terenie powiatu w którym znajduje się jego siedziba.

• Bank spółdzielczy posiadający fundusze własne wyższe niż 1 mln EUR , lecz niższe niż równowartość 5 mln EUR, może prowadzić działalność na terenie województwa, w którym znajduje się jego siedziba oraz na terenie powiatów w których znajdują się jego placówki wykonujące czynności bankowe

• Bank spółdzielczy posiadający fundusz własne równe lub wyższe niż równowartość 5 mln EUR może prowadzić działalność na obszarze całego kraju.

• Bank spółdzielczy za zgodą banku zrzeszającego może prowadzić działalność także na terenie powiatów sąsiadujących z wyżej wymienionym terenem

• Działalność obejmująca inne powiaty niż sąsiadujące, wymaga uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego

Członkostwo w banku spółdzielczym

• Każdy członek banku spół obowiązany jest posiadać co najmniej jeden zadeklarowany i wpłacony udział.

• Minimalną wysokość udziału członkowskiego określa statut. Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji lub poręczenie może być uwarunkowane w statucie banku koniecznością zadeklarowania i wpłacenia przez kredytobiorcę, pożyczkobiorcę, osobę, której ma być udzielone poręczenie lub gwarancja, co najmniej jednego udziału w tym banku.

• Odpowiedzialność udziałowców za starty powstałe w banku może zostać poniesiona w statucie banku do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów.

Organy banku spółdzielczego

• Rada nadzorcza - co najmniej 5 osób będących członkami tego banku spółdzielczego.

• Zarząd – co najmniej 3 osoby.

• Prezes – powołuje i odwołuje go rada nadzorcza, przy czym powołanie następuje za zgoda KNF. Pozostałych członków zarządu banku spółdzielczego powołuje i odwołuje rada nadzorcza. Powalanie następuje na wniosek prezesa zarządu banku.

Zrzeszenie się banków spółdzielczych

• Banki spółdzielcze zrzeszają się na podstawie umowy zrzeszenia z jednym samodzielnie wybranym bankiem zrzeszającym

• Bank spółdzielczy zobowiązany jest do posiadania lub nabycia w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy co najmniej jednej akcji banku zrzeszającego

• Bank spółdzielczy może wypowiedzieć umowę zrzeszenia z zachowaniem 6 miesięcznego okresu wypowiedzenia i zawrzeć umowę z innym bankiem zrzeszającym

Czynności banku zrzeszającego

• Prowadzi rachunki bieżące zrzeszonych banków spółdzielczych na których zrzeszone banki spółdzielcze utrzymują rezerwy obowiązkowe oraz przeprowadzają za ich pośrednictwem rozliczenia pieniężne

• Nalicza i utrzymuje rezerwę obowiązkową zrzeszonych banków spółdzielczych na rachunku NBP

• Prowadzi wyodrębniony rachunek na którym deponowane są aktywa banków spółdzielczych stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych

• Wypełnia za zrzeszone z nim banki spółdzielcze obowiązki informacyjne wobec BFG i NBP

• Kontroluje zgodność działalności zrzeszonych banków spółdzielczych z postanowieniami umowy zrzeszenia przepisami prawa i statutami

• Reprezentuje zrzeszone banki spółdzielcze w stosunkach zewnętrznych w sprawach wynikających z umowy zrzeszenia

Rada zrzeszenia

• prezesi zarządów banków spółdzielczych zrzeszonych z bankiem zrzeszającym oraz prezes zarządu banku zrzeszającego wybierają spośród siebie radę zrzeszenia

• rada zrzeszenia jest organem opiniodawczo-doradczym zrzeszenia.

Procesy łączeniowe banków zrzeszających

• Banki zrzeszające mogą się łączyć tylko z innymi bankami zrzeszającymi w trybie przeniesienia majątku banku na bank zrzeszający w zamian za akcje za zgoda KNF

• Stosunek wymiany akcji banku przejmowanego na akcje banku przejmującego ustala się na podstawie…

• W przypadku połączenia się banków zrzeszających dla banków spółdzielczych obowiązująca jest umowa zrzeszenia banku przejmującego. Banki spółdzielcze zrzeszone z bankiem przejętym mogą rozwiązać ta umowę w ciągu 3 miesięcy od daty polaczenia.

Umowa o współdziałaniu banków zrzeszających

• Prezesi zarządów banków tworzą Radę która określa zasady:

• Wspólnej polityki finansowej banków zrzeszających

• Ujednolicania usług bankowych

• Ujednolicenia systemów informatycznych

• Realizowania wspólnych przedsięwzięć gospodarczych podejmowania innych wzajemnie uzgodnionych działań

Rada upoważnia jeden z banków do :

• Reprezentowania zrzeszonych banków

• Kontroli realizacji jej uchwał

• Wypowiedzenia umowy z bankami, które nie realizują uchwał rady.

Zrzeszenia:

• Spółdzielcza grupa bankowa – od 2011 r.

• BPS – Bank Polskiej Spółdzielczości – największe zrzeszenie działające od 2002 r.

Banki spółdzielcze jako sektor restrukturyzowano po 1989 roku na mocy :

• Ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających z 2000 roku

• Ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki żywnościowej z 94

Ustawa z 1994r

• Trójszczeblowa struktura bankowości spółdzielczej

• Restrukturyzacja BGŻ

• Najwyższy szczebel – bank krajowy (BGŻ)

• Niższy – banki regionalne

Minusy ustawy:

• Banków regionalnych było zbyt wiele (11)

• Nie mogły się łączyć

• Obowiązywały ograniczenia terytorialne ich działalności

• Brak swobody operacyjnej banków spółdzielczych

Ustawa z 2000r

• zrezygnowano z trójszczeblowej struktury na rzecz dwuszczeblowej

• W miejsce banków regionalnych utworzono trzy banki zrzeszające (obecnie 2 BPS i PGS)

• Możliwość łączenia się banków zrzeszających

Ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków i ustawa o restrukturyzacji finansowej banków spółdzielczych i BGŻ – dzielona bankom pomoc

• Skarb państwa przekazał 10 bankom państwowym 4 mld zł w postaci obligacji restrukturyzacyjnych

• NBP przeznaczył na rzecz umocnienia sektora bankowego 300mln zł w tym 40 mln na restrukturyzację sektora banków spółdzielczych kolejne 40 mln przeznaczono dla banków spółdzielczych w 95r

• Następne 40 mln w 1996 20 mln w 1997

• 20 mln zł w roku 1997

• Pożyczka podporządkowana dla BGŻ w 96 wynosiła 67.5 mln zł

• Do wykorzystanych instrumentów restrukturyzacji należały : zakup akcji, obligacji, weksli, gwarancje, kredyty refinansowe.

WYKŁAD 6 (21.11.2013)

Wg prawa bankowego banki mogą być tworzone jako banki państwowe, spółdzielcze i te w formie spółek akcyjnych.

BANKI AKCYJNE- do tworzenia banku akcyjnego stosuje się przepisy dwóch ustaw,

1. ustawa prawo bankowe, 2. Kodeks spółek handlowych

Organy banku akcyjnego :

1. WZA (Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy) – najważniejszy i najwyższy organ banku akcyjnego !

2. Rada Nadzorcza Banku ( min 5 osób )

3. Zarząd Banku Akcyjnego ( władza wykonawcza z prezesem banku akcyjnego na czele)

Jakie jest postępowanie przy założeniu banku akcyjnego?

Wymogi przy założeniu banku akcyjnego:

1. Fundusze własne, kapitał założycielski - może być w formie pieniężnej, ale niekoniecznie, może być to również kapitał założycielski w formie niepieniężnej ( nie może przekraczać 15 % kapitału założycielskiego banku; kapitał założycielski nie może pochodzić z pożyczki/kredytu ani z pieniędzy nieudokumentowanych „pranie pieniędzy”) [min kapitał założycielski 5mln euro, nie pełni funkcji banku zrzeszającego bo banki zrzeszające 20mln euro];

2. Wyposażenie banku, pomieszczania i urządzenia techniczne, które będą gwarantowały to ,że pieniądze w banku są bezpieczne ;

3. Założyciele i osoby będące w zarządzie banku zarząd banku musi dawać rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania banku, co najmniej 2 osoby muszą mieć doświadczenie w kierowaniu bankami i mają odpowiednie wykształcenie („ wiedzą co robią” ) . Jeśli są obcokrajowcami – wymagana jest potwierdzona ich znajomość języka polskiego. W przypadku przyszłego prezesa banku sprawdzana jest jego karalność, czy nie spowodowali w przeszłym zarządzie jakichś strat, czy nie ma zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

4. Plan działalności banku na co najmniej pierwsze 3 lata ( plan musi pokazać, że bank będzie efektywny i bank będzie bezpieczny).

