AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
Grupa F
Oceń przestrzeganie praw człowieka i obywatela w Polsce. Uzasadnij przykładami.
WARSZAWA 2012
Tematem mojego referatu jest przestrzeganie praw człowieka w Polsce. Abyśmy mogli odnieść się do tego zagadnienia, na początku należy zdefiniować pojęcie prawa człowieka. To zagadnienie ma wiele znaczeń, ,,a wynika to przede wszystkim z wielkości koncepcji formułowanych w tej dziedzinie’’1 Jedna z definicji mówi, że prawa człowieka, to ,,doniosłe prawa, które służą jednostce według jakiejś koncepcji filozoficznej, odnoszącej się do jej pozycji w państwie, czy też służą jej w świetle norm prawa międzynarodowego, wewnątrzkrajowego lub ponadpaństwowego’’.2
Podstawowym aktem, który dotyczy ochrony praw człowieka w RP jest Konstytucja, która gwarantuje każdemu człowiekowi następujące prawa i wolności osobiste: ,,prawo do życia, zakaz przeprowadzania na człowieku eksperymentów naukowych, zakaz tortur, okrutnego nieludzkiego lub poniżającego traktowania i karania, nietykalność osobistą i wolność osobistą, prawo do obrony, domniemanie niewinności, prawo do sądu, zakaz ingerencji w życie prywatne, rodzinne i domowe, tajemnicę korespondencji, zakaz uwłaszczania dobremu imieniu i honorowi, prawo wolności zamieszkania, emigracji i powrotu do kraju, prawo azylu, prawo własności, wolność wyrażania, pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, wolność myśli, sumienia religii’’3. Zamieszczenie danego prawa w Konstytucji daje mu mocną ochronę.
Poniżej chciałabym scharakteryzować przestrzeganie w Polsce wybranych przeze mnie praw człowieka zawartych w Konstytucji RP.
Prawo do życia
,,Życie jest jedynym nieodtwarzalnym, niepowtarzalnym dobrem człowieka.’’ 4 Niestety nie wszyscy o tym pamiętają. Stąd biorą się problemy nieprzestrzegania omawianego prawa.
Moim zdaniem w Polsce wciąż istnieje problem dotyczący ochrony życia poczętego. Bieżę się to z trudności ustalenia, od kiedy rozpoczyna się życie człowieka, a w konsekwencji od kiedy prawo gwarantuje jednostce uprawnienia. Na podstawie tego wiele osób, twierdzi, że usunięcie ciąży powinno być legalne. Czy jednak na pewno? Według Kościoła Katolickiego ,, Aborcja jest i pozostaje morderstwem osoby absolutnie bezbronnej, którego nie można niczym usprawiedliwić. Życie ludzkie od chwili poczęcia powinno być szanowane i chronione w sposób absolutny. Już od pierwszej chwili swego istnienia istota ludzka powinna mieć przyznane prawa osoby, wśród nich nienaruszalne prawo każdej niewinnej istoty do życia.’’5 Osobiście zgadzam się z tą teorią, gdyż od momentu poczęcia w ciele matki znajduje się mały człowiek. Mała istota, która ma prawo do życia, którego nikt nie powinien jej odbierać. Pomimo tego, że w RP aborcja jest zabroniona, aż ok. 200 tys. Polek przerywa ciążę. To dowodzi temu, że pomimo zakazu prawo do życia w naszym kraju jest łamane. Dlatego uważam, że rząd powinien wprowadzić rygorystyczne kary, bądź podjąć inne skuteczniejsze działania zmierzające do zmniejszenia tego zjawiska.
Kara śmierci
Kolejnym rodzajem łamania prawa do życia na świcie jest kara śmieci. (Zjawisko to nie dotyczy Polski, ponieważ od 1988 kary śmierci się nie wykonuje w naszym kraju). Polega ona na pozbawieniu życia sprawcy przestępstwa, najczęściej za czyny uniwersalnie pojmowane jako zbrodnie takie jak zabójstwo lub zdrada stanu. Ten sposób wymierzania kary spotyka się z sprzeciwem obrońców praw człowieka. Wiele osób uważa, że kara śmierci jest niehumanitarna. Innym argumentem na to, że nie należy jej stosować jest to, iż przekreśla możliwość poprawienia się sprawcy w przyszłości. Natomiast zwolennicy stosowania tego rodzaju kary uważają, że jest ona cywilizowaną formą sprawiedliwej zemsty. Co więcej ich zdaniem większość ludzi czuje się bezpieczniej w państwie, w którym kodeks karny przewiduje karę śmierci za zabójstwo z premedytacją. Dlatego ludzie popierają karę śmierci co potwierdzają liczne sondaże. Dobrym przykładem tego może być Polska. ,,Według badań CBOS Polsce w marcu 2007 poparcie dla kary śmierci wynosiło 63%’’6. Z innych statystyk wynika, że istnienie kary śmierci w kodeksie karnym wpływa na zmniejszenie się ilość przestępstw. Podsumowując stwierdzam, iż wycofanie kary śmierci było dobrym rozwiązaniem, ponieważ Polska w ten sposób pokazała, że sprzeciwia się zabijaniu ludzi (zamiast tego wybrała bardziej humanitarną karę dla przestępców jaką jest dożywocie) jak również wpływa to na postrzeganie Polski przez rodaków jako kraju demokratycznego i respektującego ludzkie życie.
