Detergenty:

1. Wymień najczęściej stosowane surfaktanty anionowe w detergentach do prania i mycia:

- alkiloeterosiarczany

- alkilosiarczany

-kwasy alkilobenzenosulfonowe: ABS

- alkilobenzenosulfoniany: sól sodowa ABS

- alkanosulfoniany

- sole wyższych kwasów karboksylowych - mydła

- sole sodowe, potasowe, amonowe siarczanów alkilowych

- sulfobursztyniany

- alkilonaftalenosulfoniany

1. Wymień najczęściej stosowane surfaktanty niejonowe w detergentach do prania i mycia:

- Triton X-114, X-100, X-45: etery t-oktylofenylopolioksyetylenowe

-PONPE 7.5, 10.0: etery nonylofenylopolioksyetylenowe

- alkoholoamidy, monoestry pochodne etanoloaminy

- monoglicerydy, dwuglicerydy kwasów tłuszczowych, estry kwasów tłuszczowych

- estry kwasow tłuszczowych z innymi alkoholami wielowodorotlenowymi

Etoksylaty alkoholi

1. Jakie organiczne substancje kompleksujące i dyspergatory stosowane są w detergentach do prania i mycia:

Substacje kompleksujące: fosfoniany, glukoniany (glukonian sodu, kwas glukonowy), EDTA, kwas nitrylotrójoctowy

Dyspergatory: poliasparginian sodu (ciekły i proszek), sole sodowe lub amonowe kwas poliakrylowego, kopolimery kwasu akrylowego i maleinowego, pochodne kwasu maleinowego

1. Wymień substancje wybielające i ich aktywatory stosowane najczęściej w detergentach do prania i mycia:

-cztero- i jednowodny nadtlenoboran sodu,

-trójwodny nadtlenowęglan sodu,

-nadtlenek wodoru,

Detergenty zawierające środki wybielające uwalniające tlen wymagają wysokiej temperatury (80-85)prania w celu usuwania plam. Wprowadzenie aktywatora środka wybielającego obniża tą temperaturę (40-50). Najczęściej stosuje się TAED - tetraacetyloetylodiamina, która wydajnie tworzy rodniki kwasu nadoctowego, który jest skutecznym utleniaczem i środkiem dezynfekującym w niskich temperaturach.

1. Określ jaką rolę spełniają substancje hydrotropowe w detergentach do prania i mycia oraz wymień te substancje:

Wspomagają rozpuszczalność w detergentowej kąpieli substancji hydrofobowych; zmniejszają lepkość koncentratu poprzez zwiększenie wzajemnej rozpuszczalności poszczególnych składników.

Przykłady: mocznik, benzenosulfonian sodu

1. Wymień najczęściej stosowane nieorganiczne sekwestranty fosforowe oraz sekwestranty fosfonowe w detergentach do prania i mycia:

Sekwestranty fosforowe: polifosforan sodu, trójpolifosforan sodu

Sekwestranty fosfonowe: kwas aminotrimetylenofosfonowy, EDTA

1. Wymień rozpuszczalne w wodzie krzemiany stosowane do prania i mycia:

Krzemiany sodu, potasu (pięciowodny i bezwodny metakrzemian sodu, metakrzemian potasu)

1. Wymień i określ funkcje pełnione przez enzymy najczęściej stosowane w detergentach do prania i mycia:

Enzymy są naturalnymi katalizatorami, które efektywnie degradują duże cząstki organiczne, tym samym zwiększając efektywność detergentu.; typy enzymów stosowanych w detergentach:

- proteazy - degradują proteiny do aminokwasów

- amylazy - degradują skrobię do cukrów

- lipazy - degradują tłuszcze trójglicerydowe do kwasów tłuszczowych

- celulazy - degradują celuloz do grup węglowodanowych

Najczęściej występują proteazy.

1. Rodzaje mydeł:

- sodowe: stałe, białe, twarde, rozpuszczalne w wodzie

- potasowe: maziste, mydło szare, rozpuszczalne w wodzie

- litowe: półciekłe, słabo rozpuszczalne w wodzie, dodatek do smarów

- wapniowe: rozpuszczalne w wodzie, tworzą się w reakcji mydła potasowego z CaCl2 w postaci "kłaczków

Polimery:

1. Podział (z krótkim uzasadnieniem) środków pomocniczych do polimerów:

1. Dodatki przetwórcze: stabilizatory przetwarzania i modyfikatory przewarzania

2. Dodatki funkcjonalne: stabilizatory właściwości i modyfikatory właściwości

Dodatki przetwórcze wpływają na przebieg procesów przetwarzania, dodatki funkcjonalne na właściwości użytkowe tworzyw. Ponadto w obu przypadkach mogą służyć zarówno stabilizacji jak i modyfikacji właściwości przetwórczych.

1. Omówić dodatki przetwórcze i stabilizatory właściwości:

Stabilizatory właściwości (środki przeciwstarzeniowe) mają za zadanie zapobiegać zmianom właściwości tworzyw w czasie eksploatacji, pod wpływem czynników zewnętrznych (temperatura, słońce, wilgoć). Należą do nich antyutleniacze i antyozonanty (ta sama grupa związków co antyutleniacz procesowe - zapobiegają utlenianiu się polimerów oraz przemianom następczym, np. witamina E, antozonant - woski)), dezaktywatory metali (jony metali występujące na kilku stopniach utleniania mogą przyspieszać rozkład nadtlenków przyspieszając tym samym starzenie; są to związki kompleksujące jony metali), fotostablizatory (hamowanie lub opóźnianie procesów fotochemicznych generujących wolne rodniki) oraz stabilizatory bio- i hydrodestrukcji.

Dodatki przetwórcze:

1. Stabilizatory przetwarzania: termiczne (stosuje się w czasie przetwarzania polimerów wykazujących tendencje do rozkładu w temp. Przetwarzania, jak przede wszystkim liniowe polimery zawierające chlor, np. sole organiczne zwłaszcza stearyniany ołowiu i cynku, do związków przezroczystych stosuje się związki cynoorganiczne), antyutleniacze procesowe (zapobiegają utlenianiu się polimerów oraz przemianom następczym - blokują reakcję propagacji, np. fenole, trójpodstawione fosforyny i tioetery)

2. Modyfikatory przetwarzania służą do poprawy właściwości reologicznych powierzchniowych, które wpływają na proces formowania polimerów: smary (zmniejszają tarcie wewnętrzne tzn. lepkość stopu lub zmniejszają tarcie zewnętrzne czyli przyczepność polimeru do powierzchni metalowych maszyny, np. kwasy tłuszczowe ich sole, estry i amidy), upłynniacze (obniżają temperaturę mięknienia i płynięcia polimerów bez istotnych zmian ich temp. Zeszklenia, są to polimery o relatywnie niskiej lepkości w temp. Przetwórstwa dobrze mieszalnymi z polimerem modyfikowanym), środki adhezyjne (zapobiegją przywieraniu tworzyw o metalowych części urząddzeń formujących; wewnętrzne - dodawane do masy polimeru, tworzą warstwę adhezyjną na powierzchni kontaktu i zewnętrzne - nakładane bezpośrednio na tworzywo zmniejszają siłę przywierania), środki tiksotropujące (stosowane przy przetwórstwie układów ciekłych o bardzo małej lepkości, np. iły betonitowe, ziemie okrzemkowe).

1. Dodatki funkcjonalne:

1. Stabilizatory właściwości pytanie 2

2. Modyfikatory właściwości: optycznych, mechanicznych, powierzchniowych i palności pytanie 7,8,9,11,12

Modyfikatory właściwości optycznych określają estetyczną jakość produktów: środki barwiące (kolor uzyskuje się dzięki dodatkom zawierających układy chromoforowe, które przepuszczają tylko pożądane długości fal światła białego i absorbują pozostałe, są to barwniki i pigmenty), środki nukleujące (światło ulega rozproszeniu przez nieuporządkowane odbicie na cząstkach o różnym współczynniku refrakcji i jest to widoczne jako zmętnienie lub całkowity brak przezroczystości), środki matujące (działanie polega na rozpraszaniu padającego światła, do matowania farb i lakierów, np. krzemionka koloidalna, woski PE i PP), środki rozjaśniające (maskują niektóre objawy żółknięcia tworzyw podczas przetwarzania; zachodzi wskutek absorpcji promieniowania UV, do środków rozjaśniających należą organiczne związki fluorescencyjne)

1. Degradacja, Biodegradacja polimerów, polimery biodegradowalne – dodatki:

Degradacja - rozpad związku na mniejsze cząsteczki. Biodegradacja - biochemiczny rozkład związków organicznych na proste związki nieorganiczne pod wpływem czynników zewnętrznych lub mikroorganizmów. Polimery biodegradowalne posiadają właściwość rozkładu biologicznego przez bakterie w glebie lub wodzie.

Przyspieszacze starzenia powodują szybszy rozkład tworzyw sztucznych przez czynniki atmosferyczne i biologiczne. Są to fotosesnybilizatory (zwiększają intensywność procesów fotodegradacji pod wpływem UV, np. tlenki i sole niektórych metali i związki metaloorgaiczne) oraz napełniacze biodegradowalne (rozpad pod wpływem grzybów lub bakterii, np. skrobia lub celuloza).

1. Kody recyklingu:

PET 01 - Politereftalan Etylenu, butelki na wodę i napoje, włókno poliestrowe, recykling

HDPE 02 lub PEHD - Polietylen dużej gęstości, butelki na mleko, olej, detergenty, recykling

LDPE lub PELD 04-Polietylen małej gęstości, torby na zakupy, naczynia jednorazow, limitowany recykling

PVC lub PCW 03-Polichlorek winylu, twardy lub miękki, ramy okienne, wykładziny, rury, limitowany recykling

PP 05-Polipropylen, zderzaki samochodowe, wnętrza aut,

PS 06-Polistyren (EPS, OPS), zabawki, doniczki, opakowania na żywność, styropian,

OTHER 07 - inne tworzywa

ABS 09-kopolimer akrylonitryl, butadien, styren, nadkola, przyciski, odbudowy sprzętu, deski rozdzielcze, recykling nie występuje

KOMPOZYTY:

PapPet 81-ppier powlekany tworzywem sztucznym PET, opakowania artykułów spożywczych

PapAl 84 - papier powlekany aluminium, kartony do soków i innych płynów

87 -papier laminowany, kartki na specjalne okazje, zakłądki, ulotki, biodegradowalne

90-tworzywo sztuczne + aluminium

91-tworzywo sztuczne + biała blacha

92-tworzywo sztuczne + metale

95-szkło + tworzywo sztuczne

96-szkło+aluminium

97-szkło + biała blacha

98-szkło + metale

1. Masterbacze

Masterbacz lub inaczej koncentrat to dodatek do tworzywa sztucznego w postaci granulatu, suchej mieszanki pigmentów lub cieczy o wysokim stężeniu substancji barwnych. Masterbacz nadający tworzywu kolor to masterbacz barwiący/ koncentrat barwiący. Masterbacz modyfikujący własności tworzywa sztucznego takie jak podwyższona odporność na UV, niepalność a także antystatyczność nazywany jest addytywem. Mieszanina kolorowego koncentratu i addytywu prowadzi do powstania tzw. combi masterbacza.

1. Omówić modyfikatory właściwości mechanicznych:

• Plastyfikatory to substancje zmniejszające oddziaływania międzycząsteczkowe oraz zwiększające ruchliwość łańcuchów polimerowych. Powoduje to obniżenie temperatury zeszklenia, twardości i wytrzymałości przy jednoczesnym zwiększeniu elastyczności. Pełnią też rolę smarów wewnętrznych zmniejszając tarcie podczas przesuwania łańcuchów względem siebie. W zależności od mieszalności wyróżniamy plastyfikatory pierwszo, drugorzędowe i ekstendery.

• Modyfikatory udarności: powodują wzrost odporności tworzyw na uderzenie bez istotnego spadku ich sztywności. Zwiększają zdolność do pochłaniania i rozpraszania energii przez tworzywa obniżając ich skłonność do pękania, np. elastomery.

• Napełniacze to stałe dodatki organiczne lub nieorganiczne w postaci proszku, kulek, włókien, skrawków, arkuszy. Napełniacze inertne zwiększają masę i objętość kompozycji polimer-napełniacz i obniżają jej cenę, najczęściej przy spadku właściwości. Napełniacze aktywne powodują poprawę określonych właściwości mechanicznych lub fizycznych, np. bawełna, skrawki tkanin, kreda, kaolin, talk.

• Środki sieciujące służą do wytwarzania poprzecznych wiązań między łańcuchami polimerów. Powodują one zmianę właściwości fizykochemicznych i mechanicznych, np. temperatury zeszklenia, odporności cieplnej i chemicznej, twardości, wytrzymałości na rozciąganie, np. nadtlenki organiczne.

• Przyspieszacze starzenia mają za zadanie wywołanie szybszego rozkładu tworzyw przez czynniki atmosferyczne i biologiczne przy zachowaniu dobrych właściwości w fazie przedużytkowej, np. fotosensybilitazory - tlenki i sole niektórych metali i związki metaloorganiczne, napełniacze biodegradowalne - skrobia, celuloza.

1. Omówić modyfikatory właściwości powierzchniowych:

• Antystatyki mają za zadanie wytworzyć przewodzącą warstwę powierzchniową na nieprzewodzącym materiale polimerowym, która umożliwia odprowadzenie gromadzącego się na powierzchni statycznego ładunku elektrycznego. Wyróżnia sie antystatyki wewnętrzne i zewnętrzne, np. etoksylowane aminy alifatyczne, alkilosiarczany, estry kwasów tłuszczowych.

• Promotory adhezji zmniejszają napięcie powierzchniowe na granicy mer-polimer i polimer-napełniacz co prowadzi do wzrostu adhezji międzyfazowej. Odgrywają ważną rolę przy komponowaniu mieszanin polimerowych oraz polimerów napełnianych. Przykłady: kwasy tłuszczowe i ich sole, silany, kopolimery blokowe i szczepione.

• Środki poślizgowe dodaje sie gdy folie wykazują zbyt dużą tendencję do przywierania do siebie lub części maszyn co utrudnia lub uniemożliwia ich rozdzielenie, np. oleamid, erukamid; antypoślizgowe stosowane są aby zwiększyć tarcie między foliami, np. zawiesiny polioctanu winylu; antyblokingowe zapobiegają zbrylaniu sie płyt lub folii poddanych zwiększonemu ciśnieniu lub temperaturze, np. rozdrobniona kreda lub krzemionka.

• Środki antyfogingowe zmniejszają napięcie międzyfazowe na powierzchni folii powodując rozpływanie się powstających na folii kropelek wody w ciągłą warstewkę co ułatwia parowanie i zwiększa przepuszczalność światła, np. estry kwasów tłuszczowych i alkoholi wielowodorotlenowych.

1. Omówić modyfikatory właściwości optycznych i palności

1. Modyfikatory palności:

• opóźniacze palenia albo antypireny to związki które inhibitują proces zapalenia i wpływają na zmniejszenie szybkości reakcji pirolizy lub utleniania się polimerów podczas kontaktu z płomieniem; dzielą się na reaktywne związki trwale związane z polimerem (tetrabromodieny, poliole zawierające fosfor lub halogenki) i nieaktywne związki które nie reagują z polimerem i są dodawane w procesie przetwarzania stosowane do termoplastów. Związki fosforoorganiczne, związki zawierające halogen, antymon, bor, chlor.

• środki przeciwdymne zmniejszają ilość dymu i szkodliwych produktów lotnych podczas palenia. W przypadku PVC jest to trihydrat glinu, również mieszaniny tritlenku antymonu i boranów metali

1. modyfikatory właściwości optycznych: określają estetyczną jakość produktów: środki barwiące (kolor uzyskuje się dzięki dodatkom zawierających układy chromoforowe, które przepuszczają tylko pożądane długości fal światła białego i absorbują pozostałe, są to barwniki i pigmenty), środki nukleujące (światło ulega rozproszeniu przez nieuporządkowane odbicie na cząstkach o różnym współczynniku refrakcji i jest to widoczne jako zmętnienie lub całkowity brak przezroczystości), środki matujące (działanie polega na rozpraszaniu padającego światła, do matowania farb i lakierów, np. krzemionka koloidalna, woski PE i PP), środki rozjaśniające (maskują niektóre objawy żółknięcia tworzyw podczas przetwarzania; zachodzi wskutek absorpcji promieniowania UV, do środków rozjaśniających należą organiczne związki fluorescencyjne)

1. Inicjatory polimeryzacji

Związki chemiczne które pod wpływem temperatury lub światła rozpadają się z utworzeniem wolnych rodników, które są niezbędne do zainicjowania polimeryzacji wolnorodnikowej. Przykładem inicjatora jest nadtlenek benzoilu.

Innymi inicjatorami są energia cieplna, promienie UV oraz ultradźwięki.

1. Pigmenty:

Są to związki nierozpuszczalne w polimerach, o znacznie większych od polimerów współczynnikach refrakcji, których wielkość cząstek przekracza długości fal światła widzialnego. Dzięki temu tworzywa barwione pigmentami cehcuje kolor i nieprzezroczystość. Dzieli się je na nieorganiczne (barwne sole i tlenki metali-biel tytanowa, żółcień i zieleń chromowa, czerwień żelazowa) oraz organiczne (pigmenty azowe, ftalocjaninowe, antrachinowe, akrydonowe i dioksazynowe oraz pigmenty oparte na wielopierścieniowych związkach aromatycznych).

1. Barwniki:

Związki rozpuszczalne w polimerze lub tak rozdrobnione że nie rozpraszają światła, gdyż wymiary ich cząstek są mniejsze niż długość fali. Dzięki temu tworzywom przezroczystym nadają barwę przy zachowaniu przezroczystości. Barwniki organiczne dzielą się na dwie kategorie: barwniki tłuszczowe do barwienia polimerów niepolarnych i mało polarnych oraz barwniki spirytusowe do barwienia polimerów o większej polarności. Największą rolę odgrywają barwniki azowe oraz antrachinowe.

1. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE POLIMERÓW

- temperatura

- warunki pomiarów

-struktura chemiczna i fizyczna polimerów

1. Fizyczne stany polimerów

Stan szklisty - kruchy, stan szklisty - lepkospręzysty, stan kauczukopodobny (wysokoelastyczny), stan upłynniania (płynięcia kauczukopodobnego), stan ciekły

1. Wpływ dodatków na zmiany temperatury zeszklenia

Plastyfikatory zmniejszają temperaturę zeszklenia co pozwala na upłynnienie polimeru w niższej temperaturze.

1. Środki tiksotropujące:

Zapewniają optymalny przebieg przetwarzania poprzez małą lepkość układu w czasie nanoszenia oraz dużą lepkość po naniesieniu. Taki wzrost lepkości zapewnia dodatek substancji o dużym rozproszeniu i dużej powierzchni właściwej zwanej substancją tiksotropującą. Znajdują one zastosowanie w przetwórstwie układów ciekłych o bardzo małych lepkościach, np. żywice chemoutwrdzalne. Do najbardziej znanych zaliczyć można iły bentonitowe i ziemie okrzemkowe (pasty PVC) oraz krzemionkę (polimery)

1. Plastyfikatory:

Substancje zmniejszające oddziaływania międzycząsteczkowe oraz zwiększające ruchliwość łańcuchów polimerowych. Powodują obniżenie temperatury zeszklenia, twardości i wytrzymałości przy jednoczesnym zwiększeniu elastyczności. Spełniają również funkcję smaru wewnętrznego - zmniejszają tarcie przesuwanych względem siebie łańcuchów. Sa to substancje o niskiej lotności i zróżnicowanej mieszaności z polimerem, wyróżniamy plastyfikatory pierwszorzędowe (dobra mieszalność), drugorządowe, ekstendery (nikła mieszalność, jako rozpuszczalniki pierwszorzędowych).

1. Napełniacze

Stałe dodatki organiczne lub nieorganiczne w postaci proszku, kulek, włókien, skrawków, arkuszy. Napełniacze inertne zwiększają masę i objętość kompozycji polimer-napełniacz i obniżają jej cenę oraz właściwości; napełniacze aktywne powodują poprawę określonych właściwości mechanicznych lub fizycznych. Naturalne napełniacze to mączka drzewna, bawełna, włókna roślinne, kreda, kaolin, talk.

1. MODYFIKATORY PALNOŚCI, Antypiren

Są to opóźniacze palenia, środki zmniejszające palność i środki przeciwdymne. Opóźniacze palenia albo antypireny są to związki które inhibitują proces zapalenia się oraz wpływają na zmniejszenie szybkości reakcji pirolizy lub utleniania się polimerów podczas kontaktu z płomieniem. Można je podzielić na dwie grupy: reaktywne związki które są trwale związane z polimerem podczas syntezy lub sieciowania(tetrabromodieny, pentabromofenol) lub nieaktywne związki które nie reagują z polimerem i są dodawane w procesie przetwarzania, stosowane przede wszystkim do termoplastów. Przykłady to związki fosfoorganiczne (tworzą warstwę izolacyjną na polimerze), związki zawierające halogen, antymon (tritlenek antymonu), boru (tlenek boru). Antypireny chloro- i bromoorganiczne działają jak inhibitory zapłonu przez dezaktywację rodników powstałych podczas utleniania.

1. Środki przeciwdymne

Zmniejszają ilość dymu i szkodliwych produktów lotnych w czasie palenia. W przypadku PVC środkiem przeciwdymnym i zmniejszającym palność jest trihydrat glinu. Dobrymi środkami są też mieszaniny tritlenku antymonu i boranów metali. Obecność antypirenów zawierających fluorowce zmniejsza na ogół efektywność działania środków przeciwdymnych.

1. Środki spieniające

Poroforem (środkiem porotwórczym) nazywa się substancję, która w podwyższonej temperaturze wrze lub rozkłada się z wydzielaniem produktów gazowych, na ogół N2, CO2 i NH3, dodawaną do tworzywa w celu zmiany jego struktury z litej na porowatą. Do poroforu zalicza się również gaz obojętny, wprowadzony do tworzywa w takim samym celu. Ze względu na sposób wydzielania się gazowych produktów porujących, porofory dzieli się na fizyczne i chemiczne.

Porofory fizyczne w czasie procesu porowania nie zmieniają swej natury chemicznej, lecz tylko stan skupienia. Są to więc ciecze, ciała stałe lub gazy rozpuszczone pod ciśnieniem w tworzywie, które po podwyższeniu temperatury i obniżeniu ciśnienia odparowują bądź wydzielają się w postaci mikrobanieczek. W tym momencie tworzywo musi być dostatecznie uplastycznione.Porofory chemiczne działają na porowanie powstają w tworzywie z ich rozkładu. Dzielą się one na organiczne i nieorganiczne.

1. Freony

Nasycone związki fluorowcoorganiczne, fluorowe pochodne metanu i etanu zawierające także chlor. Są to gazy lub niskowrzące ciecze. Były stosowane jako czynniki chłodnicze, gazy nośne w opakowaniach aerozolowych, środki spieniające do polimerów, inertne rozpuszczalniki. Za względu na dużą trwałość przedostają się do ozonosfery i tam ulegają rozkładom z wydzieleniem chloru, który oddziałując z ozonem rozkłada go do tlenu - jest to przyczyna powstawania dziury ozonowej, stąd też ograniczono ich stosowanie.

1. Antystatyki

Mają za zadanie wytworzyć przewodzącą warstwę powierzchniową na nieprzewodzącym materiale polimerowym, która umożliwia odprowadzenie gromadzącego się na powierzchni statycznego ładunku elektrycznego. Elektryczność statyczna może powodować wyładowania iskrowe (pożary), nadmierne osadzanie się kurzu. Zawierają w cząsteczce grupy hydrofobowe (zakotwiczenie związku na powierzchni wyrobu) i hydrofiowe (wiążą wodę zwiększając tym samym przewodnictwo elektryczne). Wyróżnia sie antystatyki wewnętrzne(wprowadzane w czasie przetwarzania, tworzą warstwę przewodzącą na powierzchni) i zewnętrzne (nakładane na powierzchnię), np. etoksylowane aminy alifatyczne, alkilosiarczany, estry kwasów tłuszczowych.

1. Środki poślizgowe, antypoślizgowe i antyblokingowe

Środki poślizgowe dodaje się, gdy folie wykazują zbyt dużą tendencję do przywierania do siebie lub części maszyn co utrudnia lub uniemożliwia ich rozdzielenie. Dotyczy to zwłaszcza folii PE i PP. Efektywnymi środkami są oleamid, erukamid

Środki antypoślizgowe stosowane są aby zwiększyć tarcie między foliami, które rozjeżdżają się w czasie przenoszenia, transportu. Dobrymi środkami są zawiesiny polioctanu winylu.

Środki antyblokingowe zapobiegają zbrylaniu sie płyt lub folii poddanych zwiększonemu ciśnieniu lub temperaturze, są podobne do środków poślizgowych i są razem z nimi stosowane. Środki: silnie rozdrobniona kreda i krzemionka a także wosk amidowy.

1. Środki antyfogingowe

Zmniejszają napięcie międzyfazowe na powierzchni folii powodując rozpływanie się powstających na folii kropelek wody w ciągłą warstewkę co ułatwia parowanie i zwiększa przepuszczalność światła, np. estry kwasów tłuszczowych i alkoholi wielowodorotlenowych.

1. Promotory adhezji

Zmniejszają napięcie powierzchniowe na granicy mer-polimer i polimer-napełniacz co prowadzi do wzrostu adhezji międzyfazowej. Odgrywają ważną rolę przy sporządzaniu mieszanin polimerowych oraz polimerów napełnianych. W przypadku niepolarnych i mało polarnych polimerów z wypełniaczami nieorganicznymi promotorami są kwasy tłuszczowe i ich sole, z wypełniaczami szklanymi - silany, w przypadku mieszanin polimerowych - kopolimery blokowe i szczepione.

1. Degradacja i biodegradacja polimerów