Jeśli wiemy, że spełniamy wszystkie w/w warunki ( bez ich spełnienia nie ma sensu składać wniosku) to składamy wniosek do KNF.

We wniosku określamy nazwę banku ( jaki bank : czy państwowy czy spółdzielczy), przyszłą siedzibę banku, określamy czynności jakie bank będzie wykonywał, dane o przedmiocie działania banku, dane o przedmiocie tej działalności, dane o zakresie działalności, dane dotyczące założycieli, jaki kapitał zebraliśmy, wymagane przez KNF dokumenty.

! Najważniejszy wymagany dokument : PROJEKT STATUTU BANKU – znajduje się w nim nazwa banku, jaki bank- akcyjny czy spółdzielczy, siedziba , przedmiot i zakres działania, organizacja banku, zasady sprawowania kontroli wewnętrznej, fundusze ...)

Kolejny ważny wymagany dokument jest to:

- program działania banku na 3 lata,

- dokumenty dotyczące założycieli banku i ich sytuacji finansowej, jeśli z zagranicy to jeszcze dodatkowy załącznik: opinie właściwych władz nadzorczych.

Od złożenia wniosku do KNF ma on 3 miesiące od daty wpływu wniosku ( albo daty uzupełnienia tego wniosku, jeśli jest taka potrzeba) na wydanie decyzji dotyczącej założenia banku.

• Jeśli pozytywna decyzja – to KNF potwierdza jego nazwę, którą trzeba stosować, nazwę , siedzibę, akcje obejmowane przez właścicieli, czynności bankowe, od których KNF upoważnia, fundusze, wysokość kapitału, nazwiska założycieli. KNF zatwierdza projekt statutu banku. W ciągu roku powinniśmy podjąć działalność. Jeśli nie podejmiemy działalności w ciągu roku to trzeba będzie powtarzać wszystkie te czynności jeszcze raz.

Bank państwowy można przekształcić w spółkę akcyjną. O przekształceniu decyduje Minister Skarbu Państwa. Przekształcenie ma miejsce w drodze rozporządzenia Rady Ministrów .

Banki krajowe mogą prowadzić działalność na terytorium innych państw. Można także otwierać przedstawicielstwa w innych krajach. Również trzeba złożyć taki wniosek, który musi zawierać wszystko to, co było wymieniane wcześniej ;)

Przedstawicielstwo różni się od oddziału, ponieważ nie wykonuje czynności bankowych. Przedstawicielstwo może prowadzić działalność wyłącznie w zakresie reklamy i promocji, NIE MA CZYNNOŚCI BANKOWYCH, nie jest jednostką samodzielną, nie ma formy prawnej.

Banki akcyjne mogą się konsolidować. Tak jak banki spółdzielcze mogą się zrzeszać w bankach zrzeszających, tak banki akcyjne również mogą być poddane tym procesom.

Procesy konsolidacji banków przyczyną zmian ich organizacji.

Formy koncentracji :

1. Bankowe grupy kapitałowe + konglomeraty finansowe (holdingi) nie będące grupą bankową,

2. Łączenie się banków nie związane z tworzeniem grup kapitałowych,

3. Powiązania banków, nietworzące nowych struktur organizacyjnych.

1. Bankowe grupy kapitałowe

• Dobrowolne umowy zawierane między kilkoma bankami, o stałej współpracy i koordynacji działań, przewidująca jednocześnie powiązania kapitałowe; bank dominujący obejmuje kluczowe pakiety akcji pozostałych banków, które stają się bankami zależnymi; banki zależne zachowują samodzielność operacyjną, działają pod dotychczasową firmą, do której dodaje się uzupełnienie wskazujące na przynależność do grupy

• Tworzone na podstawie Prawa bankowego

• Bank dominujący posiada akcje banku zależnego dające mu ponad 50% ogólnej liczby głosów na WZ banku zależnego

• Okres trwania umowy nie mniej niż 5 lat

• Bank zależny z kolei nie może być akcjonariuszem banku dominującego. Jeżeli w dniu zawiązania grupy bankowej posiada akcje banku dominującego, to jest zobowiązany do ich zbycia w terminie 6 miesięcy od dnia zgłoszenia do rejestru handlowego umowy o zawiązaniu grupy bankowej.

• Ponadto nie może nabywać na swój rachunek

UMOWA GRUPY BANKOWEJ

• Bank dominujący i banki zależne;

• Okres, na jaki została zawarta;

• Liczbę akcji, ich wartość oraz liczbę głosów wynikających z akcji banków zależnych wzajemnie posiadanych przez te banki;

• Nazwy i znaki wskazujące na przynależność do grupy;

• Zasady i tryb realizacji obowiązku gwarantowania bieżącej płynności płatniczej każdego banku należącego do tej grupy;

• Zasady i tryb uzgadniania polityki finansowej i operacyjnej grupy;

• Warunki wystąpienia z grupy

Grupa bankowa w Polsce – grupa PKO NAJWIĘKSZA

KONGLOMERAT (holding) finansowy

W skład konglomeratu mogą wchodzić niekoniecznie z jednego kraju, ale których działalność dotyczy min dwóch segmentów sektora finansowego(np. banki z zakładami ubezpieczeń)

Pośrednia forma powiązań – holding (konglomerat finansowy) - slajd

• Powiązania organizacyjne, gospodarcze, prawne między podmiotem dominującym i zależnym

• Nie ma wyodrębnionej struktury organizacyjnej, składu osobowego, majątku, nie ma też osobowości prawnej

• Grupa podmiotów gospodarczych, pochodzących niekoniecznie z jednego kraju, których działalność podstawowa dotyczy co najmniej dwóch segmentów sektora finansowego ( w UE dotyczy to połączeń bankowości lub rynku kapitałowego z ubezpieczeniami). Jeżeli przeważającym rodzajem jego działalności jest działalność bankowa, wówczas można mówić, iż jest to grupa bankowa. Jest to forma przedsięwzięcia gospodarczego

• Banki działają w takich strukturach , stąd konieczność objęcia ich nie tylko nadzorem indywidualnym, ale i skonsolidowanym oraz uzupełniającym

Rodzaje holdingów z udziałem banków- regulacje polskie (slajd)

• Bankowy krajowy, którym jest grupa podmiotów, w której podmiotem dominującym jest bank krajowy lub bank krajowy i podmioty finansowe blisko z nim związane,

• Bankowy zagraniczny , którym jest grupa podmiotów, w której pierwotnym podmiotem dominującym jest bank zagraniczny, instytucja kredytowa lub instytucja finansowa

• Finansowy, którym jest grupa podmiotów, w której podmiotem pierwotnym dominującym jest instytucja finansowa , a w skład grupy wchodzą wyłącznie lub w większości banki , instytucje finansowe lub instytucje kredytowe. Jednym z podmiotów zależnych musi być bank krajowy , bank zagraniczny lub instytucja kredytowa,

• Mieszany, którym jest grupa podmiotów, w której podmiotem pierwotnym dominującym jest podmiot nie będący bankiem, instytucja kredytowa czy instytucja finansowa. Przynajmniej jednym podmiotem zależnym musi być bank krajowy, bank zagraniczny lub instytucja kredytowa.

• Hybrydowy, którym jest grupa podmiotów, w której podmiotem pierwotnym dominującym jest instytucja finansowa. W skład grupy wchodzą w większości podmioty nie będące bankami krajowymi, bankami zagranicznym, instytucjami kredytowymi czy instytucjami finansowymi, a jednym podmiotem zależnym jest bank krajowy

1. Łączenie się banków nie związane z tworzeniem grup kapitałowych

• Łączenie się banków przez przejęcie (możliwość łączenie się banków tego samego rodzaju. Stąd też wynika odrębność podstaw prawnych łączenia się banków państwowych, banków w formie spółki akcyjnej oraz banków spółdzielczych)

• Fuzje

• Powoływanie nowych podmiotów (STRETEGIA DE NOVO)

PRZEJĘCIA :

• Zarezerwowana dla banków pierwszorzędnych

• Bank silny ekonomicznie przejmuje bank słabszy, nie pytając go często o zgodę (wrogie przejęcie)

• Działalność prowadzona jest pod firmą banku przejmującego, który wchłania przejęty bank i reorganizuje go wg własnej koncepcji,

• Specyficzna postać przejęcia : zakup kluczowego pakietu akcji innego banku o dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej; bank nie zachowuje zewnętrznej cechy samodzielności, w istocie jest jednak filią banku, który kupił jego akcje.

FUZJA

• Połączenie się banków. Z połączonych banków powstaje nowa jednostka pod nazwą zawierającą elementy dawnych nazw banków

• Raczej dla banków drugorzędnych

• Ogromny wysiłek, nakład pracy aby zaplanować i przeprowadzić integrację, bez uszczerbku dla wyniku finansowego

• Daje możliwość stworzenia banku o skali światowej

• Przyczyny fuzji : wzrost konkurencji, nowe technologie, zmiany wielkości i struktury popytu, globalizacja rynku,

• Spin off – proces odwrotny do fuzji czy przejęć (wydzielenie z konglomeratu niektórych części. Rzadkie zjawisko w globalnej gospodarce)

NADZÓR SKONSOLIDOWANY

• Objęto nim banki działające w grupie obejmującej ten sam sektor rynku

• Kwestie nadzoru skonsolidowanego reguluje Dyrektywa 2006/48/WE

Konsolidacja – koszty

• koszty zmian organizacyjnych, w tym koszty doradztwa czy obsługi prawnej,

• koszty zmian technicznych, np. harmonizacji systemów informatycznych,

• odprawy dla zwalnianych pracowników oraz koszty przystosowania pozostałego zespołu do nowych rozwiązań,

• koszty administracyjne, związane np. z powstaniem dodatkowych komórek zarządzających reorganizującą się instytucją.

STRATEGIA DE NOVO

• Tworzenie nowego podmiotu na bazie własnych środków bankowych założyciela (np. bank tworzy własny zakład ubezpieczeń )

ZALETY STRATEGII DE NOVO

• Brak dodatkowych kosztów tworzenia bazy klientów, ponieważ banki taką rozbudowaną bazą klientów dysponują

• Pełna kontrola nad nowym podmiotem

• Wzrost przychodów i ich dywersyfikacja, efekt synergii

• Przystosowanie nowego podmiotu do rozwiązań już wypracowanych w banku

• Niwelowanie sporów kompetencyjnych

WADY STARTEGII DE NOVO

• Duże nakłady finansowe (pomieszczenia, wyposażenie, technologie, reklama, marketing )

• Brak doświadczenia w zarządzaniu nowym podmiotem

• Konieczność szukania specjalistów

• Długi czas rozwoju działalności i zdobywania rynku

• Możliwość popełnienia błędów w początkowym okresie działania

DE NOVO – PRZYKŁADY

• Bank Societe Generale utworzył towarzystwo ubezpieczeń Sogecap i filie ubezpieczeń na życie Sogenal

• Deutsche Bank AG utworzył firmę ubezpieczeniową Lebensversicherung der Deutsche Bank AG (DB Leben)

1. Powiązania banków , nietworzące nowych struktur organizacyjnych

• Konsorcja bankowe ( np. kredytowe, ograniczające ryzyko, pozwalające zebrać środki)

• Alianse strategiczne ( przymierze – trwały sojusz pomiędzy partnerami – bankami lub współdziałanie banków >konkurentów na rynku< w celu osiągnięcia obustronnych korzyści; inaczej : związek pomiędzy podmiotami, którego założeniem jest realizacja wspólnego dla podmiotów celu)

- wstępny etap ewentualnej fuzji

- cel : przystosowanie się do nowej sytuacji strategicznej

- formalne i nieformalne

DRUGIE KRYTERIUM KLASYFIKACJI BANKÓW banki uniwersalne i specjalne (wyspecjalizowane)

BANK UNIWERSALNY (dominuje w Polsce)

• Może wykonywać wszystkie czynności bankowe wymienione ustawowe

• Brak ograniczeń w zakresie typu obsługiwanej klienteli

• Brak zakazanych regionów, w które nie mógłby wkroczyć z usługami

(+) klient może załatwiać wszystkie swoje sprawy pod jednym dachem

(+) łatwiej pozyskać klienta, ponieważ banki uniwersalne są uznawane za stabilne

(-) sukces zależy od kadry więc jeżeli kadra nie jest wyspecjalizowana to można stracić

BANK SPECJALNY (WYSPECJALIZOWANY) – inwestycyjne i hipoteczne

Ograniczona sfera działania pod względem:

• Zakresy

• Formy

• Rodzaju klientów

BANK INWESTYCYJNY

• Specjalizuje się w operacjach typowych dla rynku pieniężnego i kapitałowego w szerokim przedmiotowym ich zakresie.

TYPOWE OPERACJE BANKU INWESTYCYJNEGO

• Działalność brokerska i dealerska

• Organizacja emisji papierów wartościowych

• Gwarantowanie emisji

• Tworzenie funduszy inwestycyjnych i zarządzanie nimi

• Doradztwo finansowe

• Transakcje instrumentami pochodnymi

Mamy w Polsce bankowość inwestycyjną. Nie mamy banków inwestycyjnych, ale czynności są wykonywane np. przez domy maklerskie, fundusze inwestycyjne.

WYKŁAD 7

Banki wyspecjalizowane:

• Inwestycyjne

• Hipoteczne:

  • specjalizują się udzielaniem kredytów budowlanych i mieszkaniowe (kupno lub rozbudowę) zabezpieczone hipoteką- wpisuje się to do księgi wieczystej w dziale obciążenia. Przy ewentualnej egzekucji liczy się kolejność wpisu, pierwszy wierzyciel ma największe prawo do odzyskania. Nie powinno się obciążać hipoteką nieruchomości na więcej niż 50%, ale czasem nie jest to przestrzegane. Może być udzielany klientom indywidualnym jak i np. spółdzielnią czy developerom.

  • Mogą także udzielać kredytów niezabezpieczonych hipotecznie, ale dotyczy to tylko wymienionych ustawowo kredytobiorców- w ustawie szczegółowej o listach zastawnych i bankach hipotecznych.

  • Mogą wykupywać wierzytelności kredytowe najczęściej zabezpieczonych hipoteką, zwykle od banków uniwersalnych. (bank hipoteczny pobiera prowizję od przejęcia)

  • Dodatkowe możliwości pozyskiwania kapitału do kredytów, jako jedyne w Polsce mają prawo emitowania listów zastawnych. (operacje pasywne) W Polsce są to banki BRE bank hipoteczny S.A., Bank hipoteczny PKO S.A. obraca listami zastawnymi na rynku wtórnym CATALYST.

    • Hipoteczne listy zastawne - jest to papier wartościowy imienny lub na okaziciela emitowany na podstawie wierzytelności kredytowych banku hipotecznego zabezpieczonych hipoteką

    • Publiczne listy zastawne – są bezpieczniejsze od hipotecznych, mają płynniejsze zabezpieczenie, jest to papier wartościowych imienny lub na okaziciela którego podstawą emisji jest wierzytelność kredytowa banku hipotecznego, ale zabezpieczona gwarancją bądź poręczeniem godnej zaufania instytucji publicznej. (jak nie ma pieniędzy na wykup listów to i nie ma możliwości egzekucji z nieruchomości to instytucja która poręczyła za dany kredyt musi zapłacić.)

W Ogóle banków można wyróżnić również:

• Bank internetowy- realizują swoją działalność transakcyjną z użyciem kanału internetowego ( przede wszystkim lub wyłącznie lub część operacji kanałem internetowym) klient musi mieć przynajmniej wgląd w stan rachunku za pomocą www ( w Polsce praktycznie wszystkie banki ).

• Bank wirtualny- nie dysponuje pomieszczeniami, nie ma fizycznych placówek banku, cła, działalność realizowana poprzez kanał internetowy ( W Polsce tylko mbank).

Kolejny podział:

• Detaliczne – Praktycznie wszystkie banki w Polsce, obsługują osoby fizyczne, małe i średnie przedsiębiorstwa o małym zakresie potrzeb,

• Korporacyjne- dla dużych firm, w Polsce nie ma firm specjalistycznych do obsługi tylko takich wielkich korporacji,

• Hurtowe- przeprowadzają na masową skalę operacje pieniężne na rynku międzybankowym.

Czynności typowe dla bankowości:

- nasze prawo bankowe dostosowało czynności do specyfiki banków (do banków uniwersalnych)

• Produktem bankowym nazwiemy usługę finansową którą świadczy bank na rzecz klienta
  (w szerokim ujęciu klient) jeśli to jest usługa finansowa to ma swoje cechy charakterystyczne:

  • Niematerialność- bo nie można jej zobaczyć ani dotknąć, klient nie otrzymuje nic w postaci fizycznej.

  • Nierozdzielność- nie możliwe jest rozdzielenie fazy produkcji od fazy konsumpcji.

  • Niejednorodność- jakość usług zależy od usługodawcy.

  • Nietrwałość- tak jak wszystkie produkty finansowe, nie mogą być magazynowane.

• Produkt bankowy może być inaczej nazywany : Czynności lub operacje bankowe- prawo bankowe posługuje się terminem czynności bankowych. Nie są zdefiniowane tylko wymienione

  • Czynności sensu stricto- tylko dla banków

    • Przyjmowanie wkładów płatnych na każde żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów

    • Prowadzenie innych rachunków bankowych

    • Udzielanie kredytów

    • Udzielanie i potwierdzenia gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw

    • Emitowanie bankowych papierów wartościowych

    • Przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych

    • Wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego

  • Czynności sensu largo- zarówno dla banku jak i innych instytucji ( np. pożyczek możemy udzielać nawet my) np. przechowywanie skrytek sejfowych, poręczenia, pożyczki, skup i sprzedaż wartości dewizowych, czyli wszystkie operacje finansowe które nie są sensu stricto.

    • obejmować i nabywać akcje lub ich prawa, udziały, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych

    • zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych

    • Dokonywać obrotu papierami wartościowymi

    • Dokonywać zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika

    • Nabywać i zbywać nieruchomości

    • I inne operacje finansowe.

Nie każda czynność bankowa jest operacją bankową, czynność to pojęcie szersze, żeby coś było operacją bankową to:

• Musi być umowa z klientem

• Musi być świadczenie pieniężne na rzecz banku lub klienta

• Musi być rachunek bankowy, bo operacja jest wykonana za pośrednictwem

Tradycyjna klasyfikacja operacji bankowych:

• Operacje bierne ( pasywne, depozytowe) na własny rachunek i ryzyko

• Operacje czynne ( aktywne, kredytowe) na własne ryzyko i rachunek

• Operacje pośredniczące ( rozliczeniowe, obsługi obrotu płatniczego)- na cudzy rachunek i ryzyko

Operacje bankowe Inny podział wg Bitza:

• Usługi finansujące klienta, obejmujące operacje prowadzące do zwiększenia środków finansowych klienta

• Usługi depozytowe umożliwiające klientowi lokowanie w banku czasowo wolnych nadwyżek finansowych

• Usługi związane z obsługa obrotu płatniczego- polegające na realizacji zleceń płatniczych klientów i raz operacji płatniczych inicjowanych przez bank

• Usługi różne, obejmujące np. pośrednictwo w operacjach papierami wartościowymi lub doradztwo

Operacje Bankowe Podział wg KRUMMELA:

• Terminowe przyjęcie lub odstąpienie środków pieniężnych

• Przejęcie ryzyka ( awal, akcept, gwarancja)

• Przechowywanie papierów wartościowych i administrowanie nimi

• Obsługa obrotu płatniczego wraz z emisją papierów wartościowych

• Operacje handlowe ( handel papierami wartościowymi, dewizami, złotem)

Operacje bankowe podział wg wpływu na wynik finansowy banku:

• Wpływają na wynik finansowy dodatnio ( przychody odsetkowe , prowizje)

• Wpływają na wynik finansowy ujemnie ( koszty z operacji biernych)

Ostatnia część definicji banku komercyjnego- czynności są obarczone RYZYKIEM! Wchodzimy w temat związany z ryzykiem bankowym.

Rryzyka bankowego eksponowane przez NUK ( NOWA UMOWA KAPITAŁOWA BAZYLEA):

Ryzyko finansowe	Ryzyko operacyjne
Ryzyko kredytowe	Ryzyko awarii
Ryzyko rynkowe: stóp procentowych, walutowe, cen papierów wartościowych i cen towarów	Ryzyko zewnętrzne
Ryzyko utraty płynności

Inny rodzaj ryzyka:

• Ryzyko prawne

• Ryzyko strategiczne

• Koncentracji

• Makroekonomiczne

• Sekurytyzacji

• Reputacji

• Kapitałowe

• Modeli

Koncentrujemy się na podziale w tabeli:

Ryzyko kredytowe- najbardziej charakterystyczne dla banków, najczęstsza przyczyna upadłości banków. Ryzyko kredytowe to potencjalne zagrożenie przewidywane bądź nie niewywiązania się dłużnika ze zobowiązań kredytowych, pożyczkowych lub wynikających z emisji papierów wartościowych. Inaczej to prawdopodobieństwo niezrealizowania założonego celu lub prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanego zdarzenia lub sytuacji którego konsekwencje mają negatywny wpływ na kredytobiorcę a przez to również na bank. Można również powiedzieć że jest to pogarszanie się jakości portfela kredytowego banku i wzrost wskaźnika niewypłacalności jego klientów skutkujące obniżeniem przepływów pieniężnych banku z aktywów co osłabia zdolność banku do spłaty jego własnych zobowiązań. Te definicje to pojmowanie ryzyka kredytowego w aspekcie negatywnym, jest to aktywne ryzyko kredytowe. Oprócz aktywnego ryzyka kredytowego jest również pasywne ryzyko kredytowe- jest to zagrożenie wcześniejszego wycofania przez deponentów na dużą skalę zdeponowanych w banku środków lub zagrożenie niepozyskania potrzebnych bankowi źródeł finansowania ich akcji kredytowej. Bank ma duży wpływ na rozmiary aktywnego ryzyka kredytowego, które da się zmierzyć i ograniczyć ( np. dokładne zbadanie zdolności kredytowej) natomiast w pasywnym ryzyku kredytowym bank ma niewielki wpływ, ale może coś zrobić żeby je ograniczyć, (np. dbać o swoją kondycję finansową i zaufanie publiczne). Ryzyko kredytowe pojedyncze (z jednym klientem) lub portfelowe (wszystkich umów jakie bank zawarł). Jest również podział na ryzyko podejmowane w chwili zawierania lub trwania umowy kredytowej.

Wykład 8 (12.12.2013)

Procedura (każdy bank dysponuje taką procedurą) kredytowa składa się z następujących etapów:

• Gromadzenie informacji (informacja –klucz do sukcesu) na temat potencjalnego kredytobiorcy, jego firmy i planowanego przedsięwzięcia informacje mogą pochodzić od samego kredytobiorcy jak również z kas zewnętrznych

• Wizja lokalna u klienta

• Etap weryfikacji

1. Ocena zdolności kredytowej klienta i ustalenie skali ryzyka kredytowego wraz z przypisaniem go do odpowiedniej grupy należności

2. Dobór zabezpieczeń prawnych kredytu

• Decyzja kredytowa ( jeśli pozytywna no to dalsze etapy procedury )

• Umowa kredytowa i uruchomienie kredytu

• Monitoring kredytu i kredytobiorcy w trakcie trwania stosunku umownego

• Wygaśnięcie i rozwiązywanie umów kredytowych, windykacja należności

WNIOSEK KREDYTOWY

• Samodzielnie opracowany przez bank formularz, w którym potencjalny kredytobiorca umieszcza podstawowe informacje o :

• Osobie i prowadzonej działalności ( aktywa, kapitały, długi, banki współpracujące, konkurencja itp.)

• Zamierzeniach rozwojowych, finansowanych kredytem, w tym korzyści płynące z kredytowania i wysokość wnioskowanego kredytu

• Proponowanym sposobie i formie spłaty długu

• Proponowanych zabezpieczeniach prawnych kredytu

Załączniki do wniosku kredytowego: (nie jest to takie ważne)

• Potwierdzenie podstawy prawnej i zakresu działalności podmiotu (statut, umowa spółki, wpis do KRS lub ewidencji działalności gospodarczej)

• Potwierdzenie prawa do lokalu, w którym wykonywana jest działalność

• Pełnomocnictwa do zaciągania zobowiązań, opinie bankowe, zaświadczenia o braku zaległości w ZUS czy w Urzędzie Skarbowym

• Sprawozdanie finansowe (obligatoryjne = konieczne; bardzo ważne bo bank ocenia na podstawie sprawozdania zdolność kredytową i jego pozycję finansową ! ) za okres bieżący + co najmniej 2lata poprzedzające złożenie wniosku

• Dokumenty potwierdzające istnienie i własność proponowanych zabezpieczeń prawnych (wypisy z KW, dowody rejestracyjne, polisy ubezpieczeń itp.)

• W przypadku kredytów inwestycyjnych : biznes plany, kontrakty na realizację inwestycji, udokumentowane środki własne zaangażowane w przedsięwzięcie (swoje 20 tys trzeba mieć)

• Gdy wniosek kompletny , bank idzie do klienta na wizję lokalną.

CEL WIZYTY U KREDYTOBIORCY:

• Weryfikacja danych umieszczonych przez klienta we wniosku kredytowym

• Poznanie siedziby firmy i specyfiki jej działalności (cykl produkcyjny, stany zapasów itp.)

• Kontrola stanu fizycznego i dokumentacji proponowanych zabezpieczeń kredytu

• Wyjaśnienie powstałych wątpliwości wynikających z wniosku kredytowego i dołączonych sprawozdań finansowych

+ Gdy bank posiada już wszystkie informacje o kliencie , musi go jeszcze sprawdzić w zewnętrznych bazach informacyjnych. ( publiczne i niepubliczne bazy)

PUBLICZNE BAZY DANYCH W POLSCE :

• Krajowy Rejestr Sądowy

• Krajowy rejestr zastawów (rejestr sądowy)

• Księgi wieczyste (rejestr sądowy)

• Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) – odpowiednik KRS-u

• PESEL

• REGON

• NIP

NIEPUBLICZNE BAZY INFORMACJI W POLSCE :

• Bazy danych Biura Informacji Kredytowej SA w Warszawie

• Bazy Związku Banków Polskich

• Bazy danych Biur Informacji Gospodarczej ( ERIF – Europejski Rejestr Informacji Gospodarczej, KRD - Krajowy Rejestr Długów, InfoMonitor BIG SA , jest już baza czwarta- powstała niedawno w Krakowie )

• Bazy danych wywiadowni gospodarczych i agencji działających na terenie Polski

ZADANIA I ZASADY DZIAŁANIA BIK ( Biuro Informacji Kredytowej) SA:

ZADANIA:

• Zbieranie

• Gromadzenie

• Przetwarzanie

• Udostępnianie

ZASADY:

• Wzajemność (BIK przesyła informacje o kredytobiorcach tylko tym bankom, jeżeli banki te uzupełniają informacje o swoich klientach w BIK)

• Wiarygodność (BIK odpowiada za dane, które otrzymał od banku, ale nie może ich zmieniać)

• Neutralność ( nie zdradza się w przesyle informacji kredytowej tajemnicy handlowej)

• Max bezpieczeństwo (BIK musi posiadać odpowiednią infrastrukturę żeby ten przesył danych był bezpieczny i nie dostał się w niepowołane ręce)

PRODUKTY BIK SA:

• Banki i SKOK-i : raporty kredytowe, raporty monitorujące, oceny scoringowe, analizy, wsparcie w procesie wdrażania Nowej Umowy Kapitałowej

• Przedsiębiorcy : System Informacji BIK – Przedsiębiorca, dla firm - System ESOR ( ocenia się kondycję finansową przedsiębiorstw).

• Klient indywidualny : raport STANDARD , raporty PLUS, raport PLUS z informacją o ocenie Punktowej

BAZY ZBP (Bazy Związków Banków Polskich):

• Akceptanci, (informacje o kartach płatniczych)

• Posiadacze, ( informacje o kartach płatniczych)

• Amron,

• Sarfin, (informacja o kredytach mieszkaniowych)

• Bankowy rejestr,

• Dokumenty zastrzeżone,

• Pojazdy,

• Swoz,

• Zoro.

INFORMACJA GOSPODARCZA ( to nie jest informacja kredytowa)

• Informacja o terminowym spłacaniu zobowiązań płatniczych ( za prąd, gaz, wodę ..)

• Informacja o niespłaconych długach

• Informacja o posłużeniu się podrobionym lub cudzym dokumentem

Czym jest biuro informacji Gospodarczej?

Biuro Informacji Gospodarczej (BIG) to instytucja, która przyjmuje, przechowuje i udostępnia informacje gospodarcze.

Biura Informacji Gospodarczej działają na podstawie Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych z dn. 9 kwietnia 2010r.

BIG funkcjonujące w Polsce:

• Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A

• Krajowy Rejestr Długów BIG S.A.

• Rejestr Dłużników ERIF BIG S.A.

(Wszystkie funkcjonują bardzo podobnie.)

Analiza ryzyka

Jakie informacje znajdują się w Rejestrze Dłużników BIG?

BIG przechowuje i udostępnia informacje o zadłużeniu osób fizycznych i przedsiębiorców.

• OSOBA FIZYCZNA zaległość min 200zł niespłacana przez 60 dni

• PRZEDSIĘBIORCA zaległość min 500zł niespłacana przez 60 dni

Rodzaje raportów:

• Raport o Konsumencie- zawiera informacje gospodarcze o konsumencie, jego zobowiązaniach oraz źródle pochodzenia informacji, pochodzące z wszystkich sektorów gospodarki

• Raport o Przedsiębiorcy – zawiera informacja gospodarcze o przedsiębiorcy, jego zobowiązaniach oraz źródle pochodzenia informacji, pochodzące z wszystkich sektorów gospodarki

• Raport o Dokumencie – zawiera informacje gospodarcze dotyczące posłużenia się cudzym lub podrobionym dokumentem

• Raport o Sobie – zawiera informacje czy podmiot występujący do BIG o taki raport widnieje w Rejestrze Dłużników BIG

• Raport z Rejestru Zapytań – zawiera informacje, kto w przeciągu ostatnich 12 miesięcy pytał o dany podmiot i jakie informacje otrzymał.

W województwie śląskim społeczeństwo góruje w zaciąganiu długów wg raportów. Lubimy żyć na kredyt.

CEL ETAPU WERYFIKACJI

To uzyskanie odpowiedzi na 3 pytania:

1. Czy klient posiada zdolność kredytową?

2. Jaka jest skala ryzyka kredytowania danego klienta i czy jest to ryzyko akceptowane przez bank czy też nie?

3. Czy proponowane zabezpieczenia są wystarczające dla banku w kontekście ponoszonego ryzyka?

Ad. 1 ) Zdolność kredytowa – zdolność do spłaty długu z odsetkami w terminach określonych umową kredytową ; można ją posiadać lub nie, ale ryzyko kredytowe występuje zawsze, tyle, że o różnym stopniu nasilenia

RODZAJE ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ:

• FORMALNOPRAWNA – wiarygodność prawna, zdolność do podejmowania czynności prawnych, w tym do zawierania umów kredytowych

• MERYTORYCZNA – wiarygodność personalna i ekonomiczna kredytobiorcy

ELEMENTY OCENY PERSONALNEJ:

• Kwalifikacje zawodowe kredytobiorcy

• Praktyka w branży

• Stan rodzinny

• Stan majątkowy

• Ocena etyczno-moralna klienta

METODY OCENY EKONOMICZNEJ ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ KLIENTA:

• Analiza finansowa

• Analiza SWOT (ocena bardziej subiektywna)

• Metoda punktowa

• Analiza dyskryminacyjna

Modele dyskryminacyjne – model Altmana (tzw. Funkcja Z) [nie trzeba tego umieć]– nie w Polsce, głównie w Stanach

• Jest to model używany do badania symptomów zagrożenia firmy upadłością; model opiera się na 5 wskaźnikach przydatnych do oceny przewidywanej zdolności płatniczej

*** POLSKIE MODELE – MODEL J.GAJDKI I D.STOSA, MODEL A.HOŁDY I MODEL POZNAŃSKI.

CECHY DOBREGO ZABEZPIECZENIA:

• Płynność

• Prosta konstrukcja prawna

• Możliwość rejestracji

• Łatwość wyceny

• Zewnętrzny charakter zabezpieczenia

• Niski koszt ustanowienia zabezpieczenia

RODZAJE ZABEZPIECZEŃ PRAWNYCH:

• Zabezpieczenia o charakterze osobistym (osoba, która ustanawia takie zabezpieczenia odpowiada za spłatę długu całym swoim majątkiem – obecnym i przyszłym)

• Zabezpieczenia rzeczowe (ta odpowiedzialność jest ograniczona do obciążonego na rzecz banku składnika majątku)

ZABEZPIECZENIA OSOBISTE (lista) :

• Weksel In blanco

• Poręczenia cywilne i wekslowe

• Gwarancje bankowe

• Przelew wierzytelności

• Przystąpienie do długu

• Przejecie długu

• Ubezpieczenie kredytu

ZABEZPIECZENIA RZECZOWE:

• Zastaw na rzeczach ruchomych

• Przewłaszczenie rzeczy nieruchomej

• Hipoteka na nieruchomości

• Kaucja

• Blokada środków na rachunku bankowym

Wykład 9 (19.12.2013r)

Na ostatnim wykładzie w styczniu – gość z zagranicy, będziemy mogli sobie z nim porozmawiać…

UMOWA KREDYTOWA:

• Podstawowy dokument regulujący wszystkie sprawy związane z kredytem; zawierana na piśmie

• Przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy, na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych; kredytobiorca zaś zobowiązuje się do wykorzystania tej kwoty na warunkach określonych w umowie, do jej zwrotu wraz z odsetkami w umownym terminie oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu. W umowie znajdują się także zapisy dotyczące uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania kredytu, kondycji kredytobiorcy i wystarczalności zabezpieczeń prawnych.

WYMAGANE ELEMNETY UMOWY KREDYTOWEJ:

• Strony umowy (bank , który kredytuje i kredytobiorca)

• Kwota kredytu

• Waluta kredytu

• Elementy kosztów kredytu (oprocentowanie, zapis o zmienności oprocentowania – warunki zmienności, prowizje, jakie bank będzie pobierał i za co )

• Wzmianka o zabezpieczeniach prawnych długu

• Czas trwania umowy kredytowej

• Cel kredytu

• Sposób postawienia kredytu do dyspozycji klienta

• Zasady i termin spłaty kredytu

• Uprawnienia i obowiązki banku oraz kredytobiorcy

• Warunki dokonywania zmian umowy i warunki rozwiązywania umów

• Dobrowolne oświadczenie o poddaniu się egzekucji dłużnika

+ załącznik do umowy : regulamin produktu kredytowego; umowy nie są tak obszerne, np. 4str ponieważ regulamin jest załącznikiem i ma dużo więcej stron, trzeba się z nim dokładnie zapoznać.

PRAWA KREDYTOBIORCY PO PODPISANIU UMOWY KREDYTOWEJ:

• Otrzymanie kredytu na warunkach i w terminach określonych w umowie,

• Zachowanie przez bank tajemnicy dotyczącej udzielonego kredytu i informacji przekazanych przez klienta,

• Zwolnienie lub zwrot zabezpieczeń po spłacie kredytu.

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI KREDYTOBIORCY:

• wykorzystanie kredytu zgodnie z umową

• Terminowa spłata rat kredytowych i odsetkowych,

• Udzielanie bankowi bieżących informacji na temat własnej sytuacji ekonomiczno-finansowej, w celu dokonywania aktualizacji jej oceny w ramach prowadzonego monitoringu kredytowego

CECHY UMOWY KREDYTOWEJ:

• Konsensualna ( tzn, że dochodzi do skutku już w momencie jej podpisania, a nie w momencie uruchomienia kredytu)

• Odpłatna

• Dwustronnie obowiązująca

URUCHOMIENIE KREDYTU:

• Jednorazowo albo w transzach

• Gotówkowo lub bezgotówkowo

• Bezgotówkowo na rachunek bieżący kredytobiorcy lub zapłata przez bank za faktiry klienta w ciężar rachunku kredytowego

SPŁATA KREDYTU:

• Równe raty kapitałowe ( raty całkowite malejące) – maleją raty odsetkowe wraz z ubywaniem kapitału kredytowego w trakcie okresy kredytowania

• Raty annuitowe (równe raty całkowite : kapitał + odsetki) – wielkość raty oblicza się korzystając ze wzoru na rentę okresową

WZÓR NA RENTĘ OKRESOWĄ

• R- rata kapitałowa,

• K- kwota kredytu,

• p – stopa procentowa kredytu dla jednego okresu n,

• n – liczba rat

$R = K*\ \frac{p{(1 + p)}^{n}}{{(1 + p)}^{n} - 1}$

MONITORING KREDYTOWY:

• Systematyczna ocena zdolności kredytowej klienta, prawidłowości wykorzystania i spłat kredytu oraz ustanowionych zabezpieczeń prawnych w całym okresie kredytowania

• Funkcje monitoringu : informacyjna i zabezpieczająca

• Zakres monitoringu : ocena personalnej zdolności kredytowej klienta, ocena ekonomicznej zdolności kredytowej klienta, monitoring warunków kredytowania, obserwacja zabezpieczeń prawnych

• Tryb monitoringu: zindywidualizowany, automatyczny

WYPOWIADANIE UMÓW PRZEZ BANK:

• Naruszenie przez klienta warunków udzielenia kredytu (np. samowolna zmiana celu kredytowania)

• Nieterminowa spłata

• Pogorszenie sytuacji finansowo – majątkowej klienta

• Utrata wartości zabezpieczeń

PRZYMUSOWA EGZEKUCJA NALEŻNOŚCI KREDYTOWYCH BANKU – ETAPY

• Bankowy tytuł egzekucyjny

• Sądowa klauzula wykonywalności nadawana tytułom egzekucyjnym (tytuł wykonawczy)

• Wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji z dołączonym tytułem wykonawczym ze wskazaniem sposobu egzekucji

• Czynności komornicze związane z prowadzeniem egzekucji z majątku ruchomego dłużnika, z majątku nieruchomego , z wynagrodzeń czy z rachunków bankowych

• Podział sum uzyskanych z egzekucji

Rodzaje RYZYKA OPERACYJNEGO: (jest równie groźne jak ryzyko kredytowe)

• Ryzyko awarii (procesy, systemy, personel)

• Ryzyko generowane przez otoczenie zewnętrzne, np. hakerstwo, katastrofy, strajki, itp. (zwane także ryzykiem strategicznym). Także ryzyko relacji z otoczeniem : z klientami (skargi, pozwy), z akcjonariuszami, organami nadzoru itp.

**Outsourcing – przekazywanie pewnych czynności organom zewnętrznym

Fishing ( oszustwa zewnętrzne ) – kradzież tożsamości

RYZYKO RYNKOWE – (na następnym wykładzie)

WYKŁAD 10 (10.01.2014r)

RYZYKO RYNKOWE – prawdopodobieństwo poniesienia przez bank straty w wyniku zachodzącej zmiany warunków finansowych związanych z podjętą przez bank operacją bankową.

Ta zachodzące zmiana- może mieć postać niekorzystnej zmiany cen, kursu walutowego itp.

Najbardziej brutalnym przejawem ryzyka rynkowego są kryzysy giełdowe, podczas których akcje tracą na wartości większość tego co zyskały czasem przez lata wzrostów.

3 GŁÓWNE RODZAJE RYZYKA RYNKOWEGO

1. STOPY PROCENTOWEJ- niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian stóp procentowych na wyniki finansowe banków;

RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ:

ryzyko niedopasowania terminu – dotyczy przeszacowania terminów stóp oprocentowania do czasu przeszacowania oprocentowania finansujących je pasywów lub pozycji pozabilansowych, np. np. bank finansuje długoterminowe kredyty o stałym oprocentowaniu depozytami o krótszych terminach wymagalności lub o krótszych okresach przeszacowania.

ryzyko bazowe – niepoprawna korelacja stóp oprocentowania depozytów o tych samych okresach przeszacowania,

ryzyko krzywej dochodowości – występuje w przypadku niekorzystnych zmian wysokości powiązanych ze sobą stóp procentowych dotyczących tego samego indeksu lub rynku,

ryzyko różnych terminów

ryzyko opcji klienta (wcześniejszej spłaty kredytu lub wcześniejszego wycofania depozytu)

1. WALUTOWE - dotyczy wszystkich pozycji bilansowych i pozabilansowych banku denominowanych w walutach obcych, które są denominowane w walutach obcych

Ryzyko konwersji walut – wystąpi wtedy, gdy tworzymy grupę bankową albo grupę kapitałową, następuje konieczność skonsolidowania naszych sprawozdań finansowych i jeśli grupy posiadają pieniądze w rożnych walutach to trzeba te waluty pozamieniać na jedna

Ryzyko niedopasowania - niedopasowanie odpowiednich aktywów do danych pasywów banku wyrażonych w danej walucie obcej

Transakcyjne ryzyko walutowe – ryzyko zmiany kursu walutowego zawieranych transakcji ujawniające się w postaci różnicy kursowej z dnia zawarcia transakcji i dnia otrzymania wartości

1. CENOWE – ujawnia się, gdy niekorzystne czynniki wpłyną niekorzystnie na zmiany cen.

Bank musi jakoś tym ryzykiem zarządzać, gdy ono już się pojawi.

Stosuje się wtedy terminowy rynek finansowy wykorzystywane są instrumenty pochodne- instrument finansowy złożony, którego wartość zależy od wartości instrumentu bazowego (podstawowego), na którym go oparto. Instrument bazowy może, ale nie musi istnieć fizycznie.

Rodzaje instrumentów pochodnych:

1. Niesymetryczne instrumenty pochodne (są to opcje)- są 2 strony kontraktu, strona długa-posiadacz opcji : nabywa prawo kupna bądź sprzedaży określonego instrumentu finansowego po określonej z góry cenie w przyszłości ; strona krótka (najczęściej banki) – przyjmuje na siebie zobowiązanie.

2. Symetryczne instrumenty pochodne (np. transakcje terminowe forward i futures, SWAP – operacje zamienne) – obie strony kontraktu przyjmują na siebie zobowiązanie.

Transakcje hedgingowe – zabezpieczenia ryzyka rynkowego , polegają na zawarciu takiej umowy, w której następuje transfer ryzyka tej transakcji na osobę trzecią.

Podmiot zabezpieczający zajmuje pozycje na rynku terminowym, która jest lustrzanym odbiciem pozycji zajmowanej przez niego na rynku kasowym.

2 rodzaje transakcji zabezpieczających :

1. hedging sprzedażowy – polega na ubezpieczeniu ryzyka spadku ceny poprzez sprzedaż instrumentu finansowego w transakcji terminowej ; podmiot zabezpieczający zajmuje na rynku terminowym pozycję krótką.

2. hedging zakupowy – polega na ochronie ryzyka wzrostu ceny poprzez zakup instrumentu finansowego w transakcji terminowej.

RYZYKO UTRATY PŁYNNOŚCI PRZEZ BANK - to niezdolność banku do obsługi jego bieżących zobowiązań:

• ryzyko pierwotne i wtórne

pierwotne – zależny od banku, wynika ze sposobu gospodarowania przez bank aktywami i pasywami

wtórne – wystąpi w przypadku pojawienia się niekorzystnych cen na rynku finansowym i utraty przez bank kapitału np. akcje banku polecą w dół na rynku kapitałowym z różnych przyczyn zewnętrznych.

• ryzyko niedopasowania terminów aktywów i pasywów – niezgodność okresów na jakie bank pozyskał środki z terminami na jakie je zainwestował.

• pasywne ryzyko płynności – brak możliwości szybkiego uruchomienia przez bank zastępczego refinansowania pokrywającego powstałą lukę w płynności.

• aktywne ryzyko płynności – nieplanowane wydłużanie się zaangażowania banku w aktywa pracujące spowodowane opóźnieniami spłat kredytów co powoduje powstanie bilansowej luki płynności.

STRATEGIE POZWALAJĄCE UTRZYMAĆ POŻĄDANĄ PŁYNNOŚĆ BANKU:

1. strategia magazynowania płynności – polega na tym, że bank musiałby utrzymywać w swoich aktywach odpowiednie duże rezerwy płynnych aktywów,

2. strategia zarządzania pożyczoną płynnością – jeśli jest popyt na daną płynność to pożyczamy aktywa od innych rynków,

3. strategia zrównoważonego zarządzania płynnością – połączenie wcześniej wymienionych strategii; Bank jednocześnie posiada pewne rezerwy płynnych aktywów jak i je pożycza; Strategia najbezpieczniejsza ze wszystkich trzech.

DYREKTYWA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH:

Czego wymaga ta dyrektywa od państw?

1. Nakazuje każdemu państwu członkowskiemu powołanie minimum jednego oficjalnie uznanego systemu gwarantowania depozytu (Niemcy byli pierwszym krajem . Jako jedyni mają 2 systemy gwarantowania depozytów : obowiązkowy + dobrowolny – gdy upada bank to wszyscy klienci banku dostają wszystkie utracone pieniądze).

2. Równo należy traktować wszystkie banki należące do systemu gwarancyjnego

3. Minimalne kwoty gwarancyjne ( na początku 20tys euro, teraz 50tys euro, dyrektywa zaleciła również, że od 2011 r ma to być kwota 100 tys euro )

4. Koasekuracja – deponent mógł mieć nie więcej niż 10% udziału w stracie

5. W jakim terminie należy wypłacić klientowi utracone środki ( kiedyś 3 miesiące, teraz jest to 20dni + ew 10dni, max 30 dni licząc od dnia, w którym określone organy ustaliły, że bank nie jest w stanie wypłacać depozytów)

6. Wyłączenie spod gwarancji

Obligatoryjne wyłączenia spod gwarancji :

- gwarancją nie można objąć wkładów banków w innych bankach,

- nie można objąć gwarancją instrumentów, które mieszczą się pod pojęciem funduszy własnych banku,

- nie można gwarancjami obejmować wkładów, które pochodzą z prania pieniędzy.

Fakultatywne wyłączenia spod gwarancji:

- wkłady deponentów instytucjonalnych

- osoby, które należą do wyższego kierownictwa banku

- wkłady nieimienne

- wkłady w walutach innych niż euro i waluty państw członkowskich UE

RÓŻNICE MIĘDZY SYSTEMAMI GWARANCYJNYMI:

• Charakter administrowania systemem:

model publiczny – systemem kierują wyłącznie przedstawiciele władz publicznych,

model prywatny – systemem zarządzają przedstawiciele sektora bankowego,

model mieszany - zarząd należy zarówno do władz publicznych jak i do systemu bankowego; jest dominujący

• Model gwarancyjny – formuła instytucji gwarancyjnej :

model wąski – tradycyjny, przeważa w krajach UE, instytucja gwarancyjna tylko chroni wkłady

model szeroki – funkcja gwarancyjna i funkcja pomocowa

• Moment gromadzenia środków, które finansują systemy gwarancyjne –

finansowanie ex ante – składki pobierane z góry,

finansowanie ex post – składki dopiero wtedy, gdy upadnie bank i nastąpi konieczność wypłaty gwarancji,

finansowanie mieszane – najpierw składka ex ante, a dodatkowo można wprowadzić składkę ex post.

• Podstawa naliczania składek

– stawki liniowe i stawki zależne od ryzyka( wyższe stawki obowiązują te banki, które generują wyższe ryzyko)

Instytucje gwarantujące bezpieczeństwo wypłacalności depozytów:

• BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY

• NADZÓR FINANSOWY

WYKŁAD 11

do poprzednich zajęć :
2 różnica:

• w przypadku formuły wąskiej - uwaga skupia się na wypłacaniu depozytów.

• polska przyjęła model szeroki - oprócz funkcji gwarancyjnej, jest tez funkcja pomocowa.

3 różnica : sposób gromadzenia składek

• ex ante (dominuje, 75%)

• ex post

4 różnica : podstawa liczenia składek w praktyce krajów UE

• wkłady ogółem

• wkłady gwarantowane (około 80%)

• zobowiązania banku

5 różnica : rodzaj składki

• według ryzyka

• liniowa (około 75%) bez względu jakie ryzyko podejmują banki, wszystkie płacą opłaty według tych samych składek

USTAWA O BANKOWYM FUNDUSZU GWARANCYJNYM

• weszła w życie 17.02 1995 roku

• ustalone zostały podstawy prawne systemu gwarantowania depozytów, który (zgodnie z dyrektywą Unijną) był powszechny i obligatoryjny

• uczestnictwo w tym systemie stało się obowiązkowe dla wszystkich banków działających na terenie Polski,

• niezależnie od ich formy własności czy statusu prawnego

• systemem zostały objęte depozyty zarówno osób fizycznych jak i prawnych

Bankowy Fundusz Gwarancyjny pełni dwie najważniejsze funkcje:

- gwarancyjną

- pomocową

Gwarantowana kwota (w Euro)

do 30.06 1997 3000

do 31.12.1997 4000

do 31.12.1998 5000

do 31.12.99 80 000

do 31.12 2000 11 000

do 31.12.2001 15000

do 31.12.2002 18 000

do 27. 11. 2008 22 500

od 28.11.2008 50 000

od 1.01 2011 100 000

• dyrektywa zaleciła dodatkowo, żeby od 1.01.2011 limit we wszystkich krajach był 100 000 euro, ale to nie był nakaz, ale większość krajów w tym Polska to przyjęła.

• Skoki tez są objęte BFG, wcześniej były objęte towarzystwem ubezpieczeń i on też ubezpieczał tych depozytariuszy, mniej więcej tą samą stawką, co BFG ubezpieczał banki.

Upadłości banków w latach 1995 – 2014

Banki komercyjne Banki spółdzielcze

1995 2 48

1996 1 30

1997 0 6

1998 0 4

1999 1 0

2000 1 0

2001 0 1

2002 0 0

...

2014 0 0

RAZEM 5 89

+ 2000r. największa upadłość - Bank Staropolski

W czasie funkcjonowania BFG trzeba było wypłacić odszkodowań około 813 000 000zł. Na Bank Staropolski wypadło 2/3 tej sumy!

CEL POMOCY FINANSOWEJ

• podjęcie samodzielnych działań sanacyjnych – można dofinansować banki, które przejmują banki zagrożone

• przejęcie banku w sytuacji niebezpieczeństwa niewypłacalności przez inny bank (połączenie się banków)

• nabycie przedsiębiorstwa bankowego w sytuacji niebezpieczeństwa niewypłacalności lub jego części przez inny bank

• nabycia udziałów lub akcji banku w sytuacji niebezpieczeństwa wypłacalności przez nowych udziałowców lub akcjonariuszy

Formy jakie może mieć ta pomoc finansowa :

• pożyczki (nie kredyty bo kredytów udziela tylko bank)

• gwarancje i poręczenia

• wykup wierzytelności

• na warunkach korzystniejszych od ogólnie stosowanych przez banki

+ Jeśli chodzi o działalność pomocową, to skorzystało z niej trochę ponad 100 banków, z lekką przewagą banków spółdzielczych.

Czy opłaca się pomagać bakom?
Tak, bo wyliczono, ze gdyby nie pomóc tym bankom, którym się pomogło, to one najprawdopodobniej by upadły i kwota odszkodowań, które trzeba byłoby wypłacić deponentom z BFG byłaby 20krotnie większa od tej kwoty pomocy.

Źródła finansowania działalności BFG

• środki wpłacone przez NBP i ministra Finansów na rzecz Funduszu na początku jego działalności ( po 50 mln zł, łącznie 100 mln zł) Fundusze te uzupełniane są przez ewentualne nadwyżki finansowe z kolejnych lat;

• obowiązkowe opłaty roczne wnoszone przez podmioty objęte systemem gwarantowania;

• kwoty przekazywane z Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych;

• dochody z oprocentowania udzielonych przez fundusz pożyczek oraz dochody z oprocentowania papierów wartościowych posiadanych przez fundusz;

• środki otrzymane w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej;

• środki z dotacji budżetu państwa udzielonych na wniosek funduszu na zasadach określonych w prawie budżetowym;

• środki z kredytu udzielonego przez NBP na uzgodnionych z funduszem warunkach;

• inne dochody

Najważniejsze źródła:

• składki ex ante : obowiązkowa opłata roczna, podstawą liczenia opłaty rocznej jest 12,5 krotność wartości sumy wymogów kapitałowych danego banku; stawka opłaty rocznej wynosi maxymalnie 0,3 %

• fundusz ochrony środków gwarantowanych działa inaczej niż opłata roczna,

podstawą liczenia FOŚ są środki pieniężne zgromadzone przez bank na rachunkach, które stanowią podstawę liczenia rezerw obowiązkowych. Stawka maxymalna - 0,4%, w skrajnych sytuacjach może być podwyższona do 0,8%. BFG co rok ustala tę stawkę.

NADZÓR BANKOWY

to uprawnienie organu nadzorczego do wkraczania w sferę działalności banków, aby przy użyciu dozwolonych prawnie środków zapewnić im bezpieczne funkcjonowanie.

Nadzór odgrywa w działalności banków bardzo istotna rolę, biorąc pod uwagę okres tworzenia banków.

Składa się na niego:

• licencjonowanie – FUNKCJA LICENCYJNA

• nadzór ostrożnościowy – FUNKCJA REGULACYJNA

• sankcjonowanie w przypadku naruszenia norm nadzorczych – FUKNKAC DYSCYPLINUJĄCA

• zarządzanie kryzysowe (wraz z bankiem centralnym i systemem gwarantowania depozytów) bardzo wiele państw musiało wdrożyć ten system po wielkim kryzysie – FUNKCJA KONTROLNA

CEL NADZORU BANKOWEGO

• zapewnienie stabilności pieniądza

• zapewnienie stabilności sektora bankowego, poprzez unikanie ryzyk systemowych (np. ryzyka płynności), które mogą doprowadzić do upadłości banków

• zapewnienie ochrony interesów deponentów

• zapewnienie konkurencyjności w sektorze

• zapewnienie ukierunkowania lokat i kredytowania sprzyjającego alokacji zasobów finansowych zgodnie z ogólnymi celami polityki pieniężnej i polityki gospodarczej

• zapewnienie zgodności działania banków z obowiązującymi regulacjami prawnymi

(np. ustawy, uchwały KNFu czy zarządzanie NBP)

MODELE ORGANIZACJI NADZORU NAD RYNKIEM FINANSOWYM

- dyrektywy nie mówią, jaki ma być model, one mówią tylko, że ma być taki nadzór i ma być efektywnie sprawowany.

1. nadzór zintegrowany - jedna istytucja nadzoruje cały rynek finansowy danego kraju; przed kryzysem ten nadzór działał aż w 15 krajach UE, Polska też miała taki nadzór, ale kryzys spowodował, że część krajów zapowiedziały zmiany : Belgia, Wielka Brytania, Niemcy, Irlandia

2. nadzór częściowo zintegrowany (mieszany, twean peaks) - w kraju są 2 instytucje nadzorcze, które kontrolują rynek; to było rozwiązanie najmniej popularne przed kryzysem; Bułgaria Luksemburg, Włochy i Holandia

3. nadzór sektorowy; Model, w którym są 3 lub więcej instytucji nadzorujących rynek finansowy danego kraju.

* jeżeli chodzi o Polskę to my przetestowaliśmy 3 modele. Do czasu opublikowania nowej ustawy w 2006 roku mieliśmy nadzór sektorowy:

• KNB – Komisja Nadzoru Bankowego

• KNUiFE – Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy emertytalnych

• KPWiG – Komisja Papierów Wartościowych i Giełd

Ustawa z 2002 roku o KNF przewidywała, że w 2006 roku się te 2 ostatnie zostaną zlikwidowane, a do 1 stycznia 2008 roku będzie działał jeszcze KNB (ustrój częściowo zintegrowany), a od 1 stycznia 2008 roku mamy ten ustrój integrowany : KNF

Skład: (7 osób)

1) Przewodniczący - powoływany przez premiera na 5 lat

2) Dwóch zastępcom powoływanych przez premiera na wniosek przewodniczącego komisji

3) Minister finansów lub jego przedstawiciel

4) Minister ds. zabezpieczenia społecznego lub jego przedstawiciel

5) Prezes NBP lub delegowany przez niego W-ce przez NBP

6) Przedstawiciel prezydenta RP

NADZÓR NAD RYNKIEM FINANSOWYCM W POLSCE OBEJMUJE :

• nadzór bankowy

• nadzór emerytalny

• nadzór ubezpieczeniowy

• nadzór nad rynkiem kapitałowym

• nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego

• nadzór uzupełniający nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń i firmami inwestycyjnymi wchodzącymi w skład konglomeratu finansowego.

kto jest organem wykonawczym KNFu?

• urząd komisji. składający się z kilku pionów

  • pion nadzoru bankowego

  • pion nadzory rynku kapitałowego

  • pion nadzoru ubezpieczeniowego

  • pion nadzory emerytalnego

  • pion polityki międzysektorowej i polityki rozwoju rynku finansowego

  • pion organizacyjny

  • prawo legislacyjne

SZCZEBEL UNIJNY:

1) nadzór mikroostrożnościowy - sprawują 3 komitety :

• komitet europejskich organów nadzoru bankowego

• komitet europejskich organów nadzoru do spraw ubezpieczeń i pracowniczych programów emerytalnych

• komitet europejskich organów nadzoru nad rynkiem papierów wartościowych

2) nadzór makroostrożnościowy sprawuje nowy organ : Europejska Rada do spraw ryzyka systemowego. kto wchodzi w skład?

- prezesi banków centralnych państw unii europejskiej : 28

- prezes i wiceprezes EBC

- sekretarz unijny odpowiedzialny za wspólną politykę makroekonomiczną

- szefowie 3 tych komitetów, o których była mowa.

EUROPEJSKA RADA DS RYZYKA SYSTEMOWEGO (Esrb)

1) Cele makroostrożnościowe

• ocena zagrożeń stabilności rynku finansowego wspólnoty

• zwiększenie skuteczności mechanizmów wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami

• sprawienie, aby ocena ryzyka znajdowały swoje odzwierciadlenie w działaniach odpowiednich organów

• opracowanie europejskiego systemu oceny ryzyka makroostrożnosciowego

• wsparcie analityczne , statystyczne, administracyjne i logistyczne ma zapewnić ESRB Europejski Bank centralny

• zalecenia wydawane przez ESRB nie będą miały mocy wiążącej , jednak odmową ich zastosowania trzeba będzie uzasadnić

UNIA BANKOWA , będą się składały 3 przedsięwzięcia

• super nadzór bankowy w strefie Euro, który ma sprawować EBC, ma to ruszyć od marca 2014 roku.

• wspólny fundusz restrukturyzacji uporządkowanej likwidacji banków

• wspólny fundusz gwarantowania depozytów dla wszystkich krajów unijnych