Tortury i poniżające traktowanie
Następnym problemem w Polsce są , tortury i poniżające traktowanie. Jednym z przykładów tego nieludzkiego traktowania jest nadużywanie siły przez funkcjonariuszy policji wobec osób zatrzymanych i przesłuchiwanych. (Wynika z raportu Europejskiego Komitetu do spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu, dotyczącego Polski.)7 Nadużywanie siły to niejedne grzechy policji, o jakich mowa w raporcie. Większa część zatrzymanych skarżyła się również na nieinformowanie ich przez funkcjonariuszy o przysługującym im prawie do adwokata. Europejski komitet wytyka Polsce także brak rozwiniętego systemu pomocy prawnej. Osoba zatrzymana, której nie stać na opłacenie adwokata, nie może liczyć na pomoc prawnika z urzędu. W Polsce prawo takie przysługuje dopiero na etapie postępowania sądowego.
Wymienione przeze mnie powyżej rodzaje nieprzestrzegania praw człowieka są jednymi z wielu, o których mogłabym napisać. Wybrałam jednak te, ponieważ uznałam je za najważniejsze, a także pokazują to, że nie wszystkie prawa człowieka są przestrzegane. Pomimo to uważam, że Polska jest krajem, który przestrzega prawa i wolności człowieka nie tylko obywateli polskich, ale także cudzoziemców, którzy przebywają na terenie naszego kraju. Według art. 56 Konstytucji RP ,,Cudzoziemcowi można udzielić azylu w Polsce, gdy jest to niezbędne do zapewnienia mu ochrony oraz gdy przemawia za tym interes Polski’’8. Nasza Konstytucja zawiera również zasady ochrony rodziny, które pozostają w bardzo bliskiej relacji z regulacjami dotyczącymi ochrony praw dziecka. Art. 72 Konstytucji mówi, że ,,realizacja dobra dziecka polega na zapewnieniu mu wzrastania w pełniej rodzinie w warunkach odpowiadających godności istoty ludzkiej, przy poszanowaniu podmiotowości dziecka i zapewnieniu niezbędnej pomocy i opieki ze strony władz publicznych’9’. Kilka słów należy poświęcić w tym miejscu, także Rzecznikowi Praw Dziecka. Ombudsman ten stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji. Ma na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości. Moim zdaniem odgrywa on istotną rolę w procesie przestrzegania praw dzieci.
Bibliografia:
Hołda. J, Prawa człowieka zarys wykładu, Warszawa 2011.
Skrzydło. W, Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, wyd. ZAKAYCZE, 2006.
http://ms.gov.pl/pl/informacje/news,3361,raport-europejskiego-komitetu-ds-zapobiegania.html
http://agb.waw.pl/cms/index.php/historia/9-historia/1233-kara-mierci-
L. Garlicki, komentarz do art. 72 (w) Konstytucja…,s.3.
J. Giezek, R, Granice ludzkiego życia a jego prawna ochrona (w:) Prawa i wolności obywatelskie, str., 101.
Hołda. J, Hołda. Z, Ostrowska. D, Rybczyńska. J.A, Prawa człowieka zarys wykładu, Warszawa 2011, str.11.↩
Hołda. J, Hołda. Z, Ostrowska. D, Rybczyńska. J.A, Prawa człowieka zarys wykładu, Warszawa 2011, str.11↩
Skrzydło. W, Chmaj. M, Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, wyd. ZAKAYCZE, 2006, str. 118↩
J. Giezek, R. Kokot, Granice ludzkiego życia a jego prawna ochrona (w:) Prawa i wolności obywatelskie, str., 101.↩
http://www.kosciol.pl/article.php?story=20031028174109544↩
http://agb.waw.pl/cms/index.php/historia/9-historia/1233-kara-mierci-↩
http://ms.gov.pl/pl/informacje/news,3361,raport-europejskiego-komitetu-ds-zapobiegania.html↩
Skrzydło. W, Chmaj. M, Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, wyd. ZAKAYCZE, 2006.↩
L. Garlicki, komentarz do art. 72 (w) Konstytucja…,s.3.